 |
РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ
|
|
Вобразы мілыя роднага краю,
Смутак і радасьць мая!..
Якуб Колас
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Горад Утопія
|
Мне век ісьці ў высокую зару...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
#I
на пляцах волі воляй і ня пахне
на пляцах Утопіі помнікі ўтапістам
дамы і турмы перанаселены
і сьмецьце і грошы д’яблавы
сьцягі як анучы нямытыя
вісяць на дамах Утопіі
і зрэдку вароны галодныя
садзяцца на іх і гарланяць
гарланяць пра тое што думаюць
а людзі чытаюць газэты
дзе чорнай фарбай напісана
пра сьветлае заўтра Утопіі
а сьветлае заўтра на могілках
магілы капае глыбокія
і ставіць слупы мармуровыя
а я іду па праспэкце Утопіі
нібы калідорам турэмным
дамы як камеры на замках
сьцерагуцца міліцыянтамі
машыны жукамі бяскрылымі
шныруюць аж дым да нябёс
а ў маёй кішэні дакумэнт Утопіі
а ў маёй руцэ торба
што кацілася з высокага горба
і былі ў гэтай торбе
хлеб ды пшаніца
і не хацеў я ні з кім дзяліцца
ды безь мяне ўсё разьдзялілі
і цяпер іду з пустой торбай
як з біркай на якой напісана
што я жыхар Утопіі
заходжу ў гастраномы як у Той Сьвет
дзе кожны тавар ведае сваю скрыню
заходжу ў кнігарні дзе кнігі ўтапістаў
кнігі якіх нават мышы не чапаюць
стаяць на пыльных паліцах
як у чарзе на Страшы Суд
заходжу ў Храмы дзе сярод вернікаў
ходзяць Вушы Утопіі
заходжу ў паркі культуры
дзе сярод сьмецьця сядзяць і стаяць
каменныя чужынцы ўтапісты
іду па праспэкце Утопіі
і куды ні зайду ўтопія
і куды ні зазірну ўтопія
і што ні прачытаю ўтопія
#ІІ
ці анёлак ці бог яго ведае хто
ляцеў па-над натоўпам
а-а-а паразіналіся на трыбунах
у-у-у завыў натоўп
міліцыянты праглынулі сьвісткі
і толькі п’яніцы гарланілі ура
а мы з табой маўчалі
але маўчалі так як маўчыць бомба
анёлак ці бог яго ведае хто
ляцеў і сьмяяўся
і ад яго сьмеху абсыпалася шкло з партрэтаў
зрываліся замкі са складаў і турмаў
лопаліся як мыльныя пухіры
галавастыя бюсты гэрояў утапістаў
уставалі з магіл нявінныя
абалваненыя пад адзін капыл салдаты
надумаліся страляць па анёлку
ці бог яго ведае па кім
і стралялі і траплялі ў натоўп
а над горадам ляцеў анёлак
ці бог яго ведае хто
і толькі п’яніцы гарланілі ўра
#ІІІ
і выйшаў на вуліцу Не Такі Як Усе
і сказаў тое што думае
і сабраўся натоўп
і стаў слухаць-гадаць
а што гэта ён гаворыць
ня так як усе
і ад яго слоў
стаў рассыпацца горад Утопія
у абалваненых пад адзін капыл салдат
зьявіліся не абалваненыя думкі
на сьценах горада зьявіліся новыя плякаты
у магазынах зьнікла тое што і было
а чарты у сваім залатым пекле
сядзяць ля поўных катлоў
а анёлы лятаюць у небе
сярод сьветлых душ
а на праспэкце Утопіі
зьявіліся людзі
зьявіліся людзі
30.III. – 3.IV.1990.
|
У нашым грамадстве ня будзеш бяз працы –
Хто дачу будуе, хто – сацыялізм.
Стаяць, як праклятыя, бюсты на пляцах,
А горад хварэе на алькагалізм.
І пляшкі па горадзе пэнсіянеры
Зьбіраюць, каб хлеба кавалак купіць.
Усім на той сьвет ім адчынены дзьверы,
Рыпучыя дзьверы вялікіх бальніц.
