|
З угодкавых настрояў
|
Да дзесяцігодьдзя
Кастрычніцкай рэвалюцыі
|
Як пабег тады той
Вокліч ды па хатах:
«Гэй, на сход сыходзься!
Дзень ідзе расплаты.
Выпала часіна
Падвясьці зьлічэньне
Крыўды векавечнай,
Вечнага цярпеньня.
Помстай за зьнявагу
Ды за катаваньне
Дзякаваць удзячна
Зь вечара да раньня.
Кузьні і палеткі
Чысьціць днём і ночай
Ад крыві мужыцкай,
Ад крыві рабочай.
Хай дымяць пажары
Тут і там крывава,
Каб было скрозь відна,
Як ідзе расправа».
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
I ўздрыгнуў сатрапа,
Задрыжэў багаты,
Як пабег тады той
Вокліч ды па хатах.
|
«Ад тайгі да брытанскіх марэй»
Ходзяць ходам бунты;
Ад магнацкіх, ад панскіх дзьвярэй
Затрашчэлі шпунты.
Уцякай, хто пад пухам апух,
Падкасаўшы полы!
Бо ўзбудзіўся збунтараны дух,
Бо йдзе босы, голы.
Як увысі у вырай плылі,
Гагаталі гусі,
А унізе гнуўся лес да зямлі,
Нібы старац, гнуўся.
Дзе сякуць, там лятуць шчэпкі проч,
Соладка ці горка;
Дзе прапала кароўка за ноч, –
Прападай вяроўка.
Ірзуць коні, калёсы скрыпяць
Ад Дону да Бугу.
Калі гнаць, то ўжо гнаць аж у гаць,
Расьпінай папругу.
Не прыставіш да сьценкі, цябе
Аж да двух прыставяць,
I ніхто ні ў мальбе, ні ў кляцьбе
Ад пятлі ня збавіць.
Гэй, каваль, дзьмі ў мяхі, а сталь грэй
Да самага грунту!
«Ад тайгі да брытанскіх марэй»
Ходзяць ходам бунты.
|
Ня елася, ня спалася,
Куды там падвяселіцца,
Як гэта раскілзалася
Чырвоная мяцеліца.
Ідзе моц непакорная,
А сьледам – кпіны, гоманы,
Як тыя дымы чорныя
Над пушчаю паломанай.
Шушукалі, хіхікалі
Падсуседзі дасужыя.
Назад вярнуцца клікалі –
3 натугі, бач, нядужае.
«Куды вам лезьці зь віламі? –
Так пальцам з боку тыцкалі, –
Як выйдуць проць з крапіламі
Ды з кулямі англіцкімі.
Ня справіць вам уходзінаў
На новае паселішча,
А сьцежка, вамі пройдзена,
Абернецца ў папелішча.
Супроць сусьветных правілаў
Ня вам ісьці з паходняю...» –
Так сыкала, так правіла
Падсуседства прыгоднае.
|
Уцякала за ночкаю ночка
За горы,
Паласкаліся ў росах чырвоных
Разоры.
Запалялася сонца аб сонца
Агніста,
Пасыпаліся косьці пасыпкай
Вячыстай.
Рассыпаліся прыскам палацы
I вежы,
Гудам водгульле-рэха ляцела
За межы.
А з-за межаў – чужынцы, як злыдні,
На пашу,
Каб суняць вызваленьне і помсту
Паўстаўшых.
Тры-чатыры так восені шчэзьлі
Руінай,
Як змаганьне ішло пераможна,
Няспынна.
Уцякала за ночкаю ночка
За горы,
Паласкаліся ў росах чырвоных
Разоры.
|
Зацымбалілі цымбалы,
Забубнелі бубны,
Як вярталіся з паходу,
3 бойкі вельмі труднай.
Сустрачалі маткі, сёстры
I зблізку, і здаля,
Адны плакалі ад шчасьця,
Другія ад жалю.
Падлічалі, вылічалі,
Шмат не далічылі...
Ой, вяліку дань аддалі
Варожае сіле!
Ля гасьцінца, ля дарогі
Курганок віднее,
А на ім – штогод вяночак
3ь беленькіх лілеяў.
Не забылі добры людзі
Ваяка за долю,
Што злажыў сваю галоўку,
Як травінку ў полі.
Не забылася дзяўчына
Курганка ля шляху:
Кожны год вянок прыносіць
I кладзе бяз жаху.
Зацымбалілі цымбалы,
Забубнелі бубны,
Як вярталіся з паходу,
3 бойкі вельмі труднай.
|
На дзесятыя угодкі,
Хоць ноч доўга, дзень кароткі,
Разважае ўвесь народ,
Які выйшаў умалот.
Дзе якое было жніва,
Ці ўрадліва, ці шчасьліва:
Суды судзяць так і сяк,
Хто прасьцей, хто накасяк.
*
На дзесятыя угодкі,
Паламаўшы загародкі,
Меншы, большы гаспадар
3ь перамогі цягне дар.
Той – сноп жыта, той – аўчыну,
Той – шасьцерню на машыну,
А кум – куму, свату – сват:
Хай жыве ўжо новы лад!
*
На дзесятыя угодкі
Варма вараць мёд салодкі,
А па мёдзе – рукі ў бок
Ды у скокі крок у крок!
Скача горад, скача вёска,
Адно іскры з-пад падноскаў...
Скачы, ўнуча, скачы, дзед,
Ад пабедаў да пабед!
|
|
|
|
