РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Рыгор Барадулін
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Амплітуда сьмеласьці
 
І лірыка, і гумар
 
 
1
Карэньне аблачын

 
 
*** Якія будуць сьніцца сны...
 
*** Наведвайце бацькоў...
 
Дамоў
 
*** З-за парога роднай хаты...
 
*** Мне дома цяжка заснуць...
 
*** Дрэвы за душой ня носяць злосьці...
 
*** На вечны твой гарод...
 
Каўчэг
 
Піліп
 
Яблыні
 
Рунь
 
Халодны прытулак
 
*** Ці перспэктыўнае сяло...
 
*** Хат болей, чым людзей...
 
Былая вёска Аральля
 
*** – Мама, я паслухаю шпакоў...
 
Баляда жаху
 
Размова па-партызанску
 
Ветраў сон
 
*** Мы толькі ходзім па зямлі...
 
З вайны. Вечны абразок
 
*** Вышэла неба мараю Купалы...
 
Лясная паштоўка Генадзю Бураўкіну...
 
*** Любуецца восень...
 
Міколу Гусоўскаму
 
Апошняя завея
 
*** Паштовая скрынка...
 
З вышыні самалёта
 
Старая Рыга
 
Званы кавуноў
 
Пра народнасьць
 
Васіль Быкаў у Віцебску
 
*** Праз далячынь гадоў...
 
*** Ёсьць самазабыцьцё начы...
 
*** Лівень лету надламаў плячо...
 
Разьвітаньне з Уладзівастокам
 
Разбураны санэт
 
*** Інваліды – асколкі вайны...
 
*** Успомніш пра асьцярогу...
 
Яго Высокасьць
 
Блакітная легенда
 
Зямля
 
*** У полі бярэцца вясновы дзень...
 
*** Мы ўсіх мужчын раўнавалі...
 
*** Клопат прысьпешваў...
 
*** Загадай, у сасны якой...
 
Дровы
 
*** Паабымшэў валун...
 
Да партрэта Ўладзімера Караткевіча
 
Трыпціх
 
Камень Фелікса Тапчэўскага
 
Вяртаньне Максіма
 
*** Быў амаль зь іголачкі апрануты...
 
Мікола Дрозд
 
*** Ня ведаючы тэорыі вольных вершаў...
 
*** Прайдзі туркі-баркі...
 
*** Хлеб фармавы...
 
*** Суровая нітка жыцьця...
 
*** Загрузьлі ў травах...
 
Чарсьвяды
 
*** У лета свае правы...
 
*** Хто з вас, каб з часу зусім ня зьбіцца...
 
*** Звыкаць абшару...
 
Заступнік подзьвігу
 
Есяніца
 
*** У канверце прыляцеў лісток...
 
Партызанка
 
Цётча
 
*** Сьвітанак скрыпіць на сырой назе...
 
*** Пасад і званьняў абляціць лісьцё...
 
Петрусю Броўку ў дзень 75-годзьдзя
 
Году пеўня
 
Памяці Аркадзя Куляшова
 
*** Дзе тая зязюля...
 
*** Мы больш сваёй ахвярнасьцю вядомы...
 
Аляксею Пысіну на 60 гадоў
 
Пасьля сакавіцкай мяцеліцы
 
*** Мы кожны дзень...
 
Чытае вершы Захарэвіч
 
Баравіна
 
*** Горад...
 
*** Як лета ўсе пахі...
 
*** Гадзіньнікавы майстра...
 
Запрашэньне Нікаласа Гільена ў Беларусь
 
*** Дух падымала з тла...
 
*** Цішэй вады...
 
*** У Пушкіна адносіны з царом...
 
*** Вучыць ня трэба маладых...
 
*** Вецер хмары так нізка соўгаў...
 
*** З гадамі менш і менш сяброў...
 
*** Яшчэ ня ўсох пясок сыры...
 
*** Паненка сьцяжынка...
 
*** Ён і яна – і сусьвет не пустуе...
 
Загадка перакладу
 
*** Кажыце пры жыцьці...
 
*** Наіўны я, мяне зусім ня тычыцца...
 
*** Ліст жаўцее...
 
*** У мурах, камяніцах...
 
Стэп
 
Просьба да некаторых скульптараў
 
*** Пакуль мы сьпешым час...
 
*** За дзень нагулася ад кожнага ўздрыгу...
 
Да падножжа помніку пашаны
 
*** Гэты горад табе не чужы...
 
*** Запрашаю цябе ў зіму...
 
*** Вы з той магутнай чарады...
 
Араты гісторыі
 
*** У краме хлебнай чарга ня менее...
 
*** Чакаю ў ціхай старане...
 
Пах забытай раніцы
 
*** Жыцьця кароткага растуць даўгі...
 
Маналёг лугу
 
*** Рабіце ўсё, што абяцалі...
 
31 студзеня 1982 года
 
*** У кнізе скону...
 
2
Восень на Віташы

 
 
Сафія – Стэфану Паптоневу
 
Крона
 
Варненская восень
 
** Як забароненая чарка...
 
*** I вецер верасьня...
 
Лазьніца
 
*** Нібыта сама даўніна...
 
Сем адказаў рэха
 
Па дарозе ў балгарскую восень
 
Гранітная чашма
 
Даліна руж
 
*** Да Рыльскага манастыра...
 
Трыфан Заразан
 
Парада
 
*** У горы восень ідзе неназойліва...
 
Крыпта
 
Пытаньне Найдана Вылчава
 
Вольная зброя
 
Ля маўзалея Дзімітрова
 
Баянская царква
 
3
Тапалёвая готыка

 
 
