РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Максім Танк
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Глыток вады
 
У чыстым полі
 
Гальфстрым
 
На выгане
 
Бабка
 
*** Кажуць: дзень безь віна...
 
На вечарынцы
 
Пастух
 
Вы пытаеце...
 
Вясёлка
 
Першы дзень сьнегападу
 
Абед на небе
 
Красуня
 
*** Рэкі і смутку і радасьці...
 
20 лістапада 1961 г.
 
Надпіс на яблыку
 
*** Дрэвы забылі...
 
Казкі
 
Зімовая прыгода
 
Шыбы старой камяніцы
 
На мліве
 
*** Мы сьвет не дзялілі...
 
Алеся
 
*** Хай пішуць распусьнікі...
 
Колер Дуная
 
Два арлы
 
*** Хоць, можа, ня раз...
 
...І іншыя
 
На пасадцы дрэў
 
Чытаючы яе лісты
 
*** «Кесарава – кесару...»...
 
З вучобы
 
*** Тры нялёгкія заданьні...
 
*** Чаго ляціш ты, шпак чарнакрылы...
 
*** Нат калі адыдуць...
 
Перад сьвятам
 
Сьцежка месяца
 
Барабан б’е
 
*** Словы бяз справы...
 
*** Не давайце таму хлеба...
 
Проза
 
Цепліцца лазьня
 
Пасланьне вучонаму
 
Селядцы зь вершамі
 
*** Ня стаўце на магілах агароджы...
 
*** Ня толькі ўзяў таму я гэту мову...
 
Я не пайду
 
Цецерукі
 
Залаты век
 
Канцэрт у сене
 
*** Кожны раз, калі ты...
 
Сакавіковы грабянец
 
*** – Ты зноў прыйшоў?..
 
Нумар хуткай дапамогі
 
У гадавіну
 
Дзе яны?
 
Навагодняе
 
*** Вы думаеце, гэта – шчасьце...
 
Стары дуб
 
*** Часам марудна мінаюць...
 
На паляваньні з вабікам
 
Цёмны месяц
 
Зь першай сустрэчы
 
Надпіс на кнізе
 
Эпітафія
 
Што мне, вандроўніку
 
Я даўно дараваў
 
*** Я разам прывык са сьвітаньнем...
 
Карлавы Вары
 
*** Спакойна вясну сваю могуць...
 
*** Куды б цябе лёс ні закінуў...
 
Трактат аб паэзіі
 
*** Я знаў людзей, якія ўсё ведалі...
 
Эцюд
 
Весьні дождж
 
На курорце
 
Юбілейнае
 
Каля трох крыніц
 
*** Ад неба да зямлі – падаць рукой...
 
У музэі Гугенгейма
 
Гадзіньнікавыя майстры
 
Амністыя
 
*** Старасьць – час, калі ня маеш права...
 
На лузе
 
*** Як усе верыў некалі я...
 
*** Нават найменшую праўду...
 
Была калісьці
 
Дачнікі
 
Дыміць туман
 
Клясык
 
Перад падарожжам на Месяц
 
*** Растуць нашы словы, як дрэвы...
 
Помнік
 
Арабэскі
 
Вышыня
 
Касманаўт
 
*** Калі балансіруе...
 
Сонца, якое ты бачыш
 
Ля пірса
 
Пакуль пазычу ў альбатроса
 
*** Самыя раньнія – весьнія воды...
 
*** Як хутка дождж перагрымеў!..
 
*** Думаеце вы, што чайкі шукаюць...
 
У краіне гігантаманіі
 
Дзяўчыне з Коста-Рыкі
 
Адказ на пісьмо
 
На Джон Біч
 
*** Калі пакідаеш Радзіму...
 
*** Начная зязюленька...
 
Уол-стрыт
 
*** Калі б я верыў ідалам, плойме багоў...
 
Гасьцінец
 
*** Паміж мной і зямлёй...
 
У непагоду
 
*** Ты супакойся...
 
*** Пасьля баёў на Закарпацьці...
 
Сонца радзімы
 
Зара над Нараччу
 
На мосьце
 
*** Падгнілы тын...
 
Памылка
 
*** Не наракай, дружа, на забыцьцё...
 
*** Заліла верхаводка...
 
*** Прадаўшчыца шчасьлівых білетаў...
 
*** Прысьніўся сон...
 
Прывід
 
У Парыжы
 
Стары каляндар
 
Post scriptum
 
*** Як мне шкада, што ў засені дуброў...
 
*** Кажуць людзі...
 
*** Божа паэзіі...
 
У доме творчасьці і адпачынку
 
*** Можна абмяняць рубель на радасьць...
 
Ананім
 
*** Над ракой зялёны дуб...
 
Romance
 
*** Я не лічыў бы салдатам сябе...
 
Над ракой
 
Ліст, знойдзены плугам
 
Кароткае лета
 
Тол
 
*** Маці ўсім забараніла...
 
Весьняя калыханка
 
Ключ жураўліны
 
Карабок запалак
 
*** І нашто цябе, Зямля...
 
Ноччу
 
*** Спыніся ля гэтых магілаў Салосьпілса!
 
Роздум караля
 
Без граніц
 
Цьвіце ядловец
 
Рамкі
 
*** Заўтра можа быць позна...
 
Прытча пра хлеб
 
*** Шумныя ліпы...
 
Мая
 
*** Параненага партызана...
 
*** Бадай тая дарожанька...
 
Вясна
 
Пра аглоблю
 
*** Я дамаўляўся зь небам і зямлёй...
 
Нічога
 
Дзяцел
 
*** Паўтарэньне – маці вучэньня...
 
Пясок
 
Шторм у Чазалаціку
 
*** З капяжоў сонца капае...
 
*** Адны гавораць...
 
*** Як начытаўся я розных мэтраў...
 
*** На шумнай цыркавой арэне...
 
Вясельная
 
*** Намаляваў мароз на шыбе...
 
Мядзельскі вецер
 
*** У спрэчцы з крытыкам заўзятым...
 
*** У наш сьвет цудоўны...
 
*** Там, дзе некалі...
 
*** З амфары гэтай даўно...
 
*** Толькі людзі, якія спадзяюцца...
 
Перавал Нэгуша
 
Трубаправод «Дружба»
 
*** Хоць, прызнацца, за часы вандровак...
 
*** Ня так мне крыўдна, што цяпер...
 
*** Дзень быў перагружан навалам падзей...
 
Капаньне бульбы ў дождж
 
Каляндар рэвалюцыі
 
Цішыня
 
Вясной
У чыстым полі
У чыстым полі сваты блудзілі,
Блудзілі, скрыпку сваю згубілі.
 
А каля яра, дзе коней гналі,
Ў сумётах кінулі і цымбалы.
 
А калі ехалі праз сасоньнік,
З рук гарманіста выпаў гармонік.
 
Ля самай грэблі старой, ля дуба,
З саней апошніх скаціўся бубен.
 
Цяпер завея на скрыпцы грае,
Цымбалаў струны перабірае,
 
Дзьме у гармонік, б'е ў бубен глуха,
Аж часам спынісься, каб паслухаць.
 
Куды нясецца шырокім сьветам
Завея гэта – вясельле гэта?
 
