Прыстройся, дзяўчынка-нябожа, Так, як у дзянёчак сьвяты, Галоўку ўчашы ты прыгожа, – Сягоньня прыедуць сваты. З гарэлкай прыедуць сягоньня Й запоіны будуць твае... Падумай, куды цябе згоне, Куды цябе злы лёс пашле. Падумай, як прыйдзецца жонкай Вайсьці да хацінкі чужой, Зазнацца з чужою старонкай, Зьлюбіцца з чужою сям’ёй. Дасьць бацька пасагу: цялушку Й свіньню ці авечку зь ягнём; Дасьць маці выправу: падушку Ды кубел стары з палатном. Усё гэта возьме твой мілы, Як з купленай, возьме з табой, А ты будзеш аж да магілы I жонкай яму, і слугой. Павінна служыць ты і мужу, I ўсёй яго слухаць радні; На працу, на голад, на стужу Зважаць не павінна ані. Ня будзеш чуць ласкавых словак, I сьвёкар палае, й сьвякроў; Прытыкаў ятровак, заловак Нап’есься і ўгроз – дзевяроў. Цярпець будзеш многа, ды часам Паскардзісься мужу свайму, – Багаты й сваіх крыўд запасам, Ня дасьць рады гору твайму. А гора тваё, напачатку Малое, пачне прыбываць, Як станеш ты зваціся маткай, Дзіцё пачне грудзь тваю ссаць. Жаць пойдзеш далёка ці блізка, Муж пойдзе араць ці касіць, З табой йдзе дзіцё, – і калыска На полі на козлах вісіць. А вернесься з поля дадому, Гаротнае гора тваё! Пачнеш паглядаць пакрыёму, Ці хлеба хоць трохі йшчэ ё. Слуга, жонка, ўрэшце і матка, Ўжо знаеш, што трэба рабіць: Спаўеш у пялёнкі дзіцятка I станеш вячэру варыць. I вечна ня знойдзеш спакою Ў замужнім бязвольным жыцьці; Нядоля усьлед за табою, Як здань тая, будзе ісьці. Ў дарогу ты выправіш мужа, Пачнеш яго з страхам чакаць, А хоць ня раз поўху і ўдружа, Павінна п’янога спаткаць. Каса твая доўгая п’яным Патузанай будзе ня раз, Наб’е сінякоў пад каптанам, Зрачэсься дзявоцкіх прыкрас. Прытухнуць ад сьлёз ясны вочы, Завяне, паморшчыцца твар, А ў сэрцы, сягоньня ахвочы, Замрэ твой мілосны ўвесь жар. Нявольніка з краю нядолі – Гаротнай нявольніцай ты, Ахвярай ты век без патолі Трудоў, беднаты, цемнаты. Ну, што там смутнееш, нябожа? Гарэлку пап’еш зараз ты!.. Ідзі ж і прыстройся прыгожа, Каб не адракліся сваты. Ўпадоба быць мусе нязьменьне, Каб з дому барзджэй паляцець, Бо дома... і дома ня меней, Як замужам, мусіш цярпець. Званкі ўжо зьвіняць па дарозе, Вот госьці пад брамай крывой, Ідуць, вот ужо на парозе... Ты плачаш?! Чаго? Бог з табой! Дзяўчынка, ці я цябе песьняй Разжаліў панурай сваей, Што гэтак ліюцца балесна Сьлязінкі з прыгожых вачэй? Кінь плакаць і сьмейся! Хай плача, Хто песьню нядолі запеў, Сьвятла хто і ласкі ня бача, Хто змалку дзён шчасьця ня меў. Жалобных ня слухай ты шумаў, У сілы свае цьвёрда вер І лепшую долю прыдумай, Як гэта, што маеш цяпер.
[1905–1907]
|
|