Дайце кавалачак хлеба ёй цьмянага,
Дайце пуховага, – дзе ж ёй узяць?
Што яна возьме з жыцьця бесталаннага?
Дайце, што можаце даць!
Гора памела на сьвеце убогая!
Гляньце: згрыбела, згарбела у крук,
Доля занадта надалася строгая, –
Выбіла шчасьце ўсё з рук.
Была дзяўчынаю, была красуняю,
Была вагонь, – не глядзі, дзецюкі!
Ўглянеш – і сэрца праймецца, як куляю;
Мелі пацеху бацькі.
Час надышоў, і была гаспадыняю,
Быў гаспадар багатыр на сяле;
Была над мужам царыцай, княгіняю,
– Бог калі шчасьце пашле!
Была і маткаю, была шчасьліваю,
Двох аднагодкаў Вялікі ёй даў:
Сына малойца, дачку урадлівую,
– Скуль дзе і сват пад’язджаў.
Мела Нупрэіха, мела бяздольная!
Дзе ж гэта дзелася, як уплыло?
Што ж, сірацінка, быліца ты польная,
Што учынілась, было?
– Ой, мае дзетачкі, Бог мяне, грэшную,
Пэўне, за бацькаўскі грэх пакараў,
Крыўду ўчыніў да згон-веку няўцешную,
Чым надарыў, адабраў.
Неяк асеньняй парою апоўначы
Хатку няведама хто падпаліў,
Я прахапілась, ўскрычэла а помачы:
– Людзі, ратуйце, хто жыў!
З крыку майго і сямейка збудзілася,
Ледзьве пасьпелі на двор уцячы,
Доня за рукі мае учапілася,
Просіць: – Матуля, маўчы!
Мужа я ў гэтым пажары пазбылася;
Кінуўся ў хату па скарб – ратаваць, –
Столь падгарэла ў той час, абвалілася...
– Бог захацеў пакараць!
Ох! Як пачне калі што руйнаваціся, –
Што ні рабі ты, а будзе дарма,
Толькі зьнядужаеш, сілаю страцісься,
Скуткаў жа добрых няма.
Сын у Сібір ці ішчэ за Сібірамі
Недзе пайшоў на жыцьцё зарабляць,
Разам з дачушкай пайшла я пад дзьверамі
На пагарэлых зьбіраць.
Дочка ад часу пажэжы праклятае
Чымсь захварэла, няведама чым;
Сохла, бляднела, як зелейка сьцятае,
Покі ня ўмерла саўсім.
З воласьці мела паперу пісаную:
Сына маскаль занівошта забіў.
Нечым зграшыла дзіцятка рахманае,
Ціхі ж, паважлівы быў...
От і жыву я на сьвеце зязюляю
Тэй сіратлівай, адна наўсяды.
Сьмерць неўздалечку, – свой век перамуляю,
Збудуся цяжкай нуды.
Змоўкне – і сьлёзы па твару пакоцяцца,
Хусткай схісьне іх і далей брыдзе,
Ціха ступае, ўсім целам калоціцца...
Ах! пашкадуйце ў бядзе!
Дайце кавалачак хлеба ёй цьмянага,
Дайце пуховага! Дзе ж ёй узяць?
Што яна возьме з жыцьця бесталаннага?
Дайце, што можаце даць!
Дайце куточак, а дайце ж ёй, мілыя!
З ласкай у хату прыміце яе,
Хай адпачне гаратніца пахілая,
Раны пагоіць свае.
|
|
