|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
|
Пра бароды і маю радаслоўную
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Успаміны – неўзарваныя міны...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Я з крылатай сям’і...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Здароў,
круты надзённы прыпар!
Тугую напінаю Прыпяць –
Страляю променем зары
На досьвітку
па Мазыры.
Зноў
даўні мой сусед Браслаў,
Як колісь, да мяне прыслаў
Сваіх ганцоў чорнагаловых
За дапамогай крыгалому.
А смуглатвары Кішынёў
З сваіх зялёных кішанёў
Насыпаў каштаноў калючых,
Пячэ, як сонца, яры люцік...
Я знаю радасьці цану,
Вучуся шчодрасьці у неба.
Ледзь возьмецца на дзень – цягну
Са сьвежым словам цяжкі невад.
|
Панна Варшава
ня раз вырашала,
Якія туфелькі ёй даспадобы,
Якой дарогай ісьці да свабоды.
Плыла між чаротамі
льдзінкай падталай,
Зачароўвала
Напалеона таліяй.
Як Елена з Парысам,
панна Варшава
Какетавала з Парыжам.
Падымала кілішак
на ножцы гранёнай,
Цягнік варожы перакуліўшы,
гладзіла ствол варанёны...
Вайна адгрымела –
пані Варшава
Стаяла каля варштата.
Меней у супе
стала мяса,
Затое з-пад броў насупленых
зноў усьміхалася Старэ Място...
Лютуе Шапэн у Лазеньках пад хмарай навіслай.
Травою трывога пазарасла.
I хоць сірэны сышлі з арэны –
Са шчытом і мечам выйшла
на бераг Віслы
Русалка вайсковапавінная –
Сірэнка.
У паненкі выстрачана
дзявочая сукня
Радком міцкевічаўскім вершаваным.
У тужурцы
будзіла планэту сумную
Дачка яснавокая –
«Варшавянка».
Мне плыць бы па Вісьле ўспамінаў
чоўнам!
Як Варш нарачоны, шапчу ёй: «Сава...»
Нех мі даруе
панна Варшава.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Праезд па цэнтральнай вуліцы...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Пільнасьці чуйнай граніцы...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Я знаю, для многіх...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
|
Падталі памалу глыжы,
сонца пагляд
у яры скірованы.
Ральля ляжыць
нядоенай каровай.
Песьня жаўранка,
як пароль
трэйцяй партызанскай вясны.
Дзень малады
пераступіў парог...
Малады сувязны
цягне са студні вядро,
ваду спакойную
ставіць на зруб
(лясны раён – зацішна ад вятроў),
вядро рыбінай цяжкай
вырываецца з рук.
Рыпіць перасохлы вочап.
Сувязны лакцём
засланяе вочы:
у поўным вядры
ільдзінкі і сонца.
Цішыня за ўсім
насьцярожана сочыць.
Паветра ўдыхнуўшы,
хлопец дзьме
на ільдзінкі –
б’юцца ў клёпкі са звонам,
яшчэ адзін уздых ягоны –
сонца, як перагрэтая медзь,
у сьценку драўляную стукае мякка.
Нагбом
з поўнага
п’е партызан са смакам –
толькі ходзіць кадык.
Тады
хлопцу ўшацкаму столькі год
было,
колькі сёньня мне.
Па вясьне,
калі адгрыміць крыгаход,
аб наступленьні цяпла
папярэдзіць гром, –
і сонца сьмех,
і аблачынак апошні сьнег
п’ю зь неба,
як з поўнага кубка,
нагбом,
бо сувязны не дапіў...
|
Гналі роднай зямлёй палонных.
Сьмерць,
як лехі,
калоны палола.
Ля знаёмага шчырага бору,
Дзе ігліца падсохла,
як порах,
Дзе карэньнем спавіты сьцежкі,
Крок
салдат сінявокі прысьпешыў.
I, сабраўшы апошнія сілы,
Ірвануўся
у верас сіні.
Верас сіні
паплыў кругамі...
Дзе сасонка на горку кульгае,
Птушкі
цёплае лета хвалілі,
Злыя кулі
лічылі хваіны...
