РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Уладзімер Караткевіч
Вершы
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Цар-гармата
Ідзе аблога.
                          На зубцах каменных
Цьвітуць клубкі парахавога дыму.
У сутарэньнях Вадаўзводнай вежы
Дзяк мерае скупы прыток вады
(Глыток на дзень дзіцёнку і жанчыне,
Сем – воіну і кухаль – для баяр).
Над цёмнымі званіцамі сабораў,
Залітыя дрыжачым мяккім зьзяньнем,
Спалохана лунаюць галубы.
Ў прыказе душным нейкаму нябогу
Кавальскія пад нос падносяць клешчы,
І пальцамі ўчапляюцца у рэбры,
І тузаюць: «Кажы!
                                        Кажы!
                                                      Кажы!»
А хаты,
                што да моцных сьцен прыбеглі
Ў адчаі,
                бо ня хочуць іх пусьціць,
Ўзяліся полымем і паміраюць.
Рыхтуецца апошні штурм.
                                                          Надзея
Пакінула галодных і сасьмяглых.
Драбіны валакуць.
                                        На вежы лезуць,
Чапляючыся пальцамі за камень,
Як мухі па сьцяне.
                                        Вязуць таран.
На ланцугах, ад ворвані ільсьняных,
Гайдаецца ляніва бервяно.
Вось трэскі паляцяць.
                                              І раптам рып.
Чакаць нясьцерпна.
                                          Знову рып.
                                                                      І вось,
Адкрыўшы браму, цяжка і павольна
Выкатваюць пачварную гармату.
Яна плыве,
                          плыве,
                                          плыве,
                                                          плыве.
Здаецца, хобату канца ня будзе.
Чаканьне навісае...
                                          Зараз...
                                                          зараз.
 
У кожнага ёсьць кроў і дом бацькоў,
Абдоймы жонкі раніцай замглёнай
І дзеці, што хістаюцца ў калысках,
Як мараходы на судах лядаштых.
І смокчуць пальцы, смачныя, як цукар.
І успамін аб гэтым, цёплым, блізкім,
Пранізвае людзей у страшны час.
Людская плоць пужаецца, крычыць,
І ў цёмнай паніцы перад страшыдлам
Ад брамы рынула.
                                          Адкуль ім ведаць,
Што гэты леў бясьпечны, як шчанюк,
Што ён на крок свайго ядра ня кіне.
Ён страшны...
                              Ён жахлівы.
                                                          Бо нямы.
Бясьпечная дурная недарэчнасьць,
Бязглуздая, вялізная, цяжкая,
Як жудаснай цёмная улада
Над душамі людзей, як тыранія.
Забойства цяжка коціць на людзей,
Грукоча ў камень коламі цяжкімі,
І з чорнае разяўленае пашчы
Крыўляецца і пазяхае сьмерць.
Ўстае над сьветам бронзы цёмнай холад,
Пагрозны і няўмольны зеў вайны.
О чалавек,
                      як дрэнна ты жартуеш!
Вось ты набудаваў палацаў дзіўных,
Узносяцца над сьветам Парфеноны,
Ў садох квітучых музыка іграе,
Гамеры сьветлыя складаюць гімны
І моцарты над нотамі сядзяць.
І раптам... грубы і нясьцерпны скрогат
Гармонію ў кавалкі разьбівае.
Прарокаў мудрых ты паслаў на сьмерць,
Заступнікаў сваіх пабіў каменьнем
І дойліду фалангі перабіў...
Адвечная гучыць над сьветам песьня:
Б’юць дзікуны у гучныя тамтамы,
Калоны скіфы валяць на зямлю...
Лятуць, як сьмерч,
                                          атручаныя стрэлы...
Куюць мячы і вынаходзяць порах...
Агнямі выбухаюць мінаносцы...
І, – завяршэньне, – устае над морам,
Над залатым каралавым пяском
Сьляпучы і тупы атрутны грыб.
Цывілізацыя!
                              Вянец культуры!
Яны жывуць народаў цёмным жахам.
Яны прыдумалі на душу простых
Дзесяткі недарэчных цар-гармат.
О простыя зямлі,
                                      падайце рукі
Адзін другому з братняю любоўю.
Ня кашляйце крывёй ля ям ліцейных,
Дзе сьмерць братам спакойна адліваюць.
І шчасьцем стане жыць.
                                                      І цар-гарматы
Тады ў належнае паставяць мейсца,
На вечны п’едэстал,
                                              каб ранкам дзеці
Гулялі ў схованкі паміж лафетаў,
І вартаўнік, заспаны і бурклівы,
Хадзіў вакол з анучаю і цэбрам
І лаяўся, змываючы з жалеза
Памёт і пер’е.
 
 
 
 
Падабаецца     Не падабаецца
2009–2020. Беларусь, Менск.