Урок чэшскай мовы
 
Чэхаславакія, 1939
 
Заручэньне ў замку Чэрвена Лгота
 
Вяртаньне трывогі
 
Пакуль
 
Маленьне камянёў
 
*** Цадзі вачмі чужыя гарады...
 
Зь вякоў
 
Сваяк салігорцаў
 
Гудзьба
 
Навальніца над Прагай
 
Марыі Форманкавай
 
Манах
 
Сакрэт
 
Залатая душа
 
*** Пасьля сябе пакінулі даўгі...
 
Напамін успаміну
 
Агонь і кроў
 
З далоняў лісьця
 
Стома
 
Спачувальная парада
 
Бязь сьпешкі
 
Скарынавы сьляды
 
Пражскі надвячорак
 
«Спас на двары...»
 
Табар
 
Прагулянкі
 
*** Зноў Прага з пальцамі дажджу...
 
Канец ліпеня
 
Тапалёвая готыка
 
Зялёны гук сьлязы
 
*** Чэхаў перакладаю...
 
Тэразін
 
Вечаровае разьвітаньне
 
4
Загоншчыкі славы

 
 
Амплітуда сьмеласьці
 
Метепіо!
 
Цягач і валакуша
 
Пра футры
 
Шпачыха шпаку
 
Высокае давер’е
 
Спрадвечная сіла
 
*** Свой дабрабытны спакой паляпваем...
 
Адказ на заўвагу з-за сьпіны
 
Сябрам па рыфмах
 
Пімену Панчанку
 
Да чытача
 
Пытаньне аднаму паэту
 
Былым літсябрам
 
Экспромт з выпадку
 
Загоншчыкі славы
 
Усьмешкі-перасьмешкі
 
Смаргонская акадэмія. Наравістая паэма
1
КАРЭНЬНЕ АБЛАЧЫН
Наведвайце бацькоў,  
пакуль яны жывыя,  
Пакуль дымяцца коміны –  
нагрэйцеся ў бацькоў.  
Калі адчай вякоў  
гайнёй ваўкоў завые,  
Ня трэба анікому ён,  
сум ля сьляпых слупкоў.
 
*  *  *
Якія будуць сьніцца сны
Нашчадкам нашым:
Ці дзень вясны,
Ці цень сасны,
Ці шум лясны,
Ці нашум?
 
Ці неба зорнае прыкмет
Для іх значэе –
I казак сьвет,
I сьлед камэт
Ня будзе мець значэньня?
 
Ці хопіць памяці званоў
Званіць у заўтра,
Прачнецца зноў
Трывога сноў
I мы, як дыназаўры?
 
 
 
 
*  *  *
Наведвайце бацькоў,
                                              пакуль яны жывыя,
Пакуль дымяцца коміны –
                                                          нагрэйцеся ў бацькоў.
Калі адчай вякоў
                                      гайнёй ваўкоў завые,
Ня трэба анікому ён,
                                              сум ля сьляпых слупкоў.
Пішыце ім часьцей,
                                            спакоем ахінайце,
Як ахіналі некалі
                                      яны ўсе вашы сны.
Бяз бацькавых надзей,
                                                  бязь ціхай ласкі маці,
Куды б ані заехалі,
                                          вы будзеце адны.
Вы маладыя ўсе,
                                      пакуль бацькі старыя
Жывуць няўмольным клопатам,
                                                                        каб вам лягчэй было.
А на глухой страсе,
                                            якую вецер крые,
Бацян забытым клёкатам
                                                        нясе ў гняздо цяпло.
Бацькі глядзяць на сьвет
                                                      шпакоўнямі пустымі,
Адкуль у вырай вымкнулі
                                                          вясёлыя шпачкі.
А крылаў лёткі сьлед
                                                трывогай жалю стыне,
I выбягаюць дымкія
                                            сьцяжынкі нацянькі,
Сьпяшайцеся пасьпець
                                                  душою разгавецца,
Пакуль, спагады просячы,
                                                          на выстылым гальлі
Трымціць лісток ледзь-ледзь
                                                                бяссоньніцай на вейцы,
Пакуль завеі ў роспачы
                                                    шляхоў не замялі.
 
 
 
 
Дамоў
– Дамоў! – гукае маці
Дачушку.
Дзе яна?
Спакой туманнай масьці
Пасецца ля акна.
 
– Дамоў!
Ня хоча неслух
Ісьці ў начны палон,
Дзе ціша ў мяккіх крэслах
Забыты бачыць сон.
 
– Дамоў!
Свае чароды
Вясной вяртае край.
Матулін голас родны,
Гукні мяне, парай.
 
– Дамоў! –
Спрабуе скруха
Гукаць мае гады
Туды,
Дзе будзе глуха
I ў дождж, і ў халады...
 
 
 
 
*  *  *
З-за парога роднай хаты –
З запарожжа
Пачалося падарожжа
Ў запарошша,
Дзе пароша запрашала
Ў заварожжа,
Дзе на шчасьце варажыла
Раздарожжа...
 
