РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Максім Гарэцкі
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Рунь
1
        
I

        
        Не падумайце, людзі добрыя, што ў апавяданейку гэтым выдумка хітрая, пляцень мастацкі... Не.
        Яўна парушаючы законы пісьменства краснага, пішу я тут аб тым, што сапраўды было. Пішу без прыкрасы самае найменшае: пішу так, як праходзіць цяпер яно, мінулае, прад вачмі духа майго.
        Спраўляю тут памін свайму дарагому, незабытнаму таварышу.
        Я ведаў вялікія сілы яго душы маладой і крыштальную чыстату гэтай душы.
        Я ведаў... I я павінен расказаць братам беларусам, якую, можа, сілу, што была спаміж нас, страцілі мы.
        Ці ж ткі страцілі, Божа?
        Дзе та цяпер ты, мой любы Уладзімеру?
        Дзе ён, брацці мае?
        Не думайце, што нябожчьж ён. Скуль гэта ведаць? Я ж быў блізкі яго сябра, і я не ведаю, ці на тым свеце ён, ці на гэтым?
        Для свае радні і знаёмых ён памёр. I так думаюць, што ён зрабіў самагубства. Так многія думаюць, ведаючы яго моцны і арыгінальны характар.
        У паліцыі ж запісана каротка: «Уладзімер З. – прапаў без весці». (Поўнае Уладзімерава прозвішча напісаць тым часам не магу, дзеля незалежных ад мяне прычын.)
        Даходзяць, што ён утапіўся, цела ж яго не знайшлі.
        А я, мяркуючы па яго натуры, успамінаючы яго думкі і дзе-якія словы, думаю, што ён жыў!
        Жыў і куе долю новага чалавека дзесьці ў Амерыцы ці ў якой іншай далёкай краіне.
        Цяпер (хоць гэта выглядае троху смешна, але заліваючыся хапаюцца за саломінку), цяпер я папрасіў бы, калі хто-будзе ў Амерыцы і сустрэне, бывае, такога сур’ёзнага, думнага, невясёлага на выгляд, але гарачага па вачах беларуса (імя і прозвішча мог ён перамяніць), – дык няхай прыгледзіцца пільней, можа, часам знойдзе ў ім майго даражэнькага Уладзімера З. Росту ён сярэдняга, валасы цямнявыя, бледы, круглавіды...
        Дык вось прашу не забыцца.
        Быў ён сірата. Маці памёрла дужа рана. Бацька па смерці маці пачаў піць і неўзабаве пайшоў услед за ёю. Астаўся хлопчык адзін, маючы ўсяе радні зроднага ці якога там дзядзьку з матчынага боку, што служыў у горадзе прыдзвернікам у нейкай канцылярыі; бацькава ж радня, якая была, даўно ўся выехала ў Томск ці на Амур. Быў хлопчык і галодзен і халодзен, нацерпіўся ад людзей, служачы ў батраках... Потым наўчыўся ў аднаго арандатара-латыша даглядаць сады, а ў яго сына-студэнта добра няўся да чытання і пісьма. Служыў у вялікім панскім садзе, чытаў шмат кніжак, паспрабаваў пісаць. Яго карэспандэнцыі і невялічкія абразкі, найчасцей пад рознымі псеўданімамі, а то і зусім без подпісу, друкаваліся ў «Нашай ніве» даволі частаў 1909–1911 гадах.
        Астатнія часы яго вядомага мне жыцця былі звязаны з жыццём светлае памяці Ядзі К.
        Ядзя была адзіная дачка збяднелага тутэйшага шляхціца, апалячанага беларуса, чалавека даволі інтэлігентнага і калісьці нават рэвалюцыйна настроенага, але цяпер хваравіта ганарлівага і нейкага апушчонага, няшчаснага. Казалі, што ён крута перамяніўся пасля смерці першае жонкі, Ядзінае маці. Цяпер ён быў жанаты з прыезджаю полькаю, што былараней гувернанткаю ў сям’і аднаго абшарніка, пана П. Яна пайшла замуж старою дзеваю, вышэй за ўсё на свеце ставіла панскія манеры і, забраўшы мужа ў рукі, муштравала бедную Ядзю як хацела. У іх быў кавалак зямлі пад горадам, але жылі яны з таго, што бацька Ядзін меў тут, у N., нейкую канторскую пасаду.
        Уладзімер ведаў Ядзю з таго часу, як яна прыходзіла з мачыхаю, а часам адна, у сад пана П., дзе ён працаваў, купляць ягады на канфітуры або фрукты на стол.
