РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Якуб Колас
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Водгульле
 
Водгульле
 
Песьні вясны
 
На лузе
 
Вясновая ноч
 
Раніца вясною
 
Веснавыя хмаркі
 
Маёй вясьне
 
Хмаркі
 
Першы гром
 
Эх, як я-б хацеў!..
 
Журба палёў
 
Суш
 
На лузе
 
Хмарка
 
Ноч перад навальніцай
 
Перад бураю
 
Пасьля навальніцы
 
Муха
 
Восень у гаю
 
Дарога
 
Гай
 
Гусі
 
Перад восеньню
 
Заход сонца
 
Да вясны
 
Песьні зімы
 
Дай, зірну у сваё аконца
 
Мяцеліца
 
Зіма
 
На павароце
 
Коляды
 
Вецер
 
Надрывайся і шумі
 
На ніве
 
На полі
 
Голь
 
Старыя песьні
 
Песьня жніва
 
Бязладзьдзе
 
"Рыну!"
 
Няшчасная маці
 
Уночы
 
Гора мацеры
 
Мацерына прычытаньне
 
На адзіноце
 
Думкі
 
Я помню
 
Краска
 
Восеньню
 
Расставаньне
 
Апошні лісток
 
Раздум’е
 
Вярба
 
Журба па вясьне
 
Год за годам уцякае
 
Ну, якіх жа прыгод
 
*** Позна. Восень агаліла...
 
Ні красак, ні зыкаў
 
Я стаю на мяжы
 
Год за годам неўзаметкі
 
Яшчэ адзін усход мінаю...
 
Я кожын год...
 
На чужыне
 
Пад новы год...
 
Хто нам скажа...
 
Песьня адзінокага
 
Эх, на што..
 
Песьня, батрака
 
Песьня п’янога
 
«Асадзі назад!»
 
*** Эй, скажы мне, небарача...
 
Старыя дубы
 
Дубы
 
Глухая дарога
 
Дуб
 
Покліч
 
Араты
 
Пятрусь-касец
 
На раздарожжы
 
У дарогу
 
Зноў павеела турмою
 
У дарозе
 
Я хачу аб табе
 
Дарога
 
Гадавіна
 
На крыжовых дарогах
 
Крыж
 
На прастор
 
Усьміхнулась, праясьнілась
 
Марова
 
Успаміны
 
Высокі Бераг
 
Тройка
 
На пераломе
 
Дзьве дарогі
 
На рэчцы
 
Поле
 
Ворагам
 
Люд стогне
 
Неўспагаднасьць
 
Думкі жаўнера
 
Ня дамся!
 
Ноч у вастрозе
 
*** Сьціхнуў шум на калідоры...
 
Сьмерць арэстанта
 
Вясною
 
Ня дай Божа...
 
Неба
 
Сябру
 
Родныя малюнкі
 
У палёх Беларусі
 
Звон шыбаў
 
Цені страхі
 
Покліч
 
Беларускаму люду
Водгульле
Ці коска зазвоніць у час касавіцы,
        Ці песьню дзяўчо запяе,
Ці неба зазьзяе ў агнях бліскавіцы,
        Ці вецер задзьме-зазлуе,
 
Ці гром гучнабежны пракоціцца ў хмарах,
        Ці грукне над лесам пярун, –
Усё адклікаецца ў вольных абшарах,
        Ўсё іх дакранаецца струн.
 
А ты, калі гора каго напаткае,
        Ці жальба пачуецца, плач,
Або запануе дзе крыўда ліхая –
        На ўсё адгукніся, адзнач.
 
А радасьць пачуеш, надзеі ўзаўюцца,
        Каб добрыя весткі падаць,
Няхай тады струны твае засьмяюцца
        І песьняю шчасьця гучаць.
 
20.XI.1921
 
 
 
 
Песьні вясны
Песьні ў полі, шум і гоман.
Ну ж і выдаўся дзянёк!
Сьнег на дзірах, лёд надломан,
I сьпявае ручаёк:
 
«Гэй, сябры, гэй, ручаёчкі!
Дружна разам пабягом.
Гайда, гайда ў сьвет, браточкі,
К тым шырокім берагом!
 
Людзі-волаты! Глядзеце,
Колькі гонім мы вады,
Бо яднаньне – сіла ў сьвеце,
Хто ж дужэй ад грамады?
 