 
 
 
*  *  *
Мне дома цяжка заснуць,
Пакуль ува мне засынаюць
Неба, ад жаўранкаў ажаўранелае,
Што для мяне іх раней разбудзіла;
Нечапаныя вішні ў цьвеце,
Якім нецярпіцца зірнуць у студню;
Дзьмухаўцы-жаўтароцікі,
Ад вугольчыкаў пчолаў пякучыя;
Рэчка, дзе плёхае пранікам плотка,
Мыючы дзецям сваім кашулі;
Луг, дзе трава раскашуецца,
Як маладая чупрына мая даўно;
Мятлік гарачы, які раскрывае крылы,
Правяраючы недаверліва, ці ягоныя;
Лугавіна, што ператрасае пярыны зь зімы, –
Аж завейна ад цёплага пер'я кнігавак;
I, вядома ж, абавязковы бусел –
Ён па традыцыі даўняй
Мусіць мой сон пераксьціць,
Як некалі гэта рабіла мама,
А цяпер яе дома няма.
Я чакаю, пакуль яны ўсе заснуць,
А пасьля іх прашу, заклінаю ласкай:
Сноў маіх не мінаць анідзе –
Зь імі ўсюдых я дома буду...
 
 
 
 
*  *  *
Дрэвы за душой ня носяць злосьці.
Мы на іх зь сякераю, зь пілой.
А яны прытуляць на пагосьце,
Плачучы па нас жывой смалой.
 
Мы іх папялілі, карчавалі,
Ворыву пакінуўшы прастор,
А яны за намі качавалі,
Не ўшчувалі, тоячы дакор.
 
Дол умураваўшы камянямі,
Дошкамі трывала ўслаўшы дно,
Мы да дрэў адносіны мянялі,
Мы іх запрашалі пад акно.
 
Ды, перасяленцы, зь недаверам
Дрэвы чулі шум свайго гальля,
Як ні называлі
Паркам, скверам
Іхнія калёніі пасьля.
 
Хаты, што і з краю
I зь бярвеньня,
Цьвёрда высылаюць гарады
На былыя мейсцы пасяленьня,
Дзе шумелі дрэвамі,
Туды.
 
Слыху не стае густога сьпеву,
Воку –
З пальцаў плота гладыша.
Як сабе,
З гадамі верыць дрэву
Неадзервянелая душа.
 
 
 
 
*  *  *
400
А над сном матулі асака.     
#А. Пысін

 
На вечны твой гарод
За плот глухі, жалезны
Паслы тваіх турбот
Няпрошана залезьлі:
Асот і крапіва,
Трыпутнік і макрыца,
Сівая галава –
Рамон сьвятлом іскрыцца.   
 
I плача, змогшы тлен
Загону ўсёўладаркі,
Сьлязьмі сухімі кмен
З забытай гаспадаркі.
 
Саміх нябёс ганцы,
У памяць гаспадыні
Набожныя званцы
Прынесьлі смутак сіні.
Дзядоўнік падысьці
Наважыўся з зароўя.
Усё як у жыцьці –
Пяшчотна і сурова.
Сярпом і секачом,
Матыкаю крывою
Дзе зь песьняй,
Дзе з плачом
Ты білася з травою,
Старалася штодня.
А я чапаць баюся:
Зялёная радня –
Яна ў адным хаўрусе.
Стаў аблачынкай дым
З жыцьцёвага надзела.
Зайздросьцячы жывым,
Трава пазелянела.
 
Узгорак у мальбе,
Ў яго таксама сёньня,
Як некалі ў цябе,
Зялёныя далоні...
 
 
 
 
Каўчэг
Жыла чаканьнем летняга цяпла,
Была для ўсіх
Прыветлівым начлегам.
З вайны,
З патопу попелу ўсплыла
Хаціна наша
Ноевым каўчэгам.
Каўчэг хістаўся часам ад вятроў.
Азяблых нас ад голаду вадзіла.
Да лесу, дзе шумела столькі дроў,
Было далей, чым да якога дзіва.
За печкай ціха грэлася цяля,
Вялікадне
Кудахтала ў падпечку.
Агонь, што закліналі з вугаля,
Надзею цепліў
Хліпкую, як сьвечку.
Жылі ў каўчэгу
Дым і дамавік,
Галодны кот
I адпаведна мышы.
Ступаў мароз –
Лянотны ламавік –
Па бруку так,
Што чуў яго Ўсявышні.
У шыбіне ані прахукаць тхло.
I пара ледзянела на дзьвярыне.
Нячысьцік выў –
I ў коміне гуло.
I пары
Кожнай не было тварыне.
Ня голуб –
Іх зьвяла блакада ўсіх –
З аліўкавай галінкай,
А варона
Апавясьціла, што патоп аціх.
Ад крапівы
Цьвіло ў вачох зялёна...
 
 
 
 
Піліп
Прасілі талакою:
– Піліпе, шавяліся,
Сыграй ты нам такое,
Каб грошы завяліся!
 
Нібыта з ганарлівай
Залёткай чубіў спрэчку,
З суседкай гаварыў ён,
А голас слаў за рэчку:
 
– Цераз рэчку жэрдачка,
На тым баку сэрдачка.
Клічу-клічу,
Ня чуіць,
Няхай з Богам начуіць!..
 
