|
РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ
|
|
Вобразы мілыя роднага краю,
Смутак і радасьць мая!..
Якуб Колас
|
|
|
|
|
|
|
На Куцьцю
|
|
|
|
I На небе зоры ўжо мігцяць, На полі срэбны сьнег іскрыцца; На бел-сьвет дзівы выпраўляць Пляцецца ночка-чараўніца. Глуш абнялася зь цішыней І спавівае ўсё у чары, Паўзуць і сеюць шорах свой Старым парадкам цені-мары. Вылазіць зь цемры бледны звод, Глядзіць сьліўнём на долы, горы I тут і там пускае ў ход Свае нямыя загаворы. І тут і тамка свой прыгон Распасьцірае царства ночы; Салодкі сон, магільны сон Сьмяецца сьвету ўсяму ў вочы.
|
II Заныла ўсё, замёрла ўсё, – Ня сьпіць адвечнае замчышча: Там пачынаецца жыцьцё Ў вагнёх старога папялішча. Іскрыстым, бліскатным сьвятлом Заліты княжскія сьвятліцы, Дружына вольная кругом Сталоў дубовых варушыцца. Залататканы абрусы З сталоў зьвісаюць дыванамі, На абрусох чысьцей расы Віно красуецца каўшамі. Духі мінуўшчыны Куцьцю На старасьвецкі лад спраўляюць. Даўно бываламу жыцьцю Дары належныя складаюць.
|
III На беласьнежны на пасад Усходзіць князь, усходзіць княжна; За імі слуг пачэсны рад Стаіць задумліва, суважна. Агні брыльянтаў, як зарніц: Зіяюць з княжацкай кароны, – Краса б’е з князеўных зраніц, Як бліск маланак развуглёны. Зьвярнулі вочы ўсе ў іх бок, Прымоўклі гоманы дружыны; Ўсіх званых зблізку і здалёк Саколім вокам князь акінуў. Бярэ коўш соладка віна, П’е за дружыну маладую, І княжна з князем п’е да дна; Князь гутарку павёў такую.
|
IV «Адзін, адзін раз толькі ў год Зьбірацца можна з ласкі рока, Каб год іржавы карагод Зганяць зь мінуўшчыны далёкай. Нас не кранулі косы зьмен: Царым мы ў дум жывых гэйнале, Хоць на падмурах гэтых сьцен Другія наш пасад занялі. Багі другія верх бяруць, Суды вядуць над нашым краем, Сьвяцільні ж нашы не замруць, Што ў сэрцах вольных расьсьвятляем. Прашу паклікаці ганцоў І мейсца даці ім па чэсьці: Ад нашых стоптаных капцоў Якія нам прыносяць весьці?..»
|
V Закончыў князь, махнуў рукой; Уходзяць тры ганцы ў сьвятліцу, Ідуць суважнаю ступой I князю й княжне пакланіцца. А першы гэткі сьветлы быў, Як небам сланыя прамені: Ў руцэ меў сьветач, што на зьдзіў Усе усюды зводзіў цені. А быў другі і з ног і з рук, Як гром з жывымі перунамі: Ў руцэ меў стрэл жалезных пук, I лук стальны меў за плячамі. А трэці быў і раб і цар, І слаб і дуж ва ўсякім дзеле, Як вечнасьць, молад быў і стар: Меў гусьлі – на грудзёх віселі.
|
VI I першы князю гэткі сказ I княжне скажа міласьцівай: «Я абышоў іх тройчы раз I відзеў, што яшчэ ўсе жывы. А толькі ўсё той самы лад: З вачэй ня зьняты йшчэ павязкі, Ці йдуць уперад ці назад, Відны сьляды цямрычнай ласкі. А як ішоў між іх зь сьвятлом, Яны пачулі, ах, пачулі: Сьляпым замораныя сном, Худыя рукі ўвысь цягнулі. За мною ўсьцяж, і тут і там, Іх вусны бледныя шапталі: «Аддайце сонца наша нам! Нашто схавалі-расхапалі?»