Мы дарогі ў полі знаем,
Не заблудзіць там вада –
Знаньне – сіла! Мы гукаем:
– Гэй, за намі, грамада!
 
Мы імчым, мы гонім воды,
Затапілі мы брады.
Дружнасьць – першы крок свабоды,
Згода – сіла грамады».
 
19.I.1909
 
 
 
 
На лузе
Добра ў лузе ў час палудны!
      Лёгка там дыхнуць!
Хмаркі белыя марудна
      За лясы плывуць.
 
Ветрык краскі чуць калыша,
      Травы шалясьцяць,
Луг зялёны жыцьцем дыша –
      Конікі трашчаць.
 
Ў лозах шчэбет не сьціхае,
      Шум стаіць і сьвіст,
Ў яркім бляску спачывае
      На ракіце ліст.
 
Сьпевам-гоманам і звонам
      Поўніцца ўвесь луг,
I дрыжыць над ім, зялёным,
      Жыватворчы дух.
 
1910
 
 
 
 
Вясновая ноч
На зямлю сырую
Ціха ночка пала.
Бляскам-дрыгаценьнем
Зорка замігала.
 
Адзінокі месяц
Выплывае з хмары,
На зямлю, на неба
Сходзяць яго чары.
 
Зь цёмнай высі-багны
Ўжо глядзяць Стажары,
Пояс дыяментны
Ткуць нябёс абшары.
 
Лёгкімі шаўкамі
Леглі ў небе хмаркі,
I скрозь іх шчасьліва
Зоркі бляск льюць яркі.
 
Ох, нашто ты, ночка,
Так прыгожа-міла?
Колькі ў сэрцы думак
Ты мне абудзіла!
 
О, нашто пра волю
Голас твой сьпявае,
Калі маё сэрца
Волечкі ня мае?
 
Ой, ня кліч ты, ночка,
На прастор і волю,
Бо заплача сэрца
І душа ад болю!
 
Ночка-чараўніца!
Як ты ціха, міла!
Як ты многа думак
Ў сэрцы абудзіла!
 
1910
 
 
 
 
Раніца вясною
Ціха ў полі, ціха ў лесе,
Ані шэпне вецярок,
Толькі дзесь у паднябесьсі
Льецца звонкі галасок.
 
Як бы срэбраны званочак,
Роніць ўніз за трэлем трэль,
Аж заслухаўся гаёчак,
Не парушыцца і ель.
 
На усходзе бляск агністы
Літым золатам дрыжыць;
Слуп высокі, прамяністы
Роўным полымем гарыць.
 
Тонкіх хмарак валаконцы
Сталі хораша ў радок,
Як бы ўюць яны для сонца
З тых валоканцаў вянок.
 
Ціха ў полі, ціха ў лесе,
Чуць балбоча ручаёк,
А высока ў паднябесьсі
Льецца звонкі галасок.
 
1910
 
 
 
 
Веснавыя хмаркі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Маёй вясьне
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Хмаркі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Першы гром
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Эх, як я-б хацеў!..
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Журба палёў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Суш
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На лузе
Добра ў лузе ў час палудны!
      Лёгка там дыхнуць!
Хмаркі белыя марудна
      За лясы плывуць.
 
Ветрык краскі чуць калыша,
      Травы шалясьцяць,
Луг зялёны жыцьцем дыша –
      Конікі трашчаць.
 
Ў лозах шчэбет не сьціхае,
      Шум стаіць і сьвіст,
Ў яркім бляску спачывае
      На ракіце ліст.
 
Сьпевам-гоманам і звонам
      Поўніцца ўвесь луг,
I дрыжыць над ім, зялёным,
      Жыватворчы дух.
 
1910
 
 
 
 
Хмарка
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ноч перад навальніцай
Стаў чырван месяц круглаліцы,
I зоркі боязна дрыжаць,
А там крыжуюцца зарніцы,
Бы косяць неба-сенажаць.
 
Бурліць крыніца агнявая,
Бы нейкі грозны віхар-вір,
I бляскі-іскры разьлівае,
Як залаты агністы жвір.
 
Замоўк клапотны дзённы голас,
Усюды сон, спакой ляжыць,
На ніве чутка дрэмле колас,
I ліст на дрэве не дрыжыць.
 