        Яго бліжэйшае знаёмства з Ядзяю пачалося пазней – падчас выбараў у нашым невялічкім і глухім горадзе N. у мясцовыя самаўрады – позняю, страшэнна нуднаю і страшэнна гразкаю восенню.
        Цяжкая гэта ў нашай глушы пара. Найбольшы лік самагубстваў, усякіх злачынстваў і скандалаў у N. прыпадае на восень. I так хочацца ў гэтую пору троху нейкай светласці.
        Уладзімер ад рана да позняга сядзеў у склепе з яблыкамі, а начою займаўся самаадукацыяй па завочных курсах, а таксама шмат чытаў і пісаў.
        Якраз «Наша ніва» рассылала тады сваім чытачам плакаты – вядома на беларускай мове, – каб выбіралі ў мясцовыя самаўрады беларускіх адраджэнцаў-сацыялістых. Уладзімер наляпаў адзін такі плакат на дзверы ў склепе, і гімназісткі, праваслаўныя і каталічкі, ідучы міма, заўсёды прасмяхалі друкаванае беларускае слова на плакаце.
        Толькі Ядзя К. спрачалася з таварышкамі, ласкава спачуваючы таму, хто гэта пісаў і друкаваў, і таму, хто першы ў нас на зрусіфікаваным усходзе Беларусі памеў смеласці наляпіць яго, каб усе чыталі.
        Уладзімер аднойчы набраўся смеласці і спрапанаваў ёй прачытаць беларускія кніжкі, якія ў яго былі. Ён жа першы і паказаў ёй, як чытаць па-беларуску.
        З гэтага ў іх пачалося збліжэнне, а далей і каханне.
        Потым была зіма, прыйшла вясна, наступіла лета...
        Ядзя зрабілася свядомаю адраджэнкаю, разгневала бацьку, мачыху, усю радню.
        Нарэшце яе падманам некуды павезлі і прысілам хацелі аддаць замуж за нейкага дурнаватага і старога, але заможнага шляхціца.
        А зараз пасля таго, раптам, неспадзявана, але ўпарта пачала пашырацца ў N. глухая і няпэўная чутка, што нібыта Ядзя памёрла... Нават казалі: «Бедная Ядзюня. Трапіла ў кіпці беларускім агітатарам і вось не перанесла свайго сораму, упала ў сухоты...» Казалі, што пахавалі яе там, дзесь у глухім мястэчку ў Польшчы, адкуль родам яе мачыха. З фальшывым панскім уздыханнем апавядалі, быццам той багаты шляхціц паставіў ёй надгробак, «з мілым напісам і белым анёлам, які стаіць, узняўшы крылы, каб несці жаль маладой нявіннай душы на неба...» Шмат усякае няпраўды выдумвалі і казалі.
        Ядзін бацька і мачыха, як паехалі тады з Ядзяю, так больш у N. і не вярнуліся, прадаўшы свой кавалак зямлі і ўсю маёмасць праз нейкага заезджага пана, што быў радня мачысе. I той пан ні слова ні з кім не сказаў пра Ядзю і так і з’ехаў.
        Усе гэтыя загадкавыя акалічнасці наводзілі на думку, што весткі аб Ядзінай смерці выдумалі... Можа, яна і жыве, але ўцякла ад радні немаведама куды.
        А як толькі вывезлі Ядзю, не стала ў N. і Уладзімера... Прапаў і ён. Ён нікому не пакінуў ніякіх лістоў, ніякіх запісак. На жаль, я быў тады вельмі далёка ад N. на практыцы ў вёсцы і аб усім даведаўся значна пазней. Але ад нашага агульнага знаёмага сябра Л. Задумы і ад кватэрнае гаспадыні, у якой жыў Уладзімер апошнім часам, пані М, я чуў, што Уладзімера хацелі арыштаваць і ён уцякаў, а ўцёк – вось як стаяў, ні з кім не развітаўшыся і без усякіх рэчаў. Ні Л. Задума, ні пані М. не верылі і не вераць у яго смерць.
        Напалоханая паліцыяй пані М. шчыра папаліла ўсе спісаныя паперы свайго добрага для яе, ды непрыемнага начальству жыхара.
        Выпадкова захаваўся толькі адзін убогі пакуначак яго папер, які потым трапіў да мяне і я хаваў яго вось ужо без малога чатыры гады.
        Тут розныя нататкі ў форме дзённіка – развагі з самім сабою, запісы штодзённага жыцця. Пісаны яны не для друку. Але я думаю, што маю права і нават лічу за абавязак падаць у друк усё, што можна, з гэтых бедных рэштак яго літаратурнай спадчыны. Апрача таго, я палічыў магчымым даць кароценькія выпіскі з двух Ядзіных лістоў, якія таксама знайшоў у гэтым пакуначку.
        
