Іван Шамякін нарадзіўся 30 студзеня 1921 Рі. Сѓ вёсцы Карма Добрускага раёну Гомельскае вобласьці. Скончыў Гомельскі тэхнікум будаўнічых матэрыялаў (1940).  

У 1940—1945 гадох служыў у савецкай арміі — удзельнічаў у баёх пад Мурманскам, у Польшчы, на рацэ Одра.

РЈ 1945—1948 гадох настаўнічаў Сѓ вёсцы Пракопаўка Церахоўскага раёну.  

Р— 1946 РіРѕРґСѓ вучыўся РЅР° завочным аддзяленьні Гомельскага Пэдінстытуту. Працаваў старшым рэдактарам Беларускага дзяржаўнага выдавецтва, галоўным рэдактарам альманаху «Советская Отчизна».  

Р— 1954 РіРѕРґСѓ — намесьнік старшыні, Р· 1966 РіРѕРґСѓ — сакратар, Р· 1968 РіРѕРґСѓ — РґСЂСѓРіС– сакратар, Р· 1971 РіРѕРґСѓ — першы намесьнік старшыні, Сѓ 1976—1980 гадах — першы сакратар праўленьня Саюзу пісьменьнікаў БССР.  

З 1980 году — галоўны рэдактар выдавецтва «Беларуская Савецкая Энцыклапедыя». Дэпутат Вярхоўнага Савету БССР (1963—1985) і СССР (1980—1989). Старшыня Вярхоўнага Савету БССР (1971—1985). З 1987 году старшыня Беларускага камітэту абароны міру.

Сябра Саюзу пісьменьнікаў Беларусі з 1947 году. Акадэмік АН Беларусі (1994).

Напісаў раманы «Глыбокая плынь», «Крыніцы», «Сэрца на далоні» і пэнталёгію «Трывожнае шчасьце», кнігу «Гандлярка і паэт. Шлюбная ноч».

Шамякін пачаў пісаць мастацкія творы на роднай мове яшчэ да вайны. Будучы на фронце, друкаваў замалёўкі і вершы ў армейскай газэце на расейскай мове. У 1945 годзе апублікаваў сваю першую аповесьць «Помста» (часопіс «Полымя»).

Памёр 14 кастрычніка 2004 годзе. Пахаваны на Ўсходніх могілках у Менску.