Люблю я ночы той час дзіўны,
Калі прастор, абняты сном,
Пабудзіць голас пераліўны –
Далёкіх хмар магутны гром,
 
Калі працягла заракоча,
Гугухне голас угары,
I шыба ў вокнах забразгоча,
I гоман пойдзе па бары.
 
А хмара грозна націскае,
Маланка неба баразьніць.
А ночка сьпіць, а ноч ня знае,
Што зараз бура зашуміць.
 
1910
 
 
 
 
Перад бураю
Сінь і глыб бяз конца-краю,
Ціш і згодачка сьвятая
Неба, землю абнялі.
 
Сонца зранку жарам пыша,
Ветрык лісьце чуць калыша,
Вее чуць паўзьверх зямлі.
 
Лес і поле з збажывою,
Апавітыя смугою,
Задуменныя стаяць.
 
І сярод цішы нясьмела
Над зямелькаю зьнямелай
Сталі хмары вынікаць,
 
Ды так ціха, так пужліва,
Нібы зданкі або дзіва
Невядома скуль ўстае.
 
Шырыць сонца клуб іх белы
І маланак-громаў стрэлы
Ім на страх зямлі куе.
 
А зямля як бы замлела,
Толькі дуб стары нясьмела
Зрэдку лісьцем павядзе.
 
Змоўклі ўсе вакол абшары,
Бо замысьлілі штось хмары...
Ой, знаць, бура загудзе!
 
1916
 
 
 
 
Пасьля навальніцы
Навальніцы няма, навальніца сышла,
      Хмары далей паціснулі ў сьвет,
І страхлівая цьма, дажджаная імгла
      Разам зь ёю пайшлі ў адзін сьлед.
 
Хоць грыміць яшчэ гром і зямельку трасе,
      Хоць маланка жахліва гарыць,
Над раўком-капяжом ў саламянай страсе,
      Як сьляза, яшчэ кропля дрыжыць;
 
Але глухне раскат, і маланка радзей
      Палыхае ў гняўлівых клубках...
Заспакойся ж, мой брат, і глядзі весялей,
      Бо сьмяецца ўжо сонца ў палях!
 
1921
 
 
 
 
Муха
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Восень у гаю
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дарога
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гай
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гусі
Гусі, гусі, вырай вольны!
      Сумен крык ваш, гусі:
Леціцё вы ў сьвет раздольны
      З вашай Белай Русі.
 
Засмуткуюць зноў балоты
      Бяз вас, госьці лета.
Занудзяцца, як сіроты,
      Лозы там да сьвету.
 
Бабыль-вецер на сьвітаньні
      Пойдзе ў сьвет шырокі,
Пойдзе ў злосьці, буркатаньні
      Аглядаць валокі.
 
А вы, гусі, пад аблокі
      Крыльлямі ўзмахнеце,
Каб ня бачыць, як асокі
      Гне і ломіць вецер.
 
Што ж? Ляціце – для свабоды
      Вам і крыльлі служаць...
Толькі ж шкода чагось, шкода –
      Па вас далі тужаць.
 
І гаруе сіратліва
      Ў чырвань лес адзеты...
Ой вы, гусі! панясьлі вы
      За сабою лета!
 
1916
 
 
 
 
Перад восеньню
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Заход сонца
Дагараў дзень, і зьнікалі
Ціха яго блескі,
У зьмярканьні прападалі
Гай і пералескі.
 
Над раўнінай сьнегавою
Чырваньню пажару,
Як бы стужкай залатою,
Зьзяла ў бляску хмара.
 
І ўзьняліся, заігралі
Два слупы ад сонца,
Чуць прыметна ў іх дрыжалі
Хмарак валаконцы.
 
Бляск па небе разьліваўся
Хваляй агнявою.
Я стаяў і любаваўся
Дзіўнаю гульнёю.
 
І далёка скрозь па полі
Гладзь сьнягоў бялела.
Я глядзеў – душа ж па волі
Плакала і млела.
 
І ўзьнімаўся дым клубкамі,
Зьлёгку пазлачоны,
І з апошнімі касамі
Зьнік і слуп чырвоны.
 
І я думаў, што ў ваконцы
Ты, як я, стаяла,
На алошні погляд сонца
Смутна пазірала.
 
