|
Цені
|
Яна чамусьці пастукалася – ніхто не адказаў. У пакоі было ціха. Тады яна адчыніла дзверы. Глядзела на падлогу, потым зірнула на вуліцу праз вакно. На вуліцы – цішыня. Трамваі не грукаталі – праходзілі міма. Ліхтары ж зазіралі ў вакно і асвятлілі то-сё ў пакоі.
Рукі ў яе былі прыгожыя. Яны, цёплыя, песцілі не аднаго і не адзін раз. Яна атрымлівала ад гэтага асалоду. Яна любіла атрымліваць асалоду. Гэта было для яе надзвычай прыемна, асабліва ў нядзелю, калі ня трэба на працу.
Яна прайшла некалькі крокаў, спрабавала намацаць бра, але ў яе нічога не атрымалася. Тады яна села на канапу ў цемры. Ціха і сумна яна глядзела на сценку. Разглядала шпалеры, прыглядалася да фарбаў, ды й нічога не магла ўгледзіць. У пакоі было цёмна, а намацаць бра не атрымалася.
У галаве не было думак. Простая бясконцая пустыня. Рэшткі былых экспрэсій, цені чужых гісторый, аскепкі дзіцячых летуценняў і г.д. і д.п. Выключна смецце жыцця, нічога істотнага. Недзе ў свядомасці наляталі хвалі вобразаў, потым знікалі адна за адной, гэтак ціха і бессэнсоўна. Самі па сабе, а потым і яны некуды зніклі і ўсё патанула ў цемры. У сухой і бясконцай цемры, дзе раз-пораз сустракаліся сонныя гукі, гэта была ці то вада, ці то апошні трамвай. Муха часта пачынала гудзець, потым заціхала, потым зноў білася ў шкло. Але ж недзе там, злева, што пачуць можна было выключна выпадкова левым вухам і тое, выключна калі прыслухоўвацца. А тады з’яўляліся іншыя гукі: нешта рыпела за дзвярыма, хтосьці хадзіў наверсе, адчыняў лядоўню, а за сценкай суседзі глядзелі тэлевізар. Нейкую праграму, словы было цяжка разабраць, ды й то трэба прыслухоўвацца, але ж не зараз.
Гэта была не яе кватэры. Сюды яна прыйшла ў госці, але ж цяпер акрамя яе тут нікога не было. Яна знайшла гэты пакой выпакдова. Сюды яна ніколі не заходзіла: і не было часу, і не запрашаў ніхто. Ды й не ў гэтым справа. Кроў стукала ў патыліцы, гучна і сіметрычна, аддавалася ў вушах, аж неяк было неўтульна. З гэтага балелі вочы, ці то не балелі, але ж вельмі ясна адчувалі гэтую дзіўную, гучную пульсацыю. А дрэвы за вакном троху калыхаліся на ветры і цені на сцяне рухаліся. Яна заўважыла ўсё гэта не раптоўна, а толькі праз пэўны час назірання, калі супакоіла позірк. Ліхтар на вуліцы быў жоўты, таму сценка афарбоўвалася ў незвычайныя яго адценні. Яна спрабавала разгледзіць шпалеры, але ж убачыла выключна рухі ценяў на сценцы ў гэтай цішыні, дзе нехта хадзіў наверсе. І гэтая яшчэ пульсацыя.
У яе былі прыгожыя ногі. Мяккія пыльчыкі. Ды й самі ногі, троху мяккія, не тоўстыя, але ж і не надзвычай тонкія. Вельмі акуратныя калені, яна ніколі не абцягвала спадніцу. Сама глядзела на калені, яны ёй былі да спадобы. Але ж чаму менавіта калені, ды й цяпер ў гэтай цемры, без наступстваў. Нечакана і раптоўна, сухія астаткі ў гэтай бясконцай пустыні. У гэтай стамлённай пустыні, а рукі ляжаць на гэтых прыгожых акуратных каленях і позірк спрабуе ўгледзіць нешта у гэтых руках, але ж усё неяк губляецца для свядомасці, нібы размыта, ці не мае істотнасці. Хоць яна яшчэ адчувае сваімі пальчыкамі на нагах гэты мяккі дыван, ды й далоні адчуваюць каленкі. Але ж не гэта цяпер істотна. Бо ў гэтай цішыні не вяртаюцца людзі і гэта ёй цяпер вельмі важна, бо гэта для яе цяпер надзвычай важна.
