Эй, восень, восень, Скуль ты ўзялася? Песьняй няўдалай Так разьляглася? Хоць адным шчасьце, Восень, прыносіш, Для другіх жудка Горам галосіш. Для адных ясна Цяпла навееш, Лінуць багацьцем Не пажалееш. Збожжам насыплеш Поўна аруды, - Будзе, ой, будзе Золата груды. Дзіка ж ты б’есься, Восень, аб шыбы Беднай мужыцкай Хаткі-сялібы. Хатка старая Стогне, трасецца, Туж-туж бясьсільна Рухне, здаецца. Бедныя людцы Крыюцца ў хатцы, – Страшна ім, страшна З холадам знацца. Дзеці худыя Туляцца к печы: Босыя ногі, Голыя плечы. Да іх палезла Ніткі сукаці Ў зрэбнай спадніцы Хворая маці. Ўсеўся на лаве Згорблены бацька I ўвесь аддаўся Думцы бядацкай. Вот нібы восень, – Думае гэтак, – А тут няма, бач, Хлеба у дзетак. Цэлае лета Біўся, ня жарты, Ну і труды ўсе Што былі варты? Хоць шнур вузенькі Ня дасьць шмат хлеба, Ды чынш вялікі Выбраці трэба. З поля сабраў вось Коп пяць бяз мала, Як змалаціў жа, – Воласьць забрала. Ну, засталося Ад чыншу нешта, Бач, магазыньнік Вывалак рэшту. Вось і жыві тут, Будзь ты шчасьлівы, Будзь ты багаты Восеняй зь нівы. – Холад у хаце, Голад у хаце, Ды во й скацінцы Корму ня хваце. Кепска, эй, кепска Жыці ў няволі, Ня лепей жыці, Як няма долі. Гэткія думкі Мучаць старога... Бедны, гаротны, – Шкода такога. Каля хацінкі ж Вецер заводзе: Знай ты, няшчасны, Стужа надходзе. Знай ты, няшчасны, Знай ты, убогі, Будзеш марозіць Рукі і ногі. Да места возік Дроў будзеш везьці, Сівер табою Будзе ўсё трэсьці. Будзеш калеці Ночкай у полі, Каб здабыць дзеткам Хлеба, круп, солі. Вушы скастнеюць, Плечы спацеюць, Ногі у лапцях Акачанеюць. Будзеш ты сеяць Сьлёзы па полю Дый праклінаці Горкую долю. I змучан гэтак Працай, марозам, Знойдзеш магілу Недзе пад возам.
[1905–1907]
|
|