За прыгоркам бацькоўская хата.
Абкульгала сасонка салдата...
Пад рукой крывянеюць суніцы.
Гэта мроіцца
альбо сьніцца?..
За балотам
вёска на высьпе.
Жыта шнур каля хаты высьпеў.
Набіваецца ў вушы шоргат...
Маці круціць
цяжкія жорны...
Толькі шоргат
цішэе,
цішэе,
Растае ў разнабоі птушыным...
Распрастаўшыся,
лезуць з кішэні
Каласкі недасьпелага жыта.
|
Па сьнегавой цаліне паперы
сьляды крочаць.
Пахнуць сьляды пер’ем
сарочым.
Папраўдзе ж,
нічым яны і ня пахнуць,
проста мне так захацелася.
Сябра-канструктар
раскрыў папку
і выцягнуў ватман белы.
На ім пункціры –
гуськом, ланцужком,
валюхаюць гэтак зайцы паціху
беражком,
лужком,
лажком.
Хай воблака лічбаў
мяне праміне –
слаба
ў навуках дакладных петру:
адно толькі ў школе
я палюбіў –
геамэтрыю з прымяненьнем
трыганамэтрыі.
Пункцірам я
намячаў з ахвотай
розныя там праэкцыі.
Зь лініямі не сьпяшаўся –
лічыў нескладанай работай,
якая ўмомант прыесца.
Праз кожны пункт
правядзеш
колькі хочаш ліній,
ня мной даказана гэта.
Я толькі ў гэтым, прынамсі,
пераканаўся
на маладых дарогах
цалінных.
Я за першапутак
пункціра
і за лініі ліўняў!
|
Нешта ёсьць непаўторнае...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Адліга - злосьць адлягла...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
|
Вясновая замалёўка на беразе Ваўчэнскага возера
|
Возера стаіць, не зварухнецца,
Бо агеньчыкам надкручнай хаты
Аж да дна, нібы цьвіком, прыбіта, –
Каб ня ссунулася анікуды.
Быццам купінка з сухой ігліцы,
Недаверлівы сьпяшае вожык,
Чмыхае лычком сваім кірпатым,
Нюхае – ці не прайшла палёўка?..
Драч на непадмазаных калёсах
Туманы сушыць вязе на тоні.
Кнігаўка (за дзень не дакрычала!),
Як з хвастом ушчэмленым, галосіць.
Пахнуць туманы аернай рыбай.
Точыцца зь зямлі адталай мята...
От і ты зайшоўся ў шчырым сьпеве.
Добры вечар,
салавей знаёмы!
Ты ці помніш пра старога Іцку?
Ён жа ў вёску вёз у бочцы дзёгаць,
Чорт падскочыў,
з бочкі шпунт адторкнуў –
I закапаў на дарогу дзёгаць.
Гэта ж ты яму крычаў зь бярозы,
Папярэджваў дзегцяра старога:
– Іцак, Іцак!
Дзёгаць выцек –
Кап, кап,
Ццюрр-руру!..
Выбеглі ў сяле суседзі нашы
Зь вёдрамі – Максіміха, Казьліха,
Ну а ў Іцкі – ані кроплі дзёгцю.
Як жа мне шкада было старога.
Дзякуй за ўспамін табе, залётны!..
|
Сузор’і віснуць высьпелай рабінай...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Тэлефон прачнуўся...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Смуткам і радасьцю чалавечаю...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Васілю Быкаву
Непаседа,
даўгацыбы бусел –
Даўняе вясны
забыты сон.
...Я злавіць яго
за хвост цягнуся,
Дражніцца
і уцякае ён.
От, здаецца,
ушчамлю пад паху
(Лугавінаю
бягу
наўпрост).
Нада мною –
крылы белым дахам,
А перад мною –
чорны хвост...
Змораны, я доўга плачу потым.
Суцяшаць
стараюцца усе:
– Бусел ходзіць
у чырвоных ботах
I табе
такія ж
прынясе...
Горбіць плечы гора,
горбіць праца.
Усяго спаўна
мне лёс паслаў...
Вось ужо і скроні сэрабрацца.
