У Беларусі – ясныя вочы,
Многа любові ў грудзях:
Звонкае поле, звонкія сосны,
Звонкі і сонечны шлях.
Пятрусь Броўка
Родныя вобразы
уваход      СЂСЌРіiстрацыя
 
  Р“АЛОЎНАЯ     РђР РҐРђР†Р§РќРђРЎР¬Р¦Р¬     Р–ЫВАПІС     Р”РџРњ     Р’ЕРШЫ     Р›Р†РўРђР РђРўРЈР Рђ     Р‘ІЯГРАФІІ     Р¤РћР РЈРњ     РЎРџРђРЎР«Р›РљР†  
пошук

  
Тлумачальны Слоўнік

СУЧБЕЛЛІТ Р— ЛАДАЙ АЛЕЙНІК      Рђ. Паплаўская   29 студзеня 2010 Рі. NETradio         РїСЂР°РіР»СЏРґ      С„ота(1)

Лада Алейнік.




“...Бясконцыя прэтэнзіі ад пісьменьнікаў проста вымотваюць!”


Гучыць песьня гурта Rammstein “Du Hast”.  

Ася Паплаўская: Прывітаньне, сябры! У эфіры “СучБелЛіт” – вы не памыліліся :) Рамштайнам распачынаем сёньняшні вечар – запускаем цяжкую артылерыю. Бо ў гасьцях сёньня не пісьменьнік, а літаратурны крытык Лада Алейнік!

Чат ажывіўся. Зямеля піша: “Рамштайн – добры пачатак для “СучБелЛіта”. Чую, будзе сеча!” Сечу не абяцаю, але цікавы і зьмястоўны эфір мы вам са спадарыняй Ладай гарантуем. Спадарыня Лада, вітаю вас!

Лада Алейнік: Добры вечар! Добры вечар, РђСЃСЏ! Добры вечар, шаноўныя СЃСЏР±СЂС‹!  

Ася Паплаўская: Я зараз паварочваю на Ладу Алейнік нашу студыйную вэб-камеру, так што, калі ласка, падглядайце!

Спадарыня Лада, давайце РјС‹ адразу ад Рамштайна РґР° Рамштайна С– пяройдзем. Калі СЏ атрымала вашую музычную падборку, шчыра зьдзівілася: СЏ чакала пабачыць СѓСЃС‘, што заўгодна, толькі РЅРµ Рамштайн Сѓ гэтым СЃСЊРїС–СЃРµ. Чаму такі выбар?  

Лада Алейнік: Ася, малайчына! Вельмі двухсэнсоўна – сапраўдная язва-журналістка – пра цяжкую артылерыю прагучала добра. Я ацаніла.

Ася Паплаўская: Дзякуй. Гэта – авансам (сьмяецца).

Лада Алейнік: Час РїРѕР·СЊРЅС–. РџР° вялікім рахунку, РЅРѕС‡ РЅР° дварэ. Рамштайн – гэта, хай сабе, С– невялікая, але порцыя адрэналіну, бадзёрасьці. РЇ вельмі люблю Рамштайн С– музычную адукацыю цяпер праходжу СЃР° сваімі дзецьмі. Старэйшы сын – рокер, малодшы – рэпер. Так што разам Р·СЊ С–РјС– СЏ засвойваю пэўныя музычныя тэндэнцыі. Таму – Рамштайн! Проста дзеля таго, каб настроіцца РЅР° нейкую бадзёрую, аптымістычную ноту С– далей павесьці гаворку канструктыўную С– пазітыўную.  

РђСЃСЏ Паплаўская: РђРґ Зямелі першае пытаньне: “Ася Паплаўская, музыка ад госьці?” Так, паважаныя слухачы! РЇ вырашыла: давайце-РєР° РјС‹ будзем прымаць музычныя заяўкі ад нашых гасьцей, каб СЏ РЅРµ ўсталёўвала свае правілы. Няхай валадараць музычныя пажаданьні нашых гасьцей. Сёньня вас чакае добрая, правераная часам музыка. Гэта вам С– СЏ, С– спадарыня Лада – абяцаем.  

Пачнем нашую канструктыўную гутарку, СЏРє было раней заяўлена, РЅРµ Р· літаратуры. РџСЂР° СЏРµ РјС‹ шчэ нагаворымся. Правільна?  

Лада Алейнік: Правільна!

РђСЃСЏ Паплаўская: Спадарыня Лада, С–РјСЏ Сћ вас незвычайнае, скажам так. РЈ РјСЏРЅРµ асацыяцыі Р· песьняй “Хмуриться РЅРµ надо, Лада. Для меня твой смех – награда…”  

Лада Алейнік: Так і было!

РђСЃСЏ Паплаўская: Ці была нейкая гісторыя, зьвязаная Р· выбарам бацькамі гэтага С–РјСЏ?  