Нічога не адбывалася, але ж час ішоў. Ён праходзіў скрозь яе, хоць яна і не бачыла яго. Нічога не змянялася ні ў пакоі, ні ў ёй. Усё было на месцы і нішто не рухалася. Усё было гэткім самым як і хвіліну таму, але ж час ішоў. Яна адчувала яго, хоць і гэтая акалічнасць ёй была не цікава. Думак не было, не было і хоць кольвек якіх змяненняў. Час ішоў пусты. Ён рухаўся асцярожна але ж у сваім рытме. Ён жыў сваім жыццём, яго нельга было спыніць пустынёй. Ён не сканчаўся ў цемры. Тым часам галава ўжо пачала давіць на плечы. Канапка была не асабліва ўтульная, занадта малая, таму доўга сядзець было цяжка. Але ж яна не рухалася. Не звяртала ўвагі. Яна не хацела спаць, яна была адна, зусім адна ў гэтым пустым і ціхім пакоі. Тут гуляў час, здзіўляў бессэнсоўнасцю, зрэшты як і любая гульня. А затым гадзіннікі прабілі тры і ўсё зноў вярнулася назад. У гэтыю ціхую пустыню з гэтымі бессэнсоўнымі рухамі часу.
Учора яна зрабіла сабе тату на левай лапатцы. Нешта незразумелае, затое каляровае. Зрабіла нечакана для сябе. Увогуле, нечаканасці часта сустракаліся ў яе жыцці. Грошай было шмат, а гэта тое, што заўсёды прыўлашчвае нечаканасці. Ёй падабаўся малюнак. Яна адчула сябе іншай. Сёдня яна б зрабіла яшчэ адну. Гэта было нечакана, але ж надзвычай прыемна. Гэтае троху балючае, але ж прыгожае змяненне. Гэты даўгі і складаны рытуал. Гэтае абмежаванне скуры рыскамі, фарбамі, вобразамі.
Яна любіла масліны, чорныя, мяккія, вільготныя, салодкія. Яна любіла іх смак. Яна іх ела шмат. Яна вельмі любіла іх кідаць у рот, часам патрымаць паміж вуснаў, троху пасасваючы з’ядаць. Мякка і лагодна, нават ласкава. Іх смак з’явіўся ў свядомасці, а потым знік, без следу. Нібы і не было яго.
Потым з’явіліся думкі пра будучыню. Проста думкі пра будучыню. Ці то шэрыя, ці то салёныя, без асаблівых наступстваў. Яны надыходзілі, а потым знікалі, моўчкі і нечакана, бо на іх месца прыходзілі новыя думкі і новыя ўспаміны. Вось чалавек у шэрым фартуку з шырокім нажом рэжа хлеб. У яго блакітныя вочы і жоўтыя валасы, з чаго чалавек падаецца ненатуральным. Ён рэжа хлеб, а потым з’яўляюцца жоўтыя людзі. Яны бягуць у парк. Там вельмі гучна, занадта гучна, каб надалей трымаць іх у свядомасці.
Ларс фон Трыер, Гельерма дель Торра, Малевіч – галодны і кубічны, як чорт чорны, ушчэнт трасянковы, затым капуста, шынкаваная, а потым масліны. Яна кідае іх у рот, часам трымае ў вуснах, пасасваючы заглытвае салодкія, вільготныя плады. І гэты стук крыві ў патыліцы, і рух ценяў на сценцы, і цішыня скрозь гукі аднекуль з суседніх кватэр у гэтым ужо пустым горадзе, бо людзі тут не вяртаюцца. А таму як цяпер жыць і што рабіць. Пра што цяпер дбаць і навошта.
Лісты не напісаныя, непрачытаныя, розныя. Відарысы старых дамоў, разбураных бальшавікамі, царскімі войскамі, нэпаўскімі камерсантамі, пажарам, немцамі, зноў немцамі, спалены французамі дом, зноў разбурылі жаўнеры. Ёй падабаўся адзін, яна хацела там жыць. Вечарамі выходзіць на вуліцу і там слухаць стрыкатанне конікаў, каб пасля ціха класціся спаць. Але на гэта яна забылася, ды й можа ніколі не памятала. Глядзела спіс Шындлера, але ж даўно і плакала на некаторых сцэнах. Застаўся толькі напамін пра плач, менавіта ён і з’явіўся цяпер, каб знікнуць, ці то схавацца. Ды й не жадала яна яго, яна ўжо нічога не жадала ў гэтай цішыні, у гэтай пустыні цёмнага пакою.