1911
 
 
 
 
Да вясны
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Песьні зімы
Люблю я зімы з маразамі,
Завеі белыя ў палёх,
І сьнегу скрып пад палазамі,
І ціш зімовую ў лясох.
 
Люблю я ветру сьпеў гаротны
Ў сялянскіх комінах пустых,
На полі белыя палотны –
Абрусы хмарак сьнегавых,
 
Што засьцілаюць лугавіны
І далі ціхія палёў.
Мне любы елкі і хваіны
Пад белай посьцілкай сьнягоў.
 
У гэтых зьявішчах свабодных,
У тых малюнках халадоў
Так многа песень, сэрцу родных,
Адбіткаў мілых мне гадоў.
 
1916
 
 
 
 
Дай, зірну у сваё аконца
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Мяцеліца
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Зіма
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На павароце
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Коляды
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вецер
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Надрывайся і шумі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На ніве
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На полі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Голь
Голь абадраная, голь неакрытая,
Злою вядоляю моцна прыбітая!
 
Заўжды няма табе, горкай, спакою –
Ўвесну, і ўлета, увосень, зімою...
 
Людзі бяздомныя, людзі бязродныя!
Поўняцца вамі астрогі халодныя;
 
Холад там, сырасьць і вецер сьвідруе,
Там твае скаргі ніхто не пачуе...
 
Што ж цябе гоніць, голь неакрытая,
Голь бедачыная, Богам забытая?
 
1910
 
 
 
 
Старыя песьні
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Песьня жніва
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Бязладзьдзе
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
"Рыну!"
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Няшчасная маці
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Уночы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гора мацеры
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Мацерына прычытаньне
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На адзіноце
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Думкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Я помню
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Краска
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Восеньню
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Расставаньне
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Апошні лісток
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Раздум’е
Зірну я на неба. Па сіняй раўніне
      За хмаркаю хмарка плыве.
Тыя сальюцца, другая загіне
      I зьнікне ў пустой сіняве,
 
А тыя па небе, бясплодныя, ходзяць,
      Глухія на плач збажыны.
I мысьлі тож часта бязь сьледу праходзяць,
      Таксама зьнікаюць яны.
 
Зірну я на жыта, што ў полі красуе,
      I пыл жыватворчы над ім
Так ціха снуецца, калосьсе цалуе
      Любоўным дыханьнем сваім.
 
Ды ўздымецца вецер і злосна павее,
      Пагоніць той пыл на лясы.
І ў жыцьці часьцютка ня мала гібее
      Такой жыватворчай красы.
 
Сталетняе дрэва. Раскошна галіны
      У зелень убрала вясна,
І горда гамоняць яго верхавіны,
      І ў гомане радасьць чутна.
 
А восень надыдзе, і лісьце жалобна
      На дол амярцьвелы спадзе.
І моладасьць наша тым лісьцям падобна, –
      Як лісьце, яна адцьвіце.
 
Вось ціха сьняжынкі ў адлігу лятаюць,
      Нібы матылёчкі ў маі,
Падуць і растануць, навек прападаюць,
      Як роска вясною ў гаі.
 
I ты, чалавеча, як сьнег у адлігу:
      Упаў і сканаў, і няма.
З трывогай глядзіш ты ў адвечную кнігу,
      I душу агортвае цьма.
 
1910
 
 
 
 
Вярба
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Журба па вясьне
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Год за годам уцякае
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ну, якіх жа прыгод
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Позна. Восень агаліла
Усе дрэвы і кусты;
І вятрамі пазнасіла
Іх пажоўклыя лісты.
 
І стаіць лес сірацінай,
Глуха, глуха ён шуміць,
Як над голай верхавінай
Вецер злосны праляціць...
 
Туманамі апавіта
Даль разложная палёў;
Туга нейкая разьліта
Ў дробных кропельках дажджоў.
 
І аб чым ён так трывожна,
Гэты дождж, бубніць, бубніць?
Пра каго, пра што заложна
Усю ночку гаманіць?
 
Ці аб тым, што скора, скора
Землю сьнег акрые, лёд?
Ці ён мне на злосьць і гора
Кажа: «Зноў мінуўся год!»
 
1913
 
 
 
 
Ні красак, ні зыкаў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Я стаю на мяжы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Год за годам неўзаметкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Яшчэ адзін усход мінаю...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Я кожын год...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На чужыне
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Пад новы год...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Хто нам скажа...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Песьня адзінокага
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Эх, на што..
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Песьня, батрака
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Песьня п’янога
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
«Асадзі назад!»
Дрэнна маё жыцьце,
Ўсё ідзе не ў лад,
I крычаць мне ўсюды:
«Асадзі назад!»
 
