РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Славамір Адамовіч
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Каханьне пад акупацыяй
 
Вершы
Калі яна пакідае арган
Іграючы ў белым касьцёле,
кахаючыся з ксяндзом,
жанчына марыць у полі
застацца на ноч з касцом.
 
Іграючы штосьці з Баха,
жанчына імкнецца туды,
дзе весела-вольна птахам,
дзе многа чыстай вады.
 
Заціхлі гукі. І клірык,
забыўшыся пра Хрыста,
самотна, як юны лірык,
чытае ёй верш зь ліста.
 
Жанчына зьнікае з хораў,
жанчыне абрыд арган,
жанчына едзе на мора
і там заводзіць раман.
 
Жанчына ажыцьцяўляе,
што мусіць ажыцьцявіць.
на хорах арган сьціхае
і доўга жанчына сьпіць.
 
 
 
 
*  *  *
Я чуў, каханая, што ты будуеш дом,
вялікі дом для ўласнага сямейства,
а твой ваюе рыфмамі са злом,
спаўзаючы паціху ў фарысэйства.
 
Я ведаю цяпер, што помніш ты
зьнікомую пару сустрэчаў нашых –
супольны шлях да пляцу (дзьве вярсты),
злучэньне рук і хвойны водар фашын.
 
Тады таксама будавалі дом:
рабочыя раствор мяшалі ў цэбры
і квэцалі ім цэглу, і нагбом
ваду пілі – жалезістае срэбра.
 
А мы блукалі побач. Нам было
цікава назіраць за ростам сьценаў
і думаць, як празь нейкі час жытло
завершыцца страхой і жменяй зерня,
якое гаспадар па сьвежых дошках
рассыпле, згодна звычаю дзядоў.
 
Ты не была маёй тады і потым,
бянтэжыла цябе, што я жанаты,
што не з табой ляплю сямейства соты,
хоць ты пайшла б са мною і за краты.
 
Бягуць гады (банальная раскладка):
мне трыццаць тры, ты замужам нібы,
ды кожны раз, калі занадта гладка,
мы заадно і прагнем барацьбы.
 
Менск, 5-я клініка.
 
 
 
 
Траекторыя нэрвовага ціску
Кідаеш позірк на мяне
дыяганальна.
Табе 13. Ты – сама антыбрутальнасьць.
А мне ўжо 33, дзяўчо,
я злосны, брудны,
каторы дзень баліць плячо
і голас нудны.
Але і я насустрач дню
гляджу з хітрынкай,
і юны позірк твой лаўлю,
нібы разынку
у чорным хлебе нашых дзён.
Сэнтымэнтальнасьць
яшчэ наведвае душу
маю часамі.
Ты засаромелася і
вала-
самі
прыкрыла шматаблічны цік
воч, вуснаў, шчочак...
Глушу ў грудзях ільвіны рык
і стаўлю про-
чырк –.
Я палюбіў цябе, дзяўчо,
маніякальна,
каб сьціхла хворае плячо,
каб нешакальна
жыцьцё працягваць,
жыць далей
з нэрвовым цікам
і між наструненых грудзей
зьвівацца сыкам,
а потым ціха запаўзьці
ў трохкутнік
тваіх бэрмудаў
і там навечна прарасьці
сакральным цудам.
 
 
 
 
*  *  *
Зьнікла энэргія слова і цела,
і засталося вяршэнства сноў.
Божа, як непасрэдна хацела
гэта жанчына маіх замоў.
 
Як жа шаптала яна: «Ты прелесть...».
як жа прасіла: «Ещё... люби...».
і перманентна ішла на нераст
з мора шартрэзу ў раку шаблі.
 
 
 
 
*  *  *
Не магу, не хачу адмовіць,
калі просяць вочы твае,
калі рукі пяшчотна ловяць,
твае рукі ловяць мае.
 
Сёньня твой, я сьцялю нам ложак,
выдзяляючы эндарпін;
я твой бог, твой д'ябал бяз рожак,
муж любімы твой, бацька, сын.
 
Я прыйшоў. Ты рабі, што трэба:
расцалуй альбо прагані,
альбо выплаві зь мяне срэбра
на сваім залатым агні.
 
