 |
РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ
|
|
Вобразы мілыя роднага краю,
Смутак і радасьць мая!..
Якуб Колас
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ЖываЯ
|
Пішу на каменьчыках літары,
шпурляю ў ваду.
Кругі, як жыцьцё, разыходзяцца –
- - - - - К - - - - -
- - - - - А - - - - - -
- - - - - Х - - - - -
- - - - - А - - - - -
- - - - - Ю - - - - -
- - - - - ? - - - - -
- - - - - Л - - - - -
- - - - - Ю - - - - -
- - - - - Б - - - - -
- - - - - Л - - - - - -
- - - - - Ю - - - - -
- - - - - ? - - - - -
І ў неба ўглядаюся вусьцішна,
што тоне ў вадзе.
А з моўчы глыбокай дыханьне
ці аблачыны,
ці рыбіны:
(ж)
(ы)
(в)
(у)
(!)
і
(ж)
(ы)
(в)
(і)
(!)
і
(ж)
(ы)
(в)
(е)
(!)
|
Туман увосень з водарам вясны...
Чаму б далей ня жыць на сьвеце белым?..
Ды паміраюць у сяброў бацькі,
пад гэтым небам больш сябры ня дзеці...
Баюся ім у вочы зазірнуць,
убачыць тое, што мяне чакае...
Сябры – ня дзеці,
я ж – яшчэ дзіця,
хоць і ў тумане тлумнага пытаньня:
«Чаму б ня жыць?..»
У водары вясны
гусьцей туга апошняга туману...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Я запрашу гасьцей...
|
Зьбіраю ажыны...
Нябёсы далоняў
апякаюць маланкі...
І так ажынна-адвечна
спытаўся пляменьнік:
– А што такое шчасьце?
Я ня ведаю
і кідаю ў неба,
як сінюю зорку, ажыну:
– Глядзі, мой жэўжык,
зараз мы пачастуем
сінюю птушку...
|
На Белым возеры
ля каранёў сасны,
што цягнуцца
ў бясконцыя стагодзьдзі,
гляджу на кветку-матылёк –
лабелія...
Палеская краса,
а сьвятасьці ў ёй,
што боязна мне нават дакрануцца.
І раптам
белы матылёк зьлятае,
і зь белым вершам
я за ім
(за ёй?)
імкнуся.
|
Бензапіла рыкае,
нібыта карова.
Пілавіньне пырскае
кроплямі малака.
Падае дрэва –
будучыя дровы.
Раве за лесам карова
так вусьцішна,
рыхтык забіваць яе
рыхтуецца ня хтосьці чужы,
а я...
А я
раву
за лёсам...
|
«Сонца ці месяц?» –
пытаешся раптам.
А я абіраю
поўню,
якая ведае,
што такое быць месяцам,
якая верыць,
што яна ёсьць сонцам.
«Сонца ці сон?» –
задаеш пытаньне.
А я называю –
сон-траву,
якая ведае
калыханку сонца,
якая верыць
у сны на вятры...
|
Вочы заплюшчыла:
ня ведаю, куды глядзець –
на мапу радзімак тваіх
ці на зорную мапу неба
над намі?
|
Калі б ня дрэвы
і неба,
не дарогі
і восень,
хто б слухаў,
як я
сьпяваю
бяз голасу,
слыху,
з душою?..
|
Шукаю сутву быцьця
і сутву нябыту шукаю...
Каюся,
і грашу...
Ды ня каюся,
а хаваюся
ў пошуках,
пошуме,
полымі
іншай душы...
Як між быцьцём і нябытам
сутву сваю знайсьці?
Як не пакінуць раны
на небе і на зямлі?..
Бо як да сутвы набліжуся –
у вырай нехта ляціць...
|
Мне трыццаць тры. Я ўкрыжавана сьветам,
які і сам укрыжаваны мною...
Так ціха ў восень адыходзіць лета,
як у нябыт мае гады сыходзяць...
Быць ці ня быць?
Я абіраю Быць!
І дзівіцца зь мяне чужая зьнічка.
Той сьвет, якім укрыжавана, нібы сьпіць,
і котка скідвае на дол вялікі цьвік,
нібыта цьвеліць
будучага Юду.
|
Ні дня без радка –
свайго ці чужога.
Многа ці мала
прашу ў Бога?
Многа ці мала
прашу?
Многа ці мала?
Многа...
...У Бога?!.
|
450
Вадзіму
З рукі ўзьлятаюць пальцы,
нібы птушкі.
Твае – з маёй,
ну а мае – з тваёй.
Твае – у вырай,
за мяжу імкнуцца,
маім –
і ў скутай зімнасьці Айчыны
заўсёды ўтульна...
І што ў табе
ад імені твайго –
ляцець ад зім,
ці рыфмаваць з Радзімай?
І што ў табе
ад імені майго? –
Яно –
ад першай літары
з Айчынай.
|
Ты дзесьці там,
у Францыі,
а тут беларускія апалонікі
губляюць свае хвасты...