Дымяцца, як пекла жывое, заводы,
Па горадзе сьмецьце ганяюць вятры.
І рай абяцаюць нам слугі народа.
Няўжо яны вечна нас будуць дурыць?
Пара б і за розум, браточкі, нам брацца,
Бо сёньня ўжо мала клясьці сталінізм...
У нашым грамадстве ня будзеш бяз працы –
Хто замак руйнуе, хто – сацыялізм.
31.VIII.1989.
|
А ў гэтым горадзе, відаць, жывуць адны вар’яты,
Якім на тое, што ты талент – напляваць.
Калі б ты за мяжою жыў, ты б стаў багатым
І езьдзіў бы у Афрыку адпачываць.
Нібы ў турме, ў падвальчыку карціны
Малюеш і, нібы атруту, п’еш віно.
Глядзяць на сьвет з карцін прыгожыя жанчыны,
Якія, як і грошы, тут былі даўно.
Сябры твае бяздарныя пралезьлі ў людзі,
Малюючы партрэты рознай свалаты.
Нядаўна пачаплялі крыжыкі на грудзі,
Зь сябе ствараючы пакутнікаў сьвятых.
Гады прайшлі, як ля вакна чужыя цені,
Пакінулі самоту, невыказны жах,
Боль за Айчыну, за сяброў, што на каленях
Прасілі ў д’ябла славы, гінулі ў грашах.
...Ты зноў, вярнуўшыся ў падвал сьмярдзючы з крамы,
Як Богу, молісься праклятаму віну,
І ходзяць ля дзьвярэй раскормленыя Хамы,
Што ведаюць карцінам, як жыцьцю, цану.
|
Сьветла і тлумна на вуліцы чорнай.
Ля рэстарана машыны стаяць.
Дзе прастытуткі, нібыта вароны,
На рэстаран, як на шчасьце, глядзяць.
А ў рэстаране сядзяць інастранцы
І абдымаюць савецкіх жанчын.
А інастранцы такія ж засранцы,
Як і савецкія, – усе, як адзін.
Толькі вось грошы і транты ня тыя.
Дзве прастытуткі чакаюць любоў.
Сёньня прыгожыя і маладыя,
Заўтра сьсівелыя і без зубоў.
Нехта ж падыйдзе і купіць за грошы
Брудную ласку, любоў без жуды.
Будзе ён гідкі і будзе харошы,
Будзе жанаты, на ноч – халасты.
Цёмна і ціха на вуліцы чорнай,
Ля рэстарана машыны стаяць...
Дзьве прастытуткі, нібыта вароны,
За інастранцамі ўдалеч ляцяць.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Я – вораг, я – воран бяскрылы
Асьлепла навокал гляджу.
Іду па забытых магілах,
Нібыта па пласе хаджу.
Ня будзе мне век дараваньня,
Я славіў бярлогі маны.
З магілы званар не устане,
Ня ўздымуцца ў неба званы.
Я – вораг, я – воран бяскрылы,
Мне бачна магіла мая.
Мяне адцураліся сілы,
Мяне цалавала зьмяя.
Я ўчора зьявіўся на сьвеце,
І ў гэтым – мая ўся віна.
Я – вораг, я – воран, я – вецер,
Я – Заўтра жывая сьцяна...
|
Жывуць у скляпеньні бяспраўныя людзі,
Як прывіды ранкам выходзяць на сьвет.
І па-гаспадарску ля сьметнікаў блудзяць,
Шукаючы пляшкі пустыя ў траве.
Гавораць з варонамі і галубамі,
Шкадуюць бяздомных сабак і катоў.
Ля іх мы праходзім паважна панамі,
У іх мы ня бачым сясьцёр і братоў.
Мы маем пасады, мы маем кватэры,
Мы члены саюзаў, нам жыць і сьпяваць.
У прыклад нас ставяць дурным піянэрам,
Хоць тым піянэрам на нас напляваць.
Бяспраўныя людзі, бяздомныя людзі
Адходзяць маўкліва штодня на клады.
Мы гінем таксама у блудзе, у брудзе,
Бяздарна іграем савецкіх сьвятых.