Лада Алейнік: Толькі гэтая песьня. РЇРЅР° тады была вельмі моднай.  

Акурат Сѓ 1970-Рј РіРѕРґР·Рµ, калі СЏ нарадзілася, гэтая песьня была вельмі модная. Маё С–РјСЏ РјРЅРµ РґРѕСћРіР° РЅРµ падабалася. РќР° самой справе такога С–РјСЏ РЅРµ С–СЃРЅСѓРµ. РџСЂР° гэта СЏ даведалася, калі вырашыла хрысьціцца. Р’РѕСЃСЊ Сѓ царкве РјРЅРµ С– давялі, што РЅСЏРјР° такога праваслаўнага С–РјСЏ. Лада – Сѓ перакладзе СЃР° старажытнарускай РјРѕРІС‹ – значыць “любімая”. РњСЏРЅРµ ахрысьцілі Вольгай. Праўда, было гэта Сћ сталым узросьце: РјРЅРµ ўжо было 20 гадоў. Параілі РјРЅРµ тады, што трэба называцца сваім сапраўдным праваслаўным імем. РќСѓ, СЏРє гэта СЏ сваім сябрам С– знаёмым скажу: “Ведаеце што, Р· сёньняшняга РґРЅСЏ называйце РјСЏРЅРµ Вольга”?.. РќРµ атрымалася. Так СЏ С– засталася ад нараджэньня РІРѕСЃСЊ такой...  

Ася Паплаўская: Засталіся такой, якая “не хмурится”…

Лада Алейнік: Правільна! (сьмяецца)

РђСЃСЏ Паплаўская: Ведаю, што Сћ кожнага крытыка – СЃРІРѕР№ цікавы шлях Сѓ гэтую прафесію. РЇРєС– шлях Сѓ літкрытыку прайшла Лада Алейнік?  

Лада Алейнік: Шлях абсалютна выпадковы. РЇ працую Сћ крытыцы трошкі больш Р·Р° шэсьць гадоў, РЅР° самой справе. Праўда, гэта былі вельмі плённыя гады. Адбылося СЏРєС–Рј чынам? Захацелася РјРЅРµ падзяліцца меркаваннем РїСЂР° адзін мастацкі твор – прынесла артыкул Сѓ ЛіМ. РќР° той час СЏ актыўна працавала – пісала кандыдацкую дысертацыю, РґР° сучаснай літаратуры ставілася РЅСЏ надта ўважліва… Р† раптам узьнікла жаданьне напісаць рэцэнзію (РїР°-РјРѕР№РјСѓ, РЅР° “Афганскую шкатулку” РђРЅРґСЂСЌСЏ Федарэнкі). РќР° той час Сѓ рэдакцыі “ЛіМа” працавала Наташа Якавенка, якая праз тыдзень патэлефанавала РјРЅРµ С– замовіла чарговы артыкул. Паступова неяк СЏ РґР° гэтай справы прызвычаілася. Праз РіРѕРґ РјРЅРµ прапанавалі рабіць агляды часопісаў – гэта таксама падалося цікавым: чаму Р± РЅРµ паспрабаваць?..  

...Ну, а калі абараніла дысертацыю, з’явіўся час дзеля больш актыўнай працы ў крытыцы. За гэтыя шэсьць зь нечым гадоў я напісала каля дзвюх соцень артыкулаў...

Але зараз СЏ адчуваю, што займайцца крытыкай РјРЅРµ трохі надакучыла.  

РђСЃСЏ Паплаўская: Чаму так?  

Лада Алейнік: РЇ думаю, ты РјСЏРЅРµ, РђСЃСЏ, зразумееш, СЏРє ніхто… Бясконцыя прэтэнзіі ад пісьменьнікаў проста вымотваюць. РЇРє толькі надрукаваўся недзе чарговы артыкул, пачынаюцца званкі.  


Выходзячы з універсітэта ўключаю мабільнік і пачынаецца... Адзін патрабуе напісаць рэцэнзію на яго кнігу (прыкладна так: “пра каго вы пішаце (?!), хіба ж гэта пісьменнік (?!)”)... Другі проста абураецца, што яго абыходзяць увагай, ігнаруюць. Трэці выказвае нязгоду з маім поглядам ці на ягоны ўласны твор, ці на твор калегі па цэху…


РЈСЃС‘ гэта паступова дасягае нейкай крытычнай масы. Пачынаеш разумець, што фактычна РЅС–СЏРє РЅРµ можаш паўплываць РЅР° сённяшнюю сітуацыю Сћ літаратуры. Складваецца ўражанне, што СћСЃРµ зацыклены адно РЅР° сабе... Карацей, апроч выдаткаў для здароўя РЅРµ бачыш ніякай “аддачы” ад гэтай дзейнасьці. Рђ хочацца Р¶ нейкага канструктыву...  