        
        
II

        
        1 студзеня. Як цяжка пачынаецца мой гэты новы год. Людзі ходзяць, гуляюць, весяляцца, а мне так сумна, так сумна, што хоць ты на свет не глядзі.
        Сварыўся з дзядзькам за беларушчыну і наогул за палітыку. Кажа, калі не кіну, не дасць грошай на навуку. А многа ён даваў мне іх?
        Як брыдка, усё ж, бывае часам жыць на свеце.
        6 студзеня. Хоць мароз, на вуліцы шмат людзей, ходзяць, гуляюць, катаюцца.
        I я хаджу. Хаджу як непрыкаяны.
        I гляджу вось і думаю. Колькі слаўных дзяўчатак. I колькі іх, таксама, як і я, шукаюць сабе чалавека спаміж людзей.
        Чаму ж не сойдуцца нашы дарогі.
        Хаджу адзін...
        2 лютага. Бачыў, як хавалі Астапа, што апрогся ад гарэлкі. Жонка, дзеткі-сіроты... Уздумаў на нябожчыка тату, няшчаснага чалавека.
        Эх ты, маленства маё... Мама ўмірае. Не разумею, і вясёл. А тады пачалося гора. Тата піў. I жалеў яго і злаваў на яго. Загінуў тата.
        Дзядзька ўзяў да сябе. «Каб чалавекам зрабіць». Біў кійком. Дворнічыха ратавала. Быў дождж, сцюдзёна, я туляўся па надвор’ю. Яна ўзяла, грэла, гарбатаю паіла.
        – Ногі як лядні. Лядзень – ляднём. Дзеткі мае...
        На гэтую ласку ніколі не забудуся.
        Потым прагнаў дзядзька. Мусіў пайсці на батрацкі хлеб... Навальніца, на начлег не вядуць, а мяне, батрака, гаспадар выправіў. Павёў я коні ў далёкі кут у поле, пад самы лес: папутаў, а сам лёг пад елкаю. Страшна стала аднаму ў буру. I каб не забіў пярун. Лёг у лагчынцы на полі, пад буйным дажджом. Ляжу, схаваўшыся пад зніз увесь з галавою, а пад мяне ўжо падцякае, а згары, па знізу, як па лубу, дождж: бом-боль-буль... ліп-ліп... Гром: гур-гур-гуррр – гручыць.
        З траўня. Вясна. Яблыні сёлета вельмі сільна і вельмі хораша цвітуць: усё злілося белым цветам. Працую ў садзе – і здароў. Але часам, мімаволі, находзіць нейкі сум, цісне адзінота, не даюць спакою нейкія трывожныя жаданні.
        25 чэрвеня. Ядзя К. прыходзіла купляць парэчкі. Спачатку не спадабалася. Паненка. Але – вялікі і гладзенькі і беленькі, зусім адкрыты лоб, негенькі-негенькі, як у дзіцяці, і вочы – карыя, ціхія, разумныя. У такой просценькай сукеначцы, але чысценькай, добра пашытай. Абходзілася, як з роўным. Пыталася без усякай фальшы ў голасе, колькі гаспадар плоціць мне ў месяц.
        20 ліпеня. Стогне душа... Шуміць галлё на бярозах, шуміць, гудзіць вецер, кідаецца ён, мякка-неслухмяны да мяне ў вакно, ірве на стале паперы. Звініць недзе муха, звініць, быццам увосень, перад смерцю. Верабей хутка праціўкаў пад страхою сваю песню... А мне ізноў сумна, сумна, сумна... I так у мяне – кожнае свята (сёння Ілля). Чытаю Джэка Лондана «Мартын Ідэн».
        75 жніўня. Няўжо я закахаўся ў гэтую шляхцянку, што ў яе харошы лоб і разумныя вочы. Што яна мне!
        27 верасня. Вось і восень прыйшла... Сумна. Абвяжам яблыні на зіму, і пераязджаю на кватэру ў горад. Ну і сядзі ў склепе пана П. і важ яблыкі – не столькі на пуды, колькі на фунты.
        13 кастрычніка. Хто хоча жыць – няхай жыве, а хто хоча памерці – памрэ няхай...
        1 студзеня. Здароў будзь, Новы годзе! Я спатыкаю цябе здаровы, моцны, упэўнены ў сабе і супакойны. Я буду жыць, я буду працаваць і змагацца! Мне сорамна за ўсю маю даўнейшую нуду і хныканне. Я быў адарваўся ад людзей і жыцця. Але ўсё тое мінулася, і я ізноў жыву і буду жыць. Мы яшчэ паваюем, і справа наша не загіне, не цешцеся, ворагі, без пары!
        5 лютага. Няўжо гэта праўда, а не салодкі сон! Я не веру свайму шчасцю!
        15 траўня. Ад усяго старога адраклася ты і пайшла... Незвычайная ты!
        25 чэрвеня. Год таму назад ты прыходзіла купляць парэчкі, і былі мы чужыя, далёкія, а сёння ты сказала мне: «Я пайду за табою, куды хочаш. Я ўсё кіну дзеля цябе. Ты – мой брат і таварыш...» О, мая родная, кахаю цябе ўсім сэрцам! Радасць мая не мае слоў.
        25 жніўня. Дык так. Паехаць, а там тое будзе. Эх, дарогу нам! Мы ідзём долю каваць, за мора, акіяны. Вышэй галоўку, Ядзя! Жыць!
        «...Мой Уладзя! Мой любы, мой каханы, мой ненаглядны!
        Я рада. Так! Ты мой, а я твая, твая навекі. I татка і мачыха ведаюць усё. I няхай. Я не баюся. Беларуска была і ёсць мучальніца, і я не баюся, я – беларуска. Але свядомая жанчына павінна ўмець змагацца... I хоць твая «маленькая сястрычка» Ядзя любіць татку, паважае шмат якіх знаёмых, але не паглядзіць ні на грозьбы, ні на слёзы, ні на што... Усё я выцерплю, і чаму раз дала я веры і па якой дарозе раз пайшла, у тое буду верыць і па той дарозе буду ісці, ісці, ісці... Да труны або пакуль хопіць сілы...»
        