1961
 
 
 
 
Гальфстрым
360
Скажы, дзяўчына, на маёй радзіме,
Калі б я прадчасна загінуў,
Што патануў, змагаючыся, і на дно
Пайшоў, як карабель, поўны скарбаў.
#К. I. Галчынскі

 
Гальфстрым!
                              Я нават чую яго подых
Гарачы, неспакойны, ад якога
Аж застагналі рэі парахода
З трывогай.
 
Я не пасьпеў закрыць ілюмінатар,
Як шторм запеніўся з усіх старон.
Бурліць пад намі акіяна кратэр,
Грыміць над намі хмар хаўтурны звон.
 
Гальфстрым!
                              Гальфстрым!
                                                          Яшчэ ня ўсё радзіме
Я перадаў, а ты за мною крочыш.
Няўжо апошняй песьні не дасі мне
Дакончыць?!
 
1961
 
 
 
 
На выгане
Зялёным выганам-дарогай
Пад берасьцяны гул трубы
Пляцецца статак крутарогіх
Кароў і бугаёў рабых.
 
Калі ж пачне пастух фальшывіць,
Ў ігру ўмяшаецца важак
I, рогі ўскінуўшы на шыю,
Паправіць гулкім басам так,
 
Што сьцішыцца бор стогалосы
I сонца збудзіцца ў імгле,
Паападаюць з дрэваў росы,
Паглухнуць пеўні на сяле.
 
1961
 
 
 
 
Бабка
Ходзіць бабка лесам-гаем,
У хусьціначку зьбірае:
Даланясты ліст кляновы –
Хлеб на ім пячы жытнёвы,
А дубовы ліст – для бочкі,
Каб хрумсьцелі агурочкі,
А бабоўнік кучаравы –
Каб ня страціць смак да стравы,
Ліст малінавы – для чаю,
Што ад кашлю памагае,
Жменьку ядлаўцовых ягад –
Для лячэбных кропель – брагі
Ад дакучлівай ламоты,
Рознай там непамыслоты...
Ачаплялася лістамі,
Ягаднікамі, імхамі,
Што, як сядзе ў цень мурожны,
I вавёрка не адрозьніць:
Ці то бабка каля сьцежкі,
Ці пянёк, ці сыраежка?
 
1961
 
 
 
 
*  *  *
Кажуць: дзень безь віна –
Дзень бяз сонца, забыты.
Але горшы яшчэ –
Дзень, бязь песьні пражыты.
А найгоршы хіба –
Змарнаваны бяз працы,
Дзень, які ў адзіноце,
Ў безнадзейнасьці страчан.
I хоць сэрца маё
Празь цябе набалела,
Я малюся, каб ты
Дзён такіх не сустрэла.
 
1961
 
 
 
 
На вечарынцы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пастух
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вы пытаеце...
Вы пытаеце: з чаго я
Песьні гэтыя складаю?
Я і рад бы адказаць вам,
Ды, прызнацца, сам ня знаю.
 
Можа – з гоману крыніцаў,
Шуму ніў і хваль азёрных,
Зь весьніх галасоў птушыных,
Залатых праменьняў зорных?
 
Можа – з польных траў і зёлак,
З кропляў дажджавых, з расінак,
З непрыкметных, мімалётных,
Ўзьнятых матыльком пылінак?
 
Можа – з простых слоў надзённых,
З сэрца ўзятых, з роднай глебы,
Слоў, якія пахнуць потам,
Перагноем, жытнім хлебам?
 
Можа здасца – гэта лёгка.
Думаў так і я, дарэчы,
Покуль груз жыцьця і сьмерці
Каменем ня лёг на плечы.
 
1961
 
 
 
 
Вясёлка
У Хмары, сівой чараўніцы,
Дачушка Вясёлка, якую
Ад раньняй да позьняй зарніцы
Старая зайздросна пільнуе.
 
Куды б ні пабегла дзяўчына:
Ці ў поле зьбіраць сабе краскі,
Ці ў лес па грыбы, па маліны,
Ці да рыбакоў нарачанскіх, –
 
Старая маланкамі, громам
Вярнуцца дачку сваю кліча.
I тая прыходзіць дадому,
Хоць сьлёзы гараць на абліччы.
 
1961
 
 
 
 
Першы дзень сьнегападу
Нельга сёньня нікому быць хмурным,
Галубам не пасыпаць зярнятаў,
Калі на падаконьніку сядуць;
Нельга не адказаць на уьсмешкі
Незнаёмых людзей і знаёмых;
Не пазычыць апошняй капейкі,
Калі нехта папросіць, сустрэўшы;
Па-сьвяточнаму не апрануцца,
Не паслаць тэлеграм віншавальных
Нават тым, хто цябе і ня помніць;
Нельга не зачыніць усіх брамаў
На магільніках дальніх і блізкіх –
Каб ніхто пакідаць сьвет ня думаў
У такі – чысьціні незвычайнай –
Першы дзень, сьветлы дзень сьнегападу.
 
1961
 
 
 
 
Абед на небе
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Красуня
Яшчэ маці не купіла
Чаравічак – ходзіць босай,
Яшчэ добра не адмыла
Ад вяснушак твар курносы,
 
А ўжо, стаўшы ў люстра лужы,
Са зьдзіўленьнем паглядае,
Як бутон чырвонай ружы
Пад хусьцінкаю палае.
 
1961
 
 
 
 
*  *  *
Рэкі і смутку і радасьці
Я пераходзіў ня раз.
Хвалі іх бурныя вымылі
З сэрца нямала руды.
 
Толькі чамусьці пакінулі
Чуласьць – нібыта яна
Самай была непадатлівай,
Самай цяжэйшай была.
 
1961
 
 
 
 
20 лістапада 1961 г.
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Надпіс на яблыку
Добрым і сардэчным словам
Не забудзь ніколі ўспомніць
Свайго друга-садавода,
Што прывіў лясную дзічку,
Жаўрука, які вясною
Разбудзіў яе пупышкі,
Дождж, які паіў карэньні,
Вецер, што гайдаў галіны,
Пчол, якія апылялі
Цвет ружовы і духмяны,
Рукі смуглыя дзяўчыны,
Што плады зьбіралі ўвосень, –
Калі будзеш гэты яблык
На сваёй трымаць далоні.
 
1961
 
 
 
 
*  *  *
Дрэвы забылі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Казкі
Па-рознаму людзі
Прыходзяць на сьвет.
Адных – знойдуць
У агародзе ці ў красках,
Другіх – прынясе
Бусел, наш дамасед.
Але ўсіх гадуюць нас
Матчыны казкі.
Яны вучаць
Родную мову любіць,
На крылах юнацтва
Ўздымацца пад хмары,
Зь няпраўдай змагацца,
А з праўдай дружыць
I аб недасяжным
I сонечным марыць.
Таму на сваіх я
Шляхах нарачанскіх
Паставіў бы помнікі
Матчыным казкам.
 
1961
 
 
 
 
Зімовая прыгода
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Шыбы старой камяніцы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На мліве
Ля грэблі, ля грэблі
Вада закіпае
Ад зораў, што ночка
Зь мяхоў высыпае.
 
