Мне Бацькаўшчынай цэлы сьвет, Ад родных ніў я адвярнуўся... Адно... ня збыў яшчэ ўсіх бед: Мне сьняцца сны аб Беларусі! #Я. Купала
#Заміж прадмовы Зьляцелі ў вырай мы, у новую айчыну (мне ж «Бацькаўшчынай цэлы сьвет!»). Хто й гнёзд ужо навіў, а ўсё – ня збыць пачыну: сусьвет прынад для нас усьцяж – мяжа ў траве й паснулая над ёй бабулька-йгрушка, якой маленства наша давялося гушкаць. I запраўды: імкнём, маўляў, кудысьці маем, зялёным, сёмушным, нат рэдчас маем дні, а гэта ж Бацькаўшчыну мы адно шукаем у зьмерклай далечы, ў расьцьвілай блізіні... I ловім водар ніў у цьвілі мескай нэтры, шум баравых сасон у кажным цёплым ветры... Дзівосы сьвету мы адно да іх умільна раўнуем, сочачы із прагай цьмень: – Зусім як і у нас! Вось так было і ў Вільні! Вось гэткі ж клён калісь і ў Менску мне шумеў, ледзь-ледзь драўляныя вакеньніцы-павекі расплюшчаць вокны ў сьвет, дзе – межы і засекі...
#1. Вежа Бярозай белай вежа над крыжам рвецца ўгору, ў прастор, дзе сінь – насьцежай. Ня ўвеціць – адарвецца увомірг ад каменных муроў, хай толькі вецер... I хіляцца калены... Ня перад ёй, ня гэтай – прад гэткаю ж, за сьветам падзетай... недзе ўчора...
#2. Завулак Сьцень – ад сьценаў да сьценаў... Скуль тут гэткі завулак? Крок б’е ў бубен, а рэха ня ўпросіць. Боль пакорпаў цагляны мур, у шчэрбах ён, ранах. I – ужо успамінаў ня зьдзену: рэха, гэткае ж рэха старэчае чула я, малая, із коскай радзенькаю, мулкай, прабягаючы вулкаю Росай.
#3. Дамок Дамок дзераўляны... Пад гонтай... А побач, як бор, небасягі каменнымі пнуцца камлямі. Устала б зь зямлі Пакагонта – ізноў бы сканала ад смагі па тым, што і сны ўжо ня пляміць. Дамкі... Небасягі – адно ёй, зязюлі зь зялёных гушчараў... А мне – зноў няма мне спакою: я знала калісь на Панарах дамок гэткі, з гэткай страхою...
#4. Сад Бяжыць, як жэўжык, сьцежка ў кунежную зялёнасьць, хай недзе побач места й расьце, як цеста ў дзежцы... На клёне, на агрэстах – стазвонны рой пчаліны... Сады гадоў дзіцячых, навечна, без аддачы, чаму ваш чар загінуў?
#5. Увесну Расьцягнула сонца кужаль залацісты паміж струнамі антэнаў пруткіх. Быццам кросны ў хаце ў чэцьвер чысты, зігацяць яны і ўтокам, і асновай, то зьвіняць цымбаламі, то дудкай, маё сэрца, як чаўнок вясёлы, ловяць... I так хочацца йшчэ раз, хоць раз, іскрысты сіні лён сукаць і славіць сьпеўным словам пах зямлі, бярозавага лісту, зыркасьць радасьці няўгойнае, вясновай!
#6. Готык Готык непераможаны! Готык імклівы, вечны! Келіх лілеі Божае! Наквець грамнічнай сьвечкі! Выраслы з твані шэрае грэшных Садома й Гаморы веры прамень над нявераю, гвалтам, пагардай, пакорай! Стрэла цябе я, аздобнае дзіва – й адкрылася рана: сёстры вы, сёстры вы родныя з краскай зыркой – сьвятой Ганнай!
#7. Узьбярэжжа Срэбным пылам стыгне узьбярэжжа пад нагамі мора сіняга, ціхога... Сяньня – сьцяла яго цяжкая зьнямога, заўтра – скіне стому, раз’юрыцца, ніцы пас пяскоў затчэ мярэжай белай пены, будзе плакаць, кідацца, сварыцца, зломы скалаў біць – перш гнеўна, потым – лена, ажно, зможаным асілкам-воем, ніцма рынецца й замрэ, як нежывое... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ Сінь рахманая... Зялёнае бязьмежжа... Срэбны пыл пяскоў... Мо гэта чары? Дзесь шасьціць чарот, мой слых кунежыць... Мне здаецца... гэта ж Нарач, Нарач!
#8. А мне сьніцца Шчоглы гонныя звоняць рыпліва на ветры, б’юць сьцягоў палатніны паветра. Нат каменьне – і тое, здаецца, трапеча навальніцаю колераў, бураю зьзяньняў – выйшла пышна на веча шэра-бурая нэтра – места сяньня. Рвуць мядзяныя трубы гудам сэрцы і вушы, ловяць пошчак, падкідваюць, глушаць... Слуцкім пасам бяжыць, зігаціцца дарога, боты б’юць па ёй дактылі, б’юць анапэсты, крэсяць рыфмы да змогі... А мне сьніцца... «Мы выйдзем» – граюць трубы, дзьмуць рогі... Сакавік... Менск... Высокае места...
1955
|
|