Ды яшчэ й цяпер
лаўлю бусла.
Ну, на гэты раз
вярнуся з птахам –
Я ж за ім прайшоў
багата вёрст!
Нада мною – крылы белым дахам.
Паспрабуй
злаві
бусла за хвост...
|
Я на дне Палескага мора...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Усё неакрэсьлена на шарэньніку...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Дарога такая,
што мала веры,
Гарантыі болей –
трымацца аберуч.
Якая дарога,
такі і аўтобус,
Ды лепш дрэнна ехаць,
чым добра топаць.
Заняты
кожны сваім
пасажыры:
Хто дэтэктывам,
хто – булкай з сырам.
Ды ўперадзе –
раптам! –
на ўсю дарогу
Месяц заняўся
вялізным стогам.
Стог загарэўся,
палае на ўзгорку.
Вунь
пакацілася
іскрай зорка.
Змоўклі кпіны,
змоўклі жарты.
Вачэй ня зводзіць
ніхто з пажару...
Шпіён ня злоўлены,
сыр ня зьедзены, –
Глядзяць на поўню,
як на агледзінах
На маладую
радня жаніхова.
I больш ні гуку,
і больш ні слова...
Мяняюцца
самыя хмурыя
мейсцамі –
Хочацца ўсім
быць бліжэй да Месяца.
|
Касьцёр,
што грэе азяблы вечар, –
Нібы касьцёл
сярэднявечча,
Які
шпіляў чырвоныя языкі
Узносіць у вышыню.
Яліны
хіляць галіны –
Моляцца богу агню.
|
Ня скажуць у Полацку: – Сафійскі сабор.
Тут яго называюць ласкава:
– Сафійка...
Так партызаны
сваіх сувязных называлі.
Так гукаў я калісьці
дачку суседскую.
Храм сьвятое Сафіі –
Сафійка...
Цягне ў неба рукі,
як дзьве тапалінкі сухія,
просіць, каб ня ўдарыў пярун
па заготзярноўскіх засеках.
Хлеб надзённы –
ячмень і жыта –
яна засланяе ад лютых ліўняў.
На абкутых дзьвярах
вуха прабою адцягвае
замок пудоваю завушніцай.
Васпаватая ад асколкаў і куль,
на сьвет Сафійка глядзіць
вачыма цнатлівымі.
Здалёку, з адзінаццатага стагоддзя,
вечарам сон да яе прыходзіць
I аж да раніцы сьніцца.
Пахам нязвыклым
вецер дыхне з Нафтаграда –
прачнецца Сафійка:
стаіць незнаёмец,
ад нафты бліскучы,
як грак на праталінцы.
Дзе яна,
доўга Сафійка не разумее,
здалёку ў раніцу гэту вяртаецца.
I толькі такі ж ружаваты,
як дзевяць стагоддзяў назад,
туман над Дзьвіной разамлелай...
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Сам суцяшаешся...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Я ў Белавежы спаткаў равесьніка.
Стаю, дзівуюся, вушы разьвесіўшы.
А мой равесьнік з грэчаскім профілем
спаважна пахрумствае галінкі крохкія.
Упэўнены поступ,
спакой алімпійскі,
нібы дадатнымі рысамі проста
яго надзялілі
першым па сьпіску.
Снуюць навокал
аляняткі падласенькія,
а мой равесьнік ня моргне вокам,
узвышаецца
белавежскім клясікам.
Як прыжыцьцёвы помнік,
цень ад яго вялікі,
ён незямной асалодай напоўнен –
ён зьняты з усіх улікаў.
Трэба прызнаць,
і ня блага яно –
майму равесьніку
ў гэтым загоне.
I мне ня блага,
заўважан даўно
і – каб не сурочыць! –
ня быў у загоне.
I мне – дваццаць шэсьць,
і мяне зрэдку гладзяць пад шэрсьць,
ды мне яшчэ доўга пацець
на сходах,
нарадах,
сэкцыях...
А мой равесьнік
спакойна пасецца.
Губамі цёплымі абрывае ліст,
які яму больш па сэрцу.
|
Асабіста мне падабаецца зборнік лірыкі – рум,
дзе пахнуць смалой і марозам радкі сасновыя.
