РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Усевалад Сьцебурака
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Крушня
1
*  *  *
Як парвецца
апошні надзейны
з руку таўшчынёю канат
і плясьне халодны вецер
у ветразя даланю,
то стане ўсё на месцы –
і пырскі, і зоркі ў небе,
і белае вока поўні
і мы па камандзе «зважай»!
Тады й пацукі з паклонам
заявяцца да капітана
і сьціпла яго папросяць
ў каманду іх залічыць.
Кармой да абрыдлага берагу
у самае сіняе мора
па срэбнай таемнай сьцежцы
насуперак усяму...
Мы выйдзем і недзе сустрэнем
таго, каго гэтак чакалі,
каго не знайсьці у корчмах
усіх на сьвеце партоў,
каго не набыць за грошы,
і вострым нажом не настрашыць,
каго не пакласьці ў куфар
і словамі не апісаць.
Таго, хто нам дасьць свабоду
ад сонца, зямлі і неба,
ад веры і самападману,
ад клопатаў і мітусьні.
Праз тое, што ён
наймацнейшы,
бязьлітасны,
беспакараны,
непадуладны нікому
бязжарсны
вялікі
ШТОРМ!
 
 
 
 
Беларусі
Калі б імя тваё было малітвай,
я стаў бы вернікам, якіх не адшукаць.
Калі б яно было іржавай брытвай,
ў руцэ трымаў бы, ўпэўнены стрываць.
 
Калі б імя тваё было канонам,
я стаў бы тлумачальнікам яго.
Калі б яно было па-за законам,
ўсё роўна б ставіў праваруч свайго.
 
Калі б імя тваё паўстала вежай,
я б быў падмуркам для яе сьцяны.
Каб імені твайму паклон належыў,
я б тысячу разоў зрабіў зямны.
 
 
 
 
Дзяды
Калі памруць мае дзяды,
з зямлі адыйдзе пакаленьне,
ў якога вырас на каленях,
пакіне на крыжах каменных
свае імёны і гады.
 
Калі памруць мае дзяды,
у тое ж самае імгненьне
уключыцца адлік збавеньня,
ці будзе мне ставаць цярпеньня
ў адведкі езьдзіць на клады?
 
Калі памруць мае дзяды,
адчуўшы сэнс у слове страта,
заўважу, як старэе тата,
якой пустой здаецца хата
бяз гукаў іхняе хады.
 
Калі памруць мае дзяды,
мяне таксама стане меней,
падоўжацца ад сьвечак цені
і падмацуюцца сумненьні,
ці я такі ўжо малады.
 
 
 
 
*  *  *
Ну, што ж ты сьнішся так пагана мне, Радзіма?
У вачох заплюшчаных, праз шрыфт CyrillicOld
я бачу, як ў разоры бульбяной Місіма
сьцізорыкам тупым успорвае жывот.
 
Я сьню цябе парваным фатаздымкам
у шыбіне замерзлай на гаўбцы.
Закінутым аўтобусным прыпынкам,
дзе, як ў ваду, зьнікаюць ўсе канцы.
 
Чаму ж ты іншым сьнішся паплавамі
з бусламі, Белавежай і Дняпром,
а ў снах маіх ты дагары нагамі,
бы землятрусам зруйнаваны дом?
 
Так, Беларусь, я да тваіх жахоцьцяў
настолькі звык, што, нават калі ты
паўстанеш ў невыказнай прыгажосьці,
зьляканы ўскочу, і пайду папіць вады.
 
Лістапад, 2004.
 
 
 
 
Стары Менск
Сталіца. Ну, і хай сабе ня Вільня,
але ж былі і базыльянскія муры!
Павольна ідучы, ўглядзіся пільна,
як гожы горад гіне без пары.
 
Ня зьведаў ён мо толькі землятрусаў.
а так – пажары, войны. Ваяры
краін суседак – ляхаў, шведаў, русаў
палілі корчмы, хаты, кляштары.
 
Калі ж міналі пошасьці ліхія
і людзі адкладалі зброю ў бок,
то паўставалі гмахі, ды такія,
што час ня браў і заглядаўся Бог...
 
Вачымі паўразбураных будынкаў
глядзіць Няміга на шкляны палац.
Яна пакіне нізку фатаздымкаў
і, можа, колькі навуковых прац.
 
 
 
 
*  *  *
Ад прадзедаў спакон вякоў
мне б засталося сто гектараў.
Каб не было бальшавікоў
ды іхніх сраных камісараў.
 
 
 
 
*  *  *
Яна была бабкай Прадславы,
а потым – сяброўкай Рагнеды,
што звыкла да кроснаў ля лавы
адно як да княскай бяседы.
 
Яна заставалася ў хаце,
чакаючы вояў з паходу.
Люляла калыску дзіцяці –
надзеі майго народу.
 
Была ў намітцы і з косай
сівей і сівей год ад году
з душой няўрымсьлівай босай
і з сэрцам майго народу.
 