Нейкія твары, дзеі, рухі, нейкія абавязкі, штосьці патрэбна было набыць, але ж яна гэтага ніколі не набудзе. А там далей рэчка, жоўты пясочак, гісторыя сканчаецца на жоўтым пясочку, потым лес, вецер па-над лесам, зноў ненапісаныя лісты, а было б варта. Хоць і цяпер ужо не час і час болей ня вернецца. А затым слон, камбаджыйскі, вялікі, нешта ходзіць.
Твар сяброўкі, якая хацела пісаць вершы, але ж была не прыдатна для іх пісання. Лепш бы яна працавала на заводзе, увесь час патрабавала і нічога не рабіла сама. Знайшла сабе дурня, каб рваць таму нервы. Спалены лёс, ды й ён ня ведае навошта яму ўсё гэта. Некуды ідзе, а ў далячыні возера, ці то вадасховішча з рыбакамі на лёдзе, хоць і ўжо вясна даўна.
А потым зноў пустыня. Стамілася, хоць і не рабіла гэтай работы. Свет астыў, ператварыўся у камень. З жывога ўсё адыйшло. Нечакана, ды й увесь час яе жыцця было так. Яе прыгожыя пальчыкі, дагледжаныя пазногці, твар без касметыкі, прыгожы, але ж сухі, вочы стамлённыя і пустыя, даўгая танюткая шыя і роўныя прыгожыя плечы.
Няма ні клопату ні спякоты, ні абавязкаў. Усё цяпер знікла і што засталося.
Вось тут, на канапцы, сядзіць яна, гэтай ноччу, зусім адна. Нечакана і таямніча. Цела зліваецца з рэчамі, а яна бачыць ўсё і разумее сябе. Ніколі раней яна не адчувала нічога такога. Усё што тут не адбываецца, не адбываецца з ёй. Усё што ў гэтым пакоі не бачна, не бачна ёй. Уся цемра і ўся цішыня выключна для яе. І ўсё што ў гэтым пакоі ёсць сапраўднага, ды й несапраўднага бачыць яна. Ні з кім іншым і ніколі больш. Гэтае нечакана працяглае адчуванне сябе.
Няма ні дзей, ні рухаў. Няма чужых жаданняў, агульнай прагі, вонкавых памкненняў, ёсць талькі яна і яна бачыць сябе. Не трэба сачыць за сабой, не трэба граць сябе, не трэба быць няшчырай. Усё вонкавае спынілася ў часе і толькі яна адлічвае гэты час, недзе ў глыбінях, недзе далёка ад гэтага цела, ад гэтага пакоя, ад гэтай пустыні. Яна рухаецца, з’яўляюцца вобразы, думкі, з’яўляюцца ў ёй. І там дзе яны з’яўляюцца і ёсць яна, яна рухаецца.
І час, і цені на сцяне, і подых, блёкла баюць пра нешта, але ж яна не слухае. Яна сядзіць моўчкі, адчуваючы лёгкі боль у спіне. І гэты боль, як напамін пра жыццё ціха цвіліць апошняе, што застаецца. Няма ні рухаў, ні дзеяў, ні вачэй, ні рук.
А потым усё спыняецца і толькі час крочыць наперад. Яна яго адчувае, як нешта, што не залежыць ад яе, як нешта, што было раней і калі-небудзь скончыцца. А надалей толькі рэшткі пачуццяў, смакаў, чужых словаў. З’яўляецца чыесьці галасы і яна троху палохаецца. Галасы размаўляюць, абрываючыся, перабіваючы адзін аднаго, змаўкаючы, гукі музыкі, цвярозыя і выразныя, ясныя і дакладныя. Музыка нібы грае ў угалаве сапраўдным аркестрам. Яна пужаецца гэтага аркестру і нібы вяртае сябе ў пакой, але ж набраўшыся храбрасці, яна дазваляе гэтым гукам зноў з’явіцца. Галасы крычаць, наракаюць, шэпчуць засцярогі, змаўкаюць на секунду, а потым зноў пачынаюць баіць пра штосьці. А потым яна засынае і нічога ёй ня сніцца.
Яна спіць у гэтым цёмным пакойчыку, дзе на сцяне іграюць цені галінастых дрэваў, дзе на паркеце сохнуць чырвоныя сляды яе абутку, дзе за дзвярыма ляжаць чужыя шпрыцы, метадонавыя здані, дзе ў напоўненай ванне ляжыць сябар з парэзанай шыяй, зусім сухі, у халодным чырвоным моры.
|
|
|