Твой сум
па Радзіме?..
|
Ты пахнеш Лунінцам,
трускалкавым дываном...
Вось-вось зачырванелася першая ягада,
і трэба яе неяк дастаць,
пакуль ня бачыць бабуля,
бо нават маленькую ножку
няма куды паставіць,
каб не расьціснуць зялёныя...
Але што мне астатнія, калі ёсьць ты,
бо ты пахнеш Лунінцам,
трускалкавым дываном...
А-ёй! Увесь дыван чырвоны,
перапоўнены стомай ад сонца,
і я стамлёная
ад напаўнення кошыкаў спеласьцю,
і ўжо няма той жарсьці,
калі дакранаешся вуснамі
да трускалак, цябе,
які пахне Лунінцам,
трускалкавым дываном...
Божухна! І гэта ўсё трэба праполваць,
зьнікаць у траве будзённасьці
і толькі згадваць ягадны рай
і паціху забываць –
ты пахнеш Лунінцам,
трускалкавым дываном...
Сны, сны, сны, час вясны,
кветкі, якія ня дорыш мне,
бо ведаеш – не даравала б
сарваны вэлюм трускалкі...
Але раптам ты просіш заплюшчыць вочы,
і да вуснаў маіх
дакранаецца нечаканая слодыч,
і я зноўку ўпэўненая –
той, каго я кахаю,
пахне тым, што я люблю...
Ты пахнеш Лунінцам,
трускалкавым дываном...
|
Я нарадзілася
ў маленькім паўднёвым мястэчку,
дзе растуць бурштынавыя абрыкосы
і вінаград колеру закаханых сініх вачэй,
дзе чырвоныя купалы вяргіняў
упрыгожваюць чырвоную царкву,
дзе грушы падаюць у жніўні, як зьнічкі,
а зьнічкі любяць ня мора,
а Прыпяць, Белае возера
і глыбокія студні...
Я нарадзілася на поўдні
Беларусі...
І не існуе ў сьвеце такой Вясны,
якая б прымусіла вырачыся
майго лунінецкага выраю.
|
Вып’ю кубачак кавы
і пайду на канаву
ўзгадваць маленства...
Сястра Алёнушка
пад старым лунінецкім вязам кажа:
– Паеду на мора.
І тут жа перадумвае:
– Не, лепей я пайду
зь дзедам на канаву.
Ні дзеда,
ні дзяцінства,
у якім я не любіла каву,
а толькі сырадой...
Але і яго няма,
як няма і старога вяза...
А ёсьць любоў
і наш зь сястрою жыцьцёвы пароль:
– Паеду на мора.
– Не, лепей я пайду на канаву.
|
Лілею я ў руках трымаю,
успамінаючы радок:
«Лілею млявы плёс люляе...»,
а белакрылы матылёк
ня ўецца –
зранку рэзкі вецер
алітэрацыю на «л»
зрывае
і прыносіць радасьць
асацыяцыі з Радзімай –
алітэрацыю на «р»...
|
На Нямізе –
у весьняй раскошы каштаны...
Над кожным суквецьцем,
якое імкнецца ў нябёсы,
як над катэдрай званы,
зьвіняць пчолы...
|
Успамінаю цябе,
а ўспамінаецца верш,
вера твая ў мяне,
вярба над вадой замерзлаю...
Успамінаю верш,
а ўспамінаешся ты,
вера мая ў цябе,
галінка, зламаная ў Вербніцу.
|
Ля помніка Міцкевічу
ты глядзіш на аблокі
і слухаеш ягоныя вершы,
прысьвечаныя мне.
Невядомыя
ні польскім,
ні нашым дасьледчыкам,
бо толькі закаханыя
іх чуюць,
пакуль не зразумеюць,
што закаханыя.
|
Перад захадам сонца
ты чытаеш Хайдэгера.
А я п’ю каву і гляджу
на раскрытыя
«Час і быцьцё».
У перакуленых літарах
таямнічая значнасьць
звычайнае рэчы,
і я чую кліч цішыні.
Але сонца хаваецца,
і ў размовах сплывае
і час, і быцьцё...
|
Чорная кава
і лустачка чорнага хлеба...
Горыч рабіны
усыпана скрозь белым кветам,
горыч расстаньня
сплывае ў аблоках,
і лёгка
кінуць апошнюю лустачку
птушкам за вокны,
і паглядзець,
што на чорным пяску
засталася сьцяжынка,
і прачытаць на ёй раптам
амаль без запінкі:
цяжка...
|
|
Пяць, сем і зноў пяць
|
|
Паэма
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Так даўно
не прыходзілі словы –
дзьве поўні пасьпелі
неба працяць тугою
і зьнікнуць.
Неаднойчы мне снілася –
зорка ляціць
і разьбіваецца
аб чужое жаданьне каханьня і славы.
І я шукаю зорку сваю,
каб пахаваць
згодна звычаям зорным
паміж словаў і сноў...
А словаў няма...
Так даўно
не прыходзілі словы,
што і сны
перасталі прыходзіць...
|
Шукаю тое,
што яшчэ згублю.
