Сэрп-месяц на небе між хмараў брыдзе срэдзь семені зор адзінокі; вось быццам гуляе шчупак па вадзе, ныраючы ў хвалях глыбокіх. Арол гэтак ўзьбіўшысь пад воблакаў сінь, магутны сваёй адзінотай, аб шэрай нізіне забудзе зусім, паднебным упіўшыся лётам. У кіеўскім замку Ўсяслаў Чарадзей змагаецца з духам бурлівым, і ўздох гладзінёю калыша грудзей, бы вецер дасьпелаю нівай. Ён думаў ня можа цяжкіх ўгаманіць, тугі сваёй цяжкай па краю; і гордае князева сэрца баліць, ды сон ад вачэй адлятае. Зь вязьніцы сумнай на княжы пасад яго ўвесь Кіеў паклікаў, – ён, ўсё-ж, з панаваньня ні з волі ня рад – ня хоча тэй чэсьці вялікай. Мілейшыя сэрцу парогі свае, пасад свой і тыя дружыны, зь якімі хадзіў у цяжкія баі, баронячы межы Айчыны. Мілейшы той Полацкі край дарагі і пушчы з пахучай жывіцай... Нядаўна Нямігі ціхой берагі крывёю зьліліся крывіцкай. Там мужных ваяраў ляжаць чалясы – хто-ж гоіць крывіцкія раны, тады, калі князь, першы Полацку сын, чужацкія носіць кайданы? I хоць над Нямігу склака груганоў няраз ўжо зьляталася ў госьці – ўсё-ж князева сэрца начамі дамоў ўсё клічуць байцоў сваіх косьці. Ўжо цемень радзее, ўжо зоры ўцяклі і зьнік бляды месяц за імі – князь ўсё яшчэ чуе зямлі свае кліч ды з думамі б’ецца цяжкімі. Ён чуе, як рвецца Дзьвіна ў берагох, бароў сваіх гоман адвечны, ён чуе, як ў полацкіх гордых мурох шуміць ўсхваляванае веча. Цьвіце ужо неба, як тыя ляны, і дзень ўжо над Кіевам сіні – князь слухае сэрца – б’юць, звоняць званы у полацкай роднай сьвятыні. Нядарам казалі, што князь – чарадзей... Хто-ж, духам прабіўшы прасторы, у Кіеве чуў-бы, як звон свой гудзе, хто б знаў, што ён сэрцу гавора? Вялікае сэрца мець трэба ў грудзёх і духу магутныя чары, каб чуць, як у полацкіх гордых мурох у звон сьвятой Зофіі ўдараць. Агнём палымяным трэ’ край свой кахаць, трэ’ вырасьці зь ніваў, загонаў, каб славу, багацьце, ўсё кінуць, аддаць, за кліч свайго роднага звона...
1941
|
|