|
На скрыжаваньні лёсаў і падзеяў
|
|
Вянок санэтаў
|
1
На скрыжаваньні лёсаў і падзеяў,
Пакуль не дасягнуў нічога сам,
Так хочацца ўвайсьці ў багаты храм.
Ня талент правядзе – дык дабрадзеі.
Але радкі ад мітусьні радзеюць,
Са шчырасьцю зьнікае зь іх жыцьцё.
Пісьменьнік – голас Божы, не акцёр.
Прарок, які самотай сушыць цела.
І вось ты – лішні чалавек на сьвяце.
Вялікі горад – і высока падаць.
І тых, хто адвярнуўся, – не кляні.
Тут, дзе ніжэюць і вышэюць лёсы,
Дзе толькі сорам і п’яныя сьлёзы, –
Не збудаваць нам Храма цішыні.
2
Не збудаваць нам Храма цішыні
Тут, дзе на стрэл адказваюць плакатам,
Дзе вязьню нават не патрэбны краты,
Дзе вершалін ня бачаць карані.
Таму – пагардай слабасьць захіні.
Ёсьць таямніца здрады – жах салодкі,
Прад тым, хто на расьпяцьцях і паштоўках
У продажы ізноў – дзе ні зірні.
Любыя ўчынкі і падзеі – цені,
Якім так лёгка надаваць адценьні.
І будзе верным той, хто ўсім маніў.
І плёскаецца мора з назвай «жыцьці».
І высыхаюць кроплі на граніце.
Як хвалі, з шумам адплываюць дні.
3
Як хвалі, з шумам адплываюць дні.
Так лёгка плыннай іх паддацца волі.
І цёплы край, дзе не бываў ніколі,
Пяском прысыпле непатрэбны німб.
І дабрабытам цешыцца адным
Тваёй душы ня хопіць, каб сьвяціцца.
Эўропы чыстай яркія сталіцы
Не нагадаюць нашы камяні.
Ці ўратаваў каго капрызны шлях
Па сонечных палянах і садах,
Якія Бог спрадвек няроўна дзеле?
Бурштын ня капне кропелькай смалы.
Лісты – ня стрэчы, гмах – не купалы.
Сустрэцца ў моры – танная надзея.
4
Сустрэцца ў моры – танная надзея.
Лёс не судзіў дарогі нам адной.
На новым скрыжаваньні прада мной
Храм іншы ў неба купалам сьвяцее.
Перамагла, як і заўжды, ідэя,
Абстракцыя – над грэшным пачуцьцём.
І сонца заплыло ў нябёсны дом,
Ды нават сонца рознае нас грэе.
Дзьве мовы не зьліваюцца ў адну.
Хто так сказаў – той збудаваў сьцяну,
Але было ў тым ісьціны імгненьне.
Я бласлаўляю ўсё, што не было.
І на цябе гляджу, нібы праз шкло, –
У гэтым існаваньні мы – як цені.
5
У гэтым існаваньні мы – як цені.
Нашто ж яшчэ імкнуцца да аблок?
Дарогі – гэта вецер ды пясок,
Вандроўнік – гэта боль ды летуценьні.
Ад грэшнай сцэны да нябёснай сцэны
Расьсьцелены кілім бясплотных мар.
Няма тут роляў катаў і ахвяр,
Але й няма раптоўнага натхненьня.
І хто слабы прад бедамі зямнымі,
Ня трэба й небу з крыўдамі сваімі.
І, як ні прагні золкай вышыні,
Мы – цені тут. Ды ценяў не бывае,
Калі іх нехта ўніз не адкідае
Пры нейкім недаступным нам агні.
6
Пры нейкім недаступным нам агні
Згараюць і зьнікаюць нашы лёсы.
Паэзія – душа, а людзі – проза,
І шчасьце не прыходзіць дзень пры дні.
Твой раб былы на вараным кані
Праехаў міма ў княжацкіх уборах
І на цябе зірнуў, як вечны вораг, –
І сябар твой схіліўся перад ім.
Калі дарога, на якой паўстала,
Ты прымеш за прыступку п’едэстала
І назаўсёды спынісься – зірні:
Ты – толькі цень на сонечнай дарозе.
Паэзія ў жыцьці, у сьмерці – проза.
Быць часткай ночы – Божа, барані.
7
Быць часткай ночы – Божа, барані.
Але ў яе таксама нешта вабіць.
Ці яблык Евы, ці былая памяць,
Ці кінутыя ў сьпіну камяні.
Але, як дню сьвятому ні мані –
Яго таксама ёсьць табе часьцінка,
У прысаку – апошняя жарынка,
На мерзлым полі – зерне дабрыні.
А можа, ноч – твой рамантычны флёр,
І ты – ня вецер пекла, а актор,
І плёткі заплятаюцца дарэмна.
Хай будзе на шляху тваім сьвятло!
Ноч ахіне заваблівым крылом,
Сьвітаньне ж паглыне нас, як марэньне.
8
Сьвітаньне ж паглыне нас, як марэньне.
А сьлёзы – застаюцца на зямлі.
Разьбітыя да трэсак караблі
Ня помняць пра зямное прыцягненьне.
Нам гонар не дае згінаць калені
На'т перад Богам – толькі ў Судны час.