Ня спаў у футарале
Смык у яго ніколі.
Шляхцянкі-хутаранкі
Ня спалі ў навакольлі.
 
I ў смаляной кабылкі
Ён мог дабіцца згоды.
Памылкі,
Як абмылкі,
Змывалі часу воды.
 
Красунь у лес ад плётак
Вёў сьмелы смык Піліпаў.
З гнязда ня раз
Падлётак
Ягонай долі выпаў.
 
Нагамі чуў Эўропу,
Піліп ішоў з палону
Да маладога кропу,
Да ўшацкага булёну.
 
I зноў іграў вясельлі,
Вірыў-юрыў ігрышчы.
Як гусі, палі-селі
Сьнягі гадоў на ржышча
Жыцьцёвага загону,
Дзе ўсмак пасмычыў гора.
А спрыт ляцеў з адхону,
А стома лезла ўгору.
 
Бо скрыпка пасумуе
Ня доўга, для парадку,
Дый пра сябе самую
Загадвае загадку:
 
– Авохці мне,
Пяць на мне,
Шосты строчыць.
Што ж ён хочаць?
 
А клопаты паслугай
Яго не абміналі.
Хадзіў па лузе з пугай
I ў небе камінарыў.
 
Ішлі паволі з поля
Зьвяздоні ды Букеткі.
Давалі скрусе волю
Сьсівелыя суседкі.
 
На ўзьлеску адшкадуе
Ялінку маладую –
I комін граў трубою,
Вітаў зіму журбою.
 
Чаму я пра Піліпа,
Веселуна з пасёлка,
Успомніў?
Смутак-клыпа
Ідзе здалёку золка.
 
Завея загалосіць
У незабытым краі,
Здаецца, сьпеў узносіць –
Піліп на скрыпцы грае...
 
 
 
 
Яблыні
Адны на лавачках ля муроў
I днююць, і вечаруюць.
А думкі днеюць там, ля двароў,
Сякуць ахрап'е, з поля кароў
Чакаюць,
На лехах шчыруюць.
 
А думкі ў госьці ідуць да радні:
Кумы частуюць,
Клапоцяцца свацьці.
Балюча ўспамінам –
Які ні крані.
Старыя яблыні,
Іх карані
Не прыжываюцца на асфальце.
 
 
 
 
Рунь
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Халодны прытулак
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Ці перспэктыўнае сяло...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Хат болей, чым людзей.
Цямнее вечарамі,
I ціхі ўецца ўраньні
Дым з комінаў радзей.
 
Гальлём жыцьця да дна
Пазагаціўшы гаці,
Дасюль у кожнай хаце
Яшчэ жыве вайна.
 
Жывыя вочы хат
Глядзяць праз пальцы дошчак,
Як скача босы дожджык
Па лехах наўздагад.
 
I хаты ў бабылі
Пайшлі б,
Ды моцна гэтак
Двароў,
Хлявоў,
Паветак
Трымаюць хатулі.
А галасы надзей
У даўнім перапудзе
Гукаюць:
– Дзе вы, людзі?!
 
Хат болей, чым людзей.
 
 
 
 
Былая вёска Аральля
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
– Мама, я паслухаю шпакоў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Баляда жаху
Жвірам асьлепіць адчаю вока
Просьба малых да ката:
– Не засыпай зямлёю глыбока,
А то нас ня знойдзе тата...
 
 
 
 
Размова па-партызанску
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ветраў сон
Паклаўшы мех пусты пад галаву,
Сьніць вецер стог,
Завеяны сьнягамі.
У сена маладзік
Залез з рагамі,
Яму крычыць хмурынка:
– Я плыву!..
 
Перазалее вецер да касьцей,
Пацягнецца пад раньне,
Пустадомак, –
Сьняжок з галін
Пасыплецца гусьцей,
Па сухадолах –
Выстылых стадолах.
 
I доўга вытрасае цішыня
Начной трывогі крошкі
З кішаня...
 
 
 
 
*  *  *
Мы толькі ходзім па зямлі,
А думкі нашыя ў нябёсах.
I Млечны Шлях,
Як вечны посах,
Відзён з туманнай аральлі,
 
Каб не забыўся напамін,
Што зоры –
Нашых мар радзіма.
I зорамі вачэй глядзім мы
На зорны пыл былых сьцяжын.
 
Па зорах вызначаем лёс,
Па зорах на зямлі варожым.
I трызьнім даўнім падарожжам,
Якім нізрынуты зь нябёс.
 
Перабіраюць нашы дні
Для памяці
Ружанец зораў,
I незямнога смутку жораў
Нас кліча ў вырай вышыні.
 
 
 
 
З вайны
Вечны абразок
Пі горкую сьмела –
Вайна адгрымела.
Ный, скруха тупая,
На раны хапае
Чыгуначнага палатна.
 
Прыгруквалі колы:
– Да д-дна!
I чулі магнаты:
– Дукаты – дукаты!..
I чулі салдаты:
– Дахаты – дахаты!..
 
Круціліся колы,
Быў кожны вясёлы.
Вайна адсмылела
Чарговая,
А новая
Порах прыхоўвае...
 
