А ён адзіны, той, хто мае права –
Стаяць, не варушыцца, не крычаць.
Ён – космас, і яго над намі слава
Спакоем прымушае ўсё гучаць.
|
|
|
|
На зямлю маскараднае золата скiнулi клёны.
На зiму зачынiлiся атракцыёны.
Штучны рай скончыў працу. Маляр прапакосьцiў арэлi.
У Кiтай чарнагрудыя сiтаўкi пераляцелi.
Састаўны самалёт разабралi мужчыны.
Да вясны карусельшчык узяў адпачынак,
На ланцуг пасадзiў аглядальнае кола.
Галоўбух налiчыў адпускныя i холад.
Уцякла мiтусьня. Засталiся туманы.
Да цяпла абязводзiў сантэхнiк фантаны.
На вадзе плаваў лёдзiк блакiтны i тонкi.
Дзе-нiдзе засталiся на клумбах рамонкi.
Нагадаў iнжынер адключыць асьвятленьне,
Загадаў паздымаць карусельных аленяў.
Пад замкi прадаўшчыцы паставiлi цiры.
Медзякi ды бiлеты надзейна схавалi касiры.
Тонкi дрот павуцiньня аздобiў дашчаныя касы.
На завод павярталiся бочкi з-пад хлебнага квасу.
Гаражы ненадзейны метал ратаваць узялiся.
На дажджы папяровыя шклянкi па шве разышлiся.
За сэзон аблупiлася фарба рэклямнай афiшы.
Белы сон пра сваё красаваньне паклiкалi вiшнi.
Ссох, завяў каля плота высокi дзядоўнiк.
Сьпiлаваў i спалiў нежывыя галiны садоўнiк.
У агнi спакваля жалуды спапялелi.
Цiшынi дачакалiся ўрэшце алеi.
|
Паляшучка мяне пацалуе на ўцеху каханьню, –
Расьсячэ далягляд на заходзе iмклiвая каня.
Шчупакi плаўнiкамi сьпiлуюць чырвоныя сосны;
Мёд жывiцы ў цыстэрны зьбяруць меднавокiя восы;
Цягнiкi, як вужакi, цяжкiя галовы падымуць;
Закiпiць небасхiл i зацягнецца вугальным дымам;
Страказа-верталёт прамiне сваю цёплую зорку;
Прыгадае Зямля – час Адама ад яблыка горкi;
Абумовiць пяшчота эксперымэнтальныя зьмены;
Чарапаха пакiне самотнаму панцыр каменны;
Дыназаўры-бульдозеры спаляць салярку густую;
Здрыгануцца каўшы, экскаватары залямантуюць;
Маладая вада загартуе стотоннага латнiка-рака;
На свой цень азiрнецца – забрэша здурэлы сабака;
Спруцянеюць ад зайздрасьцi ведзьмы, пачуўшы пра дзiва, –
Паляшучка на долю лiхую дачку нарадзiла.
|
Стаю на журботнай пожнi
І ўсё не магу паверыць,
Што скора туман абложны
Пабелiць лiловы верас.
|
Не глядзi ў парафiнавы стаў –
Дзе пад лёдам згарэла лiлея,
Над якiм скавытаў i стагнаў
Незашпiлены вецер завеi.
Паглядзi на вясновы пясок,
Што цячэ i цячэ праз пальцы;
І паслухай, як шашаль-жучок
Цiха точыць калону ў альтанцы,
Цiха рэжа азьбеставы блок.
|
Парывiсты моцны вецер
Па-над хваляваньнем вады
Хiстае тонкае вецьце
Самотнай сiвой вярбы.
На блякла-рудым балоце
Вiхурыцца зiмны сьвiст.
У ломкiм сухiм чароце
Спыняецца чорны лiст.
|
Дзiця варухнулася ў сьне,
І запалiўся сьвiтанак.
Вярнулiся да мяне –
Вясна i валошкавы ранак.
У бэзавае акно
Пастукаў ружовы голуб...
Было тое ўсё даўно,
А зараз – лiловы холад.
|
На шэра-жоўтым сухiм асфальце
Ляжыць мой сiнi вiльготны цень.
Празрыстыя доўгiя ценевы пальцы
Дрыжаць, як дарэмна пражыты дзень.
У цень залятае сухое лiсьце,
Гарыць блакiтна-зялёным агнём;
І думкi, што дымам сплылi калiсьцi,
Вяртаюцца ўсёдаравальным днём.
|
Салодкi дым гадзiны шарай
На поўдзень крылы птушак нёс.
Блакiтна-попельныя хмары
Цяклi па дрэвах срэбрам сьлёз.
У мякка-чорныя калюгi
Плылi апошнiя лiсты;
А ядлаўцовыя кусты
Ішлi
На груд,
Як валацугi.
|
Мне даспадобы шарая гадзiна
І мацiцовыя туманы,
Калi санлiва i гасьцiнна
Гараць вяргiнямi парканы;
Калi за сiнiя фiранкi
Схавана хатняе цяпло,
А жоўта-белае сьвятло
Чаканьнем сагравае ганкi.
|
Вецер, выняньчаны шпакоўняй,
На крыле рэактыўных завей
Далятаў да сьцюдзёнай поўнi
І вяртаўся да цёплых дзьвярэй.
Ён брахаў скалазубым сабакам,
І на комiне чортам выў,
І завязваў вузламi дым,
За фiранкамi цiха плакаў...
|
Палае золкае паветра –
Гараць асеньнiя кусты,
Чырвона-цёмныя лiсты,
Сарваныя пякучым ветрам,
Ляцяць: на чорныя карэньнi,
Празь ярка-жоўтую зару,
У парудзелую траву,
На дол, на вострыя каменьнi...
|
Учора – гэта канадскiя клёны
На даляглядзе гарызантальным.