        
        «Мой дарагі Уладзя. Што ў нас дзеецца... Мяне схавалі за сем замкоў. Імя тваё забаронена гаварыць. Татуня маўчыць і маўчыць, на людзей не глядзіць. Каго сустрэне бліжэйшага з знаёмых паноў, пачынае жаліцца, што «хам галаву падняў, а моладзь наша бяспрынцыпна»; што ён «шануе працавітага хлопа і рад дапамагчы яму, але гэта новая беларушчына – дурніна і выдумка шалёных»; што ён «хама, хоць бы і вельмі здольнага і таленавітага, у радні не меў і мець не будзе...».
        «Мачыха... Ой, любы, я баюся пісаць пра яе. Сам шатан муціць гэтую жанчыну. Баіцца, што «імя яе прыплятуць да скандалу...». Плача: «Няхай бы праваслаўны, ну што ўжо там, а хоць бы ж роду шляхецкага, а то... які сорам!» Яна, відаць, надумалася штосьці рабіць і намаўляе татку, усё яму штосьці шэпча».
        «Але нічога, Уладзя, не тужы. Мы – рунь, якая прабіваецца страшэннымі дажджамі і халадамі, але мы яшчэ некалі, як спелыя каласы на добрай ніве, закрасуем на роднай зямлі нашай...»
        
