|
Дрыготкія зоры Сусьвету... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Асьвяціла нябёсы... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
А талент ад душы, Не ад сьвятога духу. А без душы паэт, Нібы рака бяз руху. Век пражывеш, як дзень, А дзень, як век, бясконцы. Ня ўсё, што хваляць – цуд, Ня ўсё, што сьвеціць – сонца. Вякі перажыве І зойдзе ў кожну хату Ня той, хто скажа шмат, А той, хто скажа праўду.
|
Рыпіць старэнькі калаўрот... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Адвечныя думы зямныя... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Ён прыходзіў штодня да ракі... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Ён сядзеў каля дарогі, Як туман, увесь сівы. – Бурачок, ты ж пахаваны. – Дудка грае – я жывы. – Падкажы мне, што іграці? – Грай, што маеш на душы, Толькі ад няшчырай песьні Дудку, браце, беражы. І пайшоў ён па дарозе, Як туман, увесь сівы. – Бурачок жа пахаваны. – Дудка грае – ён жывы.
|
Яшчэ хапае ў сьвеце зла... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Сонцу вечна ўзыходзіць над намі... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Ужо каторы дзень... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Нам не належыць гэты сьвет... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Хата анямелая, сівая, З шэраю бусьлянкай, бы вянком, Вокнамі задумна пазірае, Склаўшы рукі на дзьвярах замком.
1980
|
Ня чутна даўніх песень... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Засыпалі ў вёсцы калодзеж... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Мы шмат абяцаем... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Ад ветру у фортцы разьбілася шыба, Пад столь занавеска сьцюдзёна трапеча. У неба ўрастае галінамі ліпа, У травы ўрастае туманамі вечар. Як белыя птушкі, ўзьляцелі паперы, І стол апусьцеў, нібы бераг ад стрэлу. Са злосьцю на шум зачыніліся дзьверы, І стала падлога па-сьнежнаму белай. Я фортку зашкліў – яшчэ холадна ў леце, Па мейсцах расклаў і паперы, і рэчы. На самым сьвітаньні заціх буйны вецер, Ды ліпа шуміць, занавеска трапеча.
|
Гайнёю быстраю ляціць За мной мяцеліца сівая. Пакуль дамоў ваду нясу, Вада у вёдрах замярзае. А сьнег глыбокі, і – зіма. Стаяць аціхлыя рабіны – У іх, на ўзгорку за сялом, Прымерзьлі да нябёс галіны. Рыпяць, сьпяваюць пада мной У сенцах выстылых масьніцы. Ваду стаўляю, а вядро Не адпускае рукавіцу.
9.XI.1983.
|
У рэчцы вымерзла вада... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Празь лес я ехаў нейк ураньні... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Сумую па ўсьмешках... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Сыходзіць сьнег, змывае сьмецьце... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Захочаш крычаць – толькі рэху пачуць... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Мы касьцёр распалілі. Гаворым... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Шукаў я цябе – не знаходзіў І часам баяўся знайсьці. Ты недзе жывеш і шукаеш Мяне ў гэтым тлумным жыцьці... Шукаю цябе – не знаходжу. Мне кажуць: «Знайсьці, брат, пара...» Там сьветла, дзе ты пабывала, Там цёмна, дзе ты не была.
|
На небе маладзік сьлязой... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Я намаляваў цябе Крэйдаю на асфальце. Ішоў дождж І забраў твой воблік. Я выразаў на дрэве Тваё імя. Прыйшлі дрывасекі І сьсеклі дрэва. Я высек твой воблік На камені. Будавалі хату І камень паклалі У падмурак. Тады я напісаў Верш, прысьвечаны табе. Можа, Застанецца...
|
Я вас даўно забыў... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Дзе, дзе раней ты была? Дзе я раней тады быў? Дзічка ў гародзе цьвіла, Лебедзь за лодкаю плыў. Ветру у полі вальней, Поле ў жыцьцё шырынёй. Што нас чакае далей? Што мы чакаем з табой? Хочацца болей сьвятла. Мроіцца час той былы: Дзічка ў гародзе цьвіла, Лебедзь за лодкаю плыў.
29.IV.1985.
|
Гляджу – ты зноў перад вачыма, І не дастаць цябе рукой. Іду – і поле за плячыма, Іду – і сонца нада мной. А ты далей, і ўжо зьнікаеш, Нібы гаворыш: дагані. Цябе ня кінуць, даганяю, І не вярнуць з далечыні. І зноў ты, зноў перад вачыма, Ды не дастаць цябе рукой. Іду – і бездань за плячыма, Іду – і вечнасьць прада мной.
9.V.1985.
|
Пра ўсё забудуся на сьвеце... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
І прыйдзе час, і ўсё забудзеш, І аддасі мой ліст агню. А для цябе цяпла ня будзе – Падхопіць вецер цеплыню. І панясе яе па сьвеце... А я стаю на скразьняках І застаюся ў тваім леце, І застаюся ў тваіх снах. Мяне сустрэне вецер ветла: – Яна табе ўсё аддала... Не адкажу нічога ветру І не прыму назад цяпла.