Заўтра – сасоньнiк, блаславёны
Надзеямi вертыкальнымi.
Сёньня – гэта сэрцалiстая лiпа
З крылатай кнопкай насеньня.
За лiпай трансфарматар усхлiпвае,
Прагнучы ператварэньня.
|
Спадзяваўся на чысьцiню
Маладога iльду i сьнегу.
Спадзяваўся на глыбiню,
Наканаваную небу.
Паплыла праз адлiгу вада,
Пахавала маё спадзяваньне.
Агарнула мяне туга,
Што жаданьняў – нiзваньня.
|
Ты не ў гуморы, я не ў гуморы.
Сядай за стол, мы пагаворым.
Нас аб’яднае агульны вораг.
Мы пагаворым пра наша гора.
Ня будзе лепей, ня будзе горай.
Нязьменна белы ня стане чорным.
Ня зьнiкнуць горы. Ня згаснуць зоры.
Дык што мы творым? Нашто гаворым?
|
Афiшы, перахрышчаныя клеем,
Чытаюцца дзяўчынкай па складах.
Новабудоўлi моцна пахнуць глеем,
Вартаўнiкi сумуюць пры складах.
Хлапечае жыцьцё мiкрараёнаў
Заблыталася ў бiтумнай смале.
Будзiльнiкам зялёным, электронным
Мiргае вока часу на стале.
|
Бяз дай прычыны мне захарашэла.
Канструяваньне прапаведуе зiма.
Галiны сьпяць, устаўленыя ў шэрань.
На шкле крышталiзуецца туман.
Мароз малюе ацыдафiлiнам
Рафiнаваны бездакорны рай.
На скрыжаваннi перспэктыўных лiнiй
Уздрыгвае, бясспрэчна, мой трамвай.
|
Надзеўшы пацёрта-хiповую кепку,
Шыбую ў часова расквечаны сьвет.
Навокал зiхцяць размаiтыя кветкi.
Сьпявае, сьмяецца стракаты праспэкт.
У хмарах гуляе бананавы месяц.
Навокал рагоча, раве карнавал.
А я, адшукаўшы спакойнае мейсца,
Прыкурваю свой «Беламорканал».
|
Над мiкрараёнам лунаў
Напеў электронна-дрогкi;
Лавiлi антэнныя рогi
Другi, беларускi канал;
Экранная калыханка
Плыла ў папяровым лесе;
Мiгцеў пластылiнавы месяц,
Працяты тэлемаланкай.
|
Зачыненыя гаражы
Самаўпэўнена маўчалi,
У пекле вогненнай iржы
Яны алейнасьцi жадалi.
Гумовакрылыя стрыжы
Самазахоплена пiшчалi,
Раскрэсьлiвалi вiражы
Над сьметнiцай i гаражамi.
|
На душы ў мяне металалом,
А не камень двух- цi трохпудовы;
Бо мяняю процьму валуноў
На адну шчасьлiвую падкову.
Божа, Божа, што тут гаварыць?
А каму на гэтым сьвеце лёгка?
Дык няхай душа мая гарыць,
Брату выплаўляючы палёгку.
|
У сьне сустракаеш другога,
А ўдзень ты ня помнiш яго.
Мяцеш i шаруеш падлогу,
Чакаючы мужа свайго.
Крухмалiш, прасуеш кашулi.
Дзiцяцi гатуеш абед,
Намыўшы да бляску каструлi.
Вось так i трымаецца сьвет.
|
Панурым восеньскiм дажджом
Цякла нудлiвая нядзеля.
Ты праз вакно на сьвет глядзела.
Твая душа плыла за шклом
І клiкала пакiнуць дом.
Ты нечакана спахмурнела, –
Схапiла за крыло душу...
– Спынiся! – я цябе прашу.
|
Зноў пiшу табе астатнi раз.
Адмаўляю знойдзенае слова.
Крышыцца завостраны аловак,
Крэмзаю недапiсаны сказ.
Шнар сячэ, i расьсякае шнар –
Зататуiроўваецца аркуш.
На паперы скрэмзанай
Упарта
Праступае
Зьненавiдны твар.
|
1
Цячэ, шапоча
Жвір скрозь пальцы. У руцэ
Застаўся камень.
2
Чаму вы, пташкі,
Ня зьведалі адзіноты
Па-над зямлёю?
3
Далёка ў небе
Марозна-сінім ранкам
Сканала зорка.
4
Несупынны дождж.
Як дзіця, спадзяюся
На будучы дзень.
5
Цаліком іду.
Сорак дзён парожняя
Дзедава хата.
6
Бруіцца вецер –
Засыпаючы сьляды –
Пясок бруіцца.
7
Наліваецца
Лакам цёпла-залатым
Ліст магноліі.
8
Ломкі лябірынт
Падлічвае памылкі
Шляхоў лягічных.
9
Са жмені ў жменю
Няспынна і марудна
Сыплецца жарства.
10
Кроплі чарніла
Упалі на чысты стол –
Зорнае неба
11
Пяро на сьнезе
Кінула пташка.
Каму, як ня мне?
12
Некалі ў мяне
Пластмасавы чалавек
У шкатулцы жыў.
13
Пазабаўляцца б
З такім прывабным сінім
Электрадротам.
14
Заснуў пад дажджом
Алавяны салдацік
У пясочніцы.
