1

Я – адзін, жыву бяз дому,

Сам сабе я першы пан,

Галавы ня гну нікому,

Не схіляю гібкі стан.

Я – адзін, нічым ня скован,

Вольны я, бы дух палёў,

Ад разбойнікаў захован,

Ад усякіх зладзяёў.

Я – адзін, нічым не зьвязан,

Мне няма над чым карпець,

Сьвет нідзе мне не заказан,

Вольны ўсюды я ляцець.

Скарб мой – рукі, конь мой – ногі,

Як пайду – сам чорт ня брат,

Кій у рукі –і з дарогі

Без нуды зірну назад.

Даражэй за ўсё – свабода,

Дык што плакацца дарма?

Воля, воля! Толькі шкода,

Што цябе нідзе няма.

2

Эх, нашто ўздыхаць па волі,

Калі я ня маю долі,

Калі марна годы трачу,

Калі сэрца ў смутку плача?

Знаць, няшчасным урадзіўся,

Што сьвет белы зачыніўся,

Зачыніўся, зьбегся клінам...

Горка быць мужычым сынам!

Багач зьзяе ў пазалоце,

Мужык бедны мрэ ў бядоце,

У мядалях «зубр» багаты,

А ты носіш адны латы,

Бо мужычы сын пахілы

Роўнасьць мае... у магіле.

3

Я ня маю сваёй хаткі,

Я ня помню роднай маткі.

Рос я круглым сіратою,

Як той дуб, што над вадою.

Мяне матка не люляла,

Казак, песень не сьпявала.

Чуў я толькі песьні бору,

Гадавала мяне гора.

Хоць нядоля мяне гнала,

Ўсё ж мне сілы не зламала:

Ці ж я ростам не высокі?

Ці ж у грудзях не шырокі?

Валасы да плеч густыя,

Мае рукі як стальныя.

Спрытна рэжу дол сахою,

Здатны ў лузе за касою!..

Толькі ж дол чужы капаю,

Толькі долі я ня маю!

Ой, пайду, пайду я ў поле,

Загукаю: «Дзе ты, доля?

Дзе ты, шчасьце? Адгукніся,

Ка мне тварам павярніся!»

Толькі ж ціха-ціха ў полі,

Толькі вецер дзьме паволі:

«Дарма жыцьце тваё гіне,

Няма долі бедачыне!»

4

Што тужыць, гараваць?

Маю сілу ў руках –

Хлеб змагу даставаць,

Хіба праца мне страх?

Я – адзін, я – здароў,

Мейсца ўсюды мне шмат,

Захацеў – і пайшоў,

Пыл узьняўшы з-пад пят.

Гаспадарку сваю

Ўсю з сабою вазьму.

Песьню я запяю –

Раскатурхаю цьму.

Што мне гнуцца ў дугу?

Каму шапку зьнімаць?

Няўжо ж я не змагу

Сам сябе падтрымаць?

Волен сьвет мне кругом,

Дзе прайду – будзе знак,

Дзе прылёг – там і дом,

Кожны бедны – сваяк.