РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Уладзімер Дудзіцкі
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Сьцені
 
Ліра-паэма
1

Падышла і моўчкі села,
прытулілася да цела.
Ад цяпла і тонкіх ліній
загарэўся ў сэрцы сіні
аганёк... Пакратаў вусны
і нясьмела словам луснуў.
Няпрыкметнае такое,
не давала супакою...
Я зірнуў у зоры-вочы,
на аблічча – твар дзявочы,
на вясёлкі броў і веек,
грудзі – белыя лілеі,
хараство і крылы-рукі
і адчуў цяжкія мукі...
        
2

Нацямочку з хаты выйшаў –
спакусіла чараўніца,
каб да сонца зь белых вішань
росаў першаму напіцца
і прыслухацца да мовы
траў і зор у небе чыстым,
зьвіць у сподзіў адмысловы
слоў адборныя маністы,
акрапіць валогай сіні
некранёнай вуснаў смагі,
каб вятры не замясілі
чысьціні шальмоўствам магаў,
каб яна (мы каштавалі
абяцанкі жоўтай скрухі)
разгарнула дум крышчалі
па-над посьніцаю духу.
        
3

’Шчэ драмалі струны ветру,
і сады усьцяж маўчалі,
толькі ўжо зямныя нетры
адмыкаліся ключамі...
Рассыпаўся звон іскрысты
глыбіні на роснай стыні.
Шэлест лісьцяў цымбалістых
выплываў у стройным стылі
зь цішыні і нікнуў дзесьці
ў ніцях польнасьці рудое.
Далікатна скроні песьціў
шоўк сьвітальны сырадою,
напаўняў душу да сыці,
грудзі... Вылучыўшы змогу,
цалаваўся, змыўшы прыцем,
з хмаркай месячык двухрогі.
        
4

Золак выцадзіў з-за пушчы
полуд медзіва на стрэхі,
цяжка раніцы расплюшчыць
сум прытоптанага сьмеху.
Ён тугі, як глыбы, глейкі,
нібы месівішча гліны...
Распластаўся раптам нейкі
над зямлёю сьвет савіны.
І маўчала чараўніца –
макаў цьвет, кары мігценьне,
каля пнёў бярозак ніцых
лбамі стукаліся цені,
ад касьцей сухога хрусту
варушыліся узвышшы...
Напаілі смагу вуснаў
кроплі сьлёз ізь белых вішань...
Боль і прыкрасьць насалоды –
лепш зубамі камень грызьці.
Мрояў пешчаныя роды
запякліся каля выйсьця.
        
5

Палажыў на горб уласны
клунак крыўды – хай трымае.
Залатыя сонца пасмы
засланіла сьцень жывая...
Задаволеная, села
і таўчэцца каля клямкі,
быццам зьвер які ля цела
аблюбованае самкі.
І вартуе сьцены хаты,
часта дзівіцца у вокны,
ці жывы йшчэ дзень расьпяты
на шпянёх вуглоў вільготных.
Прыціскае, непакорны,
да грудзей расьпяцьце крыжа.
І яна ад злосьці чорнай
языкамі шыбы ліжа,
чырванее, стрэміць ікры,
іклы шчэлепамі шчэміць...
Адчуваць мне вельмі прыкра
блізіню свайго зьнішчэньня.
        
6

Я стаю і моцна зябну,
прытуляюся да шульля.
Вецер вецьцем кволых яблынь
лашчыць зрэбную кашулю.
Вось яе, адзінай толькі,
не напнуць на плечы сука,
бо у нітцы кажнай столкі
талісман жыцьця усукан.
Маці сеяла й мачыла
сінявокі лён пад кручай,
губку-ж выткала дзяўчына
і пашыла ў дзень заручын.
На грудзёх, над сэрцам самым,
васілёк і колас жыта,
колас доўгімі вусамі
крэсьліць шлях неперажыты...
 
І шчыміць мой горб уласны,
і жыве, і дажывае...
Залатыя сонца пасмы
засланіла сьцень жывая.
        
7

Сонца хіліцца да спаду,
ля гумён гусьцее вечар.
Праплылі над цьветам саду
хмар залочаныя плечы
і счарнелі. Сьцігашалы
абліліся чэрняй змроку.
Цені – збродныя шакалы –
нюхам трапілі на крокі
і паўзуць, каб дух украсьці,
па сьлядох на жыр спакусны,
сьліняць хіб чырвонай масьці,
хмелем скрыўленыя вусны,
пазяхаюць, гладзяць ікры
і ад рогату лажацца.
Адчуваць надзвычай прыкра
блізіню сям’і хіжацкай...
Ноч вятрамі ашукала
сьцігачоў... У пругкай позе
казытала цень шакала
пусьцінёй ікласты позях.

Падабаецца     Не падабаецца
2009–2020. Беларусь, Менск.