Крумкач аблянелы для рыфмы кідае
зычна лясное – «крум».
Паміж радкамі лясныя сны, як малыя, сноўдаюцца.
Паляўцы – тых вёсак, дзе лесу няма, жыхары –
да лесаўцоў абозам скрыпучым едуць на пастаянку...
У бары ад піл і сякер перагрэтых
прыкурваюць кастры –
тут ствалы радкоў падганяюцца да клясічнага ямба.
Перуноў крыгалому цярпліва чакаюць радкі.
Нарэшце ў слупкі плытоў зьбіваюць іх плытагоны.
Каб напісацца хутчэй на разьвінутым рулоне ракі,
адзін аднаго абганяючы,
з падскокам імчыцца з адхону.
I звонкія вершы плывуць па быстры на прастор.
Аб іх арыгінальнасьці можаце ў мяне даведацца.
Для перайманьня трэба ня многа –
гумовыя боты і доўгі багор,
колькі трэба радкоў, падчапляй
і валачы ў часопіс ці ў выдавецтва –
навяжуць плытоў...
|
|
Слаўлю чысты абрус,
толькі што пакачаны качалкай,
каляны,
калі яго маці ў нядзелю раніцай
засьцілае на стол шырокі.
Нетаропка рагі распраўляе –
па парадку усе чатыры,
потым махры разблытвае,
і яны, ільняныя, мяккія,
чапляюцца за шурпатыя пальцы.
Нарэшце пачэснае мейсца
зямным і надзённым богам
займае жытнёвы бохан.
I абрус, як кляновы ліст
з пражылкамі складак,
бо качаўся ў чатыры столкі,
настольнікам робіцца...
|
Мэлёдыя гэтых слоў
З маленства ў душу запала.
У галавах маіх сьветлых сноў
Стаялі
Купальле,
Купалка,
Купала.
Маці мяне купала,
Сьпявала
пра ноч
на Івана Купалу:
– Ішла Купалка нявесела,
Краскамі вочкі завесіла.
Стала Купалка бедаваць,
А дзе ж мне ночку начаваць...
– Ідзі, Купалка, ў канец сяла,
Начуй, Купалка, ў Васіля,
У яго піва наварона,
Яго дачушка заручона...
Ноч па зямлі ступала,
Купалкі зьбірала.
Рэха ня спала:
– А сягоньня ж Купала,
Што ні зробіш – прапала:
Хочаш –
дзьверы ў суседа здымай,
Плот вынось на дарогу.
Мала сілы –
дарма!
Кліч каго на падмогу.
Заўтра не гавары...
Ноч паліла кастры,
Іскра
ў душу мне запала –
Купала...
|
Ядзьвізе і Янку Раманоўскім
Бацькоўскае зямлі
скупыя ляды,
Вясновы парастак
для вас – нялішні.
Тапалянятамі
купаляняты
Каля таполі гордай
узьняліся.
Іх песьня дзядзькі Янкі
калыхала.
Яны да нас данесьлі
шум зялёны.
Дрымотныя віры
вачэй Купалы,
Ілба
немаладую задумённасьць...
Ідуць здалёку
чыстыя крыніцы.
Над імі
векавая заціш дрэмле.
Няхай галініцца
і караніцца
Пявучае
купалаўскае дрэва!
|
Матылёк на калені прысеў,
раскрыліў крылы:
два заспаныя лугі ў расе,
дзьве аблачынкі-крыгі,
дзьве
паляны засьнежаныя,
дзе,
як бежанцы,
як пагарэльцы,
асіны,
ад холаду сінія,
ня могуць пагрэцца,
дзе старонкі разгорнутай кнігі
стагоддзяў,
сівых, як туманы,
над якой лямантуюць кнігаўкі,
яе маланкі пішуць,
чытаюць яе
перуны.
Па звонкіх промнях,
па ліўнях тугіх
ударыў кручок –
і ўмомант,
як рэчка на досьвітку ў берагі,
у сэрца грукнула
песьня знаёмая...
Вятры!
