#I
Доўга пад трамай ляжала
Сьцішна ў вясковым жыцьці,
Доўга ляжала, чакала
Скрыпка адна ў забыцьці.
Колькі йшло лет за лятамі,
Колькі йшло, сходзіла сіл! –
Скрыпка драмала. Пластамі
Клаўся і рос на ёй пыл.
Потам залітыя вочы
Гэткі ня мог сьлязіць глум,
Пальцу мазольнаму ўночы
Страшна крануць было струн.
Доўга чакае і сьмягне,
Покі хто з сэрцам такі
Скрыпчыны струны нацягне,
Гэткай чакае рукі!..
#II
Шоў вёскай той падарожны,
Чэзла дзе струньніца так,
Шоў і ў хаціну трывожна
Сьмеліцца стукнуць бядак.
Зважна дамок адчыніўся,
Просіць гасьціць гаспадар...
Скрыпка пад трамай... зьдзівіўся...
(Быў падарожны – пясьняр.)
Цягне скрыпулю з-пад трамы,
Пыл абмятае палой, –
Струны заенчылі самі,
Жаляцна самі сабой.
Льюцца пясьнярскія словы,
З дошкай ліповай пяюць;
Зьвесіўшы людзі галовы,
Слухаюць, думкі снуюць.
#III
«Доўга шукаў цябе, скрыпка, –
Гэткая песьня плыве, –
Быў без вадзіцы я рыбка,
Ягадка ў буйнай траве.
Рвалася сэрца і думы,
Гэт, да нязгадных сьвятліц,
Клікалі хвойныя шумы,
Клікалі шэпты крыніц!
Клікалі... Поўнілісь грудзі
Смуткам надзей і трывог...
Шоў між людзямі ў адлюддзі,
Што мог, і то ўжо ня мог!
Вёску мінаў я за вёскай,
Плёўся праз выдмы, кусты;
Трэ было, трэ было свойскай,
Музыкі свойскай, як ты.
#IV
Слаўся, сьвятая здабыча!
Пан я сягоньня ўсіх ніў!
Песень маіх не паліча
Той аж, хто зоры зьлічыў!
Птушкаю з выраю буду,
Пеці зязюлькай пачну,
Радаўніц жалямі люду
Ў вочы цікава зірну!
Громаў, маланак ахвотна
Буду і цар, і пастух,
Лягу расіцай вільготнай,
Выш’ю вясёлкавы крут!
Дзівамі кветкі купальскай
Кожную зваблю душу;
Буду няласкай і ласкай,
Богаў фальшывых скрышу!
#V
Прыйдзе Узьвіжаньне – стану
Ў лесе парадак вясьці:
Ў думкі жывіне ўсёй гляну,
Буду ўсёй пушчай трасьці.
Ночкай асеньняй засяду
За стол спраўляці «дзяды»;
З тым сьветам буду мець раду,
Ўспомню магілкі тады.
Вымкну зноў птушкай на вырай;
Сьвет не захоча ўжо спаць:
Будзе праводзіць ён шчыра,
Будзе ён шчыра чакаць.
Грай жа ты, скрыпка жывая,
Кожнай расходзься струной!
Хто мае сэрца? хто мае?!
Гэй жа, за мною, са мной!
#VI
Я пакажу ўсе вам чары –
Чары ўсе неба, зямлі, –
Шчасьця другога пажары,
Дзе б вы сагрэцца маглі.
Праўду ў лад новы настрою,
Новыя песьні злажу...
Гэй жа, за мною, са мною!
К сонейку шлях пакажу!..»
Так прызывае-галосе
Скрыпка ў руках песьняра.
Рэха пад неба няслося.
Днела ўжо; гасла зара.
Музыку чуюць суседзі –
Камень бы зрушыць магла!
Сьпеў пясьняр. Глянуў, угледзеў:
Хата пустая была...
1909
|
|