Ася Паплаўская: Вось такая няўдзячная рэч літкрытыка…

Лада Алейнік: Няўдзячная, гэта так.

РђСЃСЏ Паплаўская: Калі РЅСЏ крытыка, то што? Літаратуразнаўства?  

Лада Алейнік: Так, літаратуразнаўства.

РђСЃСЏ Паплаўская: РЇРєС– навуковы інтарэс вашых дасьледваньняў?  

Лада Алейнік: РќР° сёньняшні дзень – гэта дзіцячая С– падлеткавая літаратура. Гучыць можа неяк несамавіта... РќРµ раз даводзілася чуць: літаратура для дзяцей?.. гэта Р¶ несур’ёзна! Дык РІРѕСЃСЊ сур’ёзна! Яшчэ СЏРє сур’ёзна! Гэта РЅР° самой справе “праблема”, цалік няходжаны: апошнія дасьледванні датуюцца прыкладна 70-РјС– гадамі мінулага стагоддзя. Новых твораў з’явілася шмат, але школьная праграма амаль РЅРµ абнаўляецца... Так што думаю, тут трэба шчыраваць С– шчыраваць.  

РђСЃСЏ Паплаўская: Нядаўна вычытала Сћ Сеціве меркаваньне нашага знанага філосафа Валянціна Акудовіча. РЃРЅ лічыць, што Сћ нас Р·СѓСЃС–Рј РЅСЏРјР° літаратуных крытыкаў! Што РІС‹ адкажаце РЅР° гэта Валянціну Акудовічу?  

Лада Алейнік: Ледзьве не сарвалася з языка… Проста Валянціна Акудовіча няма (сьмяецца). Што тут даказваць? Гэта тое самае, як сцьвярждаць, што я жывая. У нас вельмі многа таленавітых крытыкаў, цікавых – як буйных, так і драбнейшых – прац (маю на ўвазе рэцэнзіі, артыкулы)… У крытыцы вельмі плённа сёньня працуюць… ну што, імёны называць? Гэта будзе вялікая абойма і ўсім гэтыя людзі вядомыя. Літаральна толькі што, едучы ў студыю, адкрыла сённяшні “ЛіМ”. Адразу кінуўся ў вочы артыкул Ціхана Чарнякевіча пра Алеся Разанава. Прачытала з цікавасцю. Праўда, чытала і думала: як гэта можна аналізаваць паэзію, не працытаваўшы ніводнага радка?.. Гэта ў мяне нейкае адпрэчаньне выклікала... Але адразу ўзгадваю, што ў тых, хто чытае мае артыкулы, гэтаксама заўжды шмат прэтэнзій ўзнікае. У кожнага – свой погляд... Між іншым, пасля нядаўняй публікацыі ў “ЛіМе” толькі на емэйл я атрымала 14 лістоў. Народ быў вельмі абураны: як гэта так? ды што там у Сьцяпана за твор?! нізка мініяцюр! чаму гэта вы яго так піярыце?! ды на цэлы разварот газеты!.. і г.д.


...Сябры мае, геніі дарагія! Напішыце нешта падобнае – будзем вас піярыць з усяе моцы.


Так прыкра было пасля гэтага... РќСЏРјР° народу больш зайздроснага, чым пісьменьнікі. Прычым кожны робіць адсыл менавіта РґР° сваёй “нятленкі”: “Вы ігнаруеце маю творчасць! Р’С‹ РЅРµ адгукнуліся РЅР° РјРѕР№ шэдэўр!” Згадваю той “шэдэўр” С– прызнаюся: “Ведаеце, калі СЏ насамрэч “адгукнуся”, РІС‹ будзеце моцна пакрыўджаны!”  

Пісьменьнікам, па-мойму, трэба больш іранічна да сябе ставіцца... Іранічна і патрабавальна.

Мне, дарэчы, усё больш падабаецца гэты гомельскі хлопец Сяргей Балахонаў. Я чытаю яго блог...

Ася Паплаўская: Ён нас слухае зараз, дарэчы!

Лада Алейнік: А гэта дзе ты бачыш?

Ася Паплаўская: А вось у чаце нашым напісаў ня так даўно “Здароўкі!” Сяргей, вы нас, канечне, чуеце, напішыце штось Ладзе Алейнік, памашыце ручкай.

Лада Алейнік: Прывітаньне (сьмяецца)... Сяргей Балахонаў з выдатным пачуцьцём гумару. Дарэчы, мудрацы ва ўсе часы сцвярджалі, што пачуцьцё гумару – першая прыкмета інтэлекту…

Ася Паплаўская: Зямеля піша нам: “Для непрасьвячонных: дзе мы можам, акрамя ЛіМа, пачытаць вашыя артыкулы?”