 
 
 
*  *  *
Вышэла неба мараю Купалы...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Лясная паштоўка Генадзю Бураўкіну...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Любуецца восень...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Міколу Гусоўскаму
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Апошняя завея
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Паштовая скрынка...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
З вышыні самалёта
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Старая Рыга
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Званы кавуноў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пра народнасьць
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Васіль Быкаў у Віцебску
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Праз далячынь гадоў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Ёсьць самазабыцьцё начы,
Асьвечанае згодай цела.
Як потым сэрца б ні хацела,
Яму нікуды не ўцячы
 
Зь няволі радаснай тае,
Дзе толькі вочы,
Толькі рукі,
Дзе,
Покуль ціша растае,
Сябе саромеюцца гукі.
 
Хоць за сабою сам сачы
Люцей, чым наглядач астрожны,
У цемру сьветлую начы
Сьпяшацца будзе
Дзень твой кожны...
 
 
 
 
*  *  *
Лівень лету надламаў плячо...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Разьвітаньне з Уладзівастокам
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Разбураны санэт
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Інваліды – асколкі вайны...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Успомніш пра асьцярогу,
Што верыць прыкметам вучыла,
Калі пераходзяць дарогу
З пустымі вачыма...
 
 
 
 
Яго Высокасьць
Яго Высокасьць
Тэлеграфны слуп,
Адзервянелы ў аднастайным гудзе.
Ён з вышынёй узяў нябесны шлюб,
Зь лясной гушчарні выбіўся на людзі.
 
У доўгіх аксельбантах правадоў,
Ад чашачак заслуг увесь зіхоткі.
Там, на прагалах,
Лезуць аднагодкі
Да сонца,
Не шкадуючы сукоў.
 
Зь яго зьнялі
Карэлую кару.
Дазволілі стаяць насупраць лесу.
Гніе ў зямлі,
Ды цягнецца ўгару,
Як непасрэдны праваднік прагрэсу.
 
Крутая служба
У кадравіка:
Гудзе ў мароз,
Скіпаецца ў сьпякоту.
I ўспамінае, як, здаравяка,
Яго на руме ўскочвалі з пакоту.
 
Ад год маіх малых
Яму хвала!
Слуп тэлеграфны
У гарод калісьці
Прыйшоў – і нашу хату да сьвятла
Ён прычасьціў,
Каб прыцемкі зьвяліся.
 
Яго браты
Наш паднавілі зруб.
Ані забыць мне радасьць маладую,
Яго Высокасьць
Тэлеграфны слуп,
Высокіх слоў яму не пашкадую!
 
 
 
 
Блакітная легенда
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Зямля
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У полі бярэцца вясновы дзень...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Мы ўсіх мужчын раўнавалі
Да нашых матуль аўдавелых.
Пасталелыя ранавата,
Мы іншых крыўдзілі сьмела.
 
З вайны мы махру курылі,
Бацькоў сваіх пераймалі.
Мы толькі ўласныя крыўды
Да сэрца блізка прымалі.
 
Баяліся – мамы ласку,
Што нам належыць,
Падзеляць.
Вось вырасьцем – і палацы
Паставім з такой падзеі.
 
I мам забяром з сабою –
З упартасьцю прысягалі.
Апошніх надзей забойцы,
Мы вольныя ў сьвет сягалі.
 
Маленькія эгаісты,
Што ведалі мы пра самоту?
Завейна
Адной галінцы
Застацца гібець зімою...
 
 
 
 
*  *  *
Клопат прысьпешваў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Загадай, у сасны якой
Паляцела зялёная вейка.
Гэты зачаравала спакой
Чараўніца альбо чарадзейка?
 
Любіць вечнасьць
На нейкі міг
Запыніцца над возерам слыхам.
I збаяцца сябе саміх
Хвалі патурбаваць ускалыхам.
 
Зь вершаліны да караня
Зарыпіць
Дрэва вечнага руху.
Перадасьць цішыні цішыня
Ашчаджальніцу радасьці –
Скруху.
 
I ўсплывуць адгалоскі віны
У душы пад сасной-векавухай.
Затанулых цэркваў званы
Чуе вечнасьць.
I ты паслухай...
 
 
 
 
Дровы
Сукаватыя, шчоглыя
У градах, у кастрах
Пацеюць смалою,
Як мёд у скрылях.
Летаюць,
Петраюць на сівярах,
Каб ласы агонь
Зімавеям на страх
Смактаў смаляныя
Соты з калоды,
Па-мядзьведжаму жмурачыся
Ад асалоды.
 
 
 
 
*  *  *
Паабымшэў валун...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Да партрэта Ўладзімера Караткевіча
Дзіця з вачыма празарліўца,
З душой, пакрыўджанай на сьвет,
Зірне – і будзе фраза ліцца,
Нібыта клёкат праз арліцу,
Як несупыннасьць праз Тыбет.
 
Адчай з прарочымі вачыма,
Дзе ўзорацца шляхоў шлякі,
Дзе зь небам раіцца Радзіма,
Дзе немагчымае магчыма,
Дзе дзівакуюць дзівакі.
 
Ахвярца верны неспакою
Над плыньню крэўнае ракі.
I мова матчынай рукою
Яго сумленьне трапяткое
Багаславіла на вякі.
 
 
 
 
Трыпціх
Трохкутнік
                      выраю
                                        высока.
Трыпутнік ласкаю прыціх.
Трывога зеўрыцца трохвока.
Век чалавечы,
Як трыпціх.
 