15
Не памылюся –
Назваўшы запальнічку
Любімай кветкай.
16
Памыляюся?
За павелічальным шклом
Той жа самы сьвет?
17
Шэрань на слупах.
Не спыняецца цягнік
Ля вясковых хат.
18
Халодны пакой.
Ціўканьне гадзіньніка
Не дае зануць.
19
Малады ліхтар,
Ты, напэўна, першы з нас
Павітаешся.
|
* * *
Сярод названых
i вядомых нам планет
шукаем новых,
каб пасьпець назваць сябе
на белай пляме карты.
* * *
У цёплым небе
над рогам маладзiка
ўяўляю палёт –
мiгценьнем рудой зоркi
i цiхiм круглым гукам.
|
Не хапiла слоў, хапае сьлёз
На матыў адвечнай песьнi песьняў.
Што казаць, такi ўжо выпаў лёс –
Разьвiтацца ў ядлаўцовым лесе.
Ты ня ўмееш плакаць па начах,
У пару бяссоньнiцы бязбожнай;
Замярзаюць сьлёзы на вачах...
Хто ж такому гору дапаможа?
Я патрапiў у замкнёны круг –
Плача побач iншая жанчына,
А навокал ядлаўцовы дух,
Дымная сiнеча прад вачыма.
Мо’ на лёс ня варта наракаць?
Немаўля заснула на руках...
|
Я сустрэну цябе пад гарою,
Дзе вясна смачна пахне ральлёю,
Загарну ў тваё моцнае цела
Стогн душы сваёй захварэлай.
Хай астудзiць твая пяшчота
Горкi водар маёй адзiноты.
Апяку языком твае вусны...
Дужы вецер славянска-русы.
Прасьпявае былiну-казку
Пра зеленавокую ласку
Маладой i жаданай вясны,
Што прыходзiць у горкiя сны.
Зноў сустрэну цябе пад сасною,
І заплача сасна смалою.
|
Жывы камяк рудой кудлатай воўны –
Сабака – бег у шэрай цiшынi
Праз краявiд, iмжы шурпатай поўны,
Дзе ў яблыняў памерзьлi каранi,
Дзе жыў за плотам хрусткi зжоўклы сад,
Пад лёдам стыў асфальт дарогi ў горад,
Што мкнула ў незваротны далягляд
Праз вiльгаць у туман i ў холад.
Сьцямнела. Ноч, нiбыта сiнi сум,
Ляцiць, лунае, крылы разгарнуўшы...
Сабака, зьнiкшы ў будцы, змоўк, заснуў,
Прыцiснуўшы да цёплай шыi вушы.
І я тут быў, калi той час
Ператвараўся ў гэты сказ.
|
Праз мароз i сьлязу,
У туман i вясну,
На крывую сасну,
На сiвую расу
Прыляцела i села варона.
На вароне гарэла карона.
Пахiснулася раптам варона, –
Паляцела i зьнiкла карона
У сiвую расу,
Пад крывую сасну,
За туман, за вясну,
За мароз i сьлязу.
З тых часоў i гукае варона,
І крычыць: – Дзе кар-р-рона, кар-р-рона?!
|
Дужыя рогi быка
Цяжкае сонца трымаюць.
Шчыльную чырвань рака
Коцiць. Каменьнi сьпяваюць
Хорам глухiх галасоў.
Вецер гарачы хiстае
Поле рудых каласоў.
Стомлены дзень памiрае.
Прысак згарэлага дню,
Шарай гадзiнай названы.
Вiльгаць расы ў цiшыню
Сыпле. Прыродай абраны
Бык павярнуў галаву –
Падае сонца ў траву.
|
Камень – валун чырвоны,
Цёплы, зацяты, чуйны –
Слухае крык вароны...
– Камень, паўстань! – крычу я.
Спудзiлiся вароны.
Ветры валун паднялi.
Сонцам безабаронным
Камень паўстаў зь зямлi.
Крохкiх маланак блiцы,
Ляскат i трэск перуна
Падаюць у навальнiцы.
Чырвань гарыць валуна.
Як на вiльготнай глебе,
Камень стаiць у небе.
|
Я сьпяваю i слухаю песьню,
Выдумляю, складаю казкi,
І надзею на лепшае пешчу,
І чакаю любовi i ласкi.
Хмары белыя, песьнi волi
Праплываюць над галавою;
Я iду па бязьмежным полi
І шукаю адно – спакою.
Сонца дымна-халодным шарам
Млява плавiцца на даляглядзе –
Чырванеюць, рудзеюць хмары,
І зьнiкае надзея ў паглядзе.
Я пад зорамi засынаю;
Толькi ў снах усё роўна сьпяваю.
|
Варушыцца, крэкчучы, цемра.
Цярушыцца шолах i шэпт.
Бязьмерным зрабiлася цела
І страцiла пошукi мэт.
Навобмацак слухаю сьцены,
Іх стогны ў бязьмежнай iмжы.
Зьявiлiся хiсткiя ценi,
Кранулi за крылы душы
Пытаньнем: – Ты хто? І што страцiў?
Чаму не крычыш, а маўчыш?
Першай зьявiлася мацi,
Кiнула ў цемру крыж –
Бурыцца цемра маны...
Грукнула сэрца сьцяны.
|
Цар-лясун залатымi вачыма
На чырвоную кветку глядзiць,
І хiстаецца кветка няспынна,
Пад сасною крывёю гарыць.
Гэта папараць нарадзiла
У цёмным шэпце вiльготных дуброў
На Купальле чароўнае дзiва
Мiж аголеных каранёў.