Лада Алейнік: Акрамя ЛіМа, Сѓ “Полымі”, “Маладосці”, “Дзеяслове”, РЅР° рускай РјРѕРІРµ – Сѓ “Нёмане”, Сѓ навуковых зборніках, што выдаюцца РЅР° філалагічным факультэце БДУ, Сѓ беластоцкім часопісе “Тэрмапілы”…  

РђСЃСЏ Паплаўская: Для “непрасьвячоных” – мая рэпліка: “Маладосць”, “Полымя”, “Нёман”, “Дзеяслоў” – гэта назвы нашых літаратурна-мастацкіх часопісаў.  

Давайце мы зараз перапынімся на шыкоўны французскі шансон. Жан-Жак Гольдман “Comme toi”. А пасьля вяртаемся ў СучБелЛіт.



“Артыкул Алейнік СЏ РЅРµ чытаў, раман, РїСЂР° СЏРєС– СЏРЅР° піша, – таксама. Проста СЏ ведаю,  

што аўтарка рамана – вельмі класная цётка. Таму Алейнік ня мае рацыі…”


Ася Паплаўская: У эфіры СучБелЛіт. Ася Паплаўская, Лада Алейнік. Вось Сяргей Балахонаў нам махае ручкай. Спадзяюся, што я такі ўключыла нашую студыйную вэбку, так што можаце назіраць цяпер Ладу Алейнік. Сяргей Балахонаў, спадарыня Лада толькі што паслала вам паветраны пацалунак…

Лада Алейнік: Гэта я “фліртую, дзетка”! Памятаеш? (сьмяемся) [Намёк на колішні каментар Сяргея Балахонава да артыкула Лады Алейнік у адным з Інтэрнет-блогаў. – А. П.].

РђСЃСЏ Паплаўская: Спадарыня Лада, вельмі часта даводзіцца чуць, што нашая літаратурна-крытычная праца РЅС–РєРѕРјСѓ РЅРµ патрэбная. Артыкулы РЅРµ чытаюць, крытыкаў РїР° імёнах РЅСЏ ведаюць. Ці РЅСЏРјР° Сћ вас асабіста пачуцьця незапатрабаванасьці вашай працы?  

Лада Алейнік: РџР°-рознаму бывае.  


Але апошнім часам (недзе, можа, з паўгода) у мяне складваецца ўражаньне, што некаторыя мае артыкулы вывучаюцца “пад лупай”. Я б нават хацела значна меншай увагі.


Абразлівыя абмеркаваньні ў Інтэрнэце… Асабліва мне падабаецца, калі ідзе дыскусія такога кшталту: “Артыкул Алейнік я не чытаў, раман, пра які яна піша, я таксама не чытаў. Проста, я ведаю, што аўтарка рамана, пра якую вядзе гаворку Алейнік, вельмі класная цётка. Таму Алейнік ня мае рацыі…” Пасьля праз коску ідзе шмат-шмат абразьлівых слоў і на гэтым – кропка. У такіх выпадках узьнікае жаданьне па-хуткаму патэлефанаваць і пагаварыць з аўтарам допісу “як пацан з пацаном”... (сьмяемся)

...РЈ першую чаргу артыкулы чытаюць тыя аўтары, РїСЂР° СЏРєС–С… пішаш, С–С… прыяцелі, СЃСЏР±СЂС‹, ворагі… Ёсць катэгорыя чытачоў, СЏРєС–Рј даводзіцца чытаць РїР° “прафесійнай неабходнасьці”. РЇ маю РЅР° ўвазе, напрыклад, студэнтаў, СЏРєС–СЏ дасьледуюць пэўныя тэмы С– складаюць сабе СЃСЊРїС–СЃС‹ літаратуры.  

Сказаць, што крытыка Р·СѓСЃС–Рј РЅРµ карыстаеца ўвагай, СЏ РЅРµ магу. Чытаюць тыя, хто “ў тэме”. Існуе меркаваньне, што наша беларуская літаратура – гэта нешта прыватнае, вузкае, “міжсабойчык” нейкі. Так Сѓ любой сферы: Сѓ медыкаў, хімікаў, фізікаў – свая тусоўка. Калі СЏ Р± РЅРµ глядзела “Еўраньюс”, СЏ Р± С– РЅСЏ ведала, што Сћ С…С–РјС–С– адбылася вялікая падзея: вынайшлі РЅРѕРІС‹ хімічны элемент, СЏРєС– Р· цягам часу Р±СѓРґР·Рµ ўнесены Сћ табліцу Мендзялеева. Увесь навуковы сьвет (Сѓ СЃСЌРЅСЃРµ – С…С–РјС–РєС– РґС‹ фізікі) гэта абмяркоўвае. РЈ С–С… – грандыёзная падзея! Нам, філолагам, СЏРє кажуць, РґР° СЃС–РЅСЏР№ Р·РѕСЂРєС– тыя элементы. Калі з’яўляецца РЅРѕРІС‹ літаратурны шэдэўр, такое Р¶ стаўленьне Сћ тых жа фізікаў…  