Божа ты мой мілы!
Б’юся я, як гад,
Толькі ж дзе ні ткнуся –
«Асадзі назад!»
 
Помню, я жаніўся,
Добры быў мой сват.
К дзеўцы нос паткнулі –
«Асадзі назад!»
 
Дзеўка была важна,
Ды сусед Кандрат
Мне нагу падставіў –
«Асадзі назад!»
 
Трапіў раз у горад,
Быў якраз парад,
Лезу я наперад –
«Асадзі назад!»
 
У засеках пуста,
Жыта выбіў град.
– Дай, старшынька, ссуды.
– «Асадзі назад!»
 
Я з капейкі зьбіўся,
Зарабіць я рад.
– Ці няма работы?
– «Асадзі назад!»
 
Сам я растрапаўся,
Лезе з плеч халат.
– Памажэце, людзі!
– «Асадзі назад!»
 
Сына свайго ў людзі
Вывеў бы Ігнат.
– Вось мой сын, паночкі!
– «Асадзі назад!»
 
Хлеб прыслалі ў вёску,
Там галодных шмат.
Пруся я зь мяшэчкам –
«Асадзі назад!»
 
Галаву я маю:
Быў бы дэпутат.
– Цэнзу ты ня маеш,
«Асадзі назад!»
 
Праўда, што таіцца,
Быў і мой чарод:
Два разы на жыцьці
Выйшаў я ўпярод.
 
Ўзбунтаваў я вёску.
Ой, быў цяжкі год!
Прыязджае прыстаў:
– Выхадзі ўпярод!
 
Гэта ты, мярзавец,
Ўзбунтаваў народ?
Гэй, гарадавыя!
Даць яму ўпярод!
 
1908
 
 
 
 
*  *  *
Эй, скажы мне, небарача,
Ты, каго ў ярме трымаюць,
Чыё жыцьце папіхаюць:
Сам гібееш, доля плача,
Ва ўсім чысьценька нястача,
 
Сееш многа ты і дбала,
Хоць скупое тваё жніва,
Адкажы ты мне праўдзіва –
Што цябе тут прыкавала?
Ці табе дарожак мала
 
Або сьвет тут зачыніўся?
Ці ты глух на папіханкі?
Сьвецяць рэбры скрозь катанкі,
А праз шапку чуб прабіўся.
Ці ты век цярпець згадзіўся?
 
Ці ня чуў аб лепшай долі?
– Ой, даўно б я ўсё пакінуў,
Толькі ж многа сьлёз я лінуў,
Выліў поту ў тыя ролі,
Дзе ўзыходзяць песьні болю.
 
Дык няхай сьвет хоць трасецца, –
Я тут вырас, тут і згіну,
А разорак тых ня кіну,
Дзе мой смутак, жаль снуецца,
Дзе мне шчасьце не даецца,
 
Бо я цьвёрда веру ў тое,
Што наш засеў ў полі дзікім
Гневам вырасьце вялікім
І затопіць усе злое,
Ўсё няшчасьце векавое.
 
1912
 
 
 
 
Старыя дубы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дубы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Глухая дарога
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дуб
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Покліч
Гэй, чуеце, хлопцы? Дзе вы, адкажэце?
Разьвеяны ветрам па беламу сьвеце.
 
Па ўсіх вы куточках маўчком распаўзьліся,
Ад думак даўнейшых сваіх адракліся.
 
Забылі вы песьні пра вольную волю,
Змаганьне за шчасьце, за лепшую долю.
 
Адсьпевана песьня, бязьсьледна прапала,
Бо хлеба скарынка язык вам зьвязала.
 
I нізка прыгнула вас першая бура, –
Ацесьліва, хлопцы, знаць, ваша натура.
 
І тыя ярэм’і, што вы асьмяялі,
Вы зноў жа пакорна на шыі паклалі!
 
Ці чуеце хлопцы?.. Адказу ня маю
І вечны пакой у турме вам сьпяваю.
 
