|
Гістарычная даведка
|
|
Самотны чалавечы голас
|
|
Інтэрв'ю аўтара з самім сабой аб прапушчанай гісторыі
|
|
РАЗДЗЕЛ ПЕРШЫ. ЗЯМЛЯ МЁРТВЫХ
|
|
РАЗДЗЕЛ ДРУГІ. ВЯНЕЦ ТВАРЭННЯ
|
|
РАЗДЗЕЛ ТРЭЦІ. ЗАХАПЛЕННЕ ЖУРБОЮ
|
|
Самотны чалавечы голас
|
|
Маналог пра тое, навошта людзі ўспамінаюць
|
|
Маналог пра тое, што можна пагаварыць і з жывымі, і з мёртвымі
|
|
Маналог пра цэлае жыццё, напісаны на дзвярах
|
|
Маналог адной вёскі пра тое, як клічуць душы з неба, каб з імі паплакаць і паабедаць
|
|
Маналог пра тое, што знойдзеш чарвяка-дажджавіка, і курыца радуецца
|
|
Маналог пра песню без слоў
|
|
Тры маналогі пра даўні страх
|
|
Маналог пра тое, што толькі ў злосці чалавек хітры, і які ён адкрыты і даступны ў простых словах любові
|
|
Салдацкі хор
|
|
Маналог пра старыя прароцтвы
|
|
Маналог пра месяцавы пейзаж
|
|
Маналог сведкі, у якога балеў зуб, калі ён бачыў, як упаў Хрыстос і пачаў крычаць
|
|
Тры маналогі пра "тло хадзячае" і "зямлю гаворачую"
|
|
Маналог пра тое, што мы не ўмеем жыць без Чэхава і Талстога
|
|
Маналог пра тое, што святы Францыск прапаведваў птушкам
|
|
Маналог без назвы – крык...
|
|
Маналог на два галасы – мужчынскі і жаночы
|
|
Маналог пра тое, як штосьці зусім невядомае ўпаўзае, улазіць у цябе
|
|
Маналог пра тугу па ролі і сюжэце
|
|
Народны хор
|
|
Маналог пра тое, чаго мы не ведалі: смерць можа быць такой прыгожаю
|
|
Маналог пра тое, як лёгка стаць зямлёй
|
|
Маналог пра сімвалы вялікай краіны
|
|
Маналог пра тое, што ўжыцці страшнае адбываецца ціха і натуральна
|
|
Маналог пра тое, што рускі чалавек заўсёды хоча ў што-небудзь верыць
|
|
Маналог пра фізіку, у якую ўсе мы былі ўлюбёныя
|
|
Маналог пра тое, што далей за Калыму, Асвенцім і Халакост
|
|
Маналог пра свабоду і мару аб звычайнай смерці
|
|
Маналог пра тое, што да звычайнага жыцця трэба нешта дадаць для таго, каб яго зразумець
|
|
Маналог пра дзіцятка-калеку, якога ўсё роўна будуць любіць
|
|
Маналог пра нямога салдата
|
|
Маналог пра вечнае і праклятае: што рабіць і хто вінаваты?
|
|
Маналог абаронцы савецкай улады
|
|
Маналог пра тое, як два анёлы забралі маленькую Волечку
|
|
Маналог пра бязмежную ўладу аднаго чалавека над іншым чалавекам
|
|
Маналог пра ахвяраў і жрацоў
|
|
Дзіцячы хор
|
|
Замест эпілога
|
|
|
|
МАНАЛОГ ПРА ЦЭЛАЕ ЖЫЦЦЁ, НАПІСАНЫ НА ДЗВЯРАХ
|
|
|
МАНАЛОГ ПРА ЦЭЛАЕ ЖЫЦЦЁ, НАПІСАНЫ НА ДЗВЯРАХ
"Я хачу засведчыць...
Гэта было тады, дзесяць гадоў назад, і кожны дзень адбываецца са мною цяпер. Гэта заўсёды са мной.
Мы жылі ў горадзе Прыпяці. У самім гэтым горадзе.