Млын меле, млын меле
Ячмень гэты зорны,
Аж ходырам ходзяць
Грымучыя жорны.
 
Мы – ў пыле, мы – ў дыме,
Бы ў іней бярозы.
З нас кожны падобны
Да Дзеда Мароза.
 
Прылёгшы на мліве
Гарачым, дадому
Вяртаемся ў поўнач
Дарогай знаёмай.
 
Праз пушчу, дзе чорту
Ды зьверу ня сьпіцца,
Праз поле, дзе месяц
Надгрызла лісіца.
 
Чагосьці храпяць
Палахлівыя коні,
Скрыпяць палазы,
Ды шарахаўкі звоняць.
 
А вецер, а вецер
Дзьме сьнегам у вочы.
Сон хіліць. I ў сьне млын
Нямоўчна грукоча.
 
1961
 
 
 
 
*  *  *
Мы сьвет не дзялілі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Алеся
Калі Алеся
Ідзе па лесе –
Лес шуміць.
Калі на полі
Лён яна поле –
Лён зьвініць.
Калі сьпявае –
Рэха іграе
У сто крыніц.
 
Як жа па гожай,
Гэткай прыгожай,
Не тужыць
Соснам высокім,
Ніве шырокай,
Звонкім патокам
I мне?
 
1961
 
 
 
 
*  *  *

Мусіць, моцна, верна любіш,
Калі ноччу часта будзіш.       
#З народнае песьні

 
Хай пішуць распусьнікі             
Посныя вершы,
А я цябе, любая,
Слаўлю, як грэшнік.
За тое, што ты
Не зьляклася паверыць
У сэрца, якое
Пастукала ў дзьверы,
Акно засланіла
Ад вока ліхога,
Кашулю адмыла
Ад пылу дарогі,
Прынесла, галоднаму,
Хлеба кавалак,
На сьвежай саломе
Пасьцель мне паслала,
Сагрэла ў сьцюдзёную,
Лютую восень...
Калі ж пагасіла сьвятло –
Мне здалося:
На правай руцэ,
На якой спачывала,
Ўсю ноч, не заходзячы,
Сонца палала.
 
1961
 
 
 
 
Колер Дуная
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Два арлы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Хоць, можа, ня раз
Памыляўся, усё ж
Я пераканаўся,
Што плуг, а ня нож,
Што сэрца сігнал,
А ня медзі глухой,
Што сонечны дзень,
А ня ноч над зямлёй,
Віно, а ня кроў,
Шчыры сьмех, а ня злосьць,
Ня старасьць зайздросная,
А маладосьць –
Маюць слушнасьць.
 
1961
 
 
 
 
...І іншыя
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На пасадцы дрэў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Чытаючы яе лісты
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
«Кесарава – кесару...»
Табе ж я ўсё аддаў:
I тое, што належала
Да зор, зямлі і траў;
 
I на'т калі ў далёкі шлях
Мяне пазвала ты,
Пайшоў я, за сабой усе
Разбурыўшы масты.
 
Я шмат багінь спакусьлівых
I ласкавых страчаў,
Але табе, паэзія,
Ніколі не здраджаў.
 
1961
 
 
 
 
З вучобы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Тры нялёгкія заданьні
Мне жыцьцё дало:
На начной дарозе дальняй
Адшукаць сьвятло;
 
Скласьці песьню на той мове
I на той зямлі,
Над якой у час суровы
Буры прагулі;
 
Пакідаючы краіну
З сонцам веснавым,
Сад квітнеючы пакінуць
На шляху сваім.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Чаго ляціш ты, шпак чарнакрылы,
На голы лес, на гарбы праталін,
Калі яшчэ сьпіць сам бог Ярыла
I травы, збуджаныя, ня ўсталі?
 
Баішся, можа, каб не спазьніцца
Сустрэцца зь веснавой зарою,
Напіцца першым вады з крыніцы
I ўсьлед за мной хадзіць баразною?
 
Твая руплівасьць мне, брат, знаёма.
I я, як ты, зьведаў дальні вырай,
I я, як ты, сумаваў па дому,
Па родным лесе, падзолах, жвірах.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Нат калі адыдуць...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Перад сьвятам
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Сьцежка месяца
Сьцежка месяца на вадзе,
Па якой да мяне ідзе
 
Зь невядомай далечыні
Ноч, запальваючы агні.
 
А за ноччу – шум трысьнягоў,
Песьня звонкая рыбакоў,
 
I разбуджанай хвалі бег,
I мая туга па табе.
 
Як шкада, што туга ідзе
Гэткай сьцежкаю, па вадзе.
 
Хай брыла б яна стараной,
Непраезнай дарогай якой,
 
I празь некалькі толькі год
Клямкай бразнула ля варот,
 
Не даклікаўшыся мяне
Ў гэтай месячнай старане.
 
1962
 
 
 
 
Барабан б’е
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Словы бяз справы –
Шум ветру толькі,
А без крыві –
Шоргат дрэва сухога,
А безь нянавісьці –
Крэмня асколкі,
А безь любві –
Ў забыцьцё дарога.
 
О, каб ніколі
Вас не вымаўлялі
Вусны мае,
Што зямлю цалавалі.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Не давайце таму хлеба...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Проза
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Цепліцца лазьня
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пасланьне вучонаму
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Селядцы зь вершамі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Ня стаўце на магілах агароджы,
Каб безь ніякіх перашкод маглі
Да іх прыйсьці ў вясновы дзень пагожы
Жывыя кветкі, галасы зямлі.
 
Замест апошніх датаў на граніце,
Замест слоў спачувальных і пустых
Дні нараджэньня толькі напішыце –
Так будзе лепш для мёртвых і жывых.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Ня толькі ўзяў таму я гэту мову,
Што на ёй рэкі, пушчы гаманілі,
 
Шумелі ў полі каласы і травы,
Пераклікаліся па гнёздах птушкі,
 
Што зь ёю лёгка было стаць чым хочаш –
Пявучай скрыпкай,
                                          жаўруком,
                                                                  паэтам.
 
Я гэту мову ўзяў сабе таму што
Зашмат у ёй было гаротных песень,
 
І мне хацелася прынесьці болей
Ёй чалавечай радасьці і сонца.
 
Таму цяжэй мне, як другім, калісьці
На гэтай мове стаць было паэтам.
 
1962
 
 
 
 
Я не пайду
Калі мірыцца
Са мной ня хочаш,
Дазволь хоць глянуць
У твае вочы –
I я пайду.
 
Калі баісься
Ты прытуліцца,
Падай мне кубак
Вады напіцца –
I я пайду
 
Калі мяне ты
Так судзіш строга,
Хоць разьвіталася б
За парогам –
I я пайду.
 
Калі ў каханьне
Маё ня верыш,
Замкні за мною
Адразу дзьверы –
I я пайду.
 
Маўчыш? Дык знай жа
I ты нарэшце:
Калі амністыі
Не абвесьціш –
Я не пайду!
 
1962
 
 
 
 
Цецерукі
Вечарэе. У тумане
Граюць сполахі зары.
Каля самай глухамані –
Чарада бяроз старых.
 