Сьвітаньне,
                          дзень
                                      і змрок вячэрні –
Іх, трох,
Навечна час упрог.
Трыпціх пасеянага зерня.
Трыпціх –
                        дол,
                                  аральля,
                                                      нарог.
 
Трыпціх крыжа,
Трыпціх жагнаньняў,
Трыпціх расстайных
Трох дарог.
Трыпціх апошніх
Трох жаданьняў.
Трыпціх –
                      калыска,
                                          кут,
                                                  парог...
 
 
 
 
Камень Фелікса Тапчэўскага
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вяртаньне Максіма
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Быў амаль зь іголачкі апрануты
I лічыў карміцелькай іголку,
Што з маёю мамаю стараннаю
Разам прачыналася на золку.
 
Бліскавіцай злоўленаю,
Блізкаю
Пры сьвятле газоўкі курадымнай,
З ноччу дзень сшываючы,
Паблісквала,
Завіналася безь перадыху.
 
Дзеля жытняга кавалка ласага
Мама шыла ўсё ўсяму пасёлку,
Па крамніне ды па зрэб'і
Пасьвіла
На суровай прывязі іголку.
 
Са старога новае вымоджвала,
Толькі долю ніцаваць ня ўмела.
Кужаль злыбяды ў сьлязе вымочвала,
Перастрочвала жыцьцё набела.
 
Караціла,
Сточвала,
Выстрэнчвала,
Падганяла ўсё ды прымярала.
Радасьцю чаканаю ня стрэчаная,
Сум з тугой па-ўдоўі прымірала.
 
З кончыка іголкі быў я ўскормлены,
Як з канца кап'я,
Часінай золкай.
Адрастаў са спаленага кораня,
Перакшчоны мамінай іголкай...
 
 
 
 
Мікола Дрозд
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Ня ведаючы тэорыі вольных вершаў,
Ня чуўшы нічога
Пра факт існаваньня авангардызму,
Мама
Лісты мне пісала верлібрам
Бяз знакаў прыпынку,
Без абавязковых вялікіх літар.
Падчас у радок
Прарываліся самі рыфмы,
Як вецер зімовы ў комін
Ці восеньскі той,
Што далічваў лісты на яблыні.
А рыфмы не вытыркаліся вельмі,
Яны перагукваліся па сутнасьці:
«Мой сынок, каласок, васілёк,
Баравое зельлейка,
Мой каласутанька...»
I ў кожным радку
Столькі было зямлі і неба,
Лесу і мурагу,
I столькі мне добрага напрарочана,
I кожны радок
Быў да сэрца прытулены,
Што Біблію слова матулінага
Берагу.
Каб не сурочылі!
 
 
 
 
*  *  *
Прайдзі туркі-баркі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Хлеб фармавы...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Суровая нітка жыцьця
Ня лезе ў шаршатку долі.
Ад часу-краўца
Ныцьця
Ніхто не пачуў ніколі.
 
I выюць турбот ваўкі,
I золка у зорнай паветцы.
Гарбее кравец вякі.
Суровая нітка ірвецца...
 
Ня знойдзеш
У стозе сноў
Пранырлівую шаршатку.
I вузел завязвай –
I зноў
Усё пачынай спачатку...
 
 
 
 
*  *  *
Загрузьлі ў травах
Сноў грузавікі,
Што везьлі ў дамавінах галашэньне.
А ў партызанскім краі павукі
Дагэтуль вяжуць сеткі,
Як мішэні.
 
 
 
 
Чарсьвяды
Далёка зязюля кукуе.
Чакаюць яблыні лісьця.
Ігрушына цень прымярае.
Канец зімавой нудзе!
– Якую,
                  якую,
                              якую, –
З пытаньнем кнігаўка вісьне, –
Мне купіну выбраць з краю?
Блакіт да твару вадзе.
 
У садзе, яшчэ чарнарукім,
Карову пасе старая.
I сам сябе трактар цягне –
I чайкі ідуць баразной.
I сіверна гукам і рухам,
I песні самотна бяз гаю.
Чарцям не сядзіцца ў багне –
Шавеляцца пад рабрыной.
 
Магільнік вачыма сухімі
З пагорка на сьвет пазірае.
Кулік падсьверыў калёсы
I цьвеліць:
– Кулі! Кулі!
Магільнік чакае –
Ўздыме
Пагорка хваля сырая
Рыбацкія душы ў нябёсы
У вечных чаўнах –
Калі?
 
 
 
 
*  *  *
У лета свае правы...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Хто з вас, каб з часу зусім ня зьбіцца...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Звыкаць абшару...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Заступнік подзьвігу
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Есяніца
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У канверце прыляцеў лісток...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Партызанка
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Цётча
Лясы прымоўклі хутарамі –
Ня ўсе іх
За вайну зьвялі.
У цьвеце сосны
Алтарамі
Гараць на зраненай зямлі.
 
Дарогі выбітай узбочча,
Дзе каўняром
Скарэла гразь,
Вядзе памалу ў вёску Цётча
Сталярыць нешта
Дзед Барнась.
 
Даўно за восемдзесят дзеду,
Вайна забрала
Двух сыноў.
А ўсё ж травець
Нязвыкла сьледу
Да перавернутых чаўноў,
 
Дзе ходзіць босьсю
Барнасіха
Дасюль,
Ледзь толькі сыдзе сьнег.
I хпіцца ліху,
Покуль ціха.
Аддыхаўся
Штодзённы сьпех.
 