        
        
Да самога сябе

        
        Дык так, няўдалы Уладзімерка, у апошнія часы часцей ды часцей з’яўляецца ў цябе думка нядобрая, думка аб самагубстве.
        На тым тыдні табе, здаецца, як бы й павесялела, і ты падбрыківаў, як цялё, выпушчанае з пунькі на двор, і пяяў у сэрцы: «Жыць! Жыць!»
        А заўчора, па абедзе, лёг ты ніц на пасцелю, горача дыхаў у падушку, сцяў зубы, з сударгай абхапіў галаву і мучыўся...
        Нудна! Нудна!
        Скуль з’явілася тая нуда ў цябе, што пад канец, у апошнія часы, так неадчэпна грызе табе сэрца і падцае ламаты і болю галаве тваёй? Чаму не маеш ты цікавасці жыць?
        Чагосьці не хапае табе...
        А чаго – ты і сам не ведаеш. Сам ты не ведаеш, што ты за чалавек.
        Ідэалаў няма ў цябе.
        Праўда? Не? Няпраўда? А вось жа праўда!
        Ты – вышэй звычайнага чалавека сваім духам, але дух твой цяжка хварэе, бо сам сабе дайшоў ты смерці ў філасофіі сваёй.
        Не варта жыць, бв няма нічога на свеце, што дзяржала б цябе ў жыцці, што гукала б цябе да жыцця...
        Так... Чаго жыць табе?
        Ты не жыў, а пражыўся. I невядома, ці разжывешся ты ізноў. Немаведама, ці палепшаеш ты пасля свае хваробы і ці закрасуеш ты! Ці падасі і другім хварэючым гаючае спадзяванне, што не ўсё прапала, што можна яшчэ паздаравець?
        Уладзімерка! Ты не маеш сярод людзей чалавека, якому б раскрыў душу сваю, да якога б прыхіліўся. Можа, таму, што ты сам сабе гідак і непрыемен, дык баішся паказацца людзём у шчырасці сваёй, у брыдоце сваёй.
        А ты ж ідэаліст...
        Ты ж змалку гнаўся за праўдаю...
        Гаротны!
        
        
        Тут ізноў канец ліста аддзёрты. У далейшым лістку – дзіркі і плямы, і па тых словах, што можна прачытаць, не ўдаецца ўцяміць, куды кіравалася Уладзімерава думка. Даю тут што троху-многа зразумела ў астатніх лістках.
        Папраўдзе, ну чаго ж я буду жыць далей?
        Каб толькі не плакала Шура і не бедаваў Г. (любы хлопчык, які чалавек у ім!) і каб толькі ведаў, што будзе цераз 50 гадоў з беларускаю справаю, – дык цыяністы калі...
        Беларуская справа... Што я магу? I што хто можа? Жыццё ідзе, ідзе... да нечага.
        Праўда, што мы творым жыццё, але калі і праўда, то ці не ўсё роўна? Людзі!..
        А каторыя з іх болей варты спагадання? Хто іх разбярэ?
        Я заступаюся за брата-мужыка, а я ж яго не люблю, і ён жа мяне крыўдзіў болей чым хто.
        А ты беларус, ты можаш пісаць, ты здольны, ты павінен працаваць, ты тое-гэта... Пасунь уперад, праслаў родную старонку. Нічога я не маю ў сабе. А каб і геній быў я, – усё роўна. Навошта? Усё некалі будзе невядомым, усё цяперашняе згіне.
        Калі я перачытаў гэтую мясцінку Валодзіных пісанняў, мне ўвайшло на думку, што многія даравітыя беларусы асталіся невядомы свету праз такія вось свае погляды, якія ж да таго, дадам, пануюць сярод многіх беларусаў.
        ...I ўсё роўна ані шчасця мець не буду, анічога, бо ў думках дайшоў, што няма на свеце цікавага, новага і такога, дзеля чаго б варта жыці мне.
        А тэлефон без дроту?
        Ха-ха!
        Хто хоча жыць – няхай жыве, а хто памерці хоча – памрэ няхай...
        
        . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
        
        Выкінута, уважаючы на цэнзуру.
        Колькі прыгожых дзяўчат! Колькі іх шукаюць, як і я, чалавека сярод людзей.
        I я, дзякуючы сучаснаму сацыяльна-грамадскаму ладу, павінен жыць антымаральна.
        ...Пісаць – значыць працаваць дзеля людскога чытання.
        А мне людзі – прыкрасць.
        Гордасць? Не...
        Ой, гняце нуда-назола; ой, гложа маркота вялікая сэрца мне.
        Стагнаць... А спакою мне!
        Хапіць цыяністага калі і ляжаць спакойна...
        Думка аб самагубстве ўлежылася добра і ладна. – Значыцца...
        
