RODNYJA VOBRAZY Vobrazy miłyja rodnaha kraju,               
Smutak i radaść maja!..
      
 
Jakub Kołas
    Hałoŭnaja      Słoŭniki           Spasyłki      Ab sajcie       Кірыліца      Łacinka    
Etnahrafija
Kantekstny tłumačalny słoŭnik
Dvuchnitovaje tkactva
Adna z najbolš staražytnych i raspaŭsiudžanych technik narodnaha tkactva. Tkactva na 2 nitach davała mahčymasć atrymać tkaniny pałatnianaha ci rypsavaha pieraplaciennia. Vykarystoŭvałasia samastojna i ŭ spałučenni z inš. vidami tkactva (zakładnym, branym, vybarnym, ažurnym, pierabornym; hł. adpaviedny art.). Dvuchnitovym sposabam zvyčajna tkałi lnianoje pałatno (kužal, zrebje, radno), niekatoryja ŭzorystyja tkaniny (spadničnyja, posciłkavyja) z raznakoleonaj ilnianoj abo šarscianoj pražy, ručniki. Asnova dekaratyŭnaha rašennia – kletka i pałoska.
 
U kancy 19 – pač. 20 st. klatčastyja lnianyja spadnicy (rabizny, rabaki, rabuški, rabiejki, samatkanki i inš.) u vioskach nasiłi amal paŭsiudna. Rehinalnyja asabłivasci vyjaŭlałisia ŭ pieravažanni jakoha – niebudź koleru (napr., na Mahiloŭščynie i Homielščynie čyrvonaha, na Viciebščynie ciomna – siniaha) abo viertykalnych ci haryzantalnych pałos, maštabnych kletak. Siarod šarscianych dvuchnitovych spadničnych tkanin najbolš pašyranymi byłi tkaniny ŭ pałosku (damatkanki Brestčyny, andaraki Mahiloŭščyny) i kletku ( andaraki Minščyny i Homielščyny). Na asnovie pałatnianaha pieraplaciennia atrymłivałi roznyja drobnyja ŭzory, vykarystoŭvajučy kalarovyja nitki asnovy i roznyja kambinacyi dvuchčaŭnočnaha ŭtku. Tak, dla spadničnaj tkaniny “kostački” (Viciebščyna, Mahiloŭščyna) rabiłi dvuchkolernuju asnovu, u jakoj ciomnyja i svietłyja nitki čarhavałisia praz adnu. Pry zapraŭcy krasion ich nakidvałi ŭ roznyja nity (napr., ciomnyja ŭ pieršy nit, svietłyja ŭ druhi), mianiajučy miescami praz roŭnuju kolkasć nitak. Svietłyja i ciomnyja nitki ŭtku čarhavałisia ŭ tym ža paradku. Pry hetym atrymłivałi tkaninu sa štrychavymklatčastym uzoram.
 
U tkaninach dla fartuchoŭ, ručnikoŭ i inš. vykarystoŭvałi ŭtočny ryps, atrymany na asnovie pałatnianaha pieraplaciennia (tonkija nitki ŭtku poŭnasciu pierakryvałi bolš toŭstyja nitki asnovy). Takim čynam atrymłivałi pałosy ščylnaha ŭtočnaha nasciłu (pieravažna čyrvonaha koleru) na biełym fonie. Taki sposab upryhožvannia tkanin nazyvaŭsia pieratykanniem (Palessie). Šyroka vykarystoŭvałisia i drobnyja dvuchčaŭnočnyja ŭzory – zubčyki, šašački. Takija ž pryjomy arnamientacyi charakterny dla lnianych posciłkavych tkanin Homielščyny (posciłki “kacavyja”), u jakich redkija nitki asnovy (cieraz trascinu) poŭnasciu pakryvałisia nitkami ŭtku. Svojeasabłivych dekaratyŭnych efiektaŭ dabivałisia vykarystanniem utku roznaj taŭščyni i roznaj ščylnasci natykannia ŭtku (fatruchi Zach. Palessia). Dla atrymannia vuzkich uzorystych pałosak u zieŭ zakładvałi tonkija šnurki, skručanyja z nitak kantrasnaha koleru (napr., čyrvonaha i čornaha, čyrvonaha i biełaha i inš.). Taki pryjom vykarystoŭvałi ŭ tkaninach dla fartuchoŭ, spadnic (Stołinski r-n), ručnikoŭ (Homielski r-n), pazniej – pry tkanni pałavikoŭ i posciłak.
Krynica: Этнаграфія Беларусі. Мінск. 1989. Рэдактар: Шамякін I. П. Выдавецтва: БелСЭ. 575 с.: іл.
2009–2020. Biełaruś, Miensk.