 |
РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ
|
|
Вобразы мілыя роднага краю,
Смутак і радасьць мая!..
Якуб Колас
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Заўсёды на «ты»
|
Усё было як заўсёды. Адна з шасцi люмiнесцэнтных лямп не гарэла. Пад рукамыйнiкам стаяла сметнiца, поўная папяровых трафарэтаў, побач – чатырохногi табурэт. Каля сцяны сохлi магазiнныя шыльды. Як заўсёды, у мяне было многа афармiцельскай работы.
Я пачуў, як грымнулi дзверы, i цёмны калiдор запоўнiлi ўпэўненыя крокi.
– Здароў, злыдух, – сказаў ён, той, з кiм я заўсёды на "ты".
– Здаравейшых бачылi, – адказаў я.
– Чаму ты не прыйшоў?
– Не змог.
– Не змог... Ты абяцаў... Я спадзяваўся...
– Як спадзяваннi?
– Ты – злыдух.
– Ведаю.
– Без мяне ты гэтага не ведаў. Тваё слова – нуль. За яго капейкi не дам, – сказаў ён.
– Другiя дадуць.
– Што мне другiя?!
– I я так падумаў i не пайшоў.
Ён падышоў да шыльды. Памацаў, цi высахла фарба. Фарба не высахла. На лiтары "а" ў слове "магазiн" засталiся адбiткi пальцаў. Ён вымыў рукi, закурыў танную цыгарэту i сказаў:
– Ты мяне кiнуў у самы адказны момант.
– Брахня. Самы адказны момант... Брахня! Ты ведаў, што сваё атрымаеш. Ведаў i атрымаў роўна, колькi належыць. Нi больш нi менш – роўна!
– Так, я сваё атрымаў, але ты павiнен быў прыйсцi, – сказаў ён, той, з кiм я нiколi не быў на "вы".
– Чаму павiнен?
– Ты абяцаў.
– Абяцанкi... Можна без гэтага.
– А раней?
– Што раней? Раней было тое самае, што зараз. Як заўсёды.
– Раней ты прасiў, i я прыходзiў, – сказаў ён.
– Раней i я прыходзiў, калi прасiў ты. Мо не так?
– Так.
– Дык што?
– Ты – злыдух.
– Усё. Хопiць, – сказаў я, узяў пэндзаль i зафарбаваў адбiткi ягоных пальцаў на лiтары "а" ў слове "магазiн".
Ён сеў насупраць мяне на табурэт i закурыў новую цыгарэту.
– Не хвалюйся. Я хутка пайду. Выкуру цыгарэту i пайду, – сказаў ён.
– Я не хвалююся.
– Хвалюешся. Бачу. Не хвалюйся, я дараваў.
– Мне дараванне не патрэбна.
– Яно патрэбна мне, – сказаў ён i ўстаў. Ён затушыў недапалак у струменi вады i шпурнуў у сметнiцу да папер.
– Колькi мы не бачылiся? – спытаў ён.
– Год, – сказаў я, бо гэта я помню дакладна – над рукамыйнiкам на сцяне застаўся надпiс: 29 верасня ў панядзелак у 20 гадзiн быць у майстэрнi з iнструментам.
– Год, гэта многа, – сказаў ён.
– Ты прыйшоў павiншаваць мяне з Новым годам?
– Не, я прыйшоў, каб прапанаваць работу, – сказаў ён i сеў насупраць мяне на чатырохногi табурэт.
– Учора я бачыў карлiка...
– Мяне гэта не цiкавiць, – сказаў ён.
– Паслухай. Учора вечарам я бачыў карлiка ў падземным пераходзе. У пераходзе было многа народу. Я курыў каля выхаду з метро. Ты ж ведаеш, я не люблю, калi ў метро многа народу – скончыўся канцэрт. Народ разышоўся. Я пачуў за спiнаю крокi падкаваных абцасаў. Мне падалося, што iдзе велiкан. Я азiрнуўся i ўбачыў карлiка. Карлiка на вялiкiх абцасах. Нашто карлiку такiя высокiя абцасы? Ты падумай, ну нашто яму гэтыя пяць сантыметраў, калi ён усё роўна застаецца карлiкам?
Адна з шасцi лямп не гарэла. Ён курыў i не слухаў пра карлiка. Яму было нецiкава. Ён устаў, потым узлез на табурэт, выкруцiў лямпу дзённага святла, тую, што не гарэла, i паставiў у сметнiцу.
– Так лепш, – сказаў ён.
– Трэба ўставiць лямпу, – сказаў я.
– Будзе больш святла i больш чысцiнi, – пагадзiўся ён.
– Трэба ўставiць лямпу, тую, што ты паставiў у сметнiцу.
– Чаму? – здзiвiўся ён.
– Яна цэлая.
– А чаму не гарэла?
– Не была ўкручана да канца, таму што адна лямпа павiнна быць запасной, як чацвёртая нага ў табурэце. Табурэт стаiць на трох нагах, чацвёртая ў запас...
– Не разумею, – сказаў ён.
– Гэта няважна.
Ён дастаў лямпу са сметнiцы i ўставiў яе. Святло мiргнула. Лямпа загарэлася. Тады ён трохi выкруцiў яе. Лямпа патухла. Ён сеў на табурэт.
– Паслухай... – сказаў я. – Сягоння ранiцай, калi ехаў на працу, я зноў сустрэў таго ж карлiка. Карлiк сядзеў у трамваi побач з неграм. Абцасаў не было, не было тых высокiх падкаваных абцасаў, былi звычайныя. Негр сядзеў, выставiўшы ногi на праход, а ногi карлiка вiселi над падлогаю. Тулава i галава ў карлiка былi большыя, чым у негра. Спачатку я не пазнаў яго. Мяне здзiвiла вялiкая галава. Я падышоў блiжэй i толькi калi ўбачыў кароткiя ногi – пазнаў яго. Калi не бачыць карлiкавых ног, можна было падумаць, што побач з неграм сядзiць вялiзны чалавек – велiкан.
– Нашто мне карлiк? – спытаў ён.
– Не ведаю.
– Я прыйшоў, каб прапанаваць добрую работу за добрыя грошы, – сказаў ён.
– У мяне хапае работы. У мяне па горла работы. Мяне не цiкавiць работа. Мяне цiкавiць – нашто карлiку спатрэбiлiся пяцiсантыметровыя абцасы?
Я не заўважыў, як той, з кiм я на "ты", знiк. Калi грымнулi дзверы, я ўбачыў пусты табурэт, i калi я ўбачыў чатырохногi табурэт, зразумеў: карлiку былi патрэбны абцасы, каб даставаць да падлогi, калi ён сядзеў на канцэрце.
* * *
Я ведаю, што ён, той, з кiм я заўсёды на "ты", прыйдзе. Прыйдзе, каб сказаць: "Здароў, злыдух!" Я чакаю. Чакаю, калi грымнуць дзверы i гулкi калiдор напоўняць упэўненыя крокi, калi ўсё будзе як заўсёды.
Часам я гавару з iм – сам з сабою, сам-насам. Але гэта блага, гэта ненармальна заставацца на год сам-насам. Трэба, каб ён, той, з кiм я нiколi не быў на "вы", прыйшоў i сеў насупраць мяне на табурэт. I ён прыйдзе. Ён прыйдзе, i грымнуць дзверы. Галоўнае, каб я быў на месцы, каб я быў адзiн i работы было па горла.
|
|
|
|
|
Падабаецца
Не падабаецца
|
|
|
2009–2020. Беларусь, Менск.
|
|
|