Я не пісьменнік. Не апішу. Майго розуму не хопіць, каб уцяміць. I маёй вышэйшай адукацыі. Вось ты жывеш... Звычайны чалавек. Маленькі. Такі, як усе вакол – ідзеш на працу і прыходзіш з працы. Атрымліваеш сярэднюю зарплату. Раз на год ездзіш у водпуск. Нармальны чалавек! I аднаго дня ты раптам ператвараешся ў чарнобыльскага чалавека. У дзіва! У нешта такое, што ўсім цікава і нікому невядома. Ты хочаш быць як усе, а ўжо няможна. Ты не можаш. На цябе глядзяць іншымі вачыма. Табе задаюць пытанні: там было страшна? Як гарэла станцыя? Што ты бачыў? I наогул, ці могуць быць у цябе дзеці? Жонка ад цябе не ўцякла? Па першым часе мы ўсе ператварыліся ў дзіва... Само слова "чарнобылец" дагэтуль, як гукавы сігнал... Усе паварочваюць галовы ў твой бок... Адтуль!
Гэта былі адчуванні першых дзён... Мы страцілі не горад, а цэлае жыццё...
Пакінулі дом на трэці дзень... Рэактар гарэў... Запомнілася, як нехта са знаёмых сказаў: "Пахне рэактарам". Неапісальны пах. Але пра гэта ўжо было ў газетах. Ператварылі Чарнобыль у фабрыку жахаў, а на самой справе ў мульцік. Я раскажу толькі сваё... Сваю праўду...
Было так... Аб'явілі па радыё: катоў браць нельга! Ката ў чамадан! А ён у чамадан не хоча, вырываецца. Падрапаў усіх. Рэчы браць нельга! Я ўсе рэчы не вазьму, я вазьму адну рэч. Толькі адну! Я павінен зняць дзверы ад кватэры і забраць з сабою, дзверы пакінуць не магу... А ўваход заб'ю дошкамі...
Нашы дзверы... Наш талісман! Сямейная рэліквія. На гэтых дзвярах ляжаў мой бацька. Не ведаю, па якім звычаі, не ўсюды гэтак, але ў нас, сказала мне мама, нябожчыка трэба пакласці на дзверы ягонага дома. Ён на дзвярах ляжыць, пакуль не прывязуць труну. Я сядзеў ля бацькі ўсю ноч, ён ляжаў на гэтых дзвярах... Кватэра адчынена... Усю ноч... I на гэтых жа дзвярах да самага верху засечкі... Як я рос... Адзначана: першы клас, другі. Сёмы. Перад арміяй... А побач – як рос ужо мой сын... Мая дачка... На гэтых дзвярах усё наша жыццё напісана. Як я пакіну іх? Папрасіў суседа, у яго была машына: "Памажы!" Паказаў мне на галаву. маўляў, ты, друг, звіхнуўся. Але я іх вывез... Дзверы... Уначы... На матацыкле... Лесам... Вывез праз два гады, калі наша кватэра ўжо была разрабавана. Ачышчана. За мной гналася міліцыя: "Будзем страляць! Будзем страляць!" Вядома, яны палічылі мяне марадзёрам. Дзверы ад уласнай кватэры я нібы ўкраў...
...Завёз дачку з жонкай у бальніцу. У іх па целе распаўзліся чорныя плямы. То ўзнікнуць, то прападуць. Велічынёй з пятак... А нічога не баліць... Іх абследавалі. Я спытаў: "Скажыце, які вынік?" – "Не для вас". – "А для каго ж?"
Тады ўсе навакол гаварылі: памром-памром... Да дзвюхтысячнага года беларусы знікнуць. Дачцэ было шэсць гадоў. Кладу яе спаць, яна мне шэпча на вуха: "Тата, я хачу жыць, я яшчэ маленькая". А я думаў, яна нічога не разумее...
Вы можаце сабе ўявіць адразу сем лысых дзяўчынак? Іх у палаце было сем... Не, досыць! Не магу больш! Калі я расказваю, у мяне такое адчуванне, от сэрца падказвае – ты рашыўся на здрадніцтва. Бо я павінен гаварыць пра яе, як пра чужую... Пра яе пакуты... Жонка прыйшла з бальніцы... не вытрывала: "Лепей бы яна памёрла, чым гэтак мучыцца. Ці мне памерці, каб больш не глядзець". Не, досыць! Усё! Не магу. Не!
Паклаў яе на дзверы... На дзверы, на якіх калісьці ляжаў мой бацька. Пакуль не прывезлі маленькую труну... Яна была маленькая, як скрынка з-пад вялікай лялькі.
Я хачу засведчыць – мая дачушка памёрла ад Чарнобыля. А ад нас вымагаюць, каб мы гэтага не памяталі".
Мікалай Фаміч Калугін, бацька
|
|