        
        Тут частка паперы згрызена смалянкамі, калі пісанні Уладзімеравы ляжалі ў пані М. на вышках.
        Потым дальш невялікую мясцінку пісання яго я не даю ў друк дзеля таго, што ў ёй Уладзімер піша пра сябе і дзеля аднаго сябе і такое, што, па-мойму, не цікава для грамадства і, надрукаванае, не пайшло б на карысць светлай памяці майго друга.
        Душэ мая, душэ мая! Восстані! Што спіш? Канец набліжаецца... I іматы смуціціся, – воспрані убо...
        
        Эх, тэмы, тэмы! Ну, Уладзімерка, вось табе тэма.
        
        Ад маткі ў песнях, у казках, у слёзах, у стагнанні; ад бацькі ў рабскай маўклівасці, у злых словах, кляцьбе – мужыцкае дзіця збірае ў душу нянавісць і страшэнную імслівасць да паноў... Ах, што б зрабіў ён, сын мужыцкі, усім!
        Добра.
        Ты – сын народу. Колькі ты змалку бедаваў! I твой бацька і твая маці ўсё жыццё цярпелі ад паноў, ненавідзелі іх – і цябе наўчылі ненавідзець іх. Колькі ты ўсякага ліха мысліў, колькі краіў сабе сэрца зласлівасцю на паноў. Ах, каб меў сілу над панамі. У порах, у пыл!..
        Тады яшчэ не чытаў ты кніжак, недалужка Уладзімерка, і не хварэў на інтэлігенцкія хваробы.
        Добра, і вось ты цяпер – «інтэлігент». А! Рука твая не ўзнімаецца на заклятых ворагаў тваіх. Ты баішся нават, каб людзі не даведаліся аб муках маленства твайго. Ты пішаш толькі «да самога сябе». Крый божа – даведаюцца «інтэлігенты», што надушыўцябе! Стыдненька табе! Стыдненька, што ўкрадня ўночы конікаў вадзіў у панскі лес. Стыдненька, што пакляўся сам сабе, са слязьмі ад крыўды нязмернай, зарэзаць, як вырасцеш, аб’ездчыка панскага за тое, што не толькі садраў у лесе хусту ў маці твае за кошычак ягад бяроставы, але і бізуном даў, і гідкім, страшным словам зняважыў яе, маму, пры табе, дзіцяці сінявокім.
        Эх, чалавек, чалавек! Усё роўна не дабіцца табе, адкуль усё і што яно...
        Людзі капашацца... Не ўсё роўна, хто там душыць каго! Я вышэй гляджу! Жыццё.
        Дык не варта жыць, бо нудна.
        Нудна; цікавасці няма.
        
        
        Гэта ўсё, як відаць, напісана Уладзімерам да яго знаёмства з Ядзяю.
        Потым, калі ён з ёю пакахаўся, мусіць, дапісаў яшчэ, што тут ніжэй.
        Самагубства не выйшла.
        Дый чаго паміраць, калі я жыў толькі ў думках? I толькі ў думках дайшоў да самагубства. Трэба ж самому добра пажыць, добра жыццё пазнаць. Можа, яно адказ дасць.
        Дык так... Паехаць! Каваць долю. А там – тады тое будзе.
        
        
        Як жа з Я.? Трэба, канешне, так ці гэтак... Божа! Як яна ўсё адцала мне, усяго старога адраклася і пайшла. Святая ты, Я.! Ты ўваскрасіла мяне. Дай ручку. Пойдзем! Эх, дарогу нам! Мы ідзём долю каваць за моры, акіяны. Вышэй галоўку, Я.!
        К жыццю!
        
        
        Звярніце асаблівую ўвагу на апошнія радкі. Ці ж так яны не праўдзяць таго, што гадаў я і гадаю аб долі Уладзімера і Ядзі?
        Пэўна, жывуць яны ў Амерыцы або ў Аўстраліі.

Падабаецца     Не падабаецца
2009–2020. Беларусь, Менск.