RODNYJA VOBRAZY Vobrazy miłyja rodnaha kraju,                Smutak i radaść maja!..         Jakub Kołas     Hałoŭnaja      Słoŭniki           Spasyłki      Ab sajcie       Кірыліца      Łacinka     Etnahrafija Kantekstny tłumačalny słoŭnik Bortnictva Staradaŭni lasny promysieł, pačatkovaja forma kulturnaha pčalarstva. Zasnavana na razviadzienni i ŭtpymanni lasnych pčoł-barovak u štučnych dupłach-borciach. Razviłosia z dzikaha pčalarstva, kali čałaviek vypadkova (zbiralnictva), a pazniej sviadoma (palavannie za miodam) znachodziŭ pčalinyja hniozdy ŭ dupłach dreu, zniščaŭ ahniom pčoł i zabiraŭ miod. Jak samastojny vid lasnoha promysłu B. prajšło 3 etapy razviccia: achova i dohlad dzikich pčoł u znojdzienych dupłach, sviadomaje ŭtrymannie asielenaha roju ŭ prystasavanych pad borci naturalnych dupłach, razviadziennie i ŭtrymannie roju ŭ spiecyjalna zroblenych borciach. Stanaŭlennie pracesu B. adbyłosia ŭ 1 st. n. e., što pacviardžajecca ŭskosna-linhvistyčnym mataryjałam (słovy «miod», (,vosiu), (,matka», «trucieny) etymałahična ŭzychodziać da ahulnasłav. moŭnaha adzinstva). Pierachod da kłasičnaj formy B. adbyŭsia sa zjaŭlenniem žaleznych pryład pracy (siakiera, piešnia), kali stała mahčymym vydzioŭbvać borci ŭ syrych stvałach dreŭ; svajho roskvitu dasiahnuła ŭ 10-12 st.   Na praciahu stahoddziaŭ B. zadavalniała patreby ŭsch. słavian u miodzie i inš. praduktach žycciadziejnasci pčoł - vosk, propalis. Miod i vosk byli hałoŭnym vidam ekspartu. U pač. 16 st. tolki praz Połackuju mytnuju kamoru štohod vyvoziłasia bolš za 2 tys. pudoŭ vosku. U toj čas na Biełarusi było bolš 1 młn. borciaŭ, tavarnaja pradukcyja jakich pieravyšała 0,5 młn. pudoŭ miodu štohod B. było prybytkovaj halinoj haspadapki. U 1773 Čłuchaŭskaje lasnictva ŭ Aŭhustoŭskaj puščy za prodaž draŭniny vyručyła 14 taleraŭ 25 hrošaj, a bortny padatak skłaŭ sumu 507 taleraŭ. B. vypracavała svaju tachnałohiju ŭtrymannia i dohladu pčoł, admysłovuju techniku vyrabu borciaŭ, bortnych pryład i prystasavanniaŭ (barta, zubiel, laziva, miedarez, piešnia, rojnica,), posudu dla zachoŭvannia i transparciroŭki miodu (bierascień, kadob, kuźnia, łaźbień), a taksama cpdkii achovy borciaŭ (podkur, samabitka, ospy - vostryja dubovyja i mietaličnyja štyry, što zabivali pad borciu, kab pieraškodzić miadzviedziu dabiracca da pčoł), svaje pravavyja normy. 3 kanca 17 st. u vyniku masavych vysiečak lasoŭ na prodaž, pad voryva, dla pramysłovych met pačaŭsia zaniapad B., a ŭ 1-j pał. 19 st. jano straciła svajo raniejšaje haspadarčaje značennie i sastupiła miesca kałodnamu pčalarstvu. Da taho ž B. niesła samo ŭ sabie pieradumovy budučaha zaniapadu. Isnujučaja rojebojnaja sistema pčalarstva, pry jakoj vosienniu zniščali najbolš mocnyja cemi, a na zimu pakidali słabyja, častka jakich nie dažyvała da viasny, viała da vyradžennia miascovaj papulacyi bortnych pčoł i zmianšennia ich ahulnaj kolkasci. Admoŭna paŭpłyvała na razviccio barovak i nižniaja nadrezka sotaŭ u čas miedazboru, što ymušała pčoł zakładvać raspłod nie ŭ novych (jak hata adbyvałasia u naturalnych umovach) , a ŭ starych sotach . U asobnych, čysta reliktavych vypadkach. B. zachavałasia da našych dzion. Krynica: Этнаграфія Беларусі. Мінск. 1989. Рэдактар: Шамякін I. П. Выдавецтва: БелСЭ. 575 с.: іл. 2009–2020. Biełaruś, Miensk.