|
VII Другі першым князю сказ І княжне міласьцівай: «Я абышоў іх тройчы раз І відзеў, што яны ўсе жывы. А топчуць толькі ўсё той сьлед, Валочаць ёрмы за сабою; Ці ўбачаць корч, ці ўбачаць сьвет, Аднэю жаляцца сьлязою. А як чапнуў стралой аб лук, Яны скрануліся ў прасоньні, І столькі, столькі крэпкіх рук К маей паціснулася броні. За мною ўсьцяж, і тут і там, Іх вусны бледныя шапталі: «Аддайце славу нашу нам! Нашто схавалі-расхапалі?»
|
VIII І трэйці князю гэткі сказ І княжне скажа міласьцівай: «Я абышоў іх тройчы раз І відзеў, што яны ўсе жывы. А толькі торг усё ідзе Над іх душою патаптанай; Яны, як цені, ў грамадзе Маўчаць і йдуць на пір паганы. А як я ўдарыў па струне, Замітусіліся як пчолы, І на гарэ і нізіне Мне падавалі голас кволы. За мною ўсьцяж, і тут і там, Іх вусны бледныя шапталі: «Аддайце песьню нашу нам! Нашто схавалі-расхапалі?»
|
IX Сказаўшы так, маўчаць ганцы, Маўчыць і князь крыху часіны I дасьць адказ такі ў канцы Ганцом на іхнія навіны: «Ня ўмруць, ня ўмруць ужо яны, Раз хочуць сонца, славы, песьні; Заб’юць ім зычныя званы Прабудным звонам напрадвесьні. Сваёй забранай старане, Скаванай мучальніцы-княжне, Ўзьнясуць пасад на кургане На панаваньне недасяжне. На дзеле – кожны йшчэ слугой, У думках – вольныя ўжо людзі; Над сэрцам іх, над іх душой Наш дух лунаці вечна будзе.
|
X Вы, другі верныя, ганцы, Як летась, сёлета, налета Ўсе пагранічныя капцы Абходзьце зноў з маім прыветам. Гусьлямі, лукам і сьвятлом Будзіце, клічце і сьвяціце І так спануйце іхнім сном, Каб сон іх шчэз і ўсталі жыці. А покуль поўнач не прыйшла, Вясьці бяседу будзем далей; Засядзьце ўсе кругом стала, Хай зьвініць віно ў крышталі. А чарку першую ўзьнясём За цень мінуўшчыны у сеці, Другой к цяпершчыне прап’ём, Праславім будучыню трэйцяй».
|
XI Садзіцца княжна, князь, кругом Садзіцца вольная дружына; Шуміць бяседа за сталом, Плыве часіна за часінай. І разгараецца ясьней Паходня радасьці забытай І сьветазарнасьці сваей Вясёлкі сее самавіты. Ямчэй нацягваецца лук, Цэль расьсякаюць агнястрэлы, Дрыжыць паўчына і павук, Дрыжыць прыблудак ачарнелы. Ракочуць гусьлі звон у звон, На бел-сьвет розгалас нясецца, Як бел-сьвет, коціцца разгон І ў думцы казкай раздаецца.
|
XII Плыве шумліва, як рака, Бяседа вольная такая, А ўжо нявідзіма рука На небе поўнач адзначае. Залопаў крыльлямі пятух, – І ціхне-ціхне ўсё ў замчышчы; Замоўк разгул, агонь патух, Старое згасла папялішча. На пустку ўзбрыўшы, воўк завыў, Пуціну заяц перамерыў... А быў тут хто або ня быў, – I так і гэтак мала веры. І так і гэтак свой прыгон Распасьцірае царства ночы: Салодкі сон, магільны сон Сьмяецца сьвету ўсяму ў вочы.
|
|
|
|
|
|
Падабаецца
Не падабаецца
|
|
2009–2022. Беларусь, Менск.
|
|
|