1909
 
 
 
 
Араты
– Но, малы! Но, малы, каб табе брыдка! –
      Ў полі араты крычыць.
Сошка крывенькая дол рэжа плытка,
      Толькі пясочак шарсьціць.
 
Глуха каменьчыкі б’юць аб нарогі,
      Папараць, пырнік што крок.
Зь сіл выбіваецца конік убогі,
      Сыдзе наўмысьля набок, –
 
Крыкне араты і торкне ляйчынай:
      – Куды паўзеш ты? Назад!
Клыгае конічак зноў раўчавінай,
      Тчэ за сабою ён склад.
 
Сам жа араты саху падтрасае,
      Мерна йдучы за канём.
Босыя ногі, а шапка старая,
      Зрэбныя порткі на ём;
 
Грудзі расхлістаны, лушчыцца скура,
      Пот залівае ўвесь твар.
Неба ж ясьнюткае, хоць бы дзе хмура!
      Эх, і даймае іх жар!
 
Клыгае конік, а ззаду араты
      Ходзіць, сагнуты, як склюд...
Матка-зямелька! Эх, не, недарма ты
      Корміш убогі свой люд!
 
1909
 
 
 
 
Пятрусь-касец
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На раздарожжы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
У дарогу
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Зноў павеела турмою
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
У дарозе
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Я хачу аб табе
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дарога
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Гадавіна
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На крыжовых дарогах
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Крыж
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На прастор
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Усьміхнулась, праясьнілась
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Марова
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Успаміны
Вобраз мілы, поўны чараў,
Маладой вясенькі мараў,
Гожа з прошласьці ўстае
 
І з чароўнай нейкай сілай
Мігатнецца казкай мілай,
Ў сэрцы радасьцю снуе...
 
Ой вы, сьветлыя ўспаміны
Аб дзяньках маіх дзяціных,
Перабытых часаў ніць!
 
Ой, вяліка ваша ўлада!
Вамі сэрца поўна, рада,
З вамі люба гаманіць.
 
Мо затым і жывяцё вы,
Каб разьвеяць сум жыцьцёвы,
Тугу-жальбу адагнаць?
 
Вобраз мілы і далёкі
Ў сэрцы кінуў сьлед глыбокі,
Ціхай жаласьці пячаць;
 
І цяпер скрозь змрок халодны
Ўстане гэты вобраз родны,
Шчасьцем душу ўскалыхне,
 
Потым смуткам адгукнецца,
Ціхім жалем пранясецца
І ў глыбінях патане.
 
1915
 
 
 
 
Высокі Бераг
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Тройка
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На пераломе
Дні бягуць ды бягуць,
Вянуць краскі ў палёх,
Жоўкне лісьце, трава,
Моўкне сьпеў па лясох.
 
I часьцей ды часьцей
Хмурыць неба свой твар,
Рэдка сонца глядзіць
З-за туманаў і хмар.
 
Азірнешся вакол –
Глуш, маркота і ціш,
I з нудою на ўсё,
З горкім смуткам глядзіш.
 
I ня ведаеш сам,
Чаго жаль спанаваў,
Як бы часьць самаго
Ты навек пахаваў...
 
Дні праходзяць, бягуць,
Карацеюць яны.
З кожным днём далей мы
Ад жыцьця, ад вясны.
 
1910
 
 
 
 
Дзьве дарогі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
На рэчцы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Поле
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ворагам
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Люд стогне
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Неўспагаднасьць
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Думкі жаўнера
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ня дамся!
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ноч у вастрозе
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
*  *  *
Сьціхнуў шум на калідоры,
Не чутно гаворкі,
На замок запёрты крэпка
Цесныя каморкі.
 
Не зьвіняць жалезным звонам
Цяжкія кайданы...
Злосна, дзіка пазірае
Гэты дом паганы!
 
Шчыльна целам чалавечым
Паўкрываны нары,
Ціснуць грудзі арыштантам,
Томяць, бедных, мары.
 
Сон трывожны ў сьпёртым дусе
Не дае спакою.
Эх, як марна прападае
Жыцьце маладое!
 
Сьвеціць лямпа нудным бляскам,
А вакол – ціхутка!
А праз краты не пабачыш
Вокам нічагутка.
 
Хіба бляск убачыш бледны,
Як ліхтар мігае,
Ды за вуглам вецер вольны
Песьню засьпявае.
 