І бюсты гэрояў валяюцца ў травах...
Жывём у скляпеньні ў бязбожнай начы...
Мы волі жадаем, і наша дзяржава
Трымаецца бог яго знае на чым.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
– Над горадам лятаюць парасоны. –
Сказаў паэт і залілося сьмехам
Усё, што мела вусны і раты.
А Слых сядзеў, як клоп, увесь чырвоны.
Ён зразумеў, што тут запахла грэхам,
Што тут пачатак буры і бяды.
Сягоньня сьмех, а заўтра – барыкады,
Падзел зямлі, падзел карыт і славы,
А там глядзі і прыдзе сам Капец.
Ды што рабіць? Ня даць натоўпу рады.
І хто ім даў паэта слухаць права?
Паэту на вяроўцы час хрыпець...
А дождж ішоў і быў той дождж зялёны.
Сьмяяліся разумныя і дурні,
Чытаў паэт і Слых яго трываў.
– Над горадам лятаюць парасоны,
Над горадам лятаюць прыгажуні,
Над горадам ляціць стары трамвай...
18.IV.1989.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
І трэснулі сцены ў кватэрах...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
|
У раённым цэнтры Беларусі
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
БОГ...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Па тлумных вуліцах сталіцы
Каціўся зьлітак залаты.
Вішчэлі дзіка маладзіцы:
– Куды ён коціцца, куды?!
За ім сьпяшаліся мужчыны
У торбах несучы віно.
І павылазілі з машынаў
Усе, хто не хадзіў даўно.
Цыганкі зь дзетварой мурзатай
Нядолю лаялі услых.
Фуражкі скінуўшы, салдаты
Неадставалі ад усіх.
І іншаземцы беглі сьмела,
І прастытуткі, і дзялкі.
І на мятле Яга ляцела,
Сабакі вылі, як ваўкі.
І вершы кінуўшы, паэты
Таксама беглі, – хто як мог.
І пыл падняўся па-над сьветам,
Ажно закашляўся пан Бог.
Сьвятыя паўцякалі з раю,
А зь пекла грэшнікі ўцяклі.
І не было канца і краю
Пагоні дзікай на зямлі.
А зьлітак залаты каціўся,
І д’ябал гучна рагатаў.
Аб камень зьлітак той разьбіўся
І кучаю брыдоты стаў.
|
Ізноў самота незямная
З душы выкрадвае сьвятло.
На сподку сьвечка дагарае,
Нібы надзея на цяпло.
Сьцюдзёны вецер б’ецца ў шыбы
І дождж змывае з траў сьмяцьцё.
Нібы лятаючыя рыбы,
Лятае ля акна лісьцё.
І змрокам поўніцца кватэра,
І цені праз душу плывуць.
І кветкі на старых шпалерах
Зашавяліліся, цьвітуць.
А дождж штохвілі ўсё мацьнее
І вецер рве зь бяроз лісьцё.
І плача сьвечка – разумее –
Кароткае ў агня жыцьцё.
І вольны я і невясёлы
На сьвет гляджу, як на ваду.
І на сьвятло лятуць анёлы,
І д’яблы ў цемнату лятуць.
|
І людзі ня спалі ў чарнюткіх дамах,
І сявечкі палілі, шукаючы Бога.
І спаў з прастытуткай п’янючы манах,
І сьнілася ў рай яму доля-дарога.
Разбураных храмаў каменьне і пыл
Ляцелі ў сусьвет, як у чорную яму.
І выйшлі прарокі з забытых магіл,
І сьмерць напрарочылі вечнаму Хаму.
І трэснула глеба, нібыта труна,
І трэснула неба, як шкло на іконе.
Свой край прадавалі за пляшку віна
Пачварныя людзі, што ў цемры палоне.
А грошы, як сьмецьце, засыпалі дол,
І плямамі кроў на грашах чырванела...
Ад сьлёзных вачэй адвярнуўся анёл,
І божая кара зь нябёсаў зьляцела.
18.XI.1989.
|
|
|
|
|
|
Падабаецца
Не падабаецца
|
|
|
2009–2022. Беларусь, Менск.
|
|
|