17.V.1985.
|
З другім сустрэну выпадкова... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Хоць жанчыну не кахаеш, Да жанчыны прывыкаеш. Прывыкаеш – не адвыкнуць, Так балюча – ды ня крыкнуць. Ды ня крыкнуць – сьцяты зубы, І жанчына шэпча: «Любы». Шэпча «любы» – не кахае, Непрывыкла прывыкае. Прывыкае – невыносна, Невыносна, злосна-злосна. ...Пакідаеш – адчуваеш, Бы ад сэрца адрываеш...
|
Вы мне даруйце за маўчаньне... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Я свой лёс вінаваціць ня буду... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Ападае лісьцё, ападае – Разарвалі вятры цішыню. І прыходзіць часіна падумаць. Пасядзець аднаму ля агню. Адлятаюць знаёмыя птушкі, Зарастае туманам прастор. Я гляджу ў паніжэлае неба, Падкідаю галінкі ў касьцёр. І самотны дымок весялее, Абдымае мяне аж да сьлёз. Пасьвятлела ў бярэзьніку шэрым – Дзядзька ехаў, саломы натрос.
7.IX.1983.
|
Яшчэ учора думаў: як сустрэць?.. ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Яшчэ была нядаўна сном... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Жанчына прыехала зь вёскі... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Зь верхняга паверха... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Цяпер у горадзе жывеш... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Белы воран над полем ляцеў, Чорны заяц па полі скакаў, І валун у даліне гарэў – Колькі год яго дзядзька шукаў! Ён вадою валун абліваў, Ды агонь уздымаўся вышэй. І гарэла сухая трава, І рабілася неба цямней. – Ну навошта яго я шукаў, Раз забраць немагчыма дамоў? – Ён сябе і валун праклінаў І прыносіў ваду зноў і зноў... Зразумеў, што дарэмна шукаў, І з усьмешкай на сьвет паглядзеў: Белы заяц па полі скакаў, Чорны воран над полем ляцеў.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Ён на двор Сымонаў прылятаў І сядзеў падоўгу на страсе. – Ты яго забі, – сусед казаў. – Не заб’еш, ён жонку панясе... І паслухаўся яго Сымон, Сабе стрэльбу ў горадзе купіў – Шэсьць разоў страляў па птушцы ён І на сёмы раз яе забіў. Жонка выйшла на аціхлы двор, Птушку падняла, абмыла кроў І пайшла, смуткуючы, у бор – Не вярнулася дамоў.
|
Кола коціцца празь велькі луг... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Бацька сыну скрыпку перадаў: – Не глядзі, што вельмі ўжо старая. Ды мяне у людзі, помні сын, Вывела яна, а не другая. Сын зайграў, як толькі мог іграць. – І сябе людзьмі назвалі людзі. Ды прыйшоў з другою чалавек: – На, вазьмі, яна мацьней граць будзе. Словы бацькавы ня ўспомніў сын, Памяняў ён скрыпку на чужую. Выйшаў да людзей, пачаў іграць – Толькі музыкі ніхто ня чуе.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
...Прывялі каваля ў ланцугах. Князь устаў, даў напіцца вады: – Меч зрабі, каб я ўсіх перамог, І цябе адпушчу я тады! І згадзіўся каваль: – Я зраблю... Яго ў кузьню на ноч завялі. Звон аж зоры страсаў на зямлю І вугольле каціў па зямлі. А як сонца ўзышло, звон заціх. – Меч нясіце мне! – князь загадаў. ...Ды каваль князю выкаваў плуг І наранак сканаў.
|
Раптам зайшла жанчына... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
З пагорка хлопец гліну Дамоў нясе ў кашы. – Ты што ляпіць сабраўся? – Што-небудзь для душы. Замкнуўшыся ў майстэрні, Ён дзень і ноч ляпіў. І птушку, як жывую, На ганку пасадзіў. Прыходзілі вяскоўцы, Хвалілі, хто як мог... На птушку майстар глянуў І кінуў аб парог.
|
На зарослай кустамі гары, Дзе даўно ўжо ніхто не бывае, Узвышаецца замак стары, Зь яго раніцай сонца ўсплывае. Прывід-князь там, гавораць, жыве. А ў цямніцы замкнута князёўна. Там калодзеж у дымнай траве Ноччу сьвеціцца сьлёзнаю поўняй. Я для сьмеласьці стрэльбу узяў І пайшоў на гару сярод ночы. Зь мяне гучна лясун рагатаў І туман напускаў мне у вочы. У цямніцы ў густой цішыні Галасіла аб волі князёўна. Я цямніцу хутчэй адчыніў, А там птушка лятае – і цёмна.
|
Яна зьявілася, як прывід, з ночы. Сказала позіркам: «Ідзі за мной...» Усьлед, нібыта раб яе, пакрочыў Па горадзе, залітым цішынёй. Пад раніцу мы выйшлі ў поле. – Куды вядзеш, скажы? Што хочаш дам, Ды толькі волю не аддам ніколі! – Яе мне сёньня ўжо аддаў ты сам... Я кляў яе і ёй маліўся шчыра. Уцёкшы ад яе, шукаў – ізноў. – Нашто мяне ў палон свой заманіла? – Цябе ніхто ня гнаў. Ты сам пайшоў.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Шукаю вялікі валун... ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
|
|