Яна была Папараць-кветкай
у коле жыцьця-карагоду,
нясквапнай да іншых суседкай
сумленьнем майго народу.
 
У сукенцы звычайнай ільнянай,
пражыўшы замежную моду,
яна была казачна-цьмянай
з вачыма майго народу.
 
Яе я пазнаў у трамваі,
зірнуў і як быццам даў згоду.
Да згоды! Яна тых яднае,
хто верны свайму народу!
 
 
 
 
*  *  *
Калядная завея
гуляе і гудзе,
бы ў цемры недзе фея
іграе на дудзе.
Віхура спавівае
і хутае людзей,
ў сумётах год хавае
і цішыць рух падзей.
Завея на Каляды
прыходзіць на парог
цукеркай з шакаладу
і простым словам «Бог».
 
18.XII.2001.
 
 
 
 
*  *  *
Восень прыходзіць увечары
шэранем сівавусым.
Ён заглядае ў хаты
да спадароў беларусаў.
Ціха дыхне на прысак,
моўчкі ля печы сядзе,
холад пустых калысак
з ветрам гуляе ў садзе...
 
 
 
 
*  *  *
Я хацеў бы сустрэцца з вамі на вуліцы,
дзе яднае шыхты наш спрадвечны штандар.
Хай хістаецца сьвет – човен не перакуліцца –
наша права пабачыць нябёсы бяз хмар!
 
Я хацеў бы сустрэцца.
                                                  Хай з кожным дзясятым,
з тых, хто крыкам крычыць,
                                                              пра радзіму ці сьмерць,
з тых, каго я хацеў бы пасьля назваць братам,
ці ўжо болей ніколі і справаў ня мець.
 
Я хацеў бы сустрэцца. Хай толькі вачыма.
I да скону мне хопіць хвіліны такой.
Трэба верыць, бо вера ўсё робіць магчымым...
I яшчэ трэба вуліцай крочыць адной!
 
 
 
 
*  *  *
Сланам не хапае посуду –
пускайце сланоў у крамы.
Бракуе баранам досьведу –
будуйце баранам брамы.
Шукаюць быкі чырвонага,
а ім прапануюць рысьлінг.
Цяжарным ахвота салёнага,
а іх ўсё бадзёраць кіслым...
 
...Сланы не зьвяліся ў саване.
I бабы ў час нарадзілі.
Ня стане нічога і з намі –
і ўперад бяз волі мы жылі.
 
 
 
 
*  *  *
Праз дзіркі, шашалем пакінутыя ў дошках,
з якіх быў зьбіты існасьці каркас,
Нішто пялёсткамі валошкі
Глядзіць на мітусьлівых нас...
 
Жнівень, 2003.
 
 
 
 
*  *  *
Як паволі усё адыходзіць
у нябыт. Так адыйдзем і мы.
I на могілках помнік нямы
наш нашчадак ня будзе знаходзіць.
 
2001
 
 
 
 
Лясун
Зыходзіць ноч, і толькі ветрык
гуляе ў вершалінах дрэў,
і поўня пазірае ў нетры
лясоў. А там агонь гарэў.
 
Агонь бяз коміна і печы,
як бор адвечны і дзікі.
Ён быў чужы, не чалавечы,
гарэў у пушчы скрозь вякі.
 
Ды зараз згас, застаўся прысак,
як шэры прывід-напамін.
Памёр лясун, і росны высах
сьвітанак ў цені між ялін...
 
30.XI.2001.
 
 
 
 
Тэрцын
Стагоддзяў шэрая заслона,
таемных дзеяў даўніна,
на падлакоцьці дрогкім трону
і ў кубку моцнага віна,
дзе подых гаспадарскі сьпіць...
Удава самотная адна
яго трымае, але піць
ня хоча. Зараз – не пара.
Чакае і вяртаньне сьніць
назад свайго уладара:
адчыніць браму вартавы,
князь стане пасярод двара
не пераможаны, жывы...
Вось нейкі гук зрывае сон,
як вэлюм ў панны з галавы, –
падковаў грукат! Не, ня ён...
I рэха доўга паўтарае
калісь накладзены праклён.
Князёўна зноўку засынае...
 
4.XI.2001.
 
 
 
 
*  *  *
Вецер гуляе ў напарсткі
кубачкамі з пластыку.
Дрэвы запозьнена робяць
ранішнюю гімнастыку.
Менск вяртаецца з Гораду
                                                          з офісаў і заводаў,
месьціцца ля тэлевізараў
у пошуках танных прыгодаў.
Плавае флот недапалкаў
у акваторыях лужын,
хтосьці гатуе вячэру,
                                              большасьць, напэўна, – ужын.
Вочы вакон заплюшчваюць
                                                              жалюзі ды фіранкі,
бегаюць і страляюць
                                              у тэлевізары «янкі».
Дзень адлятае стары,
                                              дзень надыходзіць новы.
Нехта шукае пары,
                                        нехта шчырай размовы.
Дождж вышыня нараджае,
                                                          цемра рыхтуе пасткі,
блытае, перашкаджае
                                              ветру гуляць ў напарсткі.
 