Я вас заклінаю,
прашу, як братоў,
слухайце ўсе,
слухайце ўсе!
Не асыпце расу лугоў,
якую песьня
да сонца нясе...
|
Успаміны вяртаюцца з выраю
на паляну роднага краю,
дзе зноўку зацьвіў
забыты сунічнік.
Усіх, хто радзімы выракся,
карае
Забэйда-Суміцкі.
За-бэ-й-да-Сумі-і-цкі!
Гэй-й – да-
лёкае рэха коціцца.
Песьня матчына
лашчыцца
лапкай
вярбовага коціка.
Калыханкай
Забэйда-Суміцкі калыша
смутак свой і ўсіхні.
I зноўку пагодзіцца колішні
веснавы, безь ніводнай хмурынкі,
блакіт летуценьняў сінютка-сіні.
Самотная песьня
Забэйды-Суміцкага
сумуе па Беларусі –
яна ж не беларучка.
Яна ж прывыкла араць
і сеяць
у кожным сэрцы зярняты надзеі.
Сьпявае Забэйда-Суміцкі.
Раніца.
Сумненьне з сумленьнем раяцца.
А сьмешны на лузе сумнік
лічыць сумна
свае дукаты.
Зямны паклон Вам,
Забэйда-Суміцкі
Вярнулася песьня дахаты...
|
Гэта расказ пра коніка,
пра зялёненькага
і тоненькага,
Братоў яго ў лузе спаткаеш
са звонкімі капыткамі.
Расказваў мой сябар
з флоту гандлёвага.
...Чырвонае мора карабель выгаблёўваў.
Ад сьпёкі нават чайкі каналі.
Ноч на борт узялі мы
ў Суэцкім канале.
У труме млосна, бы ў пашчы кратэра,
выходзім на палубу – зоры кратаем.
Месяц – ілюмінатар надраены.
Неба – трум велізарны,
лямпачкі – зоры.
Настрой так сабе.
Курс правільны.
Плывём па воднай прасторы.
Канал прысьмірэў, лёг зялёнай тоўшчаю.
На месяц глядзяць
арабы-швартоўшчыкі,
ня зводзяць воч
з карабля,
з нас,
маракоў савецкіх;
спачатку мы іх узялі,
потым ноч
у канале Суэцкім.
Пахне нагрэтая фарба, жалеза.
Ды голас танклявы цішу прарэзаў,
бестурботна-вясёлы,
прарэзаў далі, –
здалося, што нам,
сасьмяглым, падалі
з халоднай
крынічнай вадою конаўку.
Ну як не пазнаць
сьпевака нястомнага –
коніка?
Прыехаў, напэўна, ў араба на робе,
яўна арабскае вымаўленьне.
На палубе недзе зашыўся, маленькі,
ды што ён з намі ўсімі робіць!
Нясуць яму бульбу,
капусны ліст.
«Есьці бульбы ня будзе – сырая», –
нехта пярэчыць,
а журналіст,
што з намі едзе,
на ўсіх пазірае
ды нешта ў блакнот занатоўвае.
Мы слухаем коніка,
згрудзіўшыся натоўпам...
Мне ён, вядома,
напомніў Ушаччыну:
...змрок па іржышчы ідзе
з асьцярогай кашачаю
Як певень на курасаднік,
сонца за лесам села,
пахне падвялае сена,
пырскаюць,
скачуць конікі,
як са скакалкамі школьнікі.
Іржышча злое.
Покуль зялёнага зловіш –
калені і рукі
зялёнымі стануць.
Ляжаш спаць,
а ў запеччыку несьціхана
недалёкая конікава радня
цягне песьню сваю да дня...
Конік змоўк.
Нават мора расчулена-ціхае.
Толькі гадзіньнікі ў цішы цікаюць, –
здаецца –
траскочуць конікі...
Паслухайце –
тоненька-тоненька...
|
Пагоднай сенакоснаю парой,
Нагружаны бухматымі вазамі,
Зялёнай хмарай сунецца паром.
Каб не адбеглі берагі ў бакі –
Канатам мокрым моцна іх зьвязалі.
I злосна ўсталі стромы на дыбкі.