Ася Паплаўская: Існуе меркаваньне, што крытык – гэта пісьменьнік-няўдачнік. Маўляў, сам нічога напісаць ня можа, таму ў крытыкі і падаўся, каб сваіх супернікаў і апанентаў крытыкаваць і разносіць…

Лада Алейнік: Практычна СћСЃРµ таленавітыя, адораныя пісьменьнікі спрабавалі СЃСЏР±Рµ Сћ крытыцы. Р† Колас, С– Купала, С– Багдановіч, С– Цётка, С– Гарэцкі… Іх артыкулы – гэта С– ёсць, РїР° вялікім рахунку, першыя СћР·РѕСЂС‹ крытыкі. Ды С– пазнейшыя творцы: Міхась Стральцоў, напрыклад. Р— СЏРєС–Рј захапленьнем мае студэнты чытаюць С– аналізуюць ягоныя працы! РЇРєС–СЏ дыскусіі разгортваюцца вакол “Загадкі Багдановіча”!.. Р† РґР° сучасных пісьменьнікаў, СЏРєС–СЏ так выказваюцца, СЏ магла Р± зьвярнуцца Р· сустрэчнай прапановай... Калі СћСЃРµ крытыкі – няўдачнікі, можа Р± РІС‹, пісьменьнікі, паказалі Р± СЏРє трэба “крытыкаваць”. Нешта Сћ нас сёння так званая “пісьменніцкая крытыка” закульгала РЅР° абедзьве нагі! Дзіўна гэтаксама тое, што сёньня Сћ крытыцы значна больш падзей, чым Сѓ літаратуры.  

Карацей, тым пісьменнікам, хто так выказваецца, магу сказаць адно: хай спачатку бярвеньне з уласных вачэй павыцягаюць, а пасьля шукаюць парушынкі ў вачах крытыкаў.

Ася Паплаўская: Вы закранулі тэму істотных падзеяў, што назіраюцца зараз у крытыцы. Можа, распавядзеце пра іх падрабязьней?

Лада Алейнік: Кожны пісьменьнік лічыць, што ягонае апавяданьне – нават самае дробнае – гэта падзея. Чаму крытык ня мае права лічыць, што яго артыкул – гэта падзея? Я так мяркую паводле абмеркаваньняў у Livejournal. Я бачу жывую рэакцыю фактычна на кожную крытычную публікацыю ў “ЛіМе”, у часопісах, што выдаюцца ў холдынгу, у “Дзеяслове”. Дай Бог, каб так і апавяданьні абмяркоўваліся! Так што, я лічу, што ў крытыцы сёньня жыцьцё значна больш бурлівае…

Ася Паплаўская: Да паглыбленьня ў блогасферу мы яшчэ падыйдзем, а зараз трэба не прапусьціць пытаньні, што паступаюць да нас у чат. Зямеля пытаецца: “Дарэчы, пра літаратурныя шэдэўры. Нешта параіце з маладых аўтараў? Пра Балахонава мы ўжо зразумелі”.

Лада Алейнік: Ася, разумееш, у нас ува ўсіх розныя паняцьці пра ўзрост. Мне, скажам, Федарэнка малады, а вам ён, мабыць, старым дзядзькам падаецца.

Ася Паплаўская: Чаму? Для мяне ўсе, каму да 40 – усе маладыя.

Лада Алейнік: РђРЅРґСЂСЌСЋ Федарэнку крыху больш Р·Р° 40… Вельмі люблю СЏРіРѕРЅСѓСЋ РїСЂРѕР·Сѓ. РЇ ўважліва прачытала абсалютна СћСЃС‘, што ён напісаў. Лічу СЏРіРѕ вельмі таленавітым пісьменьнікам. Зараз, дарэчы, рыхтую адказ спадару Грышкевічу, СЏРєС– вельмі негатыўна ацаніў СЏРіРѕ РЅРѕРІС‹ раман-СЌСЃСЌ “Мяжа”. Лічу, што ён абсалютна нічога РЅРµ зразумеў: складаць СЃР° слоў сказы – РЅСЏ значыць зразумець СЃСЌРЅСЃ мастацкага твора. Грышкевічу параю ўважліва прачытаць артыкулы Алеся Адамовіча, Сѓ прыватнасьці “Аб эстэтычнай глухаце Сћ крытыцы”.  