I нейчы дах
За іх хацінай
Ляжыць,
Нібы той конь стары
Зь пераламанаю хрыбцінай,
Што ўпаў,
Не зьвёзшы воз з гары.
 
Жывёлка ёсьць
Апроч ката ў іх.
I кажа,
Стоячы ў ральлі,
Пра іх суседка,
Як пра даўніх
Людзей:
– Жывушчыя былі...
 
Двары суседскія
Трывала
Затуленыя ад вятроў.
Спагадных слоў
Ім трэба мала,
Як мала
Пад паветкай дроў.
 
I вечарамі
Алтарамі
Гараць сузор'і,
Нібы ўся
Зямля малітву паўтарае
За Барнасіху,
Барнася...
 
 
 
 
*  *  *
Сьвітанак скрыпіць на сырой назе,
Разьдзьмухвае мокрых лістоў іскрынкі.
Брылькі падымаючы па чарзе,
Паштарка корміць галодныя скрынкі.
 
 
 
 
*  *  *
Пасад і званьняў абляціць лісьцё...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Петрусю Броўку ў дзень 75-годзьдзя
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Году пеўня
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Памяці Аркадзя Куляшова
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Дзе тая зязюля,
Што мне вякі вешчавала?
Падавілася каласком.
Дзе шчыруха-матуля,
Што мяне сустракала?
Папярхнулася жоўтым пяском.
 
Дзе дарога дадому санная,
Нецярпеньню доўгая самая?
Зьнікла з палазком,
Што сьпяваў баском.
 
Дзе сьцяжынка беглая
За прымоўклым ляском?
Ногі босыя адпялегвала,
Часам сасватаная,
Цёмным асфальтавым
Падперазалася паяском.
 
А мне успаміны
Балюча паляцца,
Нібыта ў зямлі яліны
Замлела шавеляць пальцамі,
Апавітыя туманком.
Сэрца заходзіцца шаргунком.
 
 
 
 
*  *  *
Мы больш сваёй ахвярнасьцю вядомы,
Мы, беларусы,
Мы – народ такі.
Ахвотна забываем, што мы,
Хто мы.
Згадаюць
Нашай памяці вякі!
 
Мы сьціпласьцю сваёй здаўна вядомы,
Саміх сябе хваліць нам ня з рукі.
Хай слабакі
Аж падаюць ад стомы,
На плечы ўзяўшы
Пыхі мех цяжкі.
 
Мы ўсім сваёй гасьціннасьцю вядомы,
Надзейныя сябры і дружбакі.
I госьць, і падарожны ў нас
Як дома.
А злым і травы колюцца ў бакі.
 
Гатовы ўсё аддаць –
I тым багаты,
Мы, беларусы,
Мы – народ такі.
Што з краю небясьпекі нашы хаты,
Пра гэта
Не забудуць чужакі!
 
 
 
 
Аляксею Пысіну на 60 гадоў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пасьля сакавіцкай мяцеліцы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Мы кожны дзень...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Чытае вершы Захарэвіч
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Баравіна
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Горад...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Як лета ўсе пахі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Гадзіньнікавы майстра...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Запрашэньне Нікаласа Гільена ў Беларусь
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Дух падымала з тла...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Цішэй вады,
Ніжэй травы –
Ад слоў да ісьціны далёка:
Вада ў адчаі рве равы,
Глытае хваля астравы.
 
Трава над тым шуміць высока,
Хто, вечнай прагнасьцю сьляпы,
У сьвеце сеяў сьмерць і звады.
Жвір
Возьме ўсіх –
Ён ня скупы.
Вір
Перамые чарапы
Вар'ятам,
П'яным ад улады.
 
Чакае,
Покуль сьпіць бяда,
Трывогачуйная вада.
Расьце,
Забыўшы на гады,
Трава –
Хаўрусьніца вады.
 
 
 
 
*  *  *
У Пушкіна адносіны з царом...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Вучыць ня трэба маладых,
Ні лашчыць,
Ні даваць пад дых,
Ім думаць
Трэба даць магчымасьць.
 
Дзяліць ня трэба маладых
На гнедых,
Шэрых,
На рудых, –
Абы яны былі з вачыма.
 
Дзе дзёрзкасьць і непрымірэньне,
Нібыта ў першы дзень тварэньня...
 
 
 
 
*  *  *
Вецер хмары так нізка соўгаў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
З гадамі менш і менш сяброў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Яшчэ ня ўсох пясок сыры...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Паненка сьцяжынка,
Цётка шаша,
Дзядзька балынак,
Суседка чыгунка,
За вамі імкнецца
З маленства мая душа
Ад першых сьлядоў
Да апошняга пункта.
 
I толькі галінка,
Як тая ляўша,
У шыбу няўзнак
Грукне, зьзяблая, гулка.
Паненка сьцяжынка,
Цётка шаша,
Дзядзька бальшак,
Суседка чыгунка, –
Узьнікнеце ўсе
У сьнягох, у расе,
Забраўшы спакой ціхутка.
 