Але прымаюць берагі паром –
У берагоў з паромам свой пароль.
Сам Чэрвень за паромшчыка стаіць.
Плывуць вазы – няма затрымкі руху, –
Здаецца, ўброд з лугоў пайшлі стагі.
Спацеў паромшчык, замарыўся ўшчэнт.
Балюча шыю рэжа пацяруха,
Ды пад’язджае воз,
яшчэ,
яшчэ...
Як сьпёка,
дыхае ля вуха конь.
Ад мурагу пазелянелі цуглі.
Гарыць агнём у Чэрвеня далонь –
Канат сьціскае сёньня ад відна.
Ды воз за возам валакуцца цугам.
Рака прапахла мурагом да дна.
А сонца пазірае зь неба скоса –
Ой, не абгоніць Чэрвень Сенакоса.
Гэй, Чэрвень,
ты адзін запарышся –
Бяры мяне к сабе ў таварышы...
|
Адну я знаю на ўсіх чыгунках
станцыю – «Кипяток»,
у дно вядра там зацокае гулка
струменю гарачага капыток.
Глынеш – і ў горла
вострыя кіпцікі
адразу запусьціць
сярдзіты кіпецень.
Ты яму нешта шэпчаш на вуха –
ласкава дзьмухаеш, –
слухае,
але адразу ня хоча мякчэць,
драпае яшчэ,
кіпцікі ўсё ж хавае
і, урэшце, так лагаднее,
што гатоў замурчэць.
Апошні глыток –
і шлях вясёлы...
Дакладную рыфму
абкатваюць колы:
капыток-кіпяток,
капыток-кіпяток,
кіпяток,
кіпяток,
кіпяток...
|
Хоць дзень ідзе на спад,
але
Ў вачох сьмяшынкі-д’яблікі.
У абраселым падале
Ты мне падносіш яблыкі.
Тугія грудзі аблягла
Сукенка абмакрэлая.
А месяц
зырыць з-за вугла
На ікры загарэлыя.
Яшчэ ня зьвісьлі над табой
Клапоты хмурай навісьсю,
I яблынькаю маладой
Стаіш ты зь першай завязьзю...
|
Сусьлік моліцца,
склаўшы лапы:
– Як я,
так заплакала б неба хоць!..
Каб,
быццам вужоў,
учарнелай ляпай
маланкі
глытала непагадзь.
Арла размарыла –
рассохлася дзюба,
сухім
падавіўся клёкатам.
Калі ж у ральлю
жалудамі з дуба
удараць
дажджыны далёкія?!
Вятры
сіпяць ад удушша ледзьве:
– Сьпёка,
сухмень замучылі...
Няўжо гэта
ходзяць нагамі недзе
па зябкай вадзе
паплавамі зыбучымі?
Стэп падымае,
як шалю вагаў,
сонца плыве
над высакавольтнымі мачтамі.
Да кожнай кроплі
цягнецца смага,
нібы дзіця
да саскоў матчыных.
Люблю я
смагу з сухімі губамі
за тую прагу
са сквапным позіркам,
што шлангам пажарным
вясёлку згінае
і – асушае
прадоннае возера!
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Толькі што памытая падлога
Пачынае пахнуць борам густа.
Зноў, здаецца, слухаеш падоўгу,
Як зьвіняць галін сасновых гусьлі.
Млосна ад малін у расьцяробах.
Дзяцел грукне ў цішыні чмялінай.
Выцірайце ногі.
Асьцярожна!
Вы ступаеце па вершалінах!..
|
Б’ецца, ўецца шпаркі, лёгкі
Сінякрылы матылёк.
#Максім Багдановіч
Лілею
млявы
плёс
люляе,
З-пад зьлежаных
аблок
здалёк
Ляціць, віхлясты і бялявы,
Пялёстак лёгкі –
матылёк.
Ён кліча у блакіт лілею,
Каб не любіла
больш
да сьлёз
Бліскучы ад лускі і глею,
Самлелы
абмялелы
плёс,
Дзе лашчыць цёплай ласкай хваля
Лінёў – зьлянелых цельпукоў,
Паблісквае
няблізка
далеч,
Дзе ў іле
ня зьлічыць малькоў.