1908
 
 
 
 
Сьмерць арэстанта
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Вясною
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ня дай Божа...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Неба
Зоркі таемныя, зоркі далёкія
      Ціха мігаюць, дрыжаць.
Тонкія хмарачкі, дёгкакрылатыя
      Белым абрусам ляжаць.
 
Скрозь іх валоканцы, рунь беласьнежную,
      Сьвеціцца глыб небясоў...
Эх, як спакойна ты, неба бяздоннае,
      Царства далёкіх сьвятоў!
 
Эх, як прыгожа ты, высь неаглядная,
      Цёмная, сіняя гладзь!
Зоркі, як сьвечачкі, ў небе высокім
      Кожную ночку гараць.
 
Эх, колькі прастору, эх, колькі раздольля!
      Колькі таго хараства!
Што ж нам нявесела, людзі мы Божыя?
      Што ж нам баліць галава?
 
Ночачка цёмная, ночачка зорная,
      Ціш неабудная, цьма!
Волечка сьветлая, дзе ты, жаданая?
      Волі няма нам і шчасьця няма!
 
1909
 
 
 
 
Сябру
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Родныя малюнкі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
У палёх Беларусі
Дзень добры вам, лясы і далі,
      Прасторы вольныя зямлі!
Я зноў між вас, пагоркі-хвалі,
      Палоскі цьмянае ральлі!
 
Вітаю вас, як блізкіх, родных,
      Старыя хвоі на палёх,
І вас, красёнцы сьцежак згодных,
      Сьляды нялічаных дарог!
 
І гэты жоўценькі пясочак,
      Дзе хвойкі зелена растуць,
Бярозы тыя, што ў шнурочак
      За рубяжы зямлі бягуць!
 
Над рэчкай гэты луг мурожны,
      Дубоў разьвіслых цэлы рад
І буслаў дом, стары, заможны,
      Як той пасэсарскі пасад!
 
То тут, то там лясок сінее,
      Ў лагчынах рэчачкі блішчаць...
Куды ні глянь – спакоем вее,
      На ўсім адна ляжыць пячаць:
 
Развагі мудрай, задуменьня
      І нейкай смутнае красы,
І чуеш ў гэтым летуценьні
      Адвечнай песьні галасы.
 
А хмарка ў небе, ў ясным полі,
      Плыве шчасьліва, як дзіця,
І забываеш мімаволі
      Ўвесь клопат буднага жыцьця.
 
Куды ні гляне маё вока, –
      Ўсё поўна згоды, дабраты...
Ты маеш выгляды прарока,
      Наш край пакуты, край сьвяты!
 
1921
 
 
 
 
Звон шыбаў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Цені страхі
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Покліч
Гэй, чулыя сэрцамі Гэй, душы жывыя!
      Ідзіце вы долю каваць!
У вас жа ёсьць сілы яшчэ маладыя,
      У вас жа ёсьць крыльлі лятаць!
 
Але сьцеражыся: балотная бросьня
      Іх кожную хвілю сачыць,
А гнільлю зацягне – душа не ўваскросьне,
      Ўгару над зямлёй не ўзьляціць,
 
Вы чуеце хваляў жывых набяганьне?
      Прыгледзьцеся: новыя дні
На нас пазіраюць у іскрах сьвітаньня,
      І сьвецяць другія агні.
 
Сьпяшайцеся, брацьці, расою халоднай
      Ваш твар выразьлівы абмыць
І дух той гаючы палёў, нівы роднай
      У грудзі чым больш захапіць.
 
Але памятайце – на вашым сумленьні
      Ня сплачаны доўг векавы:
То доўг прад народам, то доўг разуменьня,
      Якое зачэрпалі вы
 
З народнага скарбу душы самабытнай
      І скарбу яго мазалёў:
То ён, працавік наш, то ён, старажытны,
      На гору вас моўчкі узьвёў.
 
Гадуе вас поле, што золатам зьзяе
      Пяскоў, неўраджайных пяскоў,
Вас корміць сярмяга, што долі ня знае,
      Ня ведае ласкі братоў.
 
Ідзіце ж к народу, як добрыя дзеці,
      Ідзіце, злучайце яго
І горкую праўду у вочы скажэце,
      Чаго ён гаруе, чаго?
 
1921
 
 
 
 
Беларускаму люду
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Падабаецца     Не падабаецца
2009–2022. Беларусь, Менск.