А на іх сядзяць і ловяць
Дзюбамі цецерукі
Перад ночкаю зімовай
Сонечныя аганькі.
 
Зловяць, пад крыло схаваюць,
Каб цяплейшы быў начлег,
I зь вяршынь бяроз ныраюць
У сыпучы, пульхны сьнег.
 
I хоць сьлед цецеруковы
Замятуць уміг вятры,
Аж да дня ў падсьнежных сховах
Цепліцца сьвятло зары.
 
1962
 
 
 
 
Залаты век
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Канцэрт у сене
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Кожны раз, калі ты
Падаеш мне руку
I пачую я дотык
Пярсьцёнка твайго,
Прабягае па жылах
Да сэрца агонь,
Крыкнуць хочацца:
Кінь яго, зьняўшы,
Ў раку.
 
Кінь таму, што нямілы ён,
Хоць залаты,
Што цяжкі ён,
Як наша расстаньне, туга.
Што ён напамінае
Зьвяно ланцуга,
Да якога прыкутая
Ты.
 
1962
 
 
 
 
Сакавіковы грабянец
Са стрэх зьвісаюць грабянцы
Сакавіковых капяжоў.
Я выбраў самы яркі зь іх,
Калі цябе страчаць ішоў.
 
Але пакуль прымерала
Яго ты да сваёй касы,
Ён растапіўся ў звонкі сьмех,
У кроплі веснавой расы.
 
I ўсё ж, калі праз столькі год
I сёньня ўспамінаеш той
Сакавіковы фабянец,
Што падарыў табе вясной, –
 
Дык, пэўна, ён найлепшы быў
I даражэйшы ад другіх,
Якія красаваліся
Ў кароне сьветлых кос тваіх.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
– Ты зноў прыйшоў?..
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Нумар хуткай дапамогі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
У гадавіну
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дзе яны?
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Навагодняе
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Вы думаеце, гэта – шчасьце,
Калі ад дотыку твайго
Ператвараецца ўсё ў песьню:
Зямля, трава, вада, агонь,
 
I хлеб, і соль, і боль, і радасьць,
I кожны міг, і кожны час...
Як позна зразумеў, дзівак я,
Тваю трагэдыю, Мідас!
 
1962
 
 
 
 
Стары дуб
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Часам марудна мінаюць
Асеньнія дні,
Быццам іх коні вязуць
Непралазнаю вулкай,
Дзе, што ні крок,
То калдобіны, то валуны,
I западаюць калёсы
Па самыя ўтулкі.
 
П'яны фурман, пэўна,
Сьпіць пад дзяругай слаты,
Упусьціўшы з азяблых рук
Лейцы і пугу.
Добра, калі хоць і гэткай
Павозкаю ты
Едзеш наведаць свайго
Найбліжэйшага друга!
 
1962
 
 
 
 
На паляваньні з вабікам
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Цёмны месяц
Цёмны месяц, цёмны шлях,
Цёмны сьнег на ўсіх палях,
Цёмны іней на садах...
А яшчэ цямней ў вачах
 
Ад таго, што падвяла,
На сустрэчу не прыйшла,
Зь некім іншым да сьвятла
Правяла ноч весела.
 
Сам ня знаю, як дамоў
Я з гармонікам дайшоў,
Як ён сьцежкай мяне вёў,
Па якой прайшла любоў.
 
1962
 
 
 
 
Зь першай сустрэчы
Зь першай стрэчы я знаў,
Што далоні твае –
Гэта гнёзды, ў якіх
Птушка шчасьця жыве.
 
Птушка шчасьця, якая
У мары і ў сьне
Кожны раз прылятае
Ў мой сад да мяне.
 
Толькі, як у той казцы,
Хоць сад берагу
Ды жар-птушкі сваёй
Я злавіць не магу.
 
1962
 
 
 
 
Надпіс на кнізе
Знаючы, што цябе, дружа, бяссоньніца мучыць,
На'т эскулапы ня могуць бядзе памагчы,
Шлю табе том сваіх вершаў снатворных, дрымучых.
Толькі разгорнеш – і сон адалее ўначы.
 
1962
 
 
 
 
Эпітафія
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Што мне, вандроўніку
Што мне, вандроўніку, сон пад страхою!
Косьці свае прызвычаіў даўно я
Да расахатых карэньняў смалістых,
Да бальшакоў і дарог крамяністых,
Да той зямлі, дзе рунеюць усходы,
Дыхаюць травы расою і мёдам.
Хай не заўсёды мне цёпла і ўтульна:
Часта наладжваюць свае гульні
Вецер дакучлівы, дождж, бліскавіцы,
Рэха лясное з савою-начніцай,
Толькі пад небам адкрытым такія
Бачу я дзівы і казкі лясныя,
Чую таемныя зораў бяседы,
Век не пачуюць якіх дамаседы.
 
1962
 
 
 
 
Я даўно дараваў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Я разам прывык са сьвітаньнем...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Карлавы Вары
Шчасьце, калі часам весьнім, прыгожым
Ты завітаеш у Карлавы Вары,
Дзе сустракаецца Цёплая з Орджай,
Скачучы пенна, нястрымна і яра,
 
Дзе пад зямлёю вясёлыя тролі
Гучна спраўляюць забаву-вясельле,
Вараць на чарах, на травах, на солі
Ад усяго цудадзейнае зельле.
 
Вецер калыша цюльпан белы – гейзер,
Кожная кропля ў ім дыхае жарам.
Пі, маладзей, ля вады гэтай грэйся –
Век не забудзеш ты Карлавы Вары.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Спакойна вясну сваю могуць
Чакаць усе дрэвы і горы,
Пралёгшыя ў полі дарогі,
Спрадвечныя неба і мора.
 
Але мне чакаць свайго шчасьця
Ніхто лішніх дзён не адмераў,
Таму не дзівіся, што часта
На досьвітку грукаю ў дзьверы.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *

Міхалу Забэйду

 
Куды б цябе лёс ні закінуў,
Калі ты аб роднай краіне
Яшчэ захаваў успаміны,
 
Калі не забыў сваёй мовы
I колер блакіту вясновы,
Шум Нарачы, шэлест дубровы;
 
Ці маеш хоць жменьку зямлі той,
Калісь тваім потам палітай,
Кіёк падарожны з ракіты;
 
Ці нейкае з дому пасланьне,
Ці толькі адно абяцаньне
Цябе ўспамінаць на сьвітаньні
 
Пад крык журавоў пералётных, –
Дык ты, на чужыне гаротнай,
Яшчэ не самотны.
 
1962
 
 
 
 
Трактат аб паэзіі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Я знаў людзей, якія ўсё ведалі, –
I я зайздросьціў ім;
 
Я знаў людзей, якія не памыляліся, –
I я зайздросьціў ім;
 
Я знаў людзей, у якіх быў
Начлег свой заўсёды, –
I я зайздросьціў ім;
 
Я знаў людзей, якія пісалі
Даўжэзныя лісты каханым, –
I я зайздросьціў ім...
 
Цяпер і я больш ведаю,
Менш памыляюся,
Свой маю начлег,
Пішу даўжэзныя
I без адказу лісты каханай
I не зайздрошчу сабе.
 
