RODNYJA VOBRAZY Vobrazy miłyja rodnaha kraju,               
Smutak i radaść maja!..
      
 
Jakub Kołas
    Hałoŭnaja      Słoŭniki           Spasyłki      Ab sajcie       Кірыліца      Łacinka    
Etnahrafija
Kantekstny tłumačalny słoŭnik
Kufar
 
(Скрыня)
Draŭlanaja jomistasć, u jakoj chavałi tkaniny, adziennie, białiznu i kaštoŭnasci; vid mebłi. U K. zbioałi pasah maładoj, a ŭ čas viasiełla pieravoziłi ŭ dom maładoha. Viadomy z časoŭ pozniaha siaredniaviečča jak schovišča kaštoŭnaj cechavaj majomasci. Miełi vyhlad masiŭnaj nizkaj draŭlanaj ci mietałičnaj skryni z płoskim viekam, časta pa- mastacku akavanaj, zabiaspiečanaj unutranym zamkom składanaj kanstrukcyi. U mahnackich i miaščanskich interjerach – viałikija, draŭlanyja, z akoŭkaj pa kantach, farbavanyja ŭ čorny ci zialony koler. U sialanskim interjery pašyrany z 19 st., zamianiŭ kubły. Vyrab K. časta nabyvaŭ charaktar promysłu. Ich rabiłi z sasnovych ci jałovych došak, na fihurnych padstaŭkach – nožkach, časta na draŭlanych ci kavanych kołcach, pa bakach macavałi ručki, na papiaredniaj sciency – unutrany zamok ci zaščapku dla visiačaha. Časta K. azdablałi mastackaj akoŭkaj u vyhladzie žaleznych ci blašanych pałos z fihurnymi krajami. Akoŭku macavałi na kantach, piaredniaj sciency i vieku. Pad upłyvam zach.-jeŭrapiejskich baročnych form K. nabyvałi pukataje vieka, časam zvužanuju ŭnizie formu. Prostaja adnatopnaja afarboŭka sastupiła miesca dekaratyŭnaj razmaloŭcy, hał. čynam flandroŭcy, jakaja imitavała kaštoŭnyja parody draŭniny. Z pač. 20 st. ŭ mnohich rehijonach pašyrany K. z mastackaj razmaloŭkaj rasłinnaha charaktaru. Na Zach. Palessi (Ivanaŭski, Drahičynski r-ny) pieravahu addavałi sakavitym malunkam u vyhladzie bukietaŭ i hirlandaŭ kvietak, jakija kampanavałisia ŭ kvadratach i pramavuholnikach, utvoranych pałosami akoŭki ci flandroŭki. Malunki nanosiłi ad ruki, časam z dapamohaj trafaretaŭ. Bahacciem kampazicyi, harmonijaj i sakavitasciu kałarystyki vyznačajucca ahoŭskija kufry. Na Hrodzienščynie i Z Viciebščynie pieravažała “cackavannie” – naniasiennie ŭzoru na afarbavanuju pavierchniu K. z dapamohaj štampikaŭ z bulby ci repy. Drobnyja hieamietryčnyja i rasłinnyja matyvy (zorki, razietki, łistočki, kryžyki) biełaha, žoŭtaha, čyrvonaha koleraŭ nanosiłisia ŭ vyhladzie pałos uzdoŭž akoŭki ci kruhoŭ miž joju na sinim abo višniovym fonie. Na U Biełarusi na višniovym fonie K. malavałi pramuju ci kosuju sietku z čornych pałos, časam azdablałi padrapvanniem u vyhladzie hieamietryčnaha i rasłinnaha arnamientu. K. (jak i kubły) zajmałi važnaje miesca ŭ viasielnaj abradnasci, što adlustravana ŭ piesiennym falkłory. Maci, a potym jaje dačka zbirałi ŭ K. pasah (“Što sialanački prałi, što miaščanački tkałi, biełyja lebiedzi na mory białiłi, a siastrycu ŭ kufar załažyłi”). U čas adjezdu maładaja “działiłasia”: “Tabie, mamka, usia pasieleńka, a mnie, Moładzie, skrynia dy pascieleńka”. Na viasielnym vozie K. viazłi kubielniki, kija nakazvałi nie zhubić “ni skryni, ni piaryny, ni maładoj haspadyni”. Pra maładoha spiavałi: “Jaho koni kavanyja, viazuć skryni malavanyja. Jon ža pavinien byŭ vykupić K. (“Skrynia sakoča, Čaho jana choča? Paŭtara załatoha d kniazia maładoha”). Prysutničaŭ K. u viasielnych abradach “zasmalvannia” i rasplatannia kasy, u “pakładzinach” i inš. U sučasnym viaskovym pobycie K. straciŭ svaju byłuju rolu. Z 1950-ch h. vytvorčasć K. amal spyniłasia. Pavodle matyvaŭ dekoru tradycyjnych K. sionnia razmaloŭvajuć maleńkija sievienirnyja kuferki (Bresckaja fabryka suvieniraŭ. Žłobinskaja f-ka suvieniraŭ, Žłobinskaja f-ka inkrustacyt i inš.).
Krynica: Этнаграфія Беларусі. Мінск. 1989. Рэдактар: Шамякін I. П. Выдавецтва: БелСЭ. 575 с.: іл.
2009–2020. Biełaruś, Miensk.