Той, хто знойдзе чырвоную кветку,
Будзе шчасьце трымаць у руках,
І таму на Купальле спрадвеку
Пачынаюць малойцы шукаць;
А знаходзяць малойцы красунь,
І рагоча, рагоча лясун.
|
Зарыпела, запела падлога.
Дзверы грукнулi. Бразнуў замок,
І панесла мяне дарога
Нi назад, нi наперад, а ўбок.
У тым баку нават поле з гора
Валунамi даўно зарасло,
І шырока-глыбокае мора
Жорсткiм жвiрам-пяском заплыло.
Там ня сыплюцца ветры дажджамi
І ня падае цiхi сьнег.
Там варушацца пад грудамi
Ненароджаны плач i сьмех.
І знайшоў я там стрэльбу i штык.
І зрабiў я зь iх скрыпку i смык.
|
І розум перальецца з мовы ў мовы,
І ператворыцца ў траву ральля,
І перавернецца са дня на ноч Зямля,
І я крану чырвоны лоб каровы.
А можа, захад цёплы i барвовы,
А можа, чорны аксамiт чмяля,
А можа, колкi востры дрот гальля,
А можа, дух ледзь чутны, палыновы.
І раптам ноччу загудзе гадзiньнiк
І пераломiць вецер сiнi быльнiк,
А дождж збудуе краявiд з вады,
А сьнег накрые лес, мой дом i дрэвы,
І стануць шэра-белымi груды,
І зьменiць вечнасьць пацалунак Евы.
|
Давай ня будзем гаварыць
Нi добрага i нi благога,
Каб не пазбавiцца сьвятога,
Давай маўчаць i доўга жыць.
А наша слова не згарыць
Памiж руiнамi старога.
На плiтах новага парога
Яго нiкому не скарыць.
Калi перамаўчым зацьменьне,
За дымна-папяловым днём
Надыдзе зорнае iмгненьне.
Здарожаных мы памянём
За рысай лепшага iсьненьня,
А здраднiка мы праклянём.
|
Наша сустрэча не за гарамi.
Не за лясамi твой пачастунак.
Не за палямi мой пацалунак.
Наша пяшчота не за марамi.
Хоць i паблытаны словы вятрамi,
Хоць i, забыўшыся на паратунак,
Панi Маркота кратае струны
Стомленай арфы ў колiшнiм храме.
Сумная поўня нам спачувае –
Вузкiя сьцежкi асьвечвае ўпотай,
Хоць i хмурына поўню хавае.
Абавязкова горыч самоты
Мы да сустрэчы ператрываем,
Хоць i навокал стогнуць балоты.
|
Сьцяна, цьвiкi, вiсяць ватоўкi.
На дроце сьпее цар-кiндзюк.
На шыбцы пастку сплёў павук.
Там, на палiцах: кансароўкi,
Бутэлькi, слоiкi, вяроўкi.
Сьвiдруе шафу шашаль-жук.
Дзярэ дзяругу пан-пацук.
Там, па кутах, стаяць рыдлёўкi.
Там ноччу ходзiць шэры чорт,
На чорце скача чорны крот.
Там поўны круп стаiць цабэрак.
Вiсiць вяндлiны цяжкi кош.
Там мыш дзярэцца на куфэрак.
Сьцяна, тырчыць зламаны нож.
|
Ня ведаем,
што будзе...
Што было,
зьнiкае...
Мы будуем сабор,
дзе, можа, будзе
будучае жыць
мiж сьцен мiнулага,
пад купалам прасторы,
i разам зь iм
мiж часу,
на мяжы
узьнiкне зараз
i ўбачыць зоры,
чыё сьвятло
так доўга
да Зямлi
ляцiць.
|
На востры кант барвовых дахаў,
Памiж прутоў антэн, на лёд
Упала сонца – зьбiтым птахам...
За ветрам, ў сiнi краявiд,
Мiж велiчы бэтонных гмахаў,
Праз браму ночы вечар зьнiк...
На чорным небе звар’яцелым
Накрэсьлю крэйдай месяц белы.
|
Акно пасьпелi адчынiць
Насустрач вiльгацi паветра,
Але закуты розум сьпiць
Пад чэрапам зiмовых кветак.
У млосным сьне мядзьведзь ляжыць
На сподзе чорна-сiнiх нетраў
Зямлi. Сок падае на твары,
І адчыняюцца iмшары.
|
Нас не спыталi, нам далi жыцьцё...
Жаданьне нашае – у целе iснаваць
І разумець сусьвет як адкрыцьцё
Няспыннасьцi, упарта ашчаджаць
Той тэрмiн, дзе зьмясьцiлася быцьцё,
Але iстоту мусяць спакушаць
Бязгучным iснаваньнем па-за целам,
Дзе зноў зьбяромся мы ў бязьмежжы белым.
|
Пад кляштарам, у сутарэньнi,
Бязгучна сыпаўся леўкас.
Мы атынкоўвалi скляпеньне.
Маўклiвы лiк глядзеў на нас.
Няўзнак з-пад кельнi кропля вапны
Упала на руды абраз,
На цёмны лiк, i рысай трапнай
Пазначыла няўлоўны час.
|
Вакзальны дух. Настрой на зьмены скоры.
Як абразок, трымаеш ты бiлет.
Адно што добра – шчыра не гаворым.
Наш пацалунак запаўняе сьвет.
Мы пакiдаем дробязi на памяць.
Таго, што ёсьць, ня зломiш, каб хацеў.
Састаў кранаецца, i лiхтары сiгналяць
Рубiнавым агнём у чарнаце.
|
Быў дзень бяз сонца: мяккае сьвятло,
Ахутваючы, абмiнала формы,
Здавалася, што нерухомае плыло...
