Жыць класна! Хаця б таму, што жыцьцё не стамляецца зьдзіўляць. Радаваць. Адкрываць і дарыць новыя і новыя магчымасьці, зьявы, людзей…

Адным Р· апошніх прыемных адкрыцьцяў для РјСЏРЅРµ стаў СЂСѓСЃРєС– васемнаццацігадовы хлапец. Жыве ён Сѓ Туле. Завуць СЏРіРѕ Аляксей. Прозьвішча ягонае - Арцёмаў. Вучыцца Сћ тульскім дзяржаўным універсітэце РЅР° спецыяльнасьці "Сістэмы аўтаматызаванага праектаваньня". Піша вершы. Перакладае. Аўтар Р·Р±РѕСЂРЅС–РєР° вершаў "Двойная звезда". Цікавіцца сучаснымі кампутарнымі тэхналогіямі… Нічога незвычайнага. Такой біяграфіяй можа пахваліцца, мабыць, любы трэці хлопец (тут вытыркаецца С…С–Р±Р° што выдадзены Р·Р±РѕСЂРЅС–Рє вершаў). Але незвычайнае ёсьць! Аляксей піша вершы… РїР°-беларуску! Р† перакладае РЅР° беларускю РјРѕРІСѓ С– Р· СЏРµ. Піша артыкулы для беларускай Вікіпедыі. Нядаўна стаў фіналістам РєРѕРЅРєСѓСЂСЃР° С–РјСЏ Карласа Шэрмана, арганізаванага беларускім РџР­Рќ-цэнтрам. Надрукаваў свае пераклады Сћ 41-ым нумары "Дзеяслова". Аляксей мае блог (http://alex-poetry.livejournal.com/), Р° таксама персанальны сайт (http://lex.na.by/).  

Я скантактавалася з Аляксеем і мы шчыра (амаль па-братэрску) пра ўсё-усё-усё пагаварылі.

- Раскажы пра свае карані. Ці былі ў тваім родзе беларусы?

- Наколькі я ведаю, беларусаў там не было. Родзічы па крыві ўсе рускія (мо, я чаго і ня ведаю, але за апошнія гадоў 100 - рускія дык дакладна). Па лініі мамы - мяшчане. Прадзед Васіль Іванавіч шліфаваў дэталі на заводзе, дзед Уладзімір Васільевіч з 14 гадоў таксама працаваў, потым стаў выбітным слесарам. Яму, дарэчы, зорку героя не далі таму, што беспартыйным быў. З боку бацькі - сялянскія карані. Карацей, усё звычайна.

- Калі пачаў пісаць вершы?

- У наступным годзе буду святкаваць 10-годдзе творчай дзейнасьці. Пачынаў, натуральна, з рускамоўных вершаў.

- Калі пачаў перакладаць?

- Пэўна, у сёмым ці восьмым класе, калі пачаў пакрысе вучыць ангельскую. У нас тады было заданьне паспрабаваць зрабіць пераклад Шэкспіра на рускую мову. Я выйграў адбор у школе, пайшоў з перакладам 50-га санэту на раённы конкурс, стаў другім па выніках - першаму вынік прыцягнулі за вушы, каб было лягчэй на філфак паступіць. Мне ж на філфак было ня трэба, дый да інстытута было яшчэ даволі шмат год. Вось і стаў другім. Ад агіды пачаў перакладаць больш інтэнсіўна (жартую).

- З якіх і на якія мовы ты перакладаеш?

- З беларускай, украінскай, ангельскай, рускай, рэдка з іспанскай і літоўскай (са слоўнікамі і падручнікамі) на беларускую і рускую мовы (праўда, з рускай на рускаю і з беларускай на беларускую яшчэ не спрабаваў). Калісь яшчэ на ангельскую намагаўся рабіць пераклады, потым зразумеў, што недахоп ведаў не дазваляе ствараць вартыя ўвагі рэчы і кінуў гэтую справу.

- Ці ёсьць у цябе настаўнікі ў справе перакладу?

- Мае настаўнікі - мазгі і моўная практыка. З апошнім настаўнікам цяжэй, бо прыходзіць рэдка. А калі сур'ёзна, то наўмысна мяне ніхто ня вучыць. Проста я, калі ёсьць вольны час, чытаю кнігі для перакладчыкаў і працую над тэкстамі. Таксама завочна вучуся ў беларускіх перакладчыкаў - Сёмухі, Барадуліна і г.д. Добра, што яны пра гэта ня ведаюць :)

- Чаму ты вырашыў вывучыць беларускую мову? Калі ты прыняў такое рашэньне?

- Цікава проста было, што гэта за мова. Калісьці даўно я езьдзіў адпачываць у Крым, там чуў тэлеперадачы па-ўкраінску. Калі ўпершыню сутыкнуўся з электронным падручнікам па беларускай мове, захацелася зразумець, чым яна ад украінскай адрозьніваецца. Было гэта ня так даўно, калі я вучыўся ў 10 класе.