Cакавік, 2004.
 
 
 
 
Ранішні блюз
У пяць гадзін раніцы, ў пяць
таксоўкі самотна стаяць,
месьцічы ўсе яшчэ сьпяць
у пяць гадзін раніцы, ў пяць.
 
У пяць гадзін раніцы, ў пяць
шклом алкашы не зьвіняць,
дзеці макдональдсы сьняць
у пяць гадзін раніцы, ў пяць.
 
Хтосьці на працу ідзе,
хтосьці ідзе ваяваць,
хтосьці плыве па вадзе,
хтосьці працягвае спаць...
 
У пяць гадзін раніцы, ў пяць
сонна ліхтарні гараць,
рана судзіць і караць
у пяць гадзін раніцы, ў пяць.
 
У пяць гадзін раніцы, ў пяць
можна сабе дазваляць
простыя рыфмы ствараць
у пяць гадзін раніцы, ў пяць.
 
Хтосьці на працу ідзе,
хтосьці ідзе ваяваць,
хтосьці няведама дзе
толькі зьбіраецца спаць...
 
Кастрычнік, 2001.
 
 
 
 
*  *  *
З неба сонца, як кот,
пазірае з прыпечку.
Я гару, нібы кнот,
места таець, бы сьвечка.
У задушнай смузе
усё губляе абрысы
і падэшвы грызе
жвір гарачы, як прысак.
Пот па скроні бяжыць
гэтай сьпёкі адзнака
і ў цянёчку ляжыць
паўпрытомны сабака.
 
 
 
 
*  *  *
У Менску вільготна і цёпла,
ў смузе патанаюць агні.
Ўсё гэта фігня, безумоўна,
галоўнае – ты пазвані.
 
Іду праз натоўп, бы праз мора, –
бясконцыя хвалі галоў.
Са мной маё сьмешнае гора –
нагоды няма для размоў.
 
На ходніку мокрае лісьце,
у лужыне пачак, як буй.
Хоць гэта, напэўна, ня выйсьце,
усё ж такі – тэлефануй.
 
Калі ж зазьвініць у кішэні,
здалёк, як праз метры вады...
Бы Фаўст аддам за імгненьне
душу – толькі будзь гэта ты!
 
Лістапад, 2004.
 
 
 
 
*  *  *
Ня ведаю, як у Ландоне,
а ў Менску сягоньня зіма.
I места у белым палоне...
Ты ў хаце сядзіш? А дарма!
 
Выходзь! I табе завіруха
насыпле сьняжку за каўнер.
А вуха падставіш – і ў вуха.
Выходзь! Я на вулцы цяпер.
 
Ня ведаю, як там у іншых,
а ў нас будзе добры настрой.
Сьлядамі на сьнезе напішам
аб нашым спатканьні з табой.
 
Лістапад, 2004.
 
 
 
 
*  *  *
Над сталіцаю ноч
і ў позьняй таксоўцы
дождж імкне па шашы,
як па мокрай насоўцы.
Што ляжыць і блішчыць,
нацягнуўшыся туга.
I гучыць па-над ўсім
тапалёвая фуга.
А у штучным сьвятле
горад сам сабе сьніцца,
ў лоб цалуе яго
ў гэтым сьне навальніца...
З ненадзейных сяброў
ліпень першы і лепшы
за пісьмовым сталом –
за мяне піша вершы.
 
 
 
 
Прапорцыя
Восеньскае гра-
фіці:
жоўты – fifty
чырвоны – fifty
Лісцьця кан-
феці.
Thirty,
thirty,
thirty...
 
 
 
 
*  *  *
Я зьбягу ад вялікага гораду,
ад сваёй невымоўнай тугі.
Не бярогся я восені змоладу –
гэта пекла ў тры жоўтых кругі.
 
Я зьбягу, далібог, як найдалей,
ніцма лягу з разьбегу ў траву.
Стану цененькай радыёхваляй
і далей ад этэру зьбягу.
 
Закручуся, як вожык, у лісьце
і прасплю ў кубле да вясны.
Пэўна, гэта найлепшае выйсьце.
Вось цікава, ці сьніць вожык сны?..
 
 
 
 
*  *  *
Я ня супраць вуліцы «Кастрычніцкай»,
бо лічу, што назва ў гонар восені.
Згодна даўніх традыцый язычніцкіх
ў гонар лісьця і неба просіні.
 
Што дурныя праявы мінулага? –
пралятуць цягніком сустрэчным.
Ў сьветлай памяці сэрцы чулага
застанецца кастрычнік вечным.
 
 
 
 
*  *  *
Недзе ўверсе – Бог і навальніца,
дождж і парасоны тут, унізе.
Першая мільгае бліскавіца –
красавіцкі вечар на Нямізе.
 