 
 
 
*  *  *
Ён і яна – і сусьвет не пустуе...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Загадка перакладу
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Кажыце пры жыцьці...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Наіўны я, мяне зусім ня тычыцца...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Ліст жаўцее...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У мурах, камяніцах,
У парыўных вагонах
Сьніцца сьцежка-лісіца,
Што бяжыць па адхонах.
 
Гараджанін часовы,
Праз бэтон, праз цагліны
Чую траў перазовы,
Сум засохлай галіны.
 
Хоць сваё галава гне,
Сэрца слухае стому.
Да апошняга цягне –
Да драўлянага дому...
 
 
 
 
Стэп
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Просьба да некаторых скульптараў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Пакуль мы сьпешым час...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
За дзень нагулася ад кожнага ўздрыгу...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Да падножжа помніку пашаны
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Гэты горад табе не чужы...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Запрашаю цябе ў зіму,
Дзе ад сьнегу душна ялінам,
Нагадаюць няхай яны нам,
Мы шукалі сябе чаму.
 
Запрашаю цябе ў вясну,
Дзе ад квецені сьнежнай бела,
Дзе сьцяжынка зьбегчы пасьпела
У нядаўнюю даўніну.
 
Запрашаю цябе адну
У хаціну маёй самоты.
Для цябе маладосьць гукну,
Узаб'ю ў галавах сумёты.
 
Ад цябе журбы не ўтаю,
Той, што верыць дагэтуль маю.
Запрашаю ў восень сваю,
У зіму сваю
Не запрашаю!
 
 
 
 
*  *  *
Вы з той магутнай чарады...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Араты гісторыі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У краме хлебнай чарга ня менее...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Чакаю ў ціхай старане...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пах забытай раніцы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Жыцьця кароткага растуць даўгі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Маналёг лугу
Скубіце ўсе мяне,
Дратуйце капытамі –
На голым лахмане
Зноў зашчымлю атавай.
 
Упірыстай травой
Аброць цяпла прывечу,
Аседласьці прабой
Сарву ў адчаі вечным –
 
I захлыну абшар
Зялёнаю крывёю.
 
Мне лівень-жыцьцядар
Ахвяраваў прывольле.
 
Хай туману ланцуг
Навязвае стагоддзі
Пасьціся на выгодзе.
Насычу ўсіх.
Я – луг!
 
 
 
 
*  *  *
Рабіце ўсё, што абяцалі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
31 студзеня 1982 года
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У кнізе скону...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
2
ВОСЕНЬ НА ВІТАШЫ
У сэрцы здрада грукала  
Дарма.  
Для ворагаў  
Твае глухія дзьверы.  
Балгарыя –  
Гранітная чашма,  
Адкуль славянскі дух  
Напіўся веры.
 
Сафія – Стэфану Паптоневу
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Крона
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Варненская восень
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
** Як забароненая чарка...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
I вецер верасьня...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Лазьніца
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Нібыта сама даўніна...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Сем адказаў рэха
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Па дарозе ў балгарскую восень
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гранітная чашма
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Даліна руж
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Да Рыльскага манастыра...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Трыфан Заразан
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Парада
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У горы восень ідзе неназойліва...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Крыпта
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пытаньне Найдана Вылчава
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вольная зброя
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ля маўзалея Дзімітрова
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Баянская царква
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
3
ТАПАЛЁВАЯ ГОТЫКА
Як пылам, хмарамі прапах,  
Сівым дзядоўнікам на ўзьмежку  
Стаю.  
Бо чэшку, як усьмешку,  
Не затрымаеш на губах...
 
Урок чэшскай мовы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Чэхаславакія, 1939
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Заручэньне ў замку Чэрвена Лгота
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вяртаньне трывогі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пакуль
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Маленьне камянёў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Цадзі вачмі чужыя гарады...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Зь вякоў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Сваяк салігорцаў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гудзьба
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Навальніца над Прагай
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Марыі Форманкавай
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Манах
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Сакрэт
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Залатая душа
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Пасьля сябе пакінулі даўгі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Напамін успаміну
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Агонь і кроў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
З далоняў лісьця
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Стома
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Спачувальная парада
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Бязь сьпешкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Скарынавы сьляды
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пражскі надвячорак
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
«Спас на двары...»
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Табар
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Прагулянкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Зноў Прага з пальцамі дажджу...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Канец ліпеня
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Тапалёвая готыка
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Зялёны гук сьлязы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Чэхаў перакладаю...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Тэразін
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вечаровае разьвітаньне
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
4
ЗАГОНШЧЫКІ СЛАВЫ
А лірык пра сэрца,  
Пра свой патайнік,  
Дудзіць – і ня можа спыніцца.  
– Хоць сэрца бяруць, –  
Заўважае мясьнік, –  
Ды лепей за ўсё  
Паляндвіца!
 
Амплітуда сьмеласьці
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Метепіо!
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Цягач і валакуша
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пра футры
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Шпачыха шпаку
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Высокае давер’е
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Спрадвечная сіла
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Свой дабрабытны спакой паляпваем...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Адказ на заўвагу з-за сьпіны
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Сябрам па рыфмах
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пімену Панчанку
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Да чытача
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пытаньне аднаму паэту
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Былым літсябрам
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Экспромт з выпадку
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Загоншчыкі славы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Усьмешкі-перасьмешкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Смаргонская акадэмія
Наравістая паэма
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Падабаецца     Не падабаецца
2009–2022. Беларусь, Менск.