Маёй бабусі
|
|
|
|
Прыгонная бабка з Чамяроў, зь сяла, гэта ты каханьне ў сэрца мне ўліла да людзей, да песьні, да сваіх палёў, да радзімых весьніц, да тваіх сьлядоў. Навучыла прасьці, з квецьця варажыць, навучыла думы вечарамі віць і снаваць палотны, і на кроснах ткаць, і сваю старонку над усё кахаць...
|
Не адшукаць ужо даўніх тых дзён у веку прыбояў бурлівых, косаў тваіх, як расчэсаны лён, і песьняў з тугі пералівам. Белая, стройная, зь лесу, як лань, ты дзеда майго пакахала. Дзетак за руку вяла на курган, юнасьць сваю ўспамінала. Пад кожнай вясны раскалыханы звон ты, ўжо не сялянка, а пані, расказвала ім пра пакутны прыгон, пра крывавыя будні паўстаньня. Дня не хапала для працы, ўначы ты шпулю сваю дапрадала. Жаль, не магла я табе памагчы, бо я яшчэ не існавала. I не пачула праз горыч і сум, як зь лесам прыйшлі разьвітацца, дзе прадзед мой, колісь адважны лясун, праводзіў праз нэтры паўстанцаў. У печы сялянскай з паленьнямі дроў згаралі пад раньне паперы, ды капалі сьлёзы паўстанцаў і кроў у попел на прыпечку шэры. Я думы снаваць прыняла ад цябе, лес родны, як ты, пакахала, і накіп вясны, і зімовую бель, і песьні, што ты напявала. I сэрца лякоча праз цэлы мой век, калі я цябе ўспамінаю. I сьняцца паўстанцы, што вынесьлі зьдзек, і ты каля іх, маладая. Бабусенька Марфа мая з Чамяроў, хоць ў школах цябе не вучылі, ты ўвабрала ў сябе дабрыню і любоў і мне, ўнучцы, пакінула крыльлі. Недзе ў Крынках апошні твой дом, магілка, якую забылі, сямейная лучнасьць празь песьні зь сялом ды сьлёзы на ўнучкіных крыльлях...
|
Гады плечы дадолу мне гнуць, жыцьцё скроні даўно пабяліла. Напісала б, як ўнукі жывуць ды шчабечуць, як ты гаманіла... Напісала б пра сьлед маіх дзён і пра дум непакорных узвышшы, і пра песьні з тваіх верацён... Толькі сёньня табе не напішаш.
|
Зноў вясна, ладзяць гнёзды бусьліхі, і Пэгасы вушамі стрыгуць. Мой Пэгас наравісты крыху. Што ж, за нораў Пэгасаў б’юць... Неразумны наш век барадаты. Куды ехаць – Пэгасу відней, ён ня змыліць з дарогі дахаты, лейцы б толькі пусьціць вальней. Хай ляціць, вышэй хмараў узносіць і выкраша з будняў агонь. Мой Пэгас не ламовы кося – алімпійскі, няскораны конь!
|
Вечар жыцьця ўжо ступіў на парог, моўчкі да нас прабіраецца ў сені. Ляснуў зьнячэўку ля клямкі замок, аж вушакі задрыжалі у сьценах. Зь печы кафлянай паленьні трашчаць, сум і цяпло, цішыня у пакоях. Сьцены старыя надзейна стаяць, вартуюць наш вечар і рэшткі спакою. Кніжкі навокал, ў душы дабрыня, прысела дастойна за стол чалавечнасьць, А дзесь за дзьвярамі грыміць мітусьня, што розуму, праўдзе і сэрцу пярэчыць. Праўда прыціхла, яна не крычыць, моўчкі сядае за стол з намі радам. Хто сябе звык чалавекам лічыць, той адсявае з агідай няпраўду. Сьцішана боль адплывае з душы. Дом наш – прыпынак радзімае мовы і веры ў народ наш, якой не скрышыць ніякім няпраўдам, ніякім аковам. Часамі ўрываецца зло на парог, пенай хлусьліваю хітра бушуе і замаўкае, бо ў покуці Бог, ласкавы і мудры, які нас вартуе.
|
|
|
|