1962
 
 
 
 
Эцюд
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Весьні дождж
– Дождж, дождж, секані!
На вясёлкавым кані
Едзе першы весьні гром
Нашым полем за сялом.
 
– Хто пад громам прабяжыць –
Будзе вечна ў шчасьці жыць!
– Хто п'е першую расу –
Будзе ў сэрцы мець красу!
– А хто скача ў лужах зь ім –
Будзе вечна маладым!
 
Эх ты, злыбеда мая,
Што запозна выбег я
Дождж вясновы сустракаць.
А яго ўжо – не відаць.
 
1962
 
 
 
 
На курорце
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Юбілейнае
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Каля трох крыніц
Неўгамонныя тры крыніцы б'юць,
Зь першай – сасьнякі баравыя п'юць,
А ў другой, крутой, веснавой бруі,
Галасы свае мыюць салаўі.
А дзе трэйцяя, там – на дошчачцы
Ганна мыецца ды палошчацца.
Потым, выцершы на грудзёх расу,
Заплятаючы русую касу,
Доўга ў тонь глядзіць...
                                                  Эх, каб там, на дне,
Хоць бы раз яна ўбачыла мяне!
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Ад неба да зямлі – падаць рукой.
Яшчэ бліжэй ад радасьці да сьлёз,
Ад жаваранка – да яго гнязда,
Ад гулкіх струнаў скрыпкі – да смыка,
Ад гронак вінаградных – да віна,
Ад хлебнага акрайца – да зубоў.
I толькі я ня ведаю, чаму
Далёка так ісьці да твайго сэрца?
 
1962
 
 
 
 
У музэі Гугенгейма
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гадзіньнікавыя майстры
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Амністыя
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Старасьць – час, калі ня маеш права,
Апроч сну, адпачынку, спакою,
Ні на дзень адкласьці свае справы,
Стрэчы з радасьцю або зь бядою,
Незакончанай спрэчкі зь сябрамі,
Незасеянай нівы весьняй,
Недапітай чаркі з гасьцямі,
Недапетай песьні.
 
1962
 
 
 
 
На лузе
370
На лузе касцы косяць,
Косяць, косяць ды мыляюцца.     
#З народнае песьні

 
Як прыйшла на луг Ірынка
Ды касцоў паіць
Хлебным квасам, каб ня млосна
Ім было касіць,
Падзівіцца на семнаццаць
Сінявокіх вёсен,
На стан гнуткі, тварык смуглы
I ножанькі ў росах,
На дзьве стужкі-павітушкі
Ў залатой касе
Нават скошаныя кветкі
Паўставалі ўсе.
Жаўрукі забылі ў небе
З сонцам прывітацца,
I касцы ў пакосах нават
Пачалі мыляцца.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Як усе верыў некалі я...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Нават найменшую праўду
Я здабываў мазалямі,
Сеткай вылоўліваў з тоні,
Плугам выворваў з глебы.
Можа, таму мне так сёньня
Дорага кожная маласьць,
Як на чале кропля поту,
Як на стале крошка хлеба.
 
1962
 
 
 
 
Была калісьці
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дачнікі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дыміць туман
Дыміць туман на полі, на лугах.
Брыдуць па пояс у вадзе рабіны.
I не відаць, куды нырае шлях,
I не пазнаць знаёмае мясьціны.
 
На поўдзень адлятаюць журавы.
Што ж не знайду старой бацькоўскай хаты?
Мо' і яна празь нівы, паплавы
Ўзьнялася разам з выраем крылатым?
 
Тут недзе шыпаўскія берагі,
Парослыя аерам ды ракітай.
Як шлемы нейкіх волатаў, стагі
Стаяць з чубамі парыжэлых вітак.
 
Дыміць туман. Мо' лепш перачакаць,
Пакуль зара не прыадчыніць дзьверы?
Павінны хутка пеўні засьпяваць
I зарыпець над студнямі асьверы.
 
1962
 
 
 
 
Клясык
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Перад падарожжам на Месяц
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Растуць нашы словы, як дрэвы.
Вазьмі хоць бы слова «Любоў»
I прасачы ўсе напевы
Галінак яго і лістоў.
 
Любоў мая, Любачка, Любка.
А Любчаў Любаней – больш ста.
Прылюбчыкаў, Любчыкаў – лубка.
Ну проста – адна любата!
 
Як дрэвы, растуць усе словы,
Ўздымаючы кроны свае,
Дзе вецер гуляе вясновы,
Птушынае племя пяе.
 
Абвіты ліствою стазвоннай,
I я стаў падобны зусім
Да цёмна-зялёнага клёна
На беразе Нёмна крутым.
 
1962
 
 
 
 
Помнік
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Арабэскі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вышыня
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Касманаўт
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Калі балансіруе...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Сонца, якое ты бачыш
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ля пірса
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пакуль пазычу ў альбатроса
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Самыя раньнія – весьнія воды,
Самыя позьнія – цені зьмярканьня,
Самыя лёгкія – шчасныя годы,
Самыя цяжкія – сьлёзы расстаньня,
Самыя ціхія – сьцежкі дубровы,
Самыя звонкія – родныя гукі,
Самыя чорствыя – крыўдныя словы,
Самыя чулыя – матчыны рукі,
Найсаладзейшыя – ў лесе маліны,
А найгарчэйшыя – дні на чужыне.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Як хутка дождж перагрымеў!
Я не пасьпеў дабегчы нават –
Цябе схаваць пад кроны дрэў,
Пад іх аховаю ласкавай.
 
I ты стаіш перада мной
Знаёмаю і незнаёмай,
Уся ў вясёлцы веснавой,
Уся агучаная громам.
 
Зьвініць ад жаваранкаў гай,
Як ад вясельных скрыпак нейкіх.
Чакай! Твар хусткай не ўцірай,
Пакуль згарыць зара на вейках!
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Думаеце вы, што чайкі шукаюць
Толькі спажывы? А можа, і птахам
Так, як і нам, сінь патрэбна марская,
Усход сонца і захад.
 
Бо і чаго ж бы ляцець ім удалеч,
За неразьведаныя небасхілы,
Зь песьняй аддаўшы разгневаным хвалям
Белыя ветразі крылаў?
 
Ветразі крылаў! Каб лёт ваш ніколі
Не запынілі вятры-ліхадзеі,
Не замянілі на роспачы колер
Колер надзеі.
 
1962
 
 
 
 
У краіне гігантаманіі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дзяўчыне з Коста-Рыкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Адказ на пісьмо
О, якім пісьмом кароткім
Адказала ты,
                              нібыта
Да канца лісток з блакнота
Запісаць ня стала часу,
Не было слоў адпаведных,
Ад якіх цяплей на сэрцы,
Ад якіх сьвятлей на сьвеце.
Хоць бы нават пра пагоду
Напісала, як звычайна
Пішуць людзі, калі болей
Падзяліцца чым ня маюць,
Ці намалявала б восень:
Дзьве рабіны каля хаты.
Дым над вогнішчам у полі,
Журавоў
                      у небе
                                      сінім.
Хай бы той, хто ў дзьверы грукаў,
Пачакаў, пакуль дапішаш,
Хай бы раз перакіпела
Ў сагане з укропам бульба,
Хай бы кот, клубок сьцягнуўшы,
Пераблытаў твае ніткі...
Столькі мейсца асталося!
А ў мяне, калі пішу я,
Ўсё паперы не хапае,
На'т пад маркаю паштовай
Мой ты знойдзеш пацалунак.
 