 
 
 
Каляды
У цёплае кватэры,
як у замкненай сферы
анёлы і хімеры
з пачварным хараством.
 
Ня маюць мары меры
ды даць няможна веры,
што ты адчыніш дзьверы
у мой аціхлы дом.
 
Ляжыць кавалкам лета
пажоўклая газета.
Цыгарка, як камета
з абгрызеным хвастом.
 
А звонку ходзіць сьцюжа,
на шкле малюе ружы.
I, пэўна, мерзьне дужа
мой казачны фантом.
 
Адсюль далёка недзе
на полюсе мядзьведзі
варушаць ледзьве-ледзьве
сусьветны наш садом.
 
У цёмнае кватэры,
як у жывым этэры
Я – Моцарт і Сальеры
і вечар за вакном.
 
Лістапад, 2004.
 
 
 
 
*  *  *
Як зерне ў Боскае сяўбе
мы, дзе расьцем, дзе нікнем долу.
I кожны піша без дазволу
Евангеліе ад сябе...
 
 
 
 
*  *  *
Без сьвятла ў хаце маёй,
дзе я адзін – цёмна.
А як у хаце тваёй,
дзе ты адна без сьвятла?..
 
2002
 
 
 
 
*  *  *
Лісты мае,
мае паданьні,
што я складаю для цябе –
мая самота
і ваганьне,
мая няпэўнасьць у журбе...
 
 
 
 
*  *  *
Вершы нараджаюць ў цішыні.
Хай пасьля чытаюць іх на пляцы.
Музы патрабуюць ціхай працы,
вершы нараджаюць ў цішыні.
Ці у полі голым, ці ў палацы,
ці у летуценнай вышыні.
Вершы нараджаюць ў цішыні.
Хай пасьля чытаюць іх на пляцы.
 
 
 
 
*  *  *
Мае вершы, як сьмерці, баяцца паперы.
А здараецца часам, што нават мяне.
Быццам плямаў крывавых на белай сьцяне,
мае вершы, як сьмерці, баяцца паперы.
Нібы келіха тога, што не абміне,
як выпрабаваньняў у веры...
Мае вершы, як сьмерці, баяцца паперы.
А здараецца часам, што нават мяне.
 
 
 
 
*  *  *
Растлумачыць, як пішуцца вершы,
я ні вам, ні сабе не магу.
Мне калісьці сустрэўся мой першы
у дзьвюх вуліцаў на рагу.
 
Ён складаўся з дажджу і грымотаў,
з парасонаў, аблокаў, нябёс,
з паўсядзённых звычайных турботаў,
з тых, што нам выдаткоўвае лёс.
 
Я ўглядаўся ва ўсё ў задуменьні,
покуль там, недзе над галавой
нараджалася паразуменьне
паміж вершам, натхненьнем і мной.
 
2002
 
 
 
 
*  *  *
пішу удзень,
палю уночы,
каб бачыць тое, што пішу.
Гарыць агонь, і сьлепнуць вочы,
і ўсё раблю, нібыта двойчы,
і каюся, нібы грашу.
 
19.XI.2003.
 
 
 
 
*  *  *
Думкі лётаюць ды ня пішуцца,
на паперы аловак крышыцца.
Я скраду колькі рыфмаў у восені,
сапсую нашы з ёю адносіны.
А пасьля аднаўлю з ёй стасункі,
прэзентуючы вершы-ласункі.
 
 
 
 
*  *  *

Анатолю Івашчанку

 
У кожнай згодзе ёсьць сваё «годзе»!
У кожным добра ёсьць сваё «до»!
Іду, апрануты па апошняй модзе,
адэптам веры ў маім народзе,
веры ў нагоду выпіць «па сто».
 
I, ўласна кажучы, на ўласнай мове
хочацца толькі зацята маўчаць.
Ў несказаным слове,
нібыта ў замове,
яднаюцца «дзякуй» і «ё... твою мать».
 
А з словаў такіх – складаюцца вершы.
I іх застаецца адно запісаць –
«Ты быў не апошнім, на шчасьце й ня першым»
напіша хтось іншы, і, пэўна, што лепшы,
і кропку паставіць, каб ты змог пачаць...
 
 
 
 
*  *  *
Тры месяцы лета, як тры трыялеты,
як тры напаміны пра ўсё, што было,
як птушкі, што сталі утрох на крыло.
Тры месяцы лета, як тры трыялеты
зьляцелі ад нас, і насланьне сплыло.
Я выйшаў з кіно, і камячу білеты...
Тры месяцы лета, як тры трыялеты,
як тры напаміны пра ўсё, што было.
 
 
 
 
*  *  *
...Бездакорным халодным і чыстым
стылем...
белым...
атрамантам памяці
піша ліст за лістом
і зьнішчае ўрачыста
ноч у вэлюме
сьнежнае замяці.
 
 
 
 
*  *  *
Ня то, каб гэты раз быў першы,
і ўсё ж я жыў у чароўным сьне –
як засяроджана яна чытала вершы!
А толькі перагортвала мяне...
 