Сама сабе дапамагаю...
...губляць...
|
Увесну дзялюся лістотай,
улетку – сенам,
увосень – насеньнем,
узімку дзялюся наканаваньнем
несумоўнасьці...
|
Выпраўляю цябе ў дарогу
і ня плачу,
бо ёсьць каму плакаць
ад расстаньня з табой...
Выпраўляю цябе ў дарогу
і ня плачу,
бо ёсьць каму маўчаць
ад расстаньня з табой...
|
Я хачу стаць гэтым дажджом,
бо мне не стае маіх сьлёз...
Ты хочаш стаць гэтым дажджом,
каб ня бачыць маіх сьлёз...
|
Кроплі зрываюцца з даху,
ні-
бы-
та
людзі...
Людзі зрываюца з даху,
ні-
бы-
та
птушкі...
Птушкі зрываюцца з даху,
ні-
бы-
та
неба...
Неба зрываецца з даху,
ні-
бы-
та
кветкі...
Кветкі зрываюцца
ў бездань адчаю
з апошнім пялёсткам –
«Н
е
к
а
х
а
е»!..
|
|
Верацяно халоднага лета
|
|
Паэма
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
У кожнага верша,
напісанага мною –
свой твар.
Мае –
толькі зморшчынкі.
|
Бусел
над плошчай
Незалежнасьці.
Гэтае неба
яшчэ не пакінулі
аблокі...
Гэтую зямлю –
я.
|
Пацалаваць вясной цябе,
калі сышлі ад нас сьнягі,
і адчуваць сябе чужой, –
не, не табе зусім –
сабе
і разьдзіраць сваю душу
радкамі словаў закаханых,
ды не ў цябе, –
у прыгажосьць
сустрэч, аголеных чаканьнем...
Пацалаваць вясной цябе,
калі сышлі ад нас сьнягі
і адчуваць сябе чужою,
вужакаю, якую ты
ад страху зблытаў
са зьмяёю...
|
Не люблю цябе,
не кахаю,
аднак адчуваю цябе,
адчуваю
паміж небам,
квітненьнем рабіны
і роднаю мовай...
У дыханьні адчаю
дыханьне тваё
адчуваю...
|
А ў тваёй руцэ –
не мая рука,
а ў маёй рацэ –
камяні на дне.
Камяні, што кідалі
мы, шчасьлівыя,
а кругі ад іх
разышліся, згінулі...
У тваёй рацэ
камень, што ня тоне,
на маёй руцэ
крыжык,
каб успомніць...
|
П’ю каву з украінскім мёдам,
сланечнікавым,
і цябе ўяўляю
трошкі сонным,
але болей – сонечным...
І раеньне думак,
зьнітаваных з тваімі,
кружляе,
на галінку Сусьветнага Дрэва.
Яны разам чапляюцца,
і вось-вось пабудуюць гняздо сабе
новае, лепшае...
Джаліць зноўку мяне
пчала беларускае рэўнасьці.
|
Калі-колечы я засьпяваю,
як чорны дрозд,
якога ўратавала...
Калі-колечы...
Калі і сябе
сама
адпушчу на волю...
|
Скрыжаваньне са сьнежнем –
белым крыжам і чорным.
Скрыжаваньне з самотай –
сьветлым крыжам і цёмным.
Скрыжаваньне з Радзімай –
вечным крыжам і буднім.
Скрыжаваньне з сабою –
белым крыжам і чорным,
сьветлым крыжам і цёмным,
вечным крыжам і буднім.
І зноўку ратуюць
Каляды...
|
|
Цяжарнасць і лёгкасьць Быцьця...
|
Ярашу, Альжбэце і Восені
#Месяц першы
Набрыньваем,
як пупышкі на вязе –
жыцьцё завязваецца
ўва мне
і ў чорнай вязі
літараў...
#Месяц другі
Зьдзіўляюся жыцьцю.
Пакуль што
больш, чым сьмерці.
Зьдзіўляюся сабе.
Пакуль што
больш і больш.
Расьце мой месяц ясны
і хутка стане поўняй.
І крык майго дзіцяці
запоўніць гэты сьвет
зьдзіўленьнем
ад жыцьця,
зьдзіўленьнем
ад сябе...
#Месяц трэці
Рушніком выціраю сьлёзы.
За дзіцятка,
яшчэ не народжанае,
удыхаю
пяшчотнасьць ружы.
Парушынка быцьця –
у вока,
парушынка нябыту –
у думкі.
У прагнозе надвор’я
сёньня
замаўчалі адсотак
вільготнасьці...
#Месяц чацьвёрты
Я табе не чытаю
дзіцячыя кніжкі.
Ты са мной спасьцігаеш
самоту і шчасьце...
Як народзішся –
будуць і казкі, і вершы,
у якія паверыш,
каб потым
вярнуцца...
У самоту і шчасьце,
спасьцігаючы разам,
але ўжо
не са мною,
жыцьцё,
як каханьне...
#Месяц пяты
Ты граеш на леры,
шпалеры рве котка.