 
 
 
Крызастомія
Хвароба ўзрэзала мне
філязаВІЧна;
шукаюць штосьці дактары
апалітычна;
пацялі вэртыкаль маю
гарызантальна;
я лекі п'ю, я не пяю,
што ненармальна...
 
Адмоўна – сьведчыць Васэрман.
Я ажываю,
я зноў гатовы на таран,
бо зноў кахаю!
 
 
 
 
Сэнтымэнтальная сустрэча на лініі агню
Я гляджу, якая ты сьветлая,
ты стаіш у промнях у сонечных,
папраўляючы кабуру пісталетную,
са знаёмымі пра штосьці гамонячы.
Я таксама папраўляю партупею, рэгаліі,
каб да цябе падыйсьці, паздароўкацца,
але
кулямётнай стужкай ты, нібы каралямі,
бліснула насустрач мне, папярэдзіўшы:
не высоўвацца!
І я стаю, чакаю каханую,
боты мае юхтавыя прыемна рыпяць,
стаю, трамбую зямлю ханаанаву,
каб заўтра снарадамі цёплую араць.
 
І вось паклікала мяне любачка
(а жоўтыя патрончыкі з ражка пок-пок
на травачку зялёную, як фасоля на сподачак),
паклікала й сама зрабіла першы крок.
 
І вось ужо разам ты, я і рэгаліі,
і прэч кабуру, і партупею з плеч!
І неяк раптам нікнуць вайны рэаліі,
бо ў рукі свае белыя бярэш ты помсты меч.
 
Люблю я гэту зброю, дальбог, непераможную,
халоднай яе ніяк не назавеш,
выходзь на поле бітвы зь ёй хоць ночку кожную,
хоць заваёўвай тысячы белых веж.
 
Гляджу, гляджу, каханая, якая ты сьветлая,
стаіш пад поўняю, пад сонцам ці дажджом,
і ўсё табе пасуе – хоць кабура пісталетная,
хоць новы аўтамат, хоць старое ружжо.
 
 
 
 
Ода жаночым вусікам: як эратычнаму сымбалю, як знаку жаночай мужнасьці, як прычыне мужчынскага неспакою
Для вока пільнага прыкметны,
пяшчотны чорненькі пушок
над верхняй вуснаю эфэктна
зьявіўся, каб наводзіць шок
на юных, ведама ж, паэтаў,
і на мужчын ужо ў гадах.
Ён, відавочна, быў апеты
недастаткова. Сам алах
і трыадзіны праваслаўны
любілі часам назіраць
за цёмным пасачкам над вуснай
стварэньня божага з касой,
за тым, як лёгка, без прымусу
ён пакрываецца расой,
калі жанчына жарсьці смагу
з законным мужам спаганяе,
а потым крыху спачывае,
прыкрыўшы белую нагу
артадаксальнай прасьціною,
другую ж зьвешваеш на дол
з канапы шлюбнай.
Ах, з усьмешкай
пад рымскім носам чорны вус
блішчыць у сонечным сьвятле.
Ён падабаецца і мне.
І з гэтай дзіўнае прычыны
так жыць сьпяшаюцца мужы,
чмялі, андатры і вужы,
ваўкі, тарпаны і смаўжы,
буслы, вароны і стрыжы,
і мноства іншых біямас.
Дык слаўся, чорны вусік-пас,
блішчы пад промнямі ў расе,
спрыяй жаночае красе!
 
Менск. 5-я клініка.
 
 
 
 
*  *  *
Зайшла. Расказала пра мужа,
аптэку, праблемы дачкі,
згадала, што трэба стужак
чырвоных купіць і гаршчкі
пад кветкі (растуць яны хутка,
каму ж, як ня ім, расьці?).
Шапнула: «Гуляе чутка,
што могупь па вас прыйсьці».
«Напэўна. I ўжо хадзілі...
Ды што нам стаяць вось так?
Пакуль яшчэ не пасадзілі.
давайце мы зьдзейсьнім акт.
Давайце накрыем белым
казённае кана - пэ
і нашым супольным целам
мы вылажым ворагу «фэ».
Пакуль ён стаіць за дзьвярыма,
мы будзем спружынай рыпець
і пахнуць любоўным зарынам,
і плакаць, і ксьціцца, і пець.
Вы згодны з такім праектам?»
«Я згодна, давайце зьдзяйсьняць:
я буду вашым аб’ектам,
які неабходна кахаць...»
I так мы любіліся доўта,
а ён за дзьвярыма стаяў
і кляў на чым сьвет свайго бога,
пакуль канчаткова ня зьвяў.
У дзевяць мы выйшлі з кватэры,
зірнулі на скурчаны труп
і сталі сьмяяцца бязь меры
спакусьлівым сьмехам сукуб.
 