Увесь мой сьвет, і ўнутраны, і зьнешні,
яна кранула. Ўжо наўрад хто так кране...
Яна мае дэкламавала вершы!
Пры гэтым не зважала на мяне...
 
На ўсё адмераны і час, і межы.
Я гэта ведаў, ды баяўся, што міне...
Ах, як яна мае любіла вершы!
I толькі шкода, што кахала не мяне.
 
 
 
 
*  *  *
Калі ты прыйдзеш да мяне,
я незаўважна буду побач.
Як неба з зорамі апоўнач.
Калі ты прыйдзеш да мяне.
Нібыта пры касьцёле пробашч,
і так, як ісьціна ў віне.
Калі ты прыйдзеш да мяне,
я незаўважна буду побач.
 
 
 
 
*  *  *
Што аддаць, каб зьявіцца ізноў
там, дзе ты,
                          там, дзе неба бяз хмараў,
дзе віном разбаўляецца кроў
у канцэнтрацыі мараў?
 
 
 
 
*  *  *
Я, як мог, марнаваў час,
з сілаў усіх спакушаў лёс,
што ў бакі паразводзіў нас,
што сьцяной паміж намі рос.
 
Час, як мог, мяне шкадаваў,
лёс, як Бог, мяне бараніў.
Час на роздум сябе даваў,
лёс ня блытаў, і не маніў.
 
А я мроіў у дзіўным сьне,
дзе няўладныя лёс і час,
там, дзе Вы жывяце для мяне,
там, дзе я існую для Вас.
 
 
 
 
*  *  *
Ня ліце гэты келіх поўны.
Мне кроплі досыць каб адчуць –
скажу – ня схочаце пачуць.
Ня ліце гэты келіх поўны.
Ён небясьпечны быццам ртуць,
сьмяротны для вар’ята поўні.
Ня ліце гэты келіх поўны.
Мне кроплі досыць, каб адчуць.
 
 
 
 
*  *  *
Я цісну тваю руку,
бо лепей сказаць ня ўмею.
I голас чамусь нямее.
Я цісну тваю руку.
Няхай гэты поціск разьвее
сумнівы твае і тугу.
Я цісну тваю руку,
бо лепей сказаць ня ўмею.
 
7.VIII.2003.
 
 
 
 
Чэскі трыялет
Гэта горы. Ня лепей, ня горай.
Гэта горы – напруга зямлі.
Іх туманы, бы сьнег, замялі.
Гэта горы. Ня лепей, ня горай.
Як на тронах сваіх каралі,
ўладары над маўклівай прасторай.
Гэта горы. Ня лепей, ня горай.
Гэта горы – напруга зямлі.
 
Вацлаваў. 18.VII.2003.
 
 
 
 
*  *  *
Залева.
I цягнуцца ніткі дажджу.
Улева
і ўправа па хаце хаджу.
Адбітак
агеньчыка сьвечкі на шкле.
Ва ўжытак
гарэлку ўводжу, але...
Ня сумны,
бо дождж мой адвечны сябрук.
Разумны
і моцны ў поціску рук.
Патрэбны,
як муза шуканьняў маіх,
і неба ў нас з ім адно на дваіх.
 
Ліпень, 2003.
 
 
 
 
*  *  *

Анатолю Івашчанку

 
Такім надвор’ем трэба жыць,
сягоньня паміраць ня можна.
Лятуць сьняжынкі асьцярожна.
Такім надвор’ем трэба жыць.
I быць ва ўсім, ў імгненьні кожным,
у кроплі, што на шкле дрыжыць.
Такім надвор’ем трэба жыць,
сягоньня паміраць ня можна.
 
25.X.2003.
 
 
 
 
Расклад
Забалела ў грудзёх у ацтэка,
ды зачынена была аптэка.
Адчынілі, як позна было.
Так расклад загубіў чалавека.
 
14.XI.2001.
 
 
 
 
Рамантык
Калісьці і звычайны унітаз
Мне падаваўся чымсьці кшталту трону.
Гарэў на кухні сіняй кветкай газ,
А мроілася мне ў ім карона.
 
24.X.2001.
 
 
 
 
*  *  *
Я не віншую.
Проста зычу
дабра ад сэрца усяго
нам не стае усім яго,
я маю трошкі і пазычу.
Я не віншую.
Проста зычу
дабра ад сэрца усяго.
 
 
 
 
*  *  *
Маё тут існаваньне
мае праявы дзьве:
самога з сабой ліставаньне,
ці ўстрыманьне ледзьве.
Маё затыканьне адтулін,
з якіх непакоем дзьме.
Лёс бацькаў, і лёс матулін,
і дзедаў у барадзе.
На гэтым няўцямным сьвеце,
на гэтай пакутнай зямлі
я сам і «Бацькі і дзеці»,
і птушка ў мёртвай пятлі.
Маё тут існаваньне,
мая экзістэнцыя тут –
зьнішчэньне сябе дазваньня,
мой рынг і на рынзе кут.
Маё шляхецкае права
апошняе ночы з сабой.
I скончаны крывава
перад люстэркам двубой.
 