Пранізвае сум,
ды зусім не самотна:
дзіцятка ўва мне
б’е то ручкай,
то ножкай.
І лера сьціхае,
і Восень прыходзіць,
вуркоча ціхенька:
“Хутчэй нараджайся!
Пакуль грацьме лера,
мы разам з табой
будзем драпаць шпалеры...”
#Месяц шосты
Цяжарнасьць
і лёгкасьць
Быцьця,
невыносная,
вынасіць
мару дзіцяці
пра маму,
што заплюшчыла вочы
і марыць
і ня змораная,
а змараная
за-сын-ае,
за-дачка-е...
#Месяц сёмы
І вось ужо
нібыта ліска я,
што зьела
найсмачнейшы калабок.
І нельга мне
на сьпінцы паляжаць,
а толькі правы бок,
а толькі левы бок.
Цяпер качуся я,
а не іду
і, гледзячы
ў нябеснае паўшар’е,
нібыта поўня,
поўніцай жыву,
хоць ведаю,
што ветах мой настане,
як толькі прыйдзе час
сьвяціць
маладзіку...
#Месяц восьмы
Аднойчы жнівеньскім ранкам
зьбяжыць ад мяне
цяжарнасьць
і толькі лёгкасьць Быцьця
застанецца
для каханага, мяне
і дачушкі Альжбэты,
пакуль і да яе
ня прыйдзе цяжарнасьць,
каб потым лёгкасьць
ізноў засталася
невыносная
безь цяжарнасьці
твайго працягу...
#Месяц дзевяты
Адслоненыя ад усіх,
набліжаныя да працягу
ў дворыку радзільні
таньчым
павольны танец
пад цяжкі рок
маёй відавочнай
і тваёй прыхаванай
цяжарнасьці...
#Месяц першы
Сонца заходзіць за радзільняй.
Чырвонае
ад крыку немаўляці,
якое яшчэ не крычала,
калі сонца ўзыходзіла.
|
Я з крыжыкаў
раблю сьняжынкі –
пераствараю сьмерць
у сьнег.
І ён халодны,
ды, памёршы ўраз,
народзіць новую вясну...
|
На мяжы
паміж нашымі словамі
вырастае асот,
а самота пытальнікі ставіць,
як ставяць крыжы
?
? ? ?
?
?
І адказаў няма,
і ад подыху сьмерці
ўзьнікаюць шматкроп’і
...
... ... ...
...
...
Ды ад выцьвілых словаў,
нібыта ад зорак памерлых,
яшчэ льецца жывое сьвятло.
|
Стамілася
глядзець у вакно –
падышла да суседняга.
І за ім тое ж самае...
Стамілася
глядзець у неба –
зірнула ў калюгу.
І ёю плылі аблокі...
Стамілася
глядзець у люстэрка –
паглядзела ў вочы каханага.
Пакуль кахаю(ць) – прыгожая...
Стамілася
глядзець у сябе –
няма куды падзецца...
І зноўку гляджу
ў вакно і вакно,
у неба і ягонае адлюстраваньне,
у люстэрка і нябёсы вачэй.
Кінешся з вакна –
душа адляціць у неба,
зірнуўшы на разьвітаньне
ў калюгу з аблокамі,
люстэрка завесяць,
зь нябёсаў вачэй закрапае дождж.
А вакно застанецца
шчасьлівым.
Суседняе.
І за ім
тое ж самае...
|
Стала часта паліваць кветкі,
выглядаючы цябе праз вакно.
Кветкі захлынуліся ад майго чаканьня.
Цяпер баюся глядзець
праз краты зь мёртвых сьцяблін...
|
На Кальварыйскіх могілках
вясна...
Лісточкі распускаюцца
і новыя крыжы...
У незямной пакутнай цішыні
нясе стары лісток
для новага гнязда
імклівы чорны стрыж...
|
Сонца – бясконца,
дзень – цень,
ночы – вочы,
глеба – неба,
трывога – дарога,
людзей – надзей,
воля – доля,
чалавек – век,
краіна – сына...
У найбанальнейшых рыфмах –
глыбокі вэрлібр жыцьця.
|
Апошняя кветка язьміну
вось-вось у нябёсы памкнецца
пад марш пахавальны восаў...
Старая зьбірае тару,
нэктар зьбірае пчала...
І хто пакладзе сабе ў рот
перадсьмяротны мёд
ня ведае
аніхто,
хто тару здасьць ад яго...
А труцень
зь лянотным ценем,
а труны
зь ільном вакол цела...
І слоікі ёсьць ад мёду,
і ёсьць бутэлькі ад гора...
|
Глядзіцца Прыпяць,
нібыта Нарцыс,
у вочы мае...
А калі ў люстэрка
вейкі судакранаюцца,
дна прыгажосьці
кранаецца
рэч-ка-ў-сабе,
у сябе зацягвае
жанчыну-ў-сабе,
а можа, і не ў сабе...
Ды розьніцы аніякай,
калі на дне...
|
Мама просіць:
– Напішы верш
пра чорнага бусла,
які прылятаў у чацьвер
на Лысую Гару.