- А ўкраінскую мову ты ведаеш?

- Пасіўна: разумею і чытаю вольна, пішу так сабе.

- Як вучыў беларускую мову?

- Спачатку чытаў рускамоўны падручнік, потым словы вучыў. А калі пачаў разумець 60% тэкстаў бяз кніжак, стаў чытаць перыёдыку, слухаць радыё праз Інтэрнэт і г.д.

- Якія беларускамоўныя выданьні чытаеш?

- НН, навіны "Будзьмы", "Дзеяслоў".

- Як ты падтрымліваеш сваю беларускую мову? У цябе ж няма ў асяродку беларускамоўных… Ці ёсьць?

- У асноўным па Інтэрнэце. А наогул у Туле ёсць беларускамоўныя (адна сям'я дакладна). Я, праўда, з імі знаёмы завочна, ізноў жа, дзякуючы WWW.

- Што для цябе беларуская мова?

- Інструмент для ажыцьцяўленьня творчых (і ня толькі) планаў. Кожная мова, перш за ўсё, інструмент.

- "Ня толькі творчыя планы" - гэта якія?..

- Сакрэт! РњРѕ, СЏ збіраюся таемна перасекчы мяжу, пражыць Сѓ Беларусі 7 гадоў (Сѓ бліндажы, РїР°-партызанску), Р° потым прэтэндаваць РЅР° пашпарт?  Рђ жыць Р· пашпартам, але без РјРѕРІС‹ сорамна.

- Як ставяцца бацькі і сябры да таго, што ты пішаш вершы па-беларуску?

- Бацькі ставяцца нармальна, бабуля дык наогул фанатка маёй творчасці :) Сяброў у мяне няшмат (многа быць і не павінна), яны наогул пра маю творчасьць ведаюць мала - я ўтойлівы.

- Твае сябры, якія ведаюць пра тое, што ты ведаеш беларускую мову, прасілі цябе калі-небудзь сказаць што-небудзь па-беларуску?

- Пра сяброў ня памятаю, а бацька прасіў. Што я сказаў, таксама не ўспомню дакладна, па-мойму, проста пералічыў назвы прадметаў на кухні.

- З якой мэтай ты завёў блог (ЖЖ)?

- Ня памятаю. Завёў яго больш за год таму і кінуў пустым. Пазьней мне прыйшла ў галаву ідэя публікаваць там вершы і нататкі. Вось і пішу пакуль.

- Нядаўна запрацаваў твой персанальны сайт. Ці не зарана ты яго стварыў: табе толькі 18…

- РҐРј, РЅСѓ, Сѓ Інтэрнэце сайты толькі абібокі РЅСЏ робяць - С– старыя, С– малыя. РЈСЃРµ штосьці РїСЂР° СЃСЏР±Рµ пішуць. Дый гэта РЅСЏ першы РјРѕР№ сайт, першы СЏ стварыў гадоў Сѓ 12 РЅР° HTML.  

- Ты называеш сябе паэтам, паракладчыкам. У 18 год пра сябе так сказаць можа толькі вельмі амбітны чалавек…

- Не, я не амбітны. Я ж не гавару, што я прафесіянал. Гэта ўсё ж маё хобі - я паэт-аматар і перакладчык-аматар. А наогул тлумачальны слоўнік распавядае, што паэт - гэта чалавек, які піша вершы, а перакладчык - той, хто перакладае тэксты, валодае мовамі. Нічога сакральнага ў гэтых словах няма.

- Ці ёсьць у цябе хобі? Якія?

- HTML, СКБД, САПР (хаця ў апошнім я пакуль "чайнік", але вучуся), Delphi, CMS... А яшчэ футбол-хакей па ТБ глядзець :)

- Патлумач усё, акрамя HTML...

- Сістэмы кіраваньня базамі дадзены, сістэмы аўтаматызаванага праектаваньня (гэта хобі на будучыню), праграмаванне на мове Delphi (не люблю, але трэба вучыцца, таму скажам, што гэта такое хобі), сістэмы кіраваньня зьместам WWW. Ну, пра футбол-хакей ты ведаеш - безьліч потных мужыкоў бегаюць па палёх ці па коўзанках :).

- Якія ў цябе жыцьцёвыя прынцыпы?

- Галоўны прынцып - быць вусьцішна беспрынцыповым!

- А негалоўныя?

- Жыць, нягледзячы ані на якія цяжкасьці.

- Раскажы пра свой удзел у конкурсе імя Карласа Шэрмана.

- У НН (газеце "Наша ніва" - А.П. ) прачытаў пра конкурс. Напісаў Андрэю Хадановічу, каб праверыць, ці ня "качка" гэта. Даслаў некалькі вершаў і нізку перакладаў. Пачакаў на вынікі. Атрымаў прыз ад ПЭНу, потым вершы апублікаваў "Дзеяслоў". Абяцалі ў Менск запрасіць на прэзентацыю кнігі фіналістаў. Чакаю. Уласна кажучы, ўсё.

