|
Баляда аб асуджаных і аб чалавечым «даруй»
|
Можа, у Даласе, можа, ў Бейруце,
Мо на Марсе, а мо на Зямлі
Праз паклёп, і прэнг, і пакуты
Чалавека ў сьмерць прывялі.
Чэрап свой заціснуўшы ў рукі,
Ён спасьцігнуць ня мог галавой
Ўсю нязьмернасьць жыцьця і мукі,
Ўсю нязьмернасьць сьмерці сваёй.
Ён ня мог зразумець адзінага,
Ён ня выцісьнуў, як ні тужыў,
Разуменьня апошняй хвіліны,
Разуменьня апошняй мяжы.
Сам-насам, бяз думкі аб цудзе
Разлучаўся з сабою ў вяках,
З добрым шчасьцем, якога ня будзе,
Злом, што будзе дарэмна чакаць,
Зь незламаным бэзам і горам,
Зь лепшай думкай, падобнай на стрэл,
З тымі дзецьмі, якіх ня створыць,
І зь людзьмі, якіх не сустрэў.
Зь ненапісанымі радкамі,
З таямніцай роднай зямлі,
З прагай неба і, ўрэшце, з рукамі,
Сьветлым дзівам, што ўсё маглі:
На арэлях дзяўчыну гушкаць,
Біць рыдлёўкай засохлы глей,
Кельму ўзяць або выпусьціць птушку,
Чару ўзьняць або даць на хлеб.
І раптоўна павязка ўпала,
Вочы ўгледзелі зноў зару.
І раптоўна яму сказалі:
«Мы дарэмна цябе катавалі.
Калі можаш – забудзь і даруй.
Дай сваё дараваньне небу,
Што заўсёды бачыў з вакна,
І айчыннаму жорсткаму хлебу,
І Радзіме нашай,
І нам.
Кінь муры і забудзь аб "гуме",
Ўсім прабач і ў жыцьцё ідзі,
І застанься зь зямлёю і думай,
З гэтым сонцам
Адзін на адзін».
І ад слоў, як вясёлкай сьветлай,
Сьвет размыла і павяло.
О найлепшае сонца ў сусьвеце:
Сьмех вачэй, што бачаць сьвятло!
«Усім дарую. Усім дару я
Дараваньня лёгкай рукой,
Ўсім праменьням, што ў кратах шаруюць
І ў палацы плывуць ракой.
Нават каменю. Нават лёсу,
Аб якім калоцімся мы,
Нават тым няшчасным калосьсям,
Што ўзрасьцілі хлеб для турмы.
Нават дурню злоснаму, Богу,
Што на зьдзек нас стварыў. І аднак...»
(Можа, ён не сказаў такога,
Але думаў напэўна так.)
...Рак пракляты, што лапамі злымі
Разрастаецца ў плоці жывой,
Калі вы сябе зьвеце – Радзіма, –
Не дарую Радзіме такой.
Не дарую ад веку... да веку...
Буду жыць ці ня буду жыць.
Чым настрашыце вы чалавека,
Што вярнуўся з апошняй мяжы?
Самай жорсткай павязкай грубай
Не пагасіць ніколі зло
У вачох маіх гонар і любасьць
І прыўкраснае сонца сьвятло.
1969
|
|
