Музыка
|
От, такі быў музыка чарадзейнік, што захоча – усё з сэрцам зробіць.
| З казак беларусаў-палешукоў. |
На Палесьсі, дзе ўвосені просяцца сосны плачам прыглушаным, дзікім, над вадою, ў асмаленай восеці, жыў калісьці чароўны музыка. Наша маці-зямля беларуская нарадзіла музыкаў ці мала, а ніхто так, як ён, не выпускаваў хараства з расьсьпяваных цымбалаў. I ніхто так, як ён, не атручваў далікатнай пяшчотай іскрыпкі, каб усе свае думкі пякучыя яна песьняй расказвала сыпкай. Граў музыка вясельлям і хрэсьбінам, галасіў над труною сасновай. Зносіў людзям паўнюткія рэзгіны гукаў сьпеўных, і знаных, і новых. Мог зрабіць із салодкага – горкае, з жалю палкага – выцьвісьці шчасьцем. Ледзьве пальцамі струны паторкае – ўмеў душу ён людскую украсьці! Так хадзіў ён па сьвеце з расхрыстаным сэрцам, з поўнымі жменямі песьняў, дзень па дні адкідаў, пералістываў, сяньня тут – а назаўтрае – дзесьці. I ў сваім падарожжы, захоплены хараством сэрабраных сузор’яў ці вячорнае медзі растопамі, – забываўся, што сяньня, што – ўчора. Аж тут рынулі чорнаю хмараю, разьліліся чырвонаю плямай дні інакшыя: з жудзяй, з пажарамі, з горкай мглою дымоў над палямі... Сьмерць... Руіны... Крыжы і пажарышчы... Роспач, голад, калецтва, жалобы... Аб прыгожасьці тут не размарышся! Граць, сьпяваць – на якую хваробу! Занямовеў музыка... Спалоханы, зь непатрэбнай іскрыпкай пры сэрцы мерыў гора ён доўгімі крокамі, і хацеў, і баяўся памерці. Ўсюды, ўсюды крывавымі зданямі уставала насустрач сягоньня. Сьвет увесь быў суцэльнаю ранаю, бессэнсоўным і велічным сконам! Стаў музыка пад спаленай хвояю, цесна йскрыпку прыціснуў, ударыў – жудкім гімнам тузе незагоенай далучыўся да гулу пажараў. Скрозь мацьнелі акорды, скрозь дужалі, ўгору йшлі з шэптаў лісьцяў пажоўклых да грымотаў... Аж ніткаю кужальнай абарваліся рэзка... і змоўклі... Дзіка крыкнуў музыка (сугуччамі адгукнуўся асіньнік асеньні), і разьбіў сваю йскрыпку пявучую аб сівое-сівое каменьне... Мгла лягла на рудыя папелішчы, спавіла сьвет калекі й музыку... I падзеўся ён недзе ў мяцеліцы п’яным п’яных падзей... Не прыклікаць. Хай, галуб, выйдзеш, выйдзеш на досьвітку на засланае лёнам аўсяньне... Лёгкі ветрык разгортвае вопратку, навакола – бой сьценяў і зьзяньняў, небам – хмары шыпшынна-ружовыя, ў сэрцы – ціхае, яснае сьвята... Ды музыку гарачымі словамі не прыклічаш... Ня пойдзе па хатах... I ня будзе цудоўнай пяшчотаю песьціць зноўку пявучую йскрыпку – роспач, жахі крывава-сьмяротныя засыпаць песьняй лёгкай і сыпкай!
|
|
|
|