- Ці быў ты калі-небудзь у Беларусі?

- Не. Шчыра, ніколі. Але хачу, вядома.

- Ці чытаеш ты сучасную беларускую літаратуру?

- Я ўжо падумаў, што ты не спытаеш :. Так, чытаю. З сучасных празаікаў падабаецца Уладзімер Арлоў.

- А з паэтаў?

- Цяжка сказаць, бо я не фанат постмадэрнізму, а сучасная паэзія (што ў Расіі, што ў Беларусі) ухіляецца ў гэты бок. Але магу сказаць, што дадатна стаўлюся да творчасьці Ірыны Барысевіч, Рагнеда Малахоўскага, Андрэя Хадановіча і некаторых іншых.

- Дадатна - гэта як?

- Дадатна - гэта з павагаю і разуменьнем. То бок, я магу зразумець, навошта яны пішуць і што жадаюць сказаць. Гэта ўжо нямала.

- А дзе ты такое слова адкапаў?.. Я асабіста яго ня ведаю...

- А-а-а! Вось чаму такое пытаньне. Я ж падумаў, што гэта з намёкам. Літаральна "дадатна" - гэта тое жа, што і "станоўча". Адкапаў ці то ў Янкі Брыля ці то ў Уладзіміра Караткевіча.

- Якім ты быў у дзяцінстве?

- Маленькім. Я і зараз даволі кампактны.

- Хто такі Аляксей Арцёмаў? Ахарактарызуй гэтага хлопца трыма эпітэтамі..

- Таленавіты, разумны і неверагодна сціплы :)

- Падзяліся з намі самым забаўным выпадкам свайго жыцьця.

- Тады распавяду РїСЂР° дзяцінства С– маю вусьцішную беспрынцыповасьць. Раней (калі  СЏ яшчэ С– Сћ школу РЅРµ хадзіў), РјС‹ езьдзілі адпачываваць Сѓ Крым.  РђРґР·С–РЅ раз жылі Сћ гаспадыні. Нармальна жылі, калі Р± РЅРµ адна акалічнасьць. РЈ гаспадыні быў РєРѕС‚. РЇ РґР° жывёлаў заўжды ставіўся РґРѕР±СЂР°, але гэты РєРѕС‚ РјРЅРµ адразу РЅРµ спадабаўся. Чаму? Загадка. Відаць, СЏ СЏРјСѓ таксама РЅРµ падабаўся, Р±Рѕ ён заўсёды праходзіў РјС–РјР° РјСЏРЅРµ занадта павольна (марудзіў наўмысна, Р±Рѕ калі СЏРјСѓ што было трэба, бегаў СЏРє РЈСЃСЌР№РЅ Болт) С– Р· пагардлівай пысай. Р† РІРѕСЃСЊ аднойчы ён учыніў фатальную памылку (амаль Fatal Error): лёг Сѓ фатэль, Сѓ СЏРєС–Рј СЏ звычайна сядзеў, чытаючы кніжкі. Праганяў, СЏРє РјРѕРі - СѓСЃС‘ дарма. Р† тады СЏ прыдумаў жудасную помсту: СѓР·СЏСћ бутэльку сітро С– выліў РЅР° фатэль побач Р· жывёлай. Рђ потым пайшоў РґР° гаспадыні С– сказаў ёй: "Ваш РєРѕС‚ лужыну нарабіў - глядзіце, увесь фатэль РјРѕРєСЂС‹". Пасля гэтага РєРѕС‚ адчуў СЃСЏР±Рµ пілотам - гаспадыня ўзяла СЏРіРѕ Р·Р° С…РІРѕСЃС‚ С– так выкінула, што ён ляцеў метраў пяць. Гэта быў РјРѕР№ першы зьдзек Р· жывёлы С–, безумоўна, апошні.  

- Якія дзяўчыны табе падабаюцца?

- Разумныя бландынкі. Паколькі СЏ такіх яшчэ РЅРµ сустракаў, то напішы, што СћСЃРµ падабаюцца :)  

- Як ты ставісься да людзей нетрадыцыйнай арыентацыі?

- Да РјСЏРЅРµ РЅРµ чапляюцца С– РґРѕР±СЂР°. Хай жывуць СЏРє хочуць, толькі РЅРµ прапагандуюць С– РЅРµ афішуюць свае адносіны.  

- Якія ў цябе адносіны са спортам?

- Калісьці СЏ быў даволі някепскім спартсменам, нават нейкія лакальныя поспехі былі. Але цяпер Сѓ Расіі покер прыбралі Р· рэестру відаў спорту, таму адносіны раптоўна спыніліся :)  

- Літаратура - гэта…

- Спосаᠠмысьленьня. Бадай, найпрыгажэйшы Р· існуючых.

© "Родныя вобразы".