RODNYJA VOBRAZY Vobrazy miłyja rodnaha kraju,               
Smutak i radaść maja!..
      
 
Jakub Kołas
    Hałoŭnaja      Słoŭniki           Spasyłki      Ab sajcie       Кірыліца      Łacinka    
Etnahrafija
Kantekstny tłumačalny słoŭnik
Dyvan1
Tkany (časam vyšyvany, viazany) vyrab z voŭny, šoŭku, bavony, lonu abo štučnaha vałakna, pryznačany dla ŭpryhožannia i ŭciaplennia žyłla. D. prybivałi da sciany, jak i dekaratyŭnymi posciłkami, zasciłałi łožak; imi ŭpryhožvałi interjery carkoŭnych chramaŭ. D. byŭ abaviazkovym atrybutam viasielnaha abradu (u čas šlubu pad nohi maładym słałi D. abo posciłku). Najbolš pašyranaja kampazicyja D. – hieamietryčny ci rasłinny arnamientalny ŭzor pa centry pola, akajmavany šlakam. Bieł. dyvanatkactva maje šmatviakovyja nacyjanalnyja tradycyi ŭ raspracoŭcy ŭzorysta- koleravych kampazicyj, technik i pryjomaŭ tkannia (hł. Tkactva). Archieałahičnyja znachodki sviedčać, što na Biełarusi D. viadomy z časoŭ Kijeŭskaj Rusi. Samyja staražytnyja – biazvorsavyja dvuchbakovyja D. – kiłimy. Vorsavyja D. pačałi vyrablać u kancy 14 st. U 14 – 17 st. dyvanatkactva pastupova pieratvaryłasia ŭ ramiastvo: uznikłi tkackija cechi ŭ Słonimie (1605), Kapyłi (1652) i inš., a taksama tkackija majsterni pry majontkach i manastyrach, u jakich pracavałi pryhonnyja sialanie.
 
D. – kiłimy tkałi ŭ nieskładanaj technicy pałatnianaha pieraplaciennia z vykarystanniem kalarovaha ŭtku, jaki ŭtvaraŭ zvyčajna hieamietryčnyja ŭzory. U 16 – 18 st. tradycyjny hieamietryčny arnamient dapoŭniŭsia rasłinnym – styłizavanyja kvietki, vazony i inš. Pastupova ŭskładniłasia technika tkannia D. Pačałi vykarystoŭvajuć roznyja vidy pierabornaha tkactva, jakoje dazvołiła raznastaić uzor i koleravuju hamu tkanin (matyvy styłizavanych kvietak, hałinki z łisciem, harmanična skampanavanyja vakoł centra). Unikalnaja zjava ŭ jeŭrapiejskim tkactvie – padvojnyja D., jakija vyrablałi na Biełastoččynie i Hrodzienščynie, častkova na Viciebščynie. Składanaja technika vykanannia (hł. Padvojnaje tkactva) patrabavała ad tkačych viałikaha majsterstva. Padvojnyja D. vykarystoŭvałi zvyčajna ŭ viasielnym abradzie, tamu na ich vytykałi matyvy viasielnaha karahoda z fihurkami dziaŭčyny i chłapca, a taksama vyjavy ptušak, zredku dreva žyccia.
 
U naš čas uzornyja kampazicyi D. stałi bolš raznastajnymi za košt raspracoŭki asobnych elemientaŭ i šmatkolernasci. Kampazicyi z papiaročnych pałos, dzie spałučajucca elemienty rasłinnaha i hieamietryčnaha arnamientu, pieravažajuć u D. Hrodzienskaj vobł. Dla D. Homielskaj vobł. Charakterny bujnyja hieamietryčnyja ŭzory, vakoł jakich kampanujucca mienšyja elemienty, i jarkaja nasyčanaja koleravaja hama (niekatoryja D. nahadvajuć tkanyja vitražy). D. Minskaj i Mahiloŭskaj abł. Jak šmatkolernyja, tak i dvuchkolernyja z hieamietryčnym i rasłinnym arnamientam. Na Viciebščynie D. bolš strymanaha koleru – pieravažna dvuchkolernyja z hieamietryčnym malunkam. Vyšyvanyja D. dekoram i kampazicyjaj padobnyja na tkanyja.
Krynica: Этнаграфія Беларусі. Мінск. 1989. Рэдактар: Шамякін I. П. Выдавецтва: БелСЭ. 575 с.: іл.
2009–2020. Biełaruś, Miensk.