 
 
 
Ноч у маёнтку
Ноч за вакном,
сьпіць аканом,
дзьме ад ракі,
сьпяць мужыкі.
Коні паснулі,
ціха ў вульлі,
быдла ў стойле,
жыта ў полі,
сны сьняць дубы
і галубы,
дрэмле сабака,
кот-небарака,
мыш у капе
ціха сапе.
Жыта ў мяшку,
тхор у стажку,
кныр ля карыта
рохкае сыта.
Пан у пакоі
сьпіць у спакоі.
Разам з ім дом.
Ноч за вакном...
 
 
 
 
*  *  *
Не глядзі.
Нельга так глядзець.
Так глядзяць мой анёл і матуля.
Так глядзець трэба права мець,
нібы лёс, нібы лёсу куля.
 
Не маўчы.
Нельга так маўчаць.
Так маўчаць абразы у хаце.
Так маўчаць, бы сякеру ўзяць,
нібы суд вяршыць, каце-браце.
 
Не крычы.
Нельга так крычаць.
Так крычаць можна ў чыстым полі.
Так крычаць – волю абвяшчаць
й быць закладнікам гэтай волі.
 
Не крыўдуй.
Пасядзім удвох.
Паглядзім як у вочы ў неба.
Гэта ўсё, што я для цябе зьбярог...
Не крыўдуй, можа, хоць і трэба.
 
19.XI.2003.
 
 
 
 
*  *  *
Шукаць: дзе трошкі меншы дзень,
                    дзе адпачнуць ад сьвету вочы,
                    дзе болей задуменнай ночы,
                    якая дасьць гаючы цень...
 
Знайсьці: усё наадварот
                    і процьму новых наваротаў.
                    Капаць, як на асфальце крот,
                    стаяць баранам ля варотаў.
 
 
 
 
*  *  *
Я рэдка суцяшаю тых, хто плача,
бо больш за ўсё палохаюся сьлёз.
Мяне не ўспрымайце усур’ёз
і не паліце цыгарэтаў нашча.
Глядзіце – пада мной вібруе трос,
унізе пазяхае плошча-пашча...
Я рэдка суцяшаю тых, хто плача,
бо больш за ўсё палохаюся сьлёз.
 
 
 
 
*  *  *
480
М*****

 
Я стаміўся цябе праводзіць
кожным разам, нібы назаўжды.
I жадаю, каб ведала ты:
я стаміўся цябе праводзіць.
Бо ня злыдзень і не сьвяты,
бо наш час у нябыт адыходзіць.
Я стаміўся цябе праводзіць
кожным разам, нібы назаўжды.
 
 
 
 
*  *  *
ДАІ спыніла пісьменьніка,
пакарала за звычкі аматарскія.
Да косачкі і займеньніка
адабрала правы аўтарскія.
 
 
 
 
*  *  *
460
Сп. Бабкову

 
Як выйдзем з «Галерэі Б»,
нас усіх пасадзяць на галеры.
I што ўсе рыфмы і памеры,
як выйдзем з галерэі «Б»?
Ты не дасі, напэўна, веры.
Не пераконваю цябе.
Як выйдзем з галерэі «Б»
нас ўсіх пасадзяць на галеры.
 
Кастрычнік, 2004.
 
 
 
 
*  *  *
Як мы адзін аднога забываем,
нас памятае наша памяць.
Бывае, гэта цяжка ўцяміць,
як мы адзін аднога забываем.
I ў рэшце рэшт ўсё тое, што мы маем,
сьвядомасьць нашу моцна пляміць.
Як мы адзін аднога забываем,
нас памятае наша памяць.
 
Сьнежань, 2004.
 
 
 
 
*  *  *
Хутка Каляды і Новы год
і хочацца, як ніколі ў гэтым разе,
забыцца на крыўды нашых нязгод
і хоць гадзінку пабыць разам.
 
Ды вось толькі іншы ў жыцьці паварот,
ці кропку, ці коску пастаў у сказе,
сяджу ў фатэлі, як кінуты кот –
я тут – у Менску, ты там - у Празе.
 
 
 
 
*  *  *
Якая розьніца,
што ўсё так робіцца?
На лусты кроіцца,
як хлеб жыцьцё.
I хто адмовіцца,
і як адмыецца?
Хіба памоліцца,
калі дасьцё.
 
 
 
 
*  *  *
Пройдзе гадкоў дзесяць,
стане гадкоў з трыццаць –
будзе і ў нашым сьмецьці
досыць цікава рыцца.
 
 
 
 
*  *  *
Які сам ты –
такі й твой Санта!
 
 
 
 
*  *  *
Ціха!..
Сядзі
й не будзі
ліха.
Можа
яно
і ня прыйдзе
само...
 