Раман-эсэ “Мяжа” – аўтабіяграфічны твор, дзе Андрэй Федарэнка расказаў увогуле пра ўвесь свой шлях у літаратуры. Асноўная эмоцыя гэтага твору – зьдзіўленьне: як так адбылося, шо я стаў пісьменьнікам? Ён разважае пра літаратуру, пра сваё стаўленьне да мастацкай творчасьці… Гэты твор у ягонай творчай біяграфіі вельмі лагічны, таму што гэтую тэму ён па-рознаму разглядаў у аповесьці “Повесць”, у рамане “Рэвізія”, у эсэ “З кошыкам, або Гісторыя ненапісанай аповесьці”, што публікавалася ў “Дзеяслове”. Раман-эсэ “Мяжа” для мяне абсалютна лагічны, нават чаканы. Я на адным дыханьні яго чытала. Нават падзялюся сакрэтам: зьвярталася да Андрэя з просьбай даслаць мне на электронную пошту часткі раману, што не былі шчэ апублікаваныя ў часопісе. Вельмі карцела хутчэй прачытаць...

Р— вялікай увагай стаўлюся РґР° творчасьці Алеся Наварыча, Адама Глобуса, сёньня СЏ захапляюся творамі Уладзіміра Сьцяпана. РЃРЅ піша магутна. Ягоныя навэлы апошніх гадоў – вялікае задавальненьне С– для СЂРѕР·СѓРјСѓ, С– для душы. Мае студэнты Р· радасьцю чытаюць ягоныя творы. Пасьля РјС‹ разам С–С… абмяркоўваем. Студэнты зараз РјСЏРЅРµ слухаюць С– РЅРµ дадуць схлусіць. Яшчэ магу называць С– называць імёны. Але бачу, што РђСЃСЏ РјРЅРµ падміргвае, відаць, хоча задаць наступнае пытаньне.  

РђСЃСЏ Паплаўская: РђСЃСЏ падміргвае, Р±Рѕ РґР° нас далучаюцца новыя слухачы. Лось Незацугляны піша: “А-Р°-Р°-Р°-Р°, СЏ спазьніўся!” Але Сћ нас яшчэ ёсьць паўгадзіны :) РЈ студыі Лада Алейнік, літаратаурны крытык, літаратуразнаўца, выкладчык, цудоўны, сьветлы чалавек Р· выдатным пачуцьцём гумару.  

Спадарыня Лада, дарэчы, пра студэнтаў. Што вы ім чытаеце?

Лада Алейнік: РЇ выкладаю С– РЅР° беларускім аддзяленьні, С– РЅР° рамана-германскім. РђРґР·С–РЅ Р· асноўных курсаў РЅР° беларускім аддзяленні – гісторыя беларускай літаратурнай крытыкі.  РќР° рамана-германскім – гісторыя беларускай літаратуры РҐРҐ – пачатку РҐРҐР† стагоддзяў. РњРЅРµ шанцуе, Сѓ РјСЏРЅРµ харошыя студэнты. РЈ РјСЏРЅРµ зараз проста бліскучы пяты РєСѓСЂСЃ. Вялікі спецкурс (тут чытаю “Сучасную беларускую дзіцячую літаратуру”). Р† вельмі добрыя студэнты Сћ РјСЏРЅРµ Сћ семінары. Алесь Грыбоўскі, напрыклад, талковы хлопец, актыўна пачаў друкавацца...  

Асноўная мая праца – універсітэцкая. РЃР№ прысьвечаны С– асноўны час, С– асноўныя перажываньні, С– ўсялякія клопаты. Крытыка – гэта, хутчэй, С…РѕР±С–. Хаця... Паступова “зацягнула” С– крытыка, гэтаксама стала “кавалкам жыцця”.  

Ася Паплаўская: На гэтай ноце мы перапынімся на яшчэ адну кампазіцыю, абраную Ладай Алейнік. Metallica - Nothing Else Matters



“Безумоўна, я вельмі класная цётка!”


РђСЃСЏ Паплаўская: РњС‹ Р· Ладай Алейнік паддаліся такому рэлаксу… Нам піша Лось Незацугляны: “Мне так прыемна слухаць ваш дыялог. Нават пытаць нічога РЅРµ хачу. РќРµ спыняйцеся. Сапраўдная асалода”.  

Лада Алейнік: РЇРєС– мілы чалавек!  

Ася Паплаўская: Дзякуй вялікі вам, Лось Незацугляны! Далей чытаем чат. Зямеля: “З часам зацікаўленасьць студэнтаў да беларускай літаратуры павялічваецца ці памяншаецца?”

