|
З А. Міцкевіча
|
|
Пані Твардоўская
|
Пьюць, ядуць і люлькі смалюць,
Таўкатня ўкруг і сваволя,
Ледзь карчмы тэй не развалюць…
Хі-хі, ха-ха, гэй-жа, го-ля!
На канцы стала Твардоўскі
Сеў, патпёрся, выпнуў бруха,
I крычыць на чым сьвет боскі,
I усяк туманіць юха.
Салдату, ўдаваў што зуха,
Ўсіх ён лае, разганяе, –
Сьвіснуў шабляй каля вуха,
Ужо з салдата зайца мае.
Старшыне, што місу зь мясам
Паражніў зь вялікім смакам,
Пырснуў квасам і тым часам
Старшыню зрабіў сабакам.
Пстрык! шаўца у нос кароткі,
Тры да лба прыткнуў краночкі,
Цмокнуў цмок, і гданьскай водкі
Зь ілба вытачыў паўбочкі.
Тут, як водку піў з келіха,
У келіху сьвіст зрабіўся;
Глядзь на дно – Гэй, што за ліха!
Ты чаго, кум, сюды ўбіўся?
На дне ў чарцы бачыць – чорцік:
Чысты немец, знае ўвагу;
Пакланіўся і, як хорцік,
На падлогу дае цягу.
Скочыў, вырас на два локці,
Нос, як гачык – знаць, што нелюдзь,
I савіные пазногці
На худых нагах віднеюць.
«А! Твардоўскі... як дуж, браце?!»
Так гавора і падходзе:
«Ці ж ня хочаш нат пазнаці
Мафістофаля, дабродзей?
Там, пад Лысаю Гарою,
Што душу нам атступаеш,
Патпісаўся ты крывёю,
А цяпер і ані дбаеш!
Надало ж табе забыцца,
Што, як два мінуць гадочкі,
Меўся ў Рыме ты явіцца,
Каб цябе ўзяць за грахочкі.
Ўжо сыходзе год і сёмы,
I кантракт далей ня служа,
А за чары, ой, даўно мы
Жджом цябе у пекле, дружа.
Але хоць чакаў я леты,
Помста ўрэшце даканана:
Рым завецца шынок гэты...
Кладу арышт на васпана».
Даць хацеў Твардоўскі цягу
На сказ гэтакі чартовы,
Але той злавіў за дзягу:
«А дзе, кажа, гонар слова?»
Што рабіць? чарта насьпела,
Схопе ў пекла тут, і годзе.
Дый Твардоўскі знае дзела,
I таму мазгі заводзе.
«Гэй, ты, чорце! глянуць зволь-ка
У кантракт, дзе пункты ўвідзіш,
Што як лет мінецца столька,
Па маю душу як прыдзеш, –
Буду права мець тры разы
Запрагчы цябе ў работу, –
Ты ж найгоршыя прыказы
Мусіш споўніць што да ёты.
Глянь, над карчмай маляваньне:
Конь грывясты, хвост, як вехаць;
Тут жывым нехай ён стане,
Мушу я на ём праехаць.
Біч зь пяску скруці мне, бесе,
Каб каня меў чым пагнаці;
Хорам выбудуй у лесе,
Каб было дзе папасаці.
Зруб стаўляй зь зярнят арэху,
Прыкажы знасіць іх раку,
Жыда пэйсамі лаць стрэху,
Места гонт — крый зернем маку.
Глянь, цьвячок такі прымерна:
Ў цаль – таўсты, даўгі – тры цалі;
Бі у кожна маку зерна
Па тры гэткія ганталі».
Мафістофель духам скоча,
Каня корме, пое, чысьце,
Біч даўгі са жвіру точа,
А ўсё жыва і агнісьце.
Сеў Твардоўскі, выпнуў жылы,
Ўзяў за повад, конь здаровы,
Знай, трымайся што ёсьць сілы,
Аж тут зірк: палац гатовы.
«Так, так! выйграў, пане бісе;
Ды работа жджэ другая:
Ты скупайся ў гэтай місе —
Толькі ў ёй вода сьвятая».
Чорт спужаўся, ўвесь сагнуўся,
Пот яго сьцюдзёны крые;
Усё ж, пан кажа — слуга мусе,
Чорт скупаўся аж па шыю.
Потым выскачыў, як з жару,
I Твардоўскага зноў страша:
«Я цяжкую вынес кару,
Але й ты у моцы нашай».
«Раз яшчэ – і будзе квіта –
Па кантракту ёсьць нагонка...
Глянь, вун баба каля сіта,
Гэта, чорце, мая жонка.
Я на год у Вэльзабуба
За цябе жыць астануся,
А праз той час мая люба
Жыць з табой, як з мужам, мусе.
Службу, любасьць, шанаваньне
Хай ёй ваша прысягае,
Зломіш хоць адно заданьне –
Уся умова прападае».
Што той кажа, чорт пільнуе,
Вокам кідае на самку,
Быццам бачыць, быццам чуе,
І збліжаецца пад клямку.
А Твардоўскі пры ім суча,
Быццам гнецца, а ўсё бача;
Скочыў дзюркай чорт ад ключа,
I дагэтуль недзе скача.
|
|