1962
 
 
 
 
На Джон Біч
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Калі пакідаеш Радзіму...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Начная зязюленька
Дзённую перакукуе,
Залашчыць, задобрыць,
Зашэпча і так зачаруе,
Што ўсё стане іншым:
I травы, і дрэвы, і поле,
I нават няволя ў яе
Здасца радаснай воляй.
Таму не магу я ніколі
Чуць без хваляваньня
На золаку раньнім
Вясновай парой кукаваньне,
Бо мне яно напамінае
Зязюленьку тую,
Зь якой я расстаўся даўно,
Па якой я сумую.
 
1962
 
 
 
 
Уол-стрыт
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Калі б я верыў ідалам, плойме багоў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гасьцінец
Я ня знаю, які ёй прывезьці гасьцінец:
Новыя чаравікі, сукенку, хусьцінку?
 
Усё роўна абноўкі яна не надзене,
Скажа: – Хай лепш на сьмерць астанецца адзеньне.
 
I нашто дарагія мне, сынку, уборы.
Тупаць ля качарэжніку ці ля аборы...
 
Пра сьмерць кажа, нібыта пра выезд у людзі.
Што ж я ёй прывязу? Боль сьціскае мне грудзі.
 
Можа ўнукаў пісьмо? Хоць чытаць і ня ўмее,
Ды малюнкі нязграбныя іх разумее.
 
– Гэта, – кажа, – наш сад, вось з кійком і я крочу.
І зацепляцца радасьцю матчыны вочы.
 
1962
 
 
 
 
*  *  *
Паміж мной і зямлёй
Толькі розьніца тая:
Зь зямлі – травы, зь мяне
Мары-сны вырастаюць.
 
Каранямі яны
Аплялі маё сэрца.
Іх вяршыні шумяць
У жыцьці, у сусьвеце.
 
Кім бы стаў я бязь іх?
Грудкай жвіру, якую
Не адрозьніш ад той,
Што з травою сябруе.
 
1962
 
 
 
 
У непагоду
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Ты супакойся
I ня плач дарма!
Ну яшчэ раз
Паўторым мы ізнова:
Што атрымаецца,
Калі да складу «ма»
Прыбавіць «ма»?
Якое будзе слова?
 
Падумай добра,
Вачанят ня тры...
Але ніяк ня можа
Галя ўцяміць,
Што зь нежывых
Складоў у буквары
Ды можа атрымацца
Яе мама.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Пасьля баёў на Закарпацьці...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Сонца радзімы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Зара над Нараччу
Каб сабраць усе скарбы
I срэбра і золата,
I з усіх зор у горане
Жар распаліць,
I, сышоўшыся, ўсе кавалі,
Усе волаты
Ўзяліся каваць
Раньні золак зямлі,
Дык ня выкулі б гэткай зары,
Як над Нараччу,
Калі неба ніводнаю хмарай
Ня хмурыцца,
Калі, колас схіліўшы,
Сьпяць нівы бязьмежныя
I ледзь чутна шумяць
Сасьнякі прыбярэжныя.
 
1963
 
 
 
 
На мосьце
Дождж, восеньскі дождж.
А я твой парасон
Сярод тысячы іншых пазнаю,
Стук абцасаў, ледзь чутны,
I ў шуме штодзённым адрозьню,
Цень твой нават,
Заплюшчыўшы вочы, адчую.
Знаю, сьпяшаесься ты
На сустрэчу з другім,
Пераходзячы плошчы
Чаканьня майго,
Прабягаючы вуліцы
Крыку майго
I масты,
Замініраваныя маёй роспаччу.
На адным зь іх
Спыніўся,
                        стаю
Ў золкі восеньскі дождж,
Чакаю выбуху.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Падгнілы тын...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Памылка
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Не наракай, дружа, на забыцьцё...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Заліла верхаводка
Каляіны дарогі.
У калдобіне кожнай
Шчупаком б'ецца месяц.
 
Мы ідзём асьцярожна
Млечным Шляхам адбітым
Так, каб не наступіць нам
На якуюсьці зорку,
 
Дзе, напэўна,таксама
Хтось вяртаецца позна,
Як і мы, зь вечарынкі,
Прытуліўшыся блізка.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Прадаўшчыца шчасьлівых білетаў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Прысьніўся сон...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Прывід
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
У Парыжы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Стары каляндар
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Post scriptum
Пляна нашага не раскрывай нікому,
Каб тваіх не папярэдзілі.
                                                      Старому
Замяні патроны ў стрэльбе халастымі,
Каб не блаславіў ён зяця свайго шротам.
Ціха муравой-травой ідзі да тыну,
А калі мінеш
                            скрыпучыя вароты,
Дык хутчэй бяжы сьцяжынаю да Нёмна,
Дзе чакаць цябе я буду ноччу цёмнай.
Гэты ліст пакінь сваім дамашнім судзьдзям.
Што ўцяклі мы, што пажэнімся – хай знаюць
I дагнаць нас не прабуюць, бо ўжо будзем
Ад іх злосьці
                            за дзесятым небакраем.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Як мне шкада, што ў засені дуброў,
Калі зямля ад кветак палымнее,
Быў безь цябе я.
 
Як мне шкада, што ў грамадзе сяброў
Віно, якое сонцам сэрца грэе,
Піў безь цябе я.
 
Як мне шкада, што столькі сьветлых сноў,
Калі ўначы над намі зоры тлеюць,
Сьніў безь цябе я.
 
I толькі смагу, сьцюжу, пыл шляхоў
Заўжды дзяліла восеньскай парою
Са мною.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Кажуць людзі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Божа паэзіі...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
У доме творчасьці і адпачынку
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Можна абмяняць рубель на радасьць,
Сьмех – на песьню, а ваду – на лёд,
Хлеб – на соль, на гронку вінаграду,
Ноч – на дзень або – наадварот.
 
Толькі абыякавасьць тваю мне
Трэба будзе несьці да канца,
Бо ня знойдзеш і на рынку шумным
На яе ахвотніка – купца.
 
1963
 
 
 
 
Ананім
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Над ракой зялёны дуб.
На тым дубе сто сукоў,
А на кожным – па гнязду
I па пары салаўёў.
 
Дуб – ня дзіва ля ракі,
Нават тое, што – такі,
Нават і ня дзіва, што
На ім зьвіта гнёздаў сто.
 
Дзіва – іншае, сябры,
Што ў кожнага салаўя,
Ад зары і да зары,
Песьня непаўторная.
 
То цоканьне, перабор
Струн, нацягнутых між зор,
То звон – перазвон густы,
Трэль, сьвіст пералівісты.
 
Каб чуў гэта крытык мой,
Можа, знаў бы, чаму я
Ўчуся песьні пець вясной
Не ў яго, а ў салаўя.
 
1963
 
 
 
 
Romance
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Я не лічыў бы салдатам сябе,
Каб не гатоў быў прайсьці
Празь няўдачы.
 