Але ўсё роўна там прымаюць нас,
Дзе больш няма ні добрых і ні дрэнных.
Прад зоркаю Палын ахвярнік прагны
Штодня прымае шчодры дар Арахны,
І праступае на каменьнях соль.
Ты ўжо шчасьлівы. Мы яшчэ зацята
Шукаем то выйсьця, то вінаватых,
Растаць у сонцы – што за сьветлы боль!
9
Растаць у сонцы – што за сьветлы боль!
Ды сонца можа быць чужым і здрадным.
Нікому вечны вучань не прыдатны.
Ягоны шлях – Багрыма жырандоль.
Быць вучнем – найспакусная зь няволь,
Але хто не ўцякаў – ня бачыў крылаў.
А кветкі ля клясычнае магілы
У зносінах з натхненьнем – не пароль.
Нашто ж шпурляць каменьні ўсьлед ідучым?
Зрабіўся сонцам – цень, забыты вучань.
Што зробіш? Неба вольнае – ня столь.
І дастанецца кожнаму дарога.
Магчыма, нешта ў гэтым не ад Бога,
Ды кожны на шляхах сваіх – кароль.
10
Ды кожны на шляхах сваіх – кароль.
Няхай парваны плашч ня грэе плечы,
Ёсьць небасхіл і гонар чалавечы,
Няма – Радзімы. Толькі дождж і золь.
Ды голас ветру, нізкі, як бемоль,
І цяжар непатрэбных сэрцу ведаў.
І плён твой будзе – як халодны ветах,
А мне – ісьці ў сьвітанак мой дазволь.
Чужым народам непатрэбны ты,
Свайго – ня п’еш крынічнае вады
І ўжо яму таксама не належыш.
Не зразумеў нічога ты, бядак.
Ды Бог судзіў. А значыць – будзе так,
Не вінавачу ні сьвятых, ні грэшных.
11
Не вінавачу ні сьвятых, ні грэшных.
Няма тут судзьдзяў – і суда няма,
І ты свой шлях разьмеціла сама
І ні ад кога болей не залежыш.
Як хочацца прыйсьці да славы першай,
Няхай ахвяраваўшы ўсё і ўсіх,
Але самота – пыл дарог тваіх,
І сьвет бяз Бога – у замкнёных межах.
Мы верылі, што сьвет – у нашых душах,
І пераможа здольны, а ня дужы,
І ў кожнай Папялушкі будзе баль.
Цяпер жыцьцё нас досыць павучыла.
Ня крыўджуся на стомленыя крылы –
Я толькі помню, толькі пешчу жаль.
12
Я толькі помню, толькі пешчу жаль
І, можа, гэтым неяк выкупляю
Стварэньне адасобленага раю,
Празрыстага, біткога, як крышталь.
Вучылі вы нацягнуты паркаль
У зьлепак узрушэньня, сьвята фарбаў
Пераўтвараць – як у царэўну – жабу.
І назаўжды захоўваць творцы пал.
Пасьля вучылі многія і многа.
Хаця здабыткі ўсе мае – ад Бога,
Але карцін дзіцячых пастараль
Мне грэе сэрца чыстым успамінам.
І я ў сабе замкнуцца не павінна,
І прышласьць прада мною – як Грааль.
13
І прышласьць прада мною – як Грааль,
І ў тым, што адышло, сьвятла хапала.
На першую прыступку п’едэстала
Ледзь прыўзьняла выпадку магістраль,
А позіркі былі ўжо быццам сталь
Ад гонару, выключнасьці і веры.
Якім жа звыклы сьвет падаўся шэрым!
Ды шакаладным стаўся наш мэдаль.
Але спазналі першы водбліск зор.
І дзіўны старажытны мовы ўзор,
І вольнае паэзіі бязьмежжа.
Няхай было ўсё гэта толькі сном –
Ды быў, як рай, стары драўляны дом,
І неба – быццам камні Белавежы.
14
І неба – быццам камні Белавежы.
І зоры – быццам сьвечкі ў цішыні
Яе байніцаў. Подых свой стаі –
Пачуеш, як далёкі скача вершнік.
Нас аб’яднала неба, а ня вершы.
Зайздросьнікам яго не зачарніць.
Калі душа аднолькава баліць –
Важней, чым разам радасна сьмяесься.
Навуку жыць і прабачаць спрадвек
З пакутамі прыўлашчваў чалавек.
А мы – адразу шчасьця захацелі.
Ды – як бы цяжка ні было далей,
Мы – удваіх, і можна ацалець
На скрыжаваньнях лёсаў і падзеяў.
15
На скрыжаваньні лёсаў і падзеяў
Не збудаваць нам Храму цішыні.
Як хвалі, з шумам адплываюць дні,
Сустрэцца ў моры – танная надзея.
У гэтым існаваньні мы – як цені
Пры нейкім недаступным нам агні.
Быць часткай ночы – Божа, барані.
Сьвітаньне ж паглыне нас, як марэньне.
Растаць у сонцы – што за сьветлы боль!
Ды кожны на шляхах сваіх кароль,
Не вінавачу ні сьвятых, ні грэшных.
Я толькі помню, толькі пешчу жаль,
І прышласьць прада мною – як Грааль.
І неба – быццам камні Белавежы.
1988
|
|