 
 
 
Прысьвячэньне Ю.І.
Што ў мяне без цябе было?
Ды гады, што ішлі і ляцелі,
з фотаздымкаў у альбоме глядзелі
і са сноў, як згасала сьвятло.
 
Што ў мяне і дагэтуль ёсьць? –
Дзень і ноч, і зрэдзьчас напаміны,
і ўзгадкі ў колер язьміна,
і між імі ў горле косьць.
 
Што яшчэ ў мяне ёсьць апрача?
Апроч гэтых суботы й нядзелі...
Што ў цябе, апрача кудзелі?
Што ў мяне, апрача мяча?
 
 
 
 
На вянчаньне Анатоля і Тацяны I.
Звонку пятніца, травень з крыжом
тут – сьвятар і васковыя сьвечкі
і анёлы кладуць вам на плечы
свае рукі, што пахнуць дажджом.
 
Звонку горад. А тут ў цішыні
дзьве сапраўдныя вашы кароны –
два сьцьвярджэньні Яго абароны,
два пагляды з Яго вышыні.
 
 
 
 
*  *  *
Неба любіць ваду,
            бо бачыць у ёй сваё адлюстраваньне.
Вада любіць неба, бо глядзіць на яго, як на сябе.
Зямля любіць дождж, бо пасьпявае ў кроплі,
            што падае, паглядзець на свой адбітак.
Кропля любіць чалавечае вока,
            бо думае, што гэта маленькае неба.
I мала памыляецца,
            бо вока таксама нараджае кроплю
                                                                                        – сьлязу.
 
 
 
 
*  *  *
Нарадзіўся бяз звычкі хадзіць.
Вучыўся бяз звычкі сядзець.
Служыў бяз звычкі стаяць.
Працаваў без уменьня згінацца.
Любіў, ня здольны саступаць.
 
Так і памёр, не прызвычаены жыць.
 
 
 
 
*  *  *
Мае няспраўджаныя мары
з вачыма хворых шчанюкоў
глядзяць, нібы з туману фары,
нібы сігналы маякоў.
 
Маё разгубленае сёньня,
маё каханьне давідна,
мая няспоўненая поўня
і ты, мая адна.
 
I ўсё, што неяк удалося,
сваім лічыць ужо адвык.
Мінула што, што засталося,
аднолькава займае дых.
 
 
 
 
*  *  *
той, хто чакае дажджу,
не пакрыўдзіць яго парасонам,
не схаваецца ў хату, як далей,
ў пераход ці засцаны пад’езд.
 
той, хто чакае сонца,
не начэпіць на нос акуляраў,
не абмажацца брыдкім крэмам
і ў салярый ня ступіць нагой.
 
той, хто чакае ночы,
ня ўключыць сьвятла ў пакоі,
не прыпыніцца пад ліхтарняй,
ці ў мігценьні рэкламнай лухты.
 
той, хто чакае ветру,
да яго ніколі ня сходзіць,
не зьняволіць яго ў ветразь
і у млын, як каня, не ўпражэ.
 
той, хто чакае свой час,
не спытае: «Калі ўжо нарэшце?»
не адкажа, што доўга зьбірацца
і няма дзе пакінуць ключы.
 
 
 
 
*  *  *
На ценькім валаску жыцьцё трымаецца
табе здаецца, што ляжыш на дне.
Я веру – у цябе ўсё атрымаецца
і будзе лад, ды толькі без мяне.
 
Гарыць душа, у нябыт зрываецца
і не мігціць сьвятло ў вакне –
з гадамі і благое забываецца –
і будзе лад, ды толькі без мяне.
 
Раман жыцьця чырвоным стрыжнем правіцца
і ісьціны няма нат у віне.
Міне і гэта, бо ўсё мінаецца
і будзе лад, ды толькі без мяне.
 
 
 
 
*  *  *
470
Волечцы

 
Маё соннае сьмешнае шчасьце
у доўгім белым пухавіку,
у сусьвету ўсяго цябе скрасьці
я хацеў бы, ды ніяк не магу...
 
Мая цёплая кропля пяшчоты
на вачах з дыяментамі сьлёз,
я ж напраўду ня ведаю, хто ты
й што рыхтуе наперадзе лёс?...
 
Мая вольная сьветлая птушка,
як шкада мне, што я не такі.
Толькі цень і нікчэмны твой служка
вольны йсьці на чатыры бакі.
 
 
 
 
*  *  *
І ніяк па-іншаму ня можам –
толькі так, каб балела сэрца.
I баліць, і наўрад дапаможа
шклянка кропляў ад «Допель Херца».
 
Хоць ўначы мулка нам, бы на дошках,
дзе ж прызнацца адзін адному?..
Бессань д’яблам на тонкіх ножках
невыносную носіць стому.
 
Час ідзе, час няўмольна сыходзіць,
ды няздольныя мы саступаць,
нам нагоды прасьцей вынаходзіць
ў ложкі розныя класьціся спаць.
 