Я не лічыў бы аратым сябе,
Каб першы град
Мог скасіць маю веру ў калосьсе,
 
I не лічыў бы паэтам сябе,
Каб кожны мой дзень
Ня быў днём нараджэньня.
 
1963
 
 
 
 
Над ракой
Над ракой, што прабягае
Праз далёкае маленства
I забытыя легэнды,
Неяк зноў спыніўся я.
 
Зноў у тоні, як у люстры,
Ўбачыў белыя аблокі,
Кучаравыя бярозы,
Быстры човен рыбака.
 
I здаецца, каб даўжэй я
Паўглядаўся, мог бы ўбачыць
I знаёмую русалку,
Што тут некалі жыла.
 
Што ля млына кожным ранкам
Выплывала рваць лілеі,
Потым на зары сушыла
Косы русыя свае.
 
Толькі я, неасьцярожны,
Ідучы, абрушыў камень,
I ў разьбітым люстры тоні
Зьніклі цені дзён былых.
 
I спалохана ўзьняліся
З трысьнягоў густых, з аеру
Кнігаўкі, каб небясьпеку
Ад сваіх адвесьці гнёзд.
 
Ды, пазнаўшы старажыла,
Мне спусьціліся на плечы.
Як я ім і сёньня ўдзячны
За іх памяць, за любоў!
 
1963
 
 
 
 
Ліст, знойдзены плугам
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Кароткае лета
Хоць не прапускаў я, здаецца,
Ніводнай зары,
Каб толькі з табою сустрэцца
На сьцежцы ў бары,
 
Сустрэцца ля весьніц, ля студні
Ці ля невадоў,
У дзень і ў сьвяточны і будны
Правесьці дамоў,
 
Расою асыпаных кветак
Прынесьці падчас, –
Якое кароткае лета
Той год было ў нас!
 
Зь ім не параўнаеш ніколі
Другіх лет, калі
Здалёк твае пісьмы, паволі,
З адказам ішлі.
 
1963
 
 
 
 
Тол
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Маці ўсім забараніла
Рваць зялёныя ранеты.
– Дык чаму ж яны ня сьпеюць? –
Кожны дзень пытае Сьвета.
Часам прыйдзе ў сад цяністы
I надкусіць яблык тайна.
Як яе прабабцы Еве,
Плод здаецца незвычайным.
Колькі яблыкаў у садзе
Дасьпявае кожным летам
Са сьлядамі гэтых вострых,
Дробных зубкаў нашай Сьветы!
 
1963
 
 
 
 
Весьняя калыханка
«Люлі, люлі, памажыце,
Конікі ў зялёным жыце,
Ветры, што шумяць у гольлі,
Гукі-перагукі ў полі,
Зайцы шэрыя, казулі,
Жаваранкі і зязюлі,
Зоры ў небе ціхім, весьнім,
Казкі, прыказкі і песьні,
Мне закалыхаць, загушкаць
Сінявокую дачушку...»
 
I самой здаецца маці,
Што калышацца ўсё ў хаце,
З хатай неба ў зорных пырсках
I зямля ўся, як калыска.
 
1963
 
 
 
 
Ключ жураўліны
Ключ жураўліны!
Гэта – ключ, якім адмыкаюць
Весьнія воды,
Цёплыя подыхі ветру,
Зялёныя руні,
Птушыныя гнёзды,
Вясёлкі
I радасьць.
 
Таму, калі бачу яго,
Мне хочацца рукі свае працягнуць
Аж пад хмары асеньнія,
Каб ключом гэтым
Зноў адамкнуць
Маладосьць.
 
1963
 
 
 
 
Карабок запалак
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
І нашто цябе, Зямля...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ноччу
– Ты чуеш, прыйшоў я!
– Цішэй!
– Ледзь хату знайшоў я.
– Цішэй!
– Дзе ж клямка, ня знаю.
– Цішэй!
– Што ж не адчыняеш?
– Цішэй!
– Ці ўсе сьпяць, Анэта?
– Цішэй!
– Ноч цёмная. Дзе ты?
– Я тут.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Спыніся ля гэтых магілаў Салосьпілса!
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Роздум караля
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Без граніц
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Цьвіце ядловец
Цьвіце ядловец у бары,
Дым сьцелецца імшарны, буры,
Нібыта лесавік стары,
Набіўшы зельлем люльку, курыць.
 
Тут аднаму такой парой
Зь лясной сьцяжыны лёгка зьбіцца,
А калі б ты была са мной –
I ў трох сасонках заблудзіцца.
 
1963
 
 
 
 
Рамкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Заўтра можа быць позна...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Прытча пра хлеб
Аднойчы на кірмаш здалёк
Вандроўнік плёўся ў горад
I наракаў на свой мяшок,
Набіты лустай спорай.
 
Аж Хлеб ня вытрымаў і так
Азваўся: – Што бядуеш?
Зусім ня ты мяне, дзівак,
Але цябе нясу я.
 
– Ну што ж, пабачым хто – каго!
Той запярэчыў строга
I зь цяжкага мяшка свайго
Хлеб вытрас на дарогу.
 
I сам пашкандыбаў далей.
Нішто ня муліць плечы.
Дзень прамінуў. Ужо ў імгле
Стаў набліжацца вечар.
 
Настаў і час перакусіць.
Успомніў Хлеб Вандроўнік,
Што недзе, кінуты, ляжыць,
Духмяны і цудоўны!
 
Прылёг на нейкім дзірване,
Каб адпачыць хоць трошкі.
Але галоднаму і ў сьне,
Знаць, сьняцца хлеба крошкі.
 
Цяпер і сам сабе ня рад.
Ня сьпіцца, не ляжыцца.
Ці не вярнуцца лепш назад
Ды з другам памірыцца?
 
Устаў Вандроўнік і брыдзе –
Ідзе пад зорным небам
На мейсца памятнае, дзе
Ён пасварыўся з Хлебам.
 
О, як ён рад быў зноў, калі
Сваю пабачыў страту!
I Хлебу нізкі, да зямлі,
Аддаў паклон, як брату.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Шумныя ліпы
У асеньнім пакінутым садзе,
Няўжо вам ня спрыкрыла
Разам чакаць аж да дня?
Хоць на хвіліну
На лаўцы са мною прысядзьце.
Калі не прыйшла,
Знаць, і сёньня ня прыйдзе яна.
 
На'т калі бура магла
Затрымаць яе дома, –
Час разьвітацца з былым
I ўцякаць ад тугі.
Тое, што марыў пачуць я,
Сказала другому;
Тое, што думаў сказаць я,
Сказаў ёй другі.
 
1963
 
 
 
 
Мая
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Параненага партызана...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Бадай тая дарожанька,
Што пятляе край сяла,
На якой зайшло мне сонца,
А сустрэлася імгла,
На якой згубіла шчасьце,
А сваю бяду знайшла, –
Назаўсёды лебядою,
Крапівою парасла,
Замялася чорным пылам,
Чорнай хмараю лістоў,
Каб ніхто па ёй ніколі
Больш ня ехаў, не ішоў.
 