Ён чорны,
але грудка ў яго белая.
Ён прылятаў упершыню
альбо я ўпершыню
яго пабачыла...
Абураюся:
– Не пішу на замову!
А ўначы мне сьніцца,
як над Лысай Гарою
кружляе бусел,
чорны, зь белаю грудкаю.
Можа, ён кружляў упершыню,
а мо я першы раз
не забылася на сон,
у якім прашу:
– Мама, дабраславі
на верш
пра чорнага бусла.
|
*
Абудзіў мяне цёплымі гукамі
акарыны рудой,
што ўвабрала ў сябе
спакой, незалежны ад шчасьця,
што забрала ў мяне
прадчуваньне жахлівага сну.
Абудзіў... І разьбіў...
І на чорнай
цяпер мне іграеш...
*
Сыграй на чорнай акарыне
мне пакараньне за каханьне.
Мне прадчуваньне разьвітаньня
сыграй на чорнай акарыне.
Хай не жаданьне, не абраньне,
хай боль нікуды не адрыне –
сыграй на чорнай акарыне
мне пакараньне за каханьне.
*
Чорная акарына
ў вуснах тваіх...
А я чакаю,
каб счарніць
твае вусны
ці то чарніцамі,
ці то пацалункамі...
*
Ноч. Акарына
чорная сьпіць на стале,
а ты – са мною.
*
Прыцісну да вуснаў
тваю чорную акарыну,
і боль паплыве бязгучны.
І ніхто ня скажа,
што ня ўмею граць.
|
Сьціскаецца цішыня
непаразуменьня
да крыку.
Сьціскаецца вышыня
каханьня
да стогну.
Сьціскаецца глыбіня
любові
да крыку.
І зноўку
народзіцца той,
хто зразумелы ня будзе...
Небу
і тым,
хто глядзіць у яго
альбо і не...
|
Я сёньня з Караткевічам начую...
І ноч кароткая,
і пакараньня мне няма...
У кнізе,
быццам на кары бярозавай,
у чорных рысках –
глыбіня сьвятла...
Я заўтра з Караткевічам начую.
|
А Віцебск зараз
у тваіх вачох,
і ты лятаеш
у яго нябёсох.
Так проста тут
Шагала прыгадаць,
так лёгка мне
над Лунінцам лунаць,
не маляваць,
ня мроіць,
не ўміраць –
гучаць,
як Прыпяць,
у палескім слове.
І гэтым словам
вымавіць цябе,
і гэтым словам
вымаліць цябе,
і гэтым словам
вымаўчаць цябе
і лёсна,
і балесна,
і нябёсна...
|
Ты мяне ратаваў
ад шэршня,
я цябе ратавала
ад шэрасьці,
ад зашэрхласьці адзіноты,
я дарыла табе самоту,
даравала табе – са-мной-ты,
паэтычнаю і празаічнай,
трагэдыйнаю і камічнай,
ашалелаю і вясёлай,
шашаль труны тачыў
нам новыя...
Шэдэўральна
яны рассыпаліся,
як да шчасьця ў жыцьці
дакраналіся...
|
Я так люблю жыцьцё,
што паміраць ня страшна.
Пакіну іншым
мейсца на Зямлі,
дзе ўсе аблокі
ў пошуках Радзімы,
дзе кветкі
абступаюць камяні,
дзе ў сьнезе
белыя сьляды твае
ня зьнікнуць,
а зьнікнуць
здрады чорныя сьляды...
|
Спарахнеў журавель
з калодзежа каля дзедавай хаты,
дзе даўно ніхто не жыве...
– Журавелю мой!
Не набраць безь цябе мне вады,
толькі крыкнуць,
як у маленстве, магу
ў глыбокі калодзеж,
можа быць, А,
можа быць, У.
І пачуць,
як адгукаецца
Вечнасьць.
|
– Колькі накуеш, зязюля,
быць жывою,
столькі буду помніць
пра цябе...
Доўжыцца
шэрая адзінота...
|
Ніцыя лозы
і тыя прамовілі сёньня:
«Ты – чужаніца...»
|
Вы казалі – мядовыя,
Вы казалі – чайныя,
арэхавыя і шакаладныя
вочы мае.
Вы кахалі – мядовыя,
Вы кахалі – чайныя,
арэхавыя і шакаладныя
вочы мае.
Не казалі – самотныя...
Не кахалі – самотныя...
|
У лябірынце празрыстага суму
блукае маё каханьне
і не шукае выйсьця –
так шмат у жыцьці суму,
так мала празрыстасьці...
|
Ты падаеш надзею мне,
а жабраку –
рубель апошні...
Ды не глядзіш
у нашы вочы...
|
Зьехаць бы
ў найдзічэйшы куток Беларусі,
дзе не ступала нага чалавека.
Але, калі такі ёсьць,
няхай застанецца...
І так засьмечаны сьвет
сьлядамі самоты...
|
Гістарычны,
дэтэктыўны,
інтэлектуальны,
любоўны,
навукова-фантастычны,
прыгодніцкі,
сатырычны,
сацыяльна-псіхалягічны,
утапічны,
філязофскі.