 
 
 
*  *  *
Быў бы Джым, даў бы лапу на шчасьце
ды ні Джыма, ні шчасьця няма.
На вугольле астылае жарсьці,
нібы попел, кладзецца зіма.
 
Белым сьнегам з халодных нябёсаў
засыпае мой горад і сьвет,
і сьцяжынкі разьведзеных лёсаў
ужо ня зьвесьці ў адзіны сьлед.
 
 
 
 
*  *  *

2005-му прысьвячаецца

 
Незваротна зьнікае яшчэ адзін год,
і гучыць разьвітальная кода,
і з ужытку выходзіць ягоная мода –
незваротна зьнікае яшчэ адзін год.
Ён ня быў асаблівым, а ўсё ж такі шкода
яго крыўдных нястачаў і дзіўных даброт...
Незваротна зьнікае яшчэ адзін год,
і гучыць разьвітальная кода.
 
 
 
 
*  *  *
Калі нарэшце надыходзіць час,
калі з зямлёй разьвітвацца нам трэба
так дзіўна раптам ўсім бракуе неба,
калі нарэшце надыходзіць час.
I не спытаць нікога: «Ў чым патрэба?» –
не мы ўжо выбіраем, але нас.
Калі нарэшце надыходзіць час,
калі з зямлёй разьвітвацца нам трэба.
 
 
 
 
*  *  *
Ты, як брудную пляму ці
як стары нечытэльны файл,
выцірай імя маё з памяці,
пакідаючы ў дужках «смайл» J
 
100 адсоткаў – так будзе лепей.
100 прычынаў змагу назваць.
I don’t worry, and you be happy –
100 мужчынаў будуць кахаць.
 
Будзе прынц твой – і ўсё нанова,
што дагэтуль было – напляваць.
Толькі зьнішчы імя тэрмінова –
памяць нельга пераўсталяваць.
 
 
 
 
*  *  *
Зыходзіцца ў кропку праз шкло
                                                                      персьпектыва дарогі,
зьнікаюць у змроку агеньчыкі рэдкіх машын,
мы рушым наперад – туды, дзе лясы і разлогі,
і дрэмлем да часу пад ціхую музыку шын.
 
У кішэнях заплечнікаў лісьце з мінулага году –
паштоўкі ад Глублі і Глубелькі родных сясьцёр.
Праз справы і тлум мы счакалі нарэшце нагоду
ізноў дакрануцца да сэрца Блакітных азёр.
 
А ветрык цішэе і ноч нам кладзецца на плечы,
і сьцежка у цемры ўпарта вядзе да агню,
і словы няшчырыя, штучныя тут недарэчы
і цішыць адвечны спакой мітусьню.
 
Ды зноўку шляхамі знаёмымі
                                                                  вусьцішна пройдзем
у вэлюме белых і мяккіх, як сьнег, туманоў
усё, што так даўна шукалі,
                                                          напэўна, мы знойдзем,
што стане сюжэтам
                                            для нашых трызьненьняў і сноў.
 
 
 
 
*  *  *
Калі разьвядзе жыцьцё
вас у бакі далёка
і пралятуць гады
ды пралятуць аблокі,
і пэўны ня будзеш нават
было ўсё напраўду, ці...
Пазнаеш яе ў дзяўчыне
гадоў васемнаццаці.
I думаць пачнеш, зьнямелы,
як мог ты тады спаткаць
каханьне, што іншых змушае
адзіную тую кахаць.
 
 
 
 
*  *  *
Ня мроіцца стаць манахам
не сапраўдным
і не будысцкім.
Ня хочацца сьпіцца са страху
не айчынным бальзамам,
ня рыжскім.
Няма жаданьня, каб чэрці,
псавалі радасьць быцьця.
Дык крый Божа боязі сьмерці,
калі ёсьць хоць хвіліна жыцьця!
 
 
 
 
*  *  *
Нам усім у жытцы не стае
каханьня, цеплыні, надзеі.
Мінаюць розныя падзеі
і мы, на жаль, не маладзеем.
А вось каханьня не стае...
 
I лёс нам шанцу не дае,
і боскай нам бракуе ласкі,
адно расповеды і казкі.
А замест твараў толькі маскі.
I ласкі Бог нам не дае...
 
I сонца квола устае,
рыпіць ў падлозе сумна дошка.
Ізноў стаптаная дарожка:
на працу, з працы і да ложка.
На ўчора заўтра выдае...
 
Ды будзе ўсё, як мае быць!
Бо горай быць ужо ня можа.
Нарэшце Бог нам дапаможа.
Мы будзем жыць!
Мы будзем жыць!
 
Чэрвень.
 
 
 
 
Крылы
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Дзень N
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Кім я хачу стаць пасьля сьмерці...
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Ab ovo
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Лінія лёсу
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Мой дом
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Захаваньне параметраў
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Лютаўская ноч
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Verba volant?
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Да заўтра
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙   ∙
 
 
 
 
Падабаецца     Не падабаецца
2009–2021. Беларусь, Менск.