РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Этнаграфія
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Катрынка
 
(Шарманка)
Механічны духавы музычны інструмент. Абедзве назвы паходзяць ад папулярнай французкай песенькі “Charmanye Catherine”, якая першапачаткова выконвалася на К. ў Расіі (на Аршаншчыне вядома таксама пад назвай “шарман”). Мела выгляд скрынкі з ручкай (пярэдняя сценка ўпрыгожвалася яркай карцінкай) шырынёй каля 1 м, вышынёй 0,8 м, глыбінёй 0,7 м. Унутры размяшчаліся гучальныя трубкі, спецыяльны механізм для размеркавання паветра, мяхі і некалькі валікаў з металічнымі шпількамі. Створана К. ў 1-й пал. 18 ст. ў Італіі. У 2-й пал. 18 ст. пашырылася ў Зах. Еўропе, у 19 ст. – на тэр. Польшчы, Расіі, Беларусі і Украіны. Стала інструментам вандроўных музыкантаў. Рэпертуар бел. Катрыншчыкаў складаўся з 3 – 4 п’ес (“жорсткі” раманс “Разлука”, вальс “Разбітае сэрца” і інш.). Часта катрыншчык падпяваў сваёй К. У канцы 19 ст – пач. 20 ст. К. стала неад’емнай з’явай гарадскога і местачковага побыту, любімай забавай гарадскіх нізоў і дзяцей. Найбольш падтрымальныя катрыншчыкі спалучалі музыканцтва з варажбой пры дапамозе “вучонага” папугая. Канчаткова знікла К. ў канцы 1920-х г.
Крыніца: Этнаграфія Беларусі. Мінск. 1989. Рэдактар: Шамякін I. П. Выдавецтва: БелСЭ. 575 с.: іл.
2009–2020. Беларусь, Менск.