І ўсё гэта
пра наш з табою
раман.
|
450
В. ад А.
Пачатак імя майго
вымавіць можна
без удзелу вуснаў.
А*#А – галосны сярэдняга рада ніжняга пад’ёму, які вымаўляецца без удзелу вуснаў. твайго –
выбухны,
звонкі,
вуснава-зубны
зычны гук –
найлепш вымаўляецца
ў пацалунку.
|
Чакаю не цябе.
Але ты, убачыўшы,
бяжыш напрасткі, абдымаеш,
рады нечаканай сустрэчы:
– Ты такая рамантычная,
ты ня можаш не напісаць,
як я бег да цябе па сумётах.
Сьмяюся, што гэта будзе
хоку з глыбокімі сьлядамі.
Разьвітваемся,
разыходзімся ў розныя бакі.
Вяртаюся,
каб чакаць не цябе.
У чаканьні
пералічваю твае сьляды –
семнаццаць...
|
Калі ў вакно глядзіць
Мядзьведзіца Малая,
мы каву п’ем, нягучна размаўляем
пра слынныя санэты ад Шэкспіра,
і пераклады строф Дубоўкам, Пастарнакам.
У іх шукаем зоркі мы і зьнічкі,
і паміж іх зьнікае кавы
шчасьлівы сёмы кубак.
Нарэшце я ў талерку выліваю гушчу,
па ёй пішу іголкаю яловай,
што засталася з навагодніх сьвятаў:
– Каханы мой,
цяпер вакно завесім,
бо сёньня там
цікаўная Малая...
|
#1
На пасьцельнай бялізьне
ў пастэльных танах
зь японскімі іерогліфамі
ты ляжыш,
нібыта сярэдні радок
хоку,
а я,
карацейшая на два склады,
спрабую быць
ці першым,
ці апошнім,
пакуль не паглынае
сярэдзіна…
#2
На бялізьне
ў эгіпецкім стылі
я –
твая Неферціці –
працягваю табе
муміё,
чорнае,
нібы літары вершаў,
гаючае,
нібы сэнс,
мумі-
я,
я,
быццам мумія,
ляжу некалькі хвілінаў,
а падаецца –
тысячагоддзі…
Невыносная гульня,
хутчэй забірай мяне
зь мёртвага Эгіпту
ў беларускую жарсьць…
|
Падаю ў бездань
і падаю ў неба...
Прымаю ў падарунак
твайго сіняга насарога
і адпускаю гуляць далей
па снох Беларусі.
А табе выпякаю тры пірагі:
з чарамі – каб жыцьцё віравала,
з мохам – каб не баяўся нябыту,
з чаромхаю –
каб сны былі, як дзеці, прыгожыя...
Ты пакідаеш
па кавалку ад кожнага пірага
для сіняга насарога,
і ён зьлізвае апошні з тваёй далоні
разам зь лініяй лёсу.
І я засталася б адна
разам з чарамі, мохам, чаромхаю,
ды сіні насарог
сьцінае мой сон
сваім рогатам...
|
«Аксана!» –
клічаш мяне ў сьнежань.
«Асанна!» –
сьнежню ты сьпяваеш.
Сьняжынка на тваім лісьце
не растае,
бо і расстаньне
ня сьніцца нам,
не саступаем
яму засьнежаную сьцежку...
Мы адчуваем вецер страсьці
ў сьняжніцы сьнежня,
але собіць
суцішваць вуснамі і снамі
сябе,
сабе ствараючы мяжу
перад завейнасьцю каханьня,
за веямі якога
сьцішна,
за веямі якога
стратна...
І я хваёваю галінкай
усхваляваная пішу
не па-ангельску
«I love you» –
па-беларуску
«Слава сьнежню!»
*
Кліча студзень туды,
дзе ты,
дзе пад сьнегам апошняе лісьце,
дзе заечыя віражы
не разблытаць ніводнай лісіцы,
дзе ласуецца сонечны промень
сьнегам зь лецішча
і ледзяшы,
нібы зубы Зьмея Гарыныча,
што ўтрымае нас на адлегласьці,
ды ня схопіць нашыя сны,
абароненыя Гарою,
ці аброненыя сасною,
ці сьлязою...
Ці па лязе...
Кліча студзень,
і сам ідзе...
*
Люты ня грае на лютні...
Гукі дуды
ў ім пазначаюць прастору,
дзе створаны мы
клікаць сябе
і чакаць,
хто пакліча яшчэ...
І пералічваць
кароткія дні,
што паволі даўжэюць
і забывацца,
што сьнег растае
ад пякучага болю,
і адчуваць у апошніх сьняжынках
вясновую прагу да волі.
|
Імя маё
ў сабе хавае,
што чужаніца я
і госьця.
Я з тых часоў,
дзе ўсе жывыя.
Я ў часе тым,
дзе шмат паўмёртвых.
Мне б дзесьці стаць
зусім сваёю,
камусьці стаць
зусім ня госьцяй...