Дзе глыб
угнеўлена шыпела,
Калі
на хвалі
лівень
лёг...
Засумавалы,
белы,
белы,
Ляціць удалеч
матылёк...
|
Калі разыходзяцца
лета з восеньню палюбоўна,
а бульбянішча на зіму
яшчэ не пераворана,
зграбаюць у кучы, паляць бульбоўнік.
Іскры лятуць і блякнуць
патухлымі зорамі.
Дым спачатку рвецца ўгару,
ды перадумвае неўзабаве, –
мабыць, лагчынай
прайсьці захацелася.
Барана, што ляжыць дагары зубамі,
як вожык той,
абчаплялася лісьцем
зжаўцелым.
Сланечнік галаву цяжкую
праз частакол прасунуў,
грэецца –
холад даймае патрошку.
Лятуць журавы над Ушачай
з курлыканьнем сумным,
ляціць наўздагон ім
ціхае:
«Пуцём-дарожкай!»
На возе едзе мох баравы,
запалы лістам, ігліцай,
дым сьледам ідзе,
і конь галавою матляе стомлена.
З раніцы хмурыцца, хмарыцца,
пад вечар – імгліцца.
Журавель над студняй прыгнуўся –
нізка пад восеньскай стольлю
Я гэты ціхі дым
на смак
і навобмацак
ведаю,
яго я ні з чым не паблытаю,
любой парою,
дзе б ні быў, адусюль
па ім, як ганчак па сьледу,
дарогу дадому знайду, да матчынага парога.
|
Мохам зязюльчыным
ідуць маладзіцы,
губы засьмяглыя
ў сьпелых суніцах –
на сонцы ягады
спакойна вымлелі.
Холадам ногі
рачулка вымыла.
Ляціць
над звонкімі баравінамі
песьня
дзяўчынанькаю
нявіннаю:
– А я ў бару
Грыбы бяру,
Каля межы –
Сыраежы!..
Ах, кладка зыбкая,
рачулка мелкая!
Адкуль жа вымкнула
усьмешка сьмелая:
– Кавалішанька,
Мая вішанька,
Не кажы ты кавалю,
Што я цябе павалю.
– А хоць на мяжы
Палажы,
Толькі майму кавалю
Не кажы!
На мох паваляцца
на сьцежцы вузкай
думкі,
што саладзей
за вусны...
Як тут гукаецца,
ды ўжо зьмяркаецца...
Туга удоўя
дамоў вяртаецца.
|
Міхасю Стральцову
Прыбіўшы да берага
чарот патрушчаны,
Засынае возера,
ад сіверу сіняе.
Стамлёна дыхаюць хвалі,
як грузчыкі, –
На плячах
гарачае сонца
насілі.
Нерастуюць ільдзінкі
халоднымі плоткамі,
Азябламу поўдню
ў хмарах ня ўгрэцца.
З возера пад паветку
плывуць на калёсах лодкі,
Як даўна іх сёстры далёкія
«з вараг у грэкі».
Азалелую песьню
зацягнулі вятры-музыкі.
А заплывалі ж лодкі
за далягляд невядомы.
Зараз плысьці ім
па возеры нецярпеньня зыбкім
Ад берага ледаставу
да берага крыгалому...
|
Таргуецца,
лаецца,
жмурыць вочы
Гандлярка бойкая – Камароўка.
Тая самая, дзе аднойчы
Разгавеўся мядзьведзь скамарохам.
– Яблыкі!
Яблыкі без чарвінкі.
– Купляйце дыні!
Ня дыні – глёбусы.
Ля латка «Прамтавары»,
прымяраючы чаравікі,
Скача, як бусьлянятка, хлопчык.
Помач матчына – шчыры ягаднік –
Штодзень сьпяшаўся на рынак рана,
А Камароўка цяпер абыякава
Глядзіць на ягоную радасьць.
Забылася ветка маліньніку злая,
Здаецца, зусім крапіва не стракалася...
А Камароўка таргуецца,
лаецца,
Па самыя вочы – касынка стракатая.