Лада Алейнік: Разумееце, студэнты вельмі розныя. Ёсьць людзі выпадковыя (у любой ВНУ такія ёсьць), ёсьць студэнты фанатычна-апантаныя прадметам вывучэньня, а ёсьць спакойныя, па-беларуску памяркоўныя, удумлівыя, разважлівыя. Мне дужа складана зрабіць такое рэзюме: сёньня вось такая ўвага да літаратуры. Усё – па-рознаму. Часам трэба сто разоў нагадаць, каб прачыталі пэўны мастацкі твор, але студэнты яго ўпарта ігнаруюць. Бывае, што самі – у захапленьні ад нейкай рэчы – раяць мне прачытаць… Калі шчыра, то я не зусім задаволеная той увагай, якую студэнты праяўляюць да літаратуры. Хацелася б нейкай “усеахопнасці”. Толькі так можна скласці агульнае ўяўленне пра сучасны літаратурны працэс. Але назіраю пераважна арыентацыю на “персаналіі”: ёсьць, скажам, дзесятак папулярных імёнаў, чые кнігі імгненна разьбіраюцца ў кнігарнях, ды і часопісы з публікацыямі іх твораў не залежваюцца ў “Саюздруку”. Студэнты, найперш, чытаюць тых, хто “на слыху”, пра каго чулі...

Ася Паплаўская: Слухалі мы са спадарыняй Ладай “Металіку”, паддаліся лірычнаму настрою і гутарка так – опа! – зайшла пра дзяцей. Я ведаю, што ў вас два сыны, так? Чым яны займаюцца? Распавядзіце нам пра іх.

Лада Алейнік: Гэта самыя лепшыя дзеці ў сьвеце! (сьмяемся)

РђСЃСЏ Паплаўская: РќСѓ канечне! РњС‹ РЅРµ сумняемся С– падхопліваем гэты РјСЌСЃСЌРґР¶!  

Лада Алейнік: РЇ заўважыла, што неяк так выхоўваю сваіх дзяцей… РЇ РЅРµ хачу сказаць, што мае бацькі РґСЂСЌРЅРЅР° РјСЏРЅРµ выхоўвалі, РЅРµ. Раз сёння СЏ такая класная цётка... (смяёмся), гэта значыць бацькі выхоўвалі РјСЏРЅРµ правільна. Але Сћ нас так было прынята Сћ сям’і: маўляў, хваліць сваіх дзяцей – гэта РґСЂСЌРЅРЅС‹ тон. Хай “староннія людзі пахваляць”, Р° РјС‹, значыць, будзем трымаць С–С… “у строгасці”...  Рђ Сћ РјСЏРЅРµ склалася так, што сваіх хлопцаў СЏ выхоўваю Сћ адваротным парадку. РЇ ніколі РЅРµ хавала захаплення ад С–С… поспехаў, захвальвала, песціла, патурала С–С… С–РґСЌСЏРј С– “пачынанням”. Зараз СЏРЅС‹ дарослыя. РЇРЅС‹ – мае сапраўдныя СЃСЏР±СЂС‹, галоўныя дарадчыкі... (Сёння ўвогуле, РїР°-РјРѕР№РјСѓ, СЏРЅС‹ РјРЅРѕСЋ нават больш апякуюцца, чым СЏ С–РјС–). Вельмі адрозныя РїР° характарах С– здольнасцях. Старэйшы сын РїСЌСћРЅС‹ час “шукаў сябе”: скончыў філалагічнае аддзяленне Ліцэя БДУ, захапіўся беларускай літаратурай… РЇ ўзрадавалася: падрастае Сћ РјСЏРЅРµ калега. Рђ пасьля пераарыентаваўся, паехаў Сѓ Кітай, паступіў Сѓ Даляньскі політэхнічны універсітэт… Вывучае там РјРѕРІСѓ С– эканоміку. Дарэчы, учора ён прыехаў РЅР° канікулы. Будзе РґРѕРјР° цэлы месяц. РњС‹ РЅРµ бачыліся паўгода, так што Сћ РјСЏРЅРµ Сћ сям’і свята...

Рђ малодшы сын – мастак. РЃРЅ яшчэ, праўда, толькі рыхтуецца паступаць Сѓ Р’РќРЈ, ал堠ўжо пазіцыянуе СЃСЏР±Рµ няйнакш СЏРє мастак. Безумоўна, для РјСЏРЅРµ ён – самы таленавіты С– адораны. РЈ нас СѓСЃСЏ хата Сћ ягоных працах, ён ужо РґРІР° гады наведвае РєСѓСЂСЃС‹ РїСЂС‹ Акадэміі мастацтваў С– індывідуальна займаецца СЃР° спецыялістам-прафесіяналам. Выкладчыкі кажуць, што ён вельмі здольны... РњСЏРЅРµ проста распірае ад гонару! РќСѓ, зразумела, Сѓ такой класнай маці, СЏРє СЏ, іншых дзяцей проста быць РЅСЏ можа (сьмяецца).  