 
 
 
*  *  *
Калі ты здрадзіш мне аднойчы,
ад гэтай здрады атрымаўшы
так многа-многа асалоды;
калі ты прыйдзеш, пераспаўшы,
калі суцішыш свае воды
з тым, іншым, мне зусім ня братам,
з тым чорным, белым, жоўтым фатам;
калі ты прыйдзеш ці ня прыйдзеш;
калі, ўнікаючы сустрэчаў,
ты начавацьмеш у сябровак,
альбо ў сяброў, альбо ў прылеску,
альбо ў пясках зімнога мора, –
я не павешуся ад гора,
як, зрэшты, і не расьсьмяюся.
я не пайду і не ўтаплюся, –
я ўспомню, дзе ляжаць набоі.
 
 
 
 
*  *  *
Ты ведаеш, а сьнег яшчэ пякнейшы,
чым думалася нам
там,
у аўсах
над Зах.
Дзьвіною.
Ты мне раўня,
радня,
і лёс мой я хвалю за тое,
што люблю
радовішчы тваіх
вачэй начных,
я, золатаздабытчык, мніх,
на берагах рачных
любоўнік сталых і дружок малых,
і маладых.
Пакуль я не заціх,
я буду пры варштаце, пры такім,
які рабіцьме пекнату ў кантэксьце
тэрарыстычных актаў у мэтро
і хіматак у мэрыях і банках.
Ты ведаеш, так файна быць з табой
і вызваляць твой рот ад успамінаў
пра тых, што цалавалі проста так,
бо думалі пра як бы зьдзейсьніць акт.
А як прыемна ціха аддаляць
ал лёгкай павуціны летуценьняў
жанчыну маладую, каб кахаць
магутна, па-сапраўднаму, бязь ценяў,
бязь церняў здрады, доўга і заўжды
яе кахаць;
любіцца так, як любяцца жыды
з уладай і грашыма ва ўсім сьвеце.
Як гэта класна, клёва, проста ў кайф
цябе любіць на самай верхняй ноце,
на адпачынку, дома, на рабоце...
Люблю цябе татальна, як тэрор,
як бомбу з плястыку, якая ліквідуе
таго, хто нам закрыў шляхі да зор
і дух наш вольны разгайдаць спрабуе;
люблю ізноў, спачатку, ад яйка,
як некалі казалі лаціняне;
люблю цябе, як рэзкі ўдар клінка,
як белы бінт на лёгкай чыстай ране.
 
 
 
 
*  *  *
Ты плывеш са мною побач
у натомленай прасторы
паміж дрэў экстравагантных
у чырвоных каптурах.
Кроны дрэваў прагнуць глебы,
чарназёму, глею, глейсу;
дрэвы мусяць размнажацца,
а таму штогод увосень
лістападам, лістападам
заварожвае прастору.
Дык плыві, мая сяброўка,
побач я, і мы жадаем
гэтаксама плоднай глебы,
а яшчэ – пяскоў гарачых,
а яшчэ - блакіту неба,
мора сіняга і сонца
многа-многа, і салодкіх
кавуноў, мундэраў, вішняў,
каб у соках садавіны
і гародніны знаходзіць
падтрыманьне нашым сілам.
Мы жадаем больш, чым дрэвы,
мы жадаем плоду, плоймы
самых розных штучак дзіўных.
I ня дзіва: мы ж з табою
прыналежым да людзкога
роду-племені, а гэта
значыць, што, акром зямліцы,
трэба нам азону, волі,
каб маглі мы плод здаровы,
чысты, крэпкі, без каросты
данасіць да свайго часу.
Ах, сяброўка! Плаўна, плыўна,
мы плывём з табою ўпрочкі.
Мы кахаемся, як людзі.
Львы прыгожыя ня могуць
так кахацца, вось і мала
іх на сьвеце, львоў прыгожых.
Дай жа мне, маё прыняўшы:
выйдзем разам з акіяну,
станем сохнуць на ўзьбярэжжы
нашых стомленых пачуцьцяў.
Суму актаў мы завершым
актам паглынаньня ежы.
Як звычайна, будзе многа
птушкі, рыбы і мучнога,
кавы, чаю, вінаграду,
крыху лёгкага віна.
Мы адновім вашы сілы,
пульхнасьць нашых вуснаў, губак,
каб злучыцца зноў і разам
наша ўсё пачаць спачатку.
Дык плыві, мая сяброўка,
побач я, і мы жадаем.
 