Быў вечар млявы, стомлены, бяззорны.
Гублялiся абрысы – навакольле йшло
Да ночы з мокрым сьнегам, зь небам чорным...
А ноч была, як дзень празрыста-шары,
Пад нiзкiм купалам бясконцай хмары.
|
Узьнiк на даляглядзе горад –
Зацьвiў неонавымi зорамi.
І перад сонным сьвятлафорам
Аўтобус, уздыхнуўшы зморана,
Спынiўся, пахрыпеў маторам
На беразе асфальтавага мора...
Я выйшаў на бэтоннае прымор’е.
Стаяла надзвычайнае надвор’е.
|
Ты чырвань цэглы нёс i нёс наверх,
Каб наблiжаў да белых промняў сонца
Нас новым днём наступны крок-паверх.
І быў, здавалася, рух угару бясконцы...
А быў бясконцы толькi твой намер
Убачыць Сонца ў простай абалонцы.
Там пазiраў на першы хмарачос
Блакiтны голуб з чырванi нябёс.
|
Мiж сосен з жоўтаю карою,
Дзе пах смалы стаяў густы,
Дубок галiнаю крывою
Шпурляе зьверху жалуды
На неба ў лужынах рудое,
На белы жвiр каля вады...
Сьцямнела – сумна стала ў лесе,
Упаў лiсток сухi на месяц.
|
Печ трэснула, i дух пабiтай цэглы
Зьмяшаўся з пахам кветак i грыбоў.
На сьцены, на страху трава i мох узьлезьлi.
Гайдаючы на пер’i матылькоў,
Расьлiны выцягнулiся i леглi
На ганак – царства мух i мурашоў...
Паўмежкi зарасьлi. Бульбоўнiк зьвяў.
На крапiве блакiтны жук сьпяваў.
|
Пад цiхi голас добрых песень
Прыйшло дзяцiнства – успамiн:
Зялёным днём у шатах сосен,
Расой чырвонай у калiн,
Лiстом, што ў ветры круцiць восень, –
Губляе мiж дубцоў малiн;
І фiялетавай галiнай;
І сiняй i халоднай сьлiвай.
|
Блакiтны, рэдкi, лёгкi небасхiл
Шарэў i ружавеў над мяккiм даляглядам,
Над сьнегам i за сiнiмi стваламi сьлiў,
За цiхiм i спусьцелым нашым садам.
Ледзь бачны, белы маладзiк сьвяцiў
Над iльдзяным, зiмовым сном прысады...
Дарогi абмiнаюць белы груд,
Наш сад – майго спакою кут.
|
Гудзе, гарыць лiхтар блакiтны,
На вежу гул сьвятла лiе.
Твар вежы, жоўты i гранiтны,
Заплюшчыў вочы ў мёртвым сьне.
На небе шара-аксамiтным
Бляшанай поўнi твар плыве.
Лiхтар патух, i горад чорны
Пабачыў шлях зялёны, зорны.
|
Таполi пад зялёна-шэрым сьнегам
Хiстаюцца ў тумане i рыпяць.
Галiны крохкiя пад нiзкiм цяжкiм небам
Нагадваюць карэньнi. Пташкi сьпяць.
Імжа цярушыцца на горад чорным срэбрам.
Будынкi моўчкi нерухомыя стаяць...
Туман апаў, растаў, i цiха-цiха
Сьнег падае, i лёгка-лёгка дыхаць.
|
На шыбе замiльгалi ценi –
Зялёна-белы, колкi сьнег
Ляцiць на дахi i на сьцены.
Стаiўся гук. Схаваўся сьмех.
Празь цiшыню прыроднай зьмены
Чырвона-чорны кот прабег.
Чакалi сьнег, як зьмену сьвета.
Як сьвята, ўжо чакаем лета.
|
У пакоi, над сталом,
За вакном – дзе ноч над краем,
Над фiранкаю, за шклом
Зорка белая мiргае
У чорным небе: над iльдом,
Нас з табою суцяшае.
|
На сiняй вулiцы, пад жоўтым лiхтаром,
У кроках прагучала разьвiтаньне...
Заснула радасьць цiхiм белым сном –
Пералiлася у смугу чаканьня.
Мы будзем слухаць крокi зноў i зноў,
Пакуль не прагучыць у iх спатканьне...
Спатканьне, разьвiтаньне i спачын,
Блiскучы камень, надпiс-напамiн...
|
Блакiту рух над попелам паданьняў
У небе, мiж жывых iстот-аблок,
Стварае сьвет з празрыстасьцi каханьня.
Блакiтна-белы, сьветлы галубок,
Пачуўшы востры крык драпежнай канi,
Ляцiць, ляцiць, хаваецца у змрок.
Няспынна зьменлiвасьць аблокаў –
Малюю белым на блакiтным шоўку.
|
Амаль расплаўленае сонца –
Чырвонiлася ў абалонцы.
Стаяў рыпучы крык дразда.
Сяклiся: радасьць i бяда
У пругкiм голасе птушыным,
Над постацямi камiноў,
У гулкiм рокаце машынным,
Мiж кубатурнасьцi дамоў...
За непрытомныя аблокi
Цякло барвовае сьвятло.
Плыло самотна i высока
Маладзiковае крыло.
|
Ёсьць рэальная фантастыка –
У палёце лёгкай ластаўкi,
Мiж прапелернымi лопасьцямi,
Над дзюралеваю плоскасьцю...