Ды мне ня дадзена спакою,
а толькі шлях
шляхотна-крохкі
і зрэдку дзіўныя імгненьні,
як падалася
не чужою...
––––––––––––
Ксенія (грэч.) – іншаземка, чужаніца,
госьця.
|
Полымя
яшчэ больш рыжэе языкамі,
калі яго лашчыць сонца...
І агню
не заўсёды стае цяпла.
|
Разнасьцежаныя дзьверы царквы,
ніхто не заходзіць...
І я праязджаю міма
і толькі шапчу:
«Божа, памілуй...»
Нібыта з малітвы, словы кіроўцы:
«Плошча Свабоды».
Дзьверы адчыняюцца,
ніхто не выходзіць...
|
З царквы выходжу
ў белую завею...
Сьняжынкі, як працяг
малітвы сьветлай,
а людзі ў чорным,
чорным,
чорным,
чорным,
як літары, што выпалі зь нябёсаў
і на зямлі ня могуць затрымацца,
ня могуць
у руку, што працягнула,
ня грошы,
а далонь сваю пакласьці.
І па/даюць з маёй рукі паперкі,
і нехта ловіць
іх яшчэ ў паветры...
Удзячны Богу,
вып’е ён гарэлкі,
руку працягне
з чаркай да кагосьці
і, можа, скажа тост:
«За разуменьне»...
|
На фотаздымку –
туга.
Фатограф,
пакінуты каханай,
злавіў яе ценькі ўскалых
у крыльцах матылька,
што апынуўся
ў празрыстым павуціньні.
|
На Чорным возеры
ратуюся лілеямі.
На Белым возеры
ўглядаюся ў празрыстае дно.
Прачытала запіс:
«На беразе знойдзена вопратка
невядомага мужчыны»...
Узгадваю:
ты стаіш зь белай лілеяй,
а я гляджу на яе дно:
«На белым пялёстку застаецца адзеньне...»
Дадаю:
«невядомай жанчыны»,
хоць ведаю – маё...
|
У мяне ёсьць нешта
ад пантэры і пумы.
У мяне ёсьць нешта
ад ільва і львіцы.
У мяне ёсьць нават
рысы ад рысі.
Ведала: табе
падабаюцца коткі,
але аказалася –
толькі свойскія...
|
Пачала вучыцца
забываць цябе
і адразу адчула,
што я з тых вучаніц,
якія бяруць прадмет
ня здольнасьцямі,
а карпатлівай
цярплівасьцю.
|
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
|
Ку-ку, ку-ку, ку-
ку, ку-ку, ку-ку, ку-ку,
ку-ку, ку-ку...
Недакувала зязюля
хоку.
|
На валасах маіх сьняжынка,
а ў Вільні дождж...
І ты блукаеш зь ім самотны,
гарэлку п’еш,
чытаеш вершы вузкім вулкам
і храму з хмар,
і прад вачыма сьлёзы Ганны –
нібыта лёс наш...
А ў валасах маіх сьняжынка
не растае,
я тут, у Менску,
пакуль бязь Вільні,
і без дажджу,
і безь цябе...
Ды хоць і зімна мне –
чамусьці верыцца,
што пойдзе дождж,
прыедзеш ты
і Вільня вернецца...
што з намі Бог...
|
Малю,
малюю словамі,
ды ўсё адно
прыходзіць час
ня цішыні,
а нематы...
НЯМА ЦЯБЕ –
не выма-
ВІЦЬ,
а выма-
ВЫЦЬ...
Прыходзіць час
няўмольна выцінаць
на ўскрайку ўласнага быцьця
малітву...
|
Сьнежная баба зьнікае
ад цяпла,
а я ад холаду.
Вось і скончылася
наша зіма...
|
Мужчыны адыходзяць,
як Радзіма
ў гісторыю,
дзе Княства і Статуты.
Мужчыны адыходзяць,
а нябыту
няма для іх...
І я сябе гартую,
гартаю акравершы і санэты
і веру ў сны,
што разам мы сасьнілі.
Мужчыны адыходзяць,
як Радзіма,
бо ведаюць,
што рай яны
згубілі...
|
Лунінцу
Царква на шляху
ад хаты і на шляху
да хаты – царква.
*
Усе словы ад
пылу вавілонскага
крыху шэрыя.
*
Ем зялёпухі.
Смак маленства і міну-
лага стагоддзя.
*
Сон вышывала
чорнымі літарамі.
Крыжыкі спалі.
*
Пад лунінецкі-
мі зоркамі падаюць
грушы. Сьвецяцца...
*
Поўныя вочы
ўспамінаў пад поўняю...
Ветах чакаю.
*
Узіраюся
ў сьнег, сьмех, сьмерць, ня бачу, як
старэюць птушкі.
*
На кроп малады
дожджык крапае. Мыю
старую бульбу.
*
У сівых вачах
памяць пра сіні лён
жывіць надзею.
*
Валошак букет...
Пералічваць ня трэба
на жыцьцё альбо сьмерць.