 
 
 
Літанія, альбо Запрашэньне Дзевы на Беларускі Пасад
I стаю цяпер прад Табою, нікчэмны я, а Ты не
адпрэч. Выслухай, пачуй і прыйдзі. Мужчыны
нашыя ўпалі духам дазваньня. Ня могуць яны
больш народ бараніць свой. Ня могуць, няшчас-
ныя, заступіць дарогу водам мора чужынскага. У
пустэльні пяскоў, імкнучых з усходу, патанаюць
іх корды. У плазме атрутнай, што з захаду льец-
ца, замёрлі іх душы. Гора ім, гора мужчынам ня-
мужным і слабым! Гора народу, які сваёй ганьбы
ня бачыць! Зьлітуйся, Дзева! Прыйдзі, прывядзі
сваё войска дзеваў нямужніх і жоначак мужных
прыгожых. Станьце як сонцы, з абліччаў лініце
на Край наш ясныя промні красы і пяшчоты, і
ласкі. Веру, пад гэтымі промнямі ўздымецца но-
вае племя. Белай рукой дабраслаў Ты яго на зма-
ганьне, але й сама не сыходзь.
 
Дзева Красы, Абароны і Вечнасьці нашай! Патры-
ярхату ўладу вяртаем Табе, бо зьнядужалі грэш-
на, бо запавет нашых продкаў ня спраўдзілі і
адступілі. Вось я, зьнячэўлены, ніцма ўпаў прад
Табою, нікчэмны між іншых нікчэмных. Карай
любою карай, але дай потым шанц для рэваншу.
Дзева палескіх абшараў, модлы мае за мужчынскі
ваш род не адпрэчвай. Мы яшчэ зможам, мы здо-
леем, толькі зьявіся. Мы паклікаем Цябе на Па-
сад Беларускі. Зь вераю ў наша паўстаньне зь ня-
быту. Мужчыны.
 
 
 
 
Антрапаморфныя трансплянтацыі з Граалем напярэдадні Жаночага цыклю
Колькі я прыручаў цябе,
колькі вучыў любіць,
колькі цела тваё вялікае
я мусіў начамі сьніць.
 
Колькі часу я думаць думаў,
што гэта і ёсьць ты,
жанчына мая разумная,
ратавальніца ад нематы.
 
Колькі табою кляўся я
апаўночах і апаўднях,
і зь іншымі спаць ня клаўся,
і быў мне ня страшны страх.
 
Начамі, заліты спэрмаю,
я памятаў пра цябе,
табой, а не праблемай кватэрнаю,
жыў я як пан бог бек.
 
Вось чаму, табою забраны,
як штык-нож, як шабелькі сталь,
я люблю і цалую, і ў брамы
ўваходжу, нібы Грааль.
 
 
 
 
Алжыр
Паэма
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Каляды. Посная Куцьця.
Ня піша пісьмаў Арганістка.
Вісіць над установай сьцяг
усенароднага фашыста.
 
У пераходах прадаюць
падпольную літаратуру,
якую ў Вільні выдаюць
мне невядомыя структуры.
 
Зіма крыху. Сьняжок ледзь-ледзь.
Бамжы акупавалі крамы,
дзе можна целы свае грэць,
наколкі сінія і шрамы.
 