Ёсьць маланка электрычная –
У пранiзьлiвай рытмiчнасьцi
Пiску навальнiчнай ластаўкi,
Пад лакатарамi-застаўкамi.
Ёсьць нязлоўленая пластыка –
У распнутых крылах ластаўкi,
Як нахiленая рызыка
Тоiцца ў палёце лыжнiка
Да блакiтнасьцi атласнае,
Да аблокаў пенапластавых...
Я злаўлю цябе, спрытная ластаўка, –
Начыкрыжу цьвiком цi фламастэрам
У салоне начнога аўтобуса,
На блакiтна-падрапаным пластыку
Падпiсаўшы – малюнак Глёбуса.
|
На мяжы навукi i прыроды
Здольны перспэктыўны чалавек
Збудаваў пратэзныя заводы,
Каб падзагрымiраваць калек.
Разгарнуўся чалавечы гэнiй,
Загулi такарныя станкi,
Зарыпелi штучныя каленi,
Рукi, ногi, пальцы, пазванкi...
Дзе пануе мятны водар сьмерцi
У сьвятле стэрыльных устаноў,
Тахкае капронавае сэрца,
Гонiць запазычаную кроў.
Засталося простую работу
Зьдзейсьнiць хiрургiчнаму нажу –
Не пашкодзiўшы лязом аорту,
Замянiць сапраўдную душу.
|
Зачапiлася хмара за комiны над хлебазаводам.
На рамбазе зьвiнела, заходзiлася цыркулярка.
Уздымаўся да неба драўляна-бурштынавы водар.
За касiлкаю сыпала трэск электрычная зварка.
Закусiўшы губу, вартаўнiк пэцкаў плот салiдолам,
Праклiнаючы ў думках лядачых чарцей-падшыванцаў.
На яго не зьвяртала увагi сярэдняя школа,
Адпусьцiўшы дадому маленькiя крылы цыратавых ранцаў.
Пад дажджом, разгружаючы моўчкi машыну з прычэпам,
Мужыкi пад паветку складалi мяхi з угнаеньнем.
Учарнелае лiсьце спрачалася з ботамi шэптам.
Пахла вулiца хлебам i восеньню да ачмурэньня.
|
Мы прыедзем дадому,
Зноў падпалiм бульбоўнiк,
І па саду старому
Паляцiць дым-вандроўнiк.
Сад гасьцей дачакаўся.
Стаiмо на паўзьмежку.
Чорны клён захiстаўся,
Лiсьце сыпле на сьцежку.
Залаты i чырвоны
Быў учора наш сад.
Дрэвы страцiлi кроны.
Я гляджу, як мой брат
Моўчкi ходзiць на градах;
Пэўна, слухае ён,
Як у чорных прысадах
Стогне сьсечаны клён.
|
Сьвiслач-рэчка коцiцца з гары –
Чыстыя крынiцы, цёмныя вiры –
Коцiцца да мора, мора-акiяна,
Бо з гары кацiцца ёй наканавана.
Ухапiўшы за белую поўсьць аблачыну,
Я спакойна ляцеў па-над Сьвiслаччу-рэчкай.
Незнарок напаткаў маладую жанчыну,
Што на чорнай хмурыне чакала сустрэчы.
Запытаў: «Цi мяне ты, жанчына, чакаеш?»
Адказала з хмурыны: «Чакаю другога».
Я сказаў: «Ты мяне назаўжды пакахаеш
І забудзеш, як сон, кавалера другога».
Мы ляцелi ўдваiх па-над Сьвiслаччу-рэчкай.
Я трымаў аблачыну, жанчына – хмурыну.
«Я чакала, чакала цябе цэлу вечнасьць», –
Вось i ўсё, што сказала мне тая жанчына.
Сьвiслач-рэчка коцiцца з гары –
Чыстыя крынiцы, цёмныя вiры –
Коцiцца да мора, мора-акiяна,
Бо з гары кацiцца ёй наканавана.
|
У маёй суседкi
Вырасла на столi
Залатая кветка
Дый згубiла колер.
Абмiнулi Рэню
Хлопцы-кавалеры,–
Кветкавы карэньнi
Леглi на шпалеры,
Пацяжэлi ценi,
Расплылiся вокны,
Разышлiся сьцены
У чарнаце глыбокай...
Мiльганула зорка
У жалобнай слоце.
Уздыхнула горка
Дзеўчына ў самоце.
Не тужы, Рэгiна,
Знойдзецца каханьне, –
Чорная вяргiня
Залатою стане.
|
Разьятрана, быццам вялiзны бугай,
Раве матацыкл стары i чырвоны –
Дзед Бронiк рулюе дадому праз гай.
Рахманае рэха бубнiць забабоны.
Пярэстай цялушкаю неба ляцiць
У чорны палон бугаiнага рыку.
Заглух матацыкл. Дзед Бронiк стаiць,
Ня чуючы ўласнага болю i крыку.
Яму падалося, што Ядзя iдзе,
Што жонка, якая памерла тым летам,
Паклiкала цiха яго кагадзе,
А словы Ядвiгi стаяць запаветам.
Калянае лiсьце ляцiць на траву,
Вятрыска ламае сухiя галiны.
У кожнай сасьне Бронiк бачыць труну,
А неба зрабiлася колеру глiны.
Чырвоная поўня над садам вiсiць,
Чужы матацыкл гудзе на дарозе.
На ганку самотны дзед Бронiк сядзiць,
Ядвiга чакае яго на парозе.
|
Казік надзеў зялёны капялюш,
Пайшоў у сад зьбiраць сьвiньням ападкi,
А там, у жоўтым шапаценнi груш,
Убачыў Казiк сiнi фартух маткi.