РђСЃСЏ Паплаўская: РЇ паабяцала вам паглыбіцца Сћ блогасферу. Давайце РјС‹ туды С– боўтнемся. РЇ ведаю, што РІС‹ актыўна чытаеце блогі літаратараў, нават РЅСЏ так даўно апублікавалі Сћ “ЛіМе” артыкул РїСЂР° С–С…. РќР° вашую РґСѓРјРєСѓ, наколькі глыбока сыйшла сучасная беларуская літаратура Сћ блогі?  

Лада Алейнік: Відаць, Сѓ блогах РЅРµ Р·СѓСЃС–Рј “літаратура”. Допісы, СЏРєС–СЏ можна ідэнтыфікаваць СЏРє мастацкія творы, сустракаюцца літаратальна Сћ трох-чатырох пісьменьнікаў. Скажам, гэта мініяцюры Уладзіміра Сцяпана, Адама Глобуса... Цікавыя мініяцюры змяшчае Валерый Гапееў... РЈ Сяргея Балахонава сустракаюцца РїР°-мастацку адмысловыя тэксты. Цікава чытаць самі тэксты, але цікава С– людзей вывучаць... РђРґРЅС‹ дзеляцца творчымі планамі, іншыя –  Р±СЏРіСѓС‡С‹РјС– думкамі, ацэнкамі культурных з’яў, настроем… Гэта называецца (Сѓ літаратуразнаўстве гэта ўжо сталася моўным штампам) “творчай лабараторыяй мастака”.  


Я чытаю блогі і бачу перад сабой людзей: хтосьці мяне ўражвае глыбінёй, хтосьці – пустатой, яшчэ нехта – датклівасьцю, чуйнасцю... Глобус, напрыклад, уражвае тэмпераментам (ох, як ён па-хуткаму шабляй пачынае махаць!), Сьцяпан – сваёй лірычнасьцю, тонкім адчуваньнем з’яў навакольнага жыцьця, Гапееў – філасафічнасьцю, Южык – скандальнасьцю.


РЈ кожнага – сваё. Так што гаварыць, што РїР° гэтых допісах можна ацэньваць пісьменьніка… Відаць, РЅРµ. Калі ацэньваць – то, безумоўна, РїР° творах. Але запісы Сћ блогу дадаюць пару-тройку штрыхоў РґР° творчага аблічча мастака. Бо тут кожны вельмі празрыста відзён...  

Ася Паплаўская: У нас застаецца ўсяго пяць хвілінак! А нам шчэ трэба паслухаць апошнюю песьню, што замовіла спадарыня Лада. Я, наступаючы на горла ўласнай песьні, задаю апошняе пытаньне: спадарыня Лада, уявім сітуацыю: нас зараз слухае патэнцыйны будучы літаратурны крытык. Можа быць, Лось Незацугляны хоча стаць літкрытыкам, таму яму так падабаецца нашая размова… Сядзіць ён і ламае галаву: што пісаць, куды падацца і дзе друкавацца? Падкажыце, як пайсьці па шляху літаратурнага крытыка.

Лада Алейнік: Р’С‹ прачыталі мастацкі твор, вас нешта закранула – дайце СЏРјСѓ РїС–СЃСЊРјРѕРІСѓСЋ ацэнку С– прынясіце СЃРІРѕР№ РґРѕРїС–СЃ Сѓ рэдакцыю. РЈСЃС‘ насамрэч вельмі проста. Аднак адразу хачу папярэдзіць: гэтая справа заразная, СЏРЅР° зацягвае С– пагражае выдаткамі для здароўя.  

РђСЃСЏ Паплаўская: Пацвярджаю! РЇРє чалавек, СЏРєС– таксама Р· гэтай самай крытыкай зьвязаўся. РќСѓ што, спадарыня Лада, ваш апошні РјСЌСЃСЌРґР¶ людзям, СЏРєС–СЏ сёньня былі Р· намі.  

Лада Алейнік: Пабольш гумару С– аптымізму, дарагія СЃСЏР±СЂС‹... (РЇ РЅСЏ ведаю, праўда, каго зараз пераконваю: СЃСЏР±Рµ ці слухачоў...). Карацей, РґР° СћСЃСЏРіРѕ трэба ставіцца РїР°-філасофску... Працаваць над сабой, вучыцца дараваць крыўды, рабіць, зразумела, нейкія высновы Р· жыццёвых урокаў, але засяроджваць увагу РЅР° пазітыўным, сьветлым. РњС–Р¶ іншым, гэтаму РјС‹ можам павучыцца Сћ РђСЃС– Паплаўскай...  

Ася Паплаўская: Мы з вамі разьвітваемся і ставім апошнюю на сёньня кампазіцыю Elton John - Can You Feel The Love Tonight. Атрымлівайце асалоду. Сустрэнемся роўна праз тыдзень, у наступную пятніцу ў эфіры СучБелЛіта. Пакуль-пакуль. Пачуемся!

Адзнакi: 10.0 /2 Водгукі(0)
Дадаў PL 12.03.2010