Зіма! Вярнулася, дальбог!
Іду з прагляду «Мадэрністаў»,
і кліча штосьці за парог,
у запарожжа рэканкісты.
 
1995. Каляды.
 
 
 
 
*  *  *
Я паганы, мне добра з поганьню:
воўк шалёны і ліс худы
мне сябры, зь імі разам гонямі
я бягу да жывой вады.
Мы на ўсход нашы морды ўскінулі,
нашы лапы ўздымаюць пыл,
мы жывём, мы яшчэ ня згінулі,
і бяжым не з апошыіх сіл.
Сухажыльлі напяўшы патава,
прарываемся напрасткі,
адчуваючы кожным атамам
нашы крушні, ральлю, пяскі.
Мы расістыя, мы рассаднікі
новай волі, нам трэба шмат.
Абмінаючы палісаднікі
мы бяжым на прастор з-за крат.
 
 
 
 
Вячэрнія мроі а элементамі паганства
Нешта ёсьць у тым, каб глядзець
у расчыненае вакно.
і халодныя рукі грэць,
і нэрвова гартаць блакнот.
Нешта ёсьць у тым, каб дастаць
зь цёплых похваў лязо нажа
і, прыкленчыўшы, цалаваць
сталь халодную, і вужа
запускаць праз парог у дом,
і даваць яму малака,
і вымольваць у неба гром,
і прысьніць, як твая рука
нож трымае і не дрыжыць,
як стабільна цячэ рака
і банальна хочацца жыць.
 
 
 
 
Білінгвізм, альбо фундамэнтальнае спасьціжэньне рускай граматыкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Письмо судебному исполнителю по случаю очередной повестки
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Если вдруг, не приведи господь...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Электральная трансплянтацыя, альбо Што думае тутэйшы, чакаючы зарплаты
З вопыту пісьма «трасянкай»
Як ні дзіўна, я кахаю,
як ні дзіўна, я люблю,
як ні дзіўна, пазяхаю,
хоць заўсёды многа сплю;
як ні дзіўна, я на волі
і хаджу без вартавых,
і магу прысесьці ў полі,
а магу сьпяваць услых;
як ні дзіўна, у кішэні
хвігу я магу насіць,
палавыя атнашэньні
мець магу, як закарціць;
я магу курыць «мальборо»,
а магу і не курыць,
хай мне скажуць, хто мой вораг,
і ўрагу далей ня жыць;
як ні дзіўна, я тутэйшы,
хоць і плішчуся ў вярхі,
дзе сядзіць мой брат «старэйшы»,
«меншых» кормячы з рукі.
Зрэшты, дзе там! Зьелі ўчора
ўвесь кармёж - і па кутках.
Ай жа гора, вось жа гора -
кожны сам сабе дзяржстрах!
 
Гэта ж дзіва - паасобку
колькі часу - і жывём.
Трэба, трэба ставіць кропку,
хоць вайною, хоць дабром.
Позьняк цяніт нас на запад,
этат, сволач, на васток.
Напісаць хіба што рапарт
ну хаця б на трыста строк
і даслаць у «Нар. газэту»,
гдзе цяпер закон прасты:
зарабляюць на катлету,
падаткнуўшы скрозь хвасты.
Не, ў «Савбелію», бадай што,
там надзейна, там свае:
Паша «паркерам», як швайкай,
«праўду-матку» выдае.
Пра «Таварышч» не забыцца б,
там таксама наш аплот.
Час градзёт і суд свяршыцца,
бо Расея ўжэ встаёт.
Мы славянскую ідзею
ў сьвет запусьцім з нашых рук.
Пусьць ляціт, і пусьць глазеют,
як кагда-та дрэўній Кук.
Як ні дзіўна, я кахаю,
як ні дзіўна - і люблю,
і таму я пазяхаю,
што бязглуздае раблю.
Дык жа кіну я чужое,
буду сам сабе ўладар,
і з чырвонаю іржою
век не сяду на папар.
Я ўзгадаю пра законы,
што пісаў мой дзед-крывіч,
і пра бацькавы патроны -
тым і скончу гэты сьпіч.
 
 
 
 
Падабаецца     Не падабаецца
2009–2020. Беларусь, Менск.