Яна iшла праз агрэсту кусты,
Празь мiтусьню камарыкаў-казюрак,
Праз водар яблык, моцны i густы,
Праз кветкi i лiсты рудых настурак...
Шасьцелi на паўзьмежках пацукi,
Трымцелi i гулi чмялi, жукi i восы...
Казюк прыпаў да матчынай рукi,
Расьцiснуты здарэньнем, безгалосы.
І змоўклi восы, пацукi, жукi,
Чмялi. Як бурачковая агатка,
Сьляза зьляцела з матчынай рукi,
І прыпынiлася на хвiлю ў садзе матка.
А можа, й не хадзiў наш Казiмiр
У сад, не сустракаў той любай маткi?
Дый не, стаiць вядро, а ў iм ападкi,
Дый у агатках-сьлёзах шэры жвiр.
|
Неба злоўленае – аконнае,
Магазiнна-пластмасава-новае.
Неба рэдкае, мякка-вясновае,
Як адноўленае iконнае.
Неба ранiшняе, вечаровае,
З указальнiкамi рознымi.
Неба гулка-вакзальна-дарожнае
Над маiм чорным роварам.
Перуновае-маланкава-ветлiвае,
Страказiнае – дрогкае, нiзкае,
Неабдымнае, дымнае з плiскаю –
Гэта неба салодка-летняе.
Неба дзеда Валодзi – вясковае
З матылькамi па-над кароваю.
Недасяжна-бясконца-блiзкае,
Мацiцовае – маё местачковае.
Неба густа-вiшнёва-ласкавае,
Самалётна-дзюралева-сiняе,
Аэрафлотна-застылае – зiмняе.
Неба зялёнае з ластаўкаю!
|
Ідуць каменныя гiганты
На эбанiтавых руках.
Пенабэтонныя атланты
Нясуць урбанiстычны гмах.
Над нерухомасьцямi блокаў,
Над пенапластавай гарой,
У паралонавых аблоках
Стракоча верталётны рой.
Мэханiстычнае гудзеньне
Перарабляе кожны гук.
Палiраванасьцю адзеньня
Сьпявае глянцавiты брук.
Іржа машыннага шыпеньня
Цячэ па вулiчнай хадзе.
Мой цень, акрылены трымценьнем,
То падае, то зноў iдзе...
|
Я той, у кiм жыве глыток спакою.
І той, у кiм стаiць агонь пякучы.
І той, хто дакранаецца рукою
Да поўнi, спапяляюча-блiскучай.
Я той, у кiм заблыталiся страсьцi,
Хто хоча працай выратаваць хворых,
Хто не пасьпеў пакуль яшчэ упасьцi,
Той, хто зьмяшае разам радасьць з горам.
Я той, хто сустракае ля аргану
Свой цень i цень свайго дзiцяцi
І хто свайму няўстойлiваму стану
Апору знойдзе ў простым слове Мацi.
Я той, хто ёсьць у гэтым белым сьвеце,
Хто чуе, бачыць, дыхае, кранае,
І той, усьлед каму сьпяваюць дзецi,
Той, хто пякельны водар выракае.
Я там, дзе крышаць неба самалёты,
Дзе цягнiкi руйнуюць рэшткi цiшы,
Дзе чалавек пакутлiва-самотны
І дзе ня можа быць нiякi iншы.
|
Дзе пыл курэў на аўтастрадзе,
На перакуленым адчаi,
Як на цэментнай балюстрадзе,
Сядзела кафельная чайка.
З малакаштоўнага металу
Яе халоднае сардэчка
Мэханiстычна грукатала
Памiж дарогай i мястэчкам.
Глядзела пудзiла з гарода,
Як за прыватнымi садамi
Жаўцела вежа льнозавода
Над залацiстымi стагамi.
Два срэбныя малакавозы
Правуркаталi да сталiцы...
Зьвiнелi пудзiлавы сьлёзы,
Бо чайка мусiла разьбiцца.
Памiж сталiцай i мястэчкам,
Памiж кюветам i гародам
Яе латуннае сардэчка
Знайшлi калгасныя льнаводы.
|
Іду праз боль да разуменьня слова,
Губляю цела, сон i пачуцьцё,
Губляецца астатняя ахова –
Безабаронным робiцца жыцьцё.
Халодны, вадкi, цьвёрды, цёплы космас
Стаiць у рухах i над мiтусьнёй...
У вогненных, блiскуча-белых космах
Палае праўда, зьнiтаваная з хлусьнёй...
А ён адзiны, той, хто мае права –
Стаяць, не варушыцца, не крычаць.
Ён – космас, i яго над намi слава
Спакоем прымушае ўсё гучаць.
І мы гаворым, блытаючы словы,
Сьпяшаючыся зразумець сябе,
Чытаем у падручнiках умовы,
Ня ведаючы, што сказаць i дзе...
Ідзе, iдзе праз космас нерухомы
Мой верад – мой пякуча-жорсткi боль,
І кiдаецца ў небыцьцё са стромы...
Крывёю пахне новай думкi соль.
|
Ацэтыленавы агонь
На чорна-сьлiзкае жалеза
Паклаў блакiтную далонь –
І засьвiстаў скразьняк з разрэзу.
Душа жалезнага быцьця
Стагнала ў гаркаце i дыме,
У асалодзе адкрыцьця –
На тэрмаядзерным уздыме.
Шуганьне ветру i агню,
Кананьне ветру i жалеза
Перараблялi цiшыню
На песеннасьць этнагенэзу.
