РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Янка Брыль
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Птушкі і гнёзды
 
Кніга адной маладосці
Уступ
Сцюдзёны вырай
Аповесць першая
«Хлопцы, настаў наш час...»
Падарожжа ў найлепшае
Ява прыходзіць за сном
Хлеб надзённы i рэха гадоў
ХЛЕБ НАДЗЁННЫ I РЭХА ГАДОЎ
ХЛЕБ НАДЗЁННЫ I РЭХА ГАДОЎ
        
1
        
        Пасля таго як у славутым Камп’енскім вагоне было падпісана трагічнае для Францыі перамір’е, i ў Касаве, у выкананне загаду пра ўсенародны трыумф, на цэлую дэкаду былі вывешаны ўсе сцягі, a кірхі бомкалі-пераклікаліся двума званамі тройчы на дзень, ажно падскоквалі пеўнікі на шпілях.
        Ідэі нацысцкай звышчалавечасці ўбіваліся ва ўсе мазгі да металічнай нудоты настойліва.
        I вынікі былі.
        Алесь адчуў ix у сям’і сваіх новых гаспадароў.
        Неяк цыбаты, даволі-такі сімпатычны з твару Курт купіў машынку, каб абстрыгчы Оскара. Але хітры, гультаяваты хлапчук, які i сапраўды аброс на службе цэлай капою валасоў, не паддаўся, уцёк. Тады гаспадарык паклікаў з канюшні паляка.
        – Слухай, Алекс,– сказаў ён на дварэ,– давай я цябе абстрыгу. Сёння нядзеля, i я хачу навучыцца стрыгчы. А табе – ты ж гефангенэр, табе гэта ўсё роўна.
        Уражаны, можа, не столькі самой прапановай, як тонам, самым сур’ёзным тонам, якім яна была выказана, Руневіч паглядзеў на блазнюка i, не сказаўшы нічога, пайшоў у канюшню.
        Дух часу загаварыў у Курце больш энергічна. Праз некалькі мінут ён зноў паклікаў палоннага на двор, да самага ганка, працягнуў яму ў адной руцэ боты, у другой шчотку i баначку крэму i, як мог суровей, загадаў:
        – Пачысць! Але як след i хутка!
        Гэта – не ўсё. На Курце былі ўжо не тэніска i нармальныя штаны, а форма гітлерюгенда. Не поўная, праўда, без шапкі i ботаў, але ж з галоўным – ca свастыкай на павязцы.
        Высокі, плячысты юнак у палапленых вайсковых неданосках,– дарослы, начытаны, біты жыццём мужчына,– Алесь стаяў перад немчыкам, успёршыся на вялікія васьміраговыя вілы, спачатку звёўшы густыя светлыя бровы, пасля – з усмешкай на поўных, падкрэсленых абадочкам губах...
        Успомніўся афіцэрык-эсэсавец на турэмным двары, перад натоўпам палонных. З выгляду – мала старэйшы за Курта.
        «I ты ўжо тузаў бы за акрываўлены бінт? Ці толькі яшчэ рагатаў бы, як тыя – i ў чорным, i ў светла-карычневым?..»
        – Ja, horch mal, du,– пачаў Руневіч.– Запомні ты сабе, mein lieber Freund, адно.– Гаварыў на дзвюх мовах адразу: лягчэй было іменна так.– Ich bin fur dich nur Soldat.. I больш ты да мяне mit solchen Schweinereien35 ніколі не лезь. Зразумеў?
        Спытаўшыся – адказу не чакаў, пайшоў назад у канюшню.
        Разгублены Курт пабег у дом, паекатаў там то па-мужчынску, то па-дзіцячы i выйшаў на ганак з мамай. Яны паклікалі палоннага трэці раз. Ды ён як быццам не пачуў. Тады гаспадыня, а сын за ёю падышлі да расчыненых дзвярэй канюшні.
        – Алекс! – сама паклікала гаспадыня і, калі ён выйшаў на відное, здзіўлена спыталася: – Алекс, чаму ты не паслухаў Курта? Два разы не паслухаў. Алекс, варум?
        Поўная, мілавідная мутэр у драўляных выступках, у нейкім па-курынаму стракатым плацці i белым кухонным фартуху – яна глядзела на яго з даволі-такі дурнаватым здзіўленнем на твары... Хутчэй – з недаўменнем, якое было безнадзейна-шчырае.
        – Алекс, варум?
        У голасе гэгым быў i дакор: «Мы ж цябе кормім, далі табе працу, табе ж у нас так добра, а ты... Варум?» Якраз як у першы вечар: «Чаму ж вы не паддаліся без бою?.. Наш фюрэр не хоча вайны!..»
        I як ён, Алесь, ні растлумачваў ёй чаму,– нічога так i не зразумела.
        
        . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Падабаецца     Не падабаецца
2009–2021. Беларусь, Менск.