*
У шыбу грукну
пустой хаты і хоць ёй
прамоўлю: «Свае!»
*
З далоні ў далонь
перасыпаю пясок.
Цяплей і меней...
*
Высыхае ўсё
каля хаты маленства,
але ня сьлёзы.
*
Пеўнева пёрка
і сьлёзы на літарах
у сшытку з хоку.
|
То клякочуць буслы,
то вароны над намі крычаць...
Мы прыходзім у сьвет
і сыходзім у сьвет...
І на тым, і на гэтым
як буслам – клекатаць нам,
і на тым, і на гэтым
нам крычаць – як варонам...
І ў зямное цішы,
і ў цішы незямное
мы сябе пракрычым,
сябе праклякочам.
Мы прыходзім у сьвет
і сыходзім у сьвет...
І на тым, і на гэтым –
не змаўкаючы
моўкнем...
|
Скок-ну-ла жаб-ка
ў са-жал-ку ра-зам з зор-кай.
За-га-даць хо-ку
я не пасьпела...
|
кроплі дажджу на шкле
малююць зорнае неба
Млечны Шлях
пазначаны
рукою дзіцяці
|
цела маё стане
зямлёю
душа мая стане
небам
а пакуль я
лінія далягляду
колькі не набліжайся
аддаляюся
каб застацца сабою
|
такое
поўнае жыцьцё,
што вось-вось
падасца
перальецца
ў нябыт
і ніхто
не наважыцца
адпіць
з маіх вуснаў
|
Пакута П
а
к
у
т
а
л х
ы
П енм алунікаП
|
дудар забірае
сьвет белы
ў душу
пасьля бярэ
ў вусны дуду
і выпускае
ў сьвет белы
душу
|
за чорным катом
іду па галінах самотнага дуба
пакуль не пачую
што плача дуда
і зорка ляціць
а ня падае
і зь ёю
жанчына
што бачыць пад поўняй
свайго дудара
|
спатоленая
навальнічным водарам
дарам
адчуваць цябе
ў палёце свабоднае птушкі
у рэдкім матыльку
ня злоўленым табою
у трапяткім і зьменлівым ценю
самотнага дуба
пад якім так любяць цалавацца
закаханыя
спатоленая
навальнічным водарам
оду складаю
дару адчуваць цябе
а пад дубам
пад дубам
цалуемся
ня мы
крык нямы навальніцы
валам дзевятым
я і ты
даруем адно аднаму
дарогі чужыя
ды і родныя
адно аднаму даруем
|
анёлкам мяне называеш
не заўважаеш
як крылы зьнікаюць
зорачкай клічаш
ня бачыш
як зьнічкай зьлятаю
казкай мяне вызначаеш
не адчуваеш
як чарадзейная
ў чараду пападае
да сацыяльна-бытавых
|
двух акцёраў тэатр
мы з табою стварылі
у п’есе сучаснай
мы выконваем ролі
сталі сцэнаю
сьцены ўласнай кватэры
і банальнае
Быць ці ня быць
пераходзіць
у наша банальнае
|
тыя
каго я калісьці кахала
не застаюцца адзінокімі
ім спадарожнічаюць
мае німфы
аксаніды*#Аксаніды – німфы акіяна (памылка друку): трэба «акіяніды».
адчуваю нараджэньне
найбольш прыўкраснай
|
паміж поўніцай і поўнаю чаркаю
мая сьляза скоціцца
а на нечым шляху
ўвесь пыл
будзе прыбіты
|
за бальнічным вакном
баль
ранішні
восем
танцуе восень
лісьцем і галасамі
за сьпінаю сьмех
хворай жанчыны
не павярнуцца
бо цяжка паверыць
сабраць бы мех
залатога лісьця
і захаваць
між старонак Бібліі
ды навошта
яму ляцець
у вакно бальнічнае
а вецер крыжуе
дзьвюма галоснымі
восеньскі баль,
асеньні боль
|
не гарманічная
безь імя
на глызе граніту
зь Мікашэвіцкага кар’еру
яшчэ не ўзарванай
ня выдранай часам
разам са мною
гранічна чужою
натоўпу і адзіноце
я гарнуся да мейсца
у якім нарадзілася
да Лысай Гары
у яснай прасторы якой
мой разьвеецца прах
да гранічнасьці просты
і тады ўжо ніяк
не парушу гармоніі
хіба папрашу
пасадзіць аронію
між елак і соснаў
для пеўчых
і чорных драздоў
|
у адзіноце
ўзгадваю
назвы нотаў
ДО
РЭ
МІ
ФА
СОЛЬ
ЛЯ
СІ
ДО-
сыць
называць
непатрэбнае
бо не сьпяю паводле нотаў
ніводнага імгненьня жыцьця
але з душою сьпяю пра
ДОлю
і РЭха
і МІлаваньне
і ФАнтазію
і СОЛЬ зямлі
і ЛЯсы
і СІнечу
і ДО-
сыць
|
|
|
|
|
|
Падабаецца
Не падабаецца
|
|
|
2009–2020. Беларусь, Менск.
|
|
|