У палымянасьцi плылi,
Упарта звонячы мячамi,
Чырвона-шэрыя палi
Над ворагамi й крумкачамi...
На даляглядзе чорны конь
Ляцеў празь iрдзяную замець...
Ацэтыленавы агонь
Вярнуў пакрыўджаную памяць.
|
Чорна-белага студзеня
Негатыўнасьцi звычныя,
Бо мой сьвет – фотастудыя
Аналiтычная.
Аб’ектывам гартаю
Раскадроўку аблiччаў,
Праклiнаючы зграю
Рэтушораў цынiчных.
На рэклямным праспэкце
Я здымаю каханьне,
У чырвоным аспэкце
Кампаную жаданьнi.
Пазiтыўна-няярка
Скончу дзённыя справы –
У «Траецкай» кавярнi
Вып’ю кубачак кавы.
|
Як сьцягi альтруiзму,
Да крухмальных аблокаў
Вецер кiдаў бялiзну –
Навальнiцу палохаў.
Ён ляцеў на балконы,
Рваў старыя газэты, –
І круцiла над сьветам
Некралёгi з партрэтамi.
Вецер нёс iнфармацыю
Напалову размытую,
Парушаў пунктуацыю, –
Уваскрасалi забiтыя.
Усьмiхалiся вусны
На паперы скамечанай,
І здавалiся глупствам
Усялякiя сьведчаньнi.
Над крыклiвымi гмахамi,
Над маўклiвымi блокамi
З друкаванымi птахамi
Вецер зьнiк у аблоках.
|
Няярка гарыць вiтрына.
Струменяцца адлюстраваньнi.
Тралейбусаў плыткiя зданi
Бруяцца ультрамарынам.
Анёлы аблокаў з дыкты
Ружовыя, нiбы мальвы,
Блiшчаць самалётнай эмальлю,
Паснуўшы ў палёце звыклым.
Завiс парашут парасону
Над цэдлiкам-парашутыстам,
У небе гандлёвай выстаўкi
Зiхцяць матылi з кардону.
Маўчаць манекены-Буды,
Нiбы эталоны здраньцьвеньня.
Над iмi шыльда – Адзеньне...
Галантарэя... Абутак.
Вiтаю сваё аблiчча
У дранай джынсовай куртцы.
Яно папяросу курыць
І лязгае запальнiчкай.
|
Месяц – камень, магнiт астранома,
Несхаваная ў час навагодняя цацка,
Учарашнiя ўсёдаравальныя промнi,
Танны згублены гузiк салдацкi...
Маладзiк – маляваны сьвятлом пачынальнiк,
Знак, якi выпадкова пакiнулi продкi,
Чарапочак археалягiчнай знаходкi,
Скрылiк лямпачкi зь бiблiятэчнай чытальнi...
Поўня – сродак болесуцiшальны,
Шкельца ад люстраных акуляраў,
Сподак ураўнаважаных шаляў,
Незагнаны ў сiло, шар бiльярдны...
Сход – кавалак будзённага дзённага неба,
У лiловай атруце лiмонная долька,
Напамiн, ад якога мне робiцца золка, –
Луста хрумсткага пасьлясьвяточнага хлеба...
Ветах – дужка наступнага сказа,
Ад якога пачнецца народная казка,
Алавянага неба iртутная частка,
Утаптаная ў ноч металёвая каска,
Камэртон арганiста, пакiнуты брату
На доўгую-доўгую памяць...
|
Мне падабаецца: мiкрараён –
Жалезны дух у канструктыўным целе,
Дзiцячы пляц i школьны стадыён...
Мне падабаюцца шурпатыя панэлi.
Люблю мэтро, асьветлены вагон
І колы, што на грукат захварэлi.
Люблю, калi састаў бярэ разгон
У доўгiм, як працоўны дзень, тунэлi.
Мне да душы падмуркi ў катлаване,
Абмазаныя ў чорную смалу.
Мне да душы iсьцi па рыштаваньнях
На самы найвышэйшы дах. Люблю
Убачыць на дарожным скрыжаваньнi
Рассыпаную з кузава зямлю.
|
У цемры стрэлiў выключальнiк, –
Прыпёрся металiчны хрушч,
Сеў на зялёны ў кветкi чайнiк,
Праскрыгатаў: «Лiсты ня руш!»
Перагарэў электрачайнiк;
Ператварыўся ў кветку жук.
Галодным застаецца крук!
Зноў моцна ляснуў выключальнiк.
|
На пурпуровым аксамiце
Ў блакiтнай вазе на стале
Тры кветкi пад зялёным лiсьцем
Хавалi пах у сiнiм сьне
Пакою ноччу... «Чаму ня сьпiце,
Кветкi-ружы? Куды ваш цiхi сьпеў плыве?»
У зорны холад адзiноты
Зьнiкаў адказ, шукаючы пяшчоты...
|
Лiрыка – гэта касьмiчная станцыя,
Здатная ажыцьцявiць узьнясеньне,
Вылепленая зь пялёсткаў акацыя,
Клямка, намацаная ў цёмных сенях,
Рытмамi створаная дэкарацыя
Для азарэньня i ўваскрашэньня,
Дадзеныя на хвiлiну вакацыi,
Лiпеньскi водар асфальту i сена...
Цiхая лiрыка – гэта прасьветленасьць,
Згубленая на iмгненьне акрэсьленасьць,
Сонечны зайчык на страчаных весьнiцах...
Сьцiплая лiрыка – гэта мэлёдыя,
Формула, утвораная асалодаю,
Хлопчыкам выштукаваная лодачка...
|
|
