Што ён можа слабай дзясніцай зрабіць? Крок няспынна гучыць за акном па бруку: « Беларусы — рабы! Беларусы — рабы!» Ен сябе суцяшае, што людзі сцерпяць, Адбудуюць калісьці своіі светлы дом... Але што ж так нясцернна, балюча сэрцу? Што заткнула глотку тугім камяком? іп Чалавек уначы не заплюшчыў вочы. Ён пісаў пад танкаў фашьгсцкі рык. На паперу разам з бісерным почыркам Вырываўся душы змардаванай крык. Ён пісаў: 97 5 В. Каратксвіч, том 1 «Сплывае дзіцячая вера. Вера ў тое, што ў свеце знікнуць рабы... У дзвесце семдзесят шостым па нашай эры Цэзар Пробус варвараў дзікіх разбіў. I Вапіскус Флавій пісаў пасля гэтага, На вялікую радасць сваёіі стараны, Шго цяпер, ггасля перамогі светлай, Больш ніколі на свеце не будзе вайны. I цяпер, калі зноўку змрок надыходзіць, Калі топча зямлю новых варвараў раць, Калі гінуць краіны, знікаюць народы, Калі вогнішчы з кніг на плошчах гараць, Я пытаюся ў тых, што схілілі шыю, Каму варвар на спіну паставіў нагу: «Што б рабілі мы, бедныя і сляпыя, Каб не кнігі, што гонар людзей берагуць? Што праз цемру, нажары і ліхалецце Цвёрда кажуць нашчадкам алмазамі слоў, ТТІто калісьці таксама былі на свеце Чалавечнасць і мужнасць, святло і любоў. Магіканы культуры! Навалы крыгі Ўсё жадаюць раструшчыць, спаганіць, зламаць. Мы павінны схавацца, вывучыць кнігі I далёкім нашчадкам пераказаць. Як апошнія рымляне ў склепах сонных Пад зямлёю, дзе цемра пануе ўвесь год, Для нашчадкаў хавалі кнігі Назона I Катулавых вершаў атручаны мёд. Танкі з крыжам стапталі зямлю Еўропы. Танкі злосна равуць над Дняпром-ракой. Я крычу, як калісьці яўрэй з Перакопа: «А ці ёсць хто з жывых у краіне маёй?!» Так пісаў ён. I вочы Радзімы гаротнай Над радкамі яго пачалі сумаваць. Чалавек быў вельмі-вельмі самотны. Нам патрэбна за ўсё яму дараваць. Іранічны дзівак з невядомай краіны, ^ Што ў душы гуманізм бязмэтны насіў, Выкладаў у медінстытуце лаціну I ў педвузе гісторыю Белай Русі, Не любіў людзей, што лісточкам фігавым Прыкрываюць адсутнасць думак і мар, Курганы раскопваў, капаўся ў кнігах I лічыў, што найбольшы геній — Плутарх. Не аднолькава жорны на свеце мелюць, I не трэба, каб людзі былі заўжды, Быццам танныя лялькі мясцовай арцелі, ТТІто падобныя ўсе, быццам кроплі вады: Рот прыемным сэрцайкам, нос пакарочаны, Над вачыма чубы, як снапы ільну, А ў галовах машынка, каб сінія вочы Закрываць, калі хтось пакладзе на спіну. На зямлі нудоты хопіць без гэтага. Незвычайныя людзі, нязнаны свет, Дзівакі, вандроўнікі і паэты — Гэта водар жыцця і яго яснацвет.
|