То ня яснага сонца праменьні – гэта вочы матулі мае... Цяжкі сум мой у радасьць заменяць, ціхі жар, што з-пад сэрца ёй б’е. Думаў боль ня міне да магілы, ўсё-ж ён нейдзе ў невараць ўцёк; быццам срога ніколі ня біла маю гордую голаў жыцьцё!.. Быццам бедаў ня бачыў за многа, ня сустрэўся з крыніцамі зла, быццам йшоў ўсё той яснай дарогай, па якой маці сьвятам вяла. I шукаю навокал, дзе пуга, вось бы колісь малы пастушок... Ўсё адкінуў – той жаль і нядугі, – як жабрак свой дзіравы мяшок. I пачуў я душой чалавека, ўжо замёрзлай на сіверы ў лёд, што дзіця я і маю апеку, як калісьці у пяць маіх год. Ды гарачае нешта па твары нейдзе з сэрца майго пацякло... Ад таго мо’, што недзе пад старасьць я пачуў, як калісьці цяпло. Маю голаў ўжо сьнег запарошыў... Шмат пазнаў я ўсялякіх людзей, мне давалі гасьціну і грошы – але сэрца ня бачыў нідзе. Вінаваты я быў, ці нявінны, быў здаровы, ці хворы ляжаў, ці калдобістай йшоў каляінай – нікаму ня было мяне жаль! Толькі тут зноў у зрубленай хаце, дзе на прымастцы спаў пастушком, асьвяціла душу маю маці нейкім рожавым вечным агнём. Не пайду больш у сівер-чужыну, дзе ёсьць грошаў так многа, як сьлёз! Родных ніваў сваіх не пакіну, роднай маці і хаты, дзе рос! Падзялюся адным, на’т, гарэшкам, каб і сам апынуўся ў бядзе, за вузорную ясную сьцежку, па якой сэрца маці вядзе. Ўсё, што ў сьвеце здабыць удалося, што даведаўся ў краі чужым, – ўсё аддам я пад гоман калосься той зямельцы, дзе сэрцам ажыў!
1938
|
|