1963
 
 
 
 
Вясна
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пра аглоблю
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Я дамаўляўся зь небам і зямлёй,
Зь зімой і летам,
                                  з зорамі і морам,
З плугом і молатам,
                                            сякерай і касой –
I толькі не магу дамовіцца з табой,
Хоць ведаеш,
                                што не жыцьцё нам поразьнь.
 
1963
 
 
 
 
Нічога
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дзяцел
Калі вялікі чарадзей
З праменьняў сонца, зораў весьніх,
Каб жыць жылося весялей,
Стварыў для кожнай птушкі песьню,
 
Зьляцеўшыся з усіх старон,
Крылатыя іх разабралі
I кукаваньне, сьвіст і звон
Панесьлі, радасныя, ўдалі.
 
Адзін спазьніўся той парой
Дзюбаты дзяцел. Затрымаўся,
Чуваць, на хрэсьбінах з кумой,
Таму бязь песьні і астаўся.
 
Напэўна, нехта ўзяў яе
Сабе ў запас, а хто – ня знае,
Хоць цэлы век свой дзюбай б'е –
У дрэва кожнага пытае.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Паўтарэньне – маці вучэньня...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пясок
Вы любіце пясок?
                                        I я яго любіў
Перасыпаць, задуманы, між пальцаў
Скруціўшыся ракушкай, на ім грэцца,
Узводзіць гмахі і пісаць той імя,
Якое ўголас паўтарыць баяўся,
 
Але, калі ні разу не вярнуў ён
Насевак мне, калі засыпаў столькі
Мне дарагіх сяброў
                                            і нават іх сьлядоў
Не захаваў у памяці сваёй,
А дні мае ў гадзіньніку пясочным
Як найхутчэй імкнецца перасыпаць,
Калі...
 
1963
 
 
 
 
Шторм у Чазалаціку
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
З капяжоў сонца капае...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Адны гавораць:
Жыцьцё – поўнае спрэчных пытаньняў.
Трэба раз дзесяць адмераць, узважыць.
 
Другія:
Нічога новага ня скажаш...
Быццам яны кнігі ўсе прачыталі.
 
Трэйція:
Паглядзім, што з гэтага выйдзе.
Мо' лепш, каб не памыліцца...
 
А я ня знаю нічога больш агіднага,
Як маўчаньне.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Як начытаўся я розных мэтраў...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
На шумнай цыркавой арэне...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вясельная
Мы – людзі простыя.
Мы не пакрыўдзімся,
Калі забудуць нас
За стол пазваць,
Калі ня хопіць нам
Усім шырокіх лаў,
Дык зможам нават мы
I пастаяць.
 
Мы – людзі сьціплыя,
Прамоўчаць можам на'т,
Калі памыляцца
I пададуць
Заместа чарачкі
Вядзерца першаку,
Заместа скварачкі –
Ды шкілянду.
 
I хоць мы ціхія,
Але ня зьмірымся,
Калі нам не дадуць
Пацалаваць
Ну хоць бы ў ручаньку
Зь пярсьцёнкам залатым
Той, каму шчасьцейка
Хочам пажадаць.
 
I каб не наракалі
Потым на каго,
Што без прычыны мы
Перавярнулі дом,
Дазвольце нам яшчэ
I песьню прасьпяваць,
Зь «Лявоніхай» прайсьціся
Пад цымбалаў гром.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
Намаляваў мароз на шыбе
Дрымучы лес, а ў лесе тым:
Нябачаныя птушкі, рыбы,
Блакітная, глухая стынь,
 
На сьцежцы сьвежы сьлед зьвярыны
(Ці воўк прайшоў, ці, можа, дзік),
А побач – сьнежная хаціна,
Ў якой жыве сам чараўнік...
 
I не заўважыла Параска,
Як ад дыханьня ад яе
Зімы сярэбраная казка
Расходзіцца і растае.
 
Тут не паможа на'т і мама.
Дзяўчынцы крыўдна аж да сьлёз,
Што за акном ізноў той самы
Гасьцінец з чарадой бяроз.
 
1963
 
 
 
 
Мядзельскі вецер
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У спрэчцы з крытыкам заўзятым...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
У наш сьвет цудоўны...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Там, дзе некалі
Прайшло маё маленства,
Бушавала
Буйнай зелені шаленства,
 
Жаўцізна жытоў,
Гарачая, дыміла,
Белізна туманаў
Росы серабрыла,
 
Разьлівалася
Нябёсаў сінь бяз краю,
Ускіпала
Чырвань золакаў густая...
 
Мо' таму яшчэ і сёньня
Песень словы
Поўны гэтых
Пераліваў каляровых.
 
1963
 
 
 
 
*  *  *
З амфары гэтай даўно...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Толькі людзі, якія спадзяюцца,
Што некалі расстануцца,
Запамінаюць рысы на далонях,
Маршчыны ўсе на твары
I колер воч
У сваіх блізкіх, родных.
 
Дык як жа мне цяпер
Уваскрасіць твой вобраз,
Калі, апроч сьвятла,
Нічога не магу
Прыпомніць?!
 
1963
 
 
 
 
Перавал Нэгуша
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Трубаправод «Дружба»
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Хоць, прызнацца, за часы вандровак...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Ня так мне крыўдна, што цяпер...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Дзень быў перагружан навалам падзей...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Капаньне бульбы ў дождж
Казалі: распагодзіцца. Ды ранак
Завалакло, як пачасьсем, туманам,
 
Які пачаў, склубіўшыся, згушчацца,
I дождж пайшоў, усіх прагнаўшы з працы.
 
Адны з табой мы засталіся ў полі,
Нібыта трэба нам было найболей
 
Вось гэтай бульбы, вогнішча, і дыму,
I хмараў, што праносіліся міма,
 
I пошуму бярозавай дубровы,
I гэтых буйных кропляў верасьнёвых,
 
Што, як сьцюдзёным шротам, секлі ў плечы...
Не, нам была патрэбна сёньня стрэча,
 
Якую дождж падрыхтаваў бязь сьведак,
I ўдзячны мы былі яму за гэта.
 
1964
 
 
 
 
Каляндар рэвалюцыі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Цішыня
Ва ўсе чаркі, кубкі кветак веснавых,
Ва ўсе дуплы, сховы змрочныя лясоў,
Ва ўсе дзюбы птушак дзённых і начных,
У ашчэраныя зяпы рыб, зьвяроў,
У Мядзьведзіцы коўш зорны аж да дня
З рога месяца лілася цішыня.
Каб у гэткі час сказаў каму «люблю»,
Абляцела б гэта слова ўсю зямлю.
 
1964
 
 
 
 
Вясной
На паўдарозе ў нэтры бору
Сустрэў нас золак і спыніў;
I вось над намі сосны хорам
Свой пачалі рэчытатыў.
 
Ім туравалі веснавыя,
Прарваўшыся аж з-пад зямлі,
Патокі бурныя, якія,
Па стромах скачучы, гулі.
 
I хоць ня ўсё мы разумелі,
Але здалося ў гэты час:
Аб нечым вечным дрэвы пелі,
Што хвалявала іх і нас.
 
1964
 
 
 
 
Падабаецца     Не падабаецца
2009–2022. Беларусь, Менск.