А ўсё ж чаравікі прымераць хочацца,
Ды не дацягнецца да прылаўка.
Зірнуў на сярдзітыя цыпкі хлопчыка –
I мне закалоліся шышкі і лапкі...
|
Бор малады жывіцай пах,
Вёў дзён падлік ад ночы,
Пакуль высокі тытул –
«Парк»
Не атрымаў аднойчы.
Стары праезджаны балыдак
Зваць пачалі праспэктам.
З крывой сасны глухі глушак
Глядзеў на ўсё, як скептык...
Яшчэ нядаўна тут грыбы
Расьлі сабе бяз пляна.
Ад жураўлінае трубы
Будзіліся паляны.
Бор у тумане зябка груз
Па самыя халявы.
I тут грузьнеў крамяны грузд,
Рос баравік смуглявы.
Ня ўбачыш зараз пнёў гарбы.
Алейкі – дзе ні глянеш.
I рэпрадуктараў грыбы,
I ягады гірляндаў
Трымаюць сосны на плячох –
Ім плян даведзен строгі.
Дажджы ў нэйлонавых плашчох
Ідуць узбоч дарогі.
На лавачках сумуе парк
Ад санаторнай седні,
Глытаючы
забыты пах
Смалы
з бароў суседніх.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Маіх летуценьняў прабабка
Прыбалтыка.
Вясны маёй
першая ластаўка,
Чакаю –
ты зноўку вернесься
I, як касынкаю аднаклясьніца,
Махнеш мне ветразем
сьветлым верасьнем.
Я шчырае слова табе выношваў,
Як першынца маці юная.
Слова пад сэрца тоўхала ножкаю,
Разам са мною трызьніла дзюнамі.
А за маімі заспанымі вокнамі
Горбілі гурбы гарбы свае вострыя.
Бура ў бары галасіла ды войкала,
Нібы на салёным эстонскім востраве.
Памлець там на бераг нагрэты палезе,
Прабой разагнуўшы,
прыбой ускалмачаны.
За сінім застольлем
Краіна паэзія
Шліфуе бурштын слова мовы матчынай.
I вершы гарластымі чайкамі вылецяць,
Іх крылы прапахлі глыбінямі, рыбаю.
На гулкіх, як раніца,
Вузкіх вуліцах
Не разьмінесься ні зь сябрам, ні з рыфмаю.
I ў снох і ў падумках
цябе я такою бачу
Зь ікрамі загарэлымі,
з позіркам
сінім –
рыбачка.
|
Мядок саладок,
Віно зеляно...
Гэта нядаўна было
Ці даўно?
I чыя ў тым віна:
Салодкага мёду
Ці маладога віна?
Лясны званочак –
Сіняя стопка.
У сіняй сукенцы
З-пад Тарту эстонка
Вайка,
У перакладзе прыблізным –
Валя.
Пчолы губы нам апяклі –
Мёду пашкадавалі.
Ці гэта вульлі,
Ці нашы галовы гулі?..
Веек густых тваіх чараты
Шумелі над тонямі сінімі...
Вайка,
На пчол не забылася ты?..
Чараты...
Зялёныя чараты...
Хай шумяць,
хай ня ведаюць сіверу...
|
Заходжу ў кабіну...
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Драч крычыць у густым тумане,
Быццам хто яго, дурня, рэжа.
Я прыслухаўся –
празь мяне
Прарасла
Белавежа.
Аплялі мяне карані –
Працавітыя вязьні зямныя.
Ты галіну адну крані –
Пушча ўся
ува мне заные.
Мне зязюлі ня зьлічаць вякоў,
Дзяцел грукае –
мне у грудзі.
А вятры, карагодам, вакол
Ходзяць-ходзяць
і сон мой будзяць.
Быстрай ластаўкай,
як стралой,
Ў мяне вырай далёкі стрэліць –
Сонца
зь песьняй зялёнай, старой
Узьніму на зялёных арэлях.
У крыніцах крутых завару
Хмель вясновы зь зялёнай пенай.
Пад вірамі нямых завірух
Ува мне
навальніцы сьпеюць.
|
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
|
|
