Мне снілася, што мяно білі
на нейкай плошчы хунвэйбіны.
Па твары білі, па сьпіне.
Іх хунвэйбінскія дубіны
лупілі-білі так па мне –
як б’юць па пыльным дыване.
Мой учарашні брат і друг
зь мяне і выбіваў мой нізкі,
так званы рэвізіянісцкі,
так званы буржуазны дух.
«За што?! – я спрабаваў пытацца.–
Хіба я не люблю кітайца?
Хіба я вам ня друг і брат?..»
Быў у адказ –
удараў град.
Што ты дакажаш хунвэйбінам,
дубінам іх і ім, дубінам.
Нічога не дакажаш, не.
Тым больш – не наяву, ва сьне.
Яны ж, пад гіканьне і тупат,
пад дзікі рогат, дзікі сьвіст
затым мне учынілі допыт:
– Дык хто ты ўсё ж –
рэвізіяніст?!
Капітулянт? Капіталіст?
Ідэаліст? Матэр’яліст?
Дапытвалі пад шум і свіст:
«Чаму, скажы, не мааіст?!
Чаму маўчыш?
Дыханьне сьпёрла?!»
I да майго ўжо кадыка,
і да майго ўжо, бачу, горла
чыясьці цягнецца рука.
I падступаюць хунвэйбіны,
і ад раз’юшанай крыві
гараць іх вочы, як рубіны.
«Дык хто ты ўсё-ткі? – назаві!»
«Я чалавек, – сказаў я ціха.–
Я чалавекам хачу быць».
I закрычалі яны дзіка,
і сталі крыць,
і сталі выць:
«Вы чулі, чулі, хунвэйбіны?!
Дык гэта ж зmдзек,
дык гэта ж кпіны!
Дык гэта ж небывалы зьдзек!
Вы бачылі?! Ён – чалавек!
Вы чулі? Хоча чалавечнасьці!
Ён чалавекам хоча быць!
Дык ён жа горш за ўсякай нечысьці!
Такога мала і прыбіць.
Вы чулі, чулі, хунвэйбіны?!
Ён хоча ласкі галубінай,
сьмяяцца хоча і любіць.
А ну-тка даць яму дубіны!
Такога мала і забіць!
Ён хоча думаць,
яму мала,
што думае вялікі Мао
за ўсіх за нас і за яго!
Яму дай думаць! Ого-го-го!
Ён хоча ведаць,
яму мала,
што ведае вялікі Мао
усё і ўся, што дзе і як!
Ён хоча ведаць!
Ён – маньяк!
Ён хоча мець імя,
бо мала
яму імя такога – Мао!
Ня рад такому імю, гад!
Нягоднік! Здраднік! Рэнегат!
Ён хоча мець свой твар,
свой воблік,
сваё сьвятло!..
Ты ж – бледны водбліск
сьвятла, што йдзе, нібы зара,
ад вобліка правадыра!
Ён хоча... Чулі, хунвэйбіны?
(Яны ўзяліся за дубіны.)
Ён хоча... Чулі, хунвэйбінкі?
(Яны ўзяліся за дубінкі.)
Ён ні даўбешкай і ні пешкай,
ён хоча чалавекам быць!
Дык вось ён –
вораг нумар першы,
Якога мала і забіць!
Чацьвертаваць такога мала!
«Няхай жыве вялікі Мао!»
«Няхай жыве вялікі Мао!»
«Наш родны бацька,
наша мама!..»
Далей мне сьнілася:
прышылі
плакат мне на сьпіне – вось зьдзек! –
I ўсьцяж вялікай гэтай шыльды
вялікай літарай аршыннай
накрэсьлілі: «Ён – чалавек».
Адзін такі плакат прышылі,
другі павесілі на шыі
і павялі – на нейкі сход,
на нейкі суд ці эшафот.
Натоўп усьлед крычыць: «Злавілі!»
Натоўп усьлед крычыць: «Зламілі!
Вы бачылі? Ён – чалавек!
Не, ты ня будзеш ім павек!»
Паглядамі, нібы штыкамі,
мяне пранізвалі наскрозь.
Мне пагражалі кулакамі.
Крычалі: «Вось ён! Вось ён! Вось...»
Яшчэ ускрыквалі пад сьвіст:
«Яго – у самы чорны сьпіс!
У самы чорны, самы чорны –
калі такі ён непакорны!
У самы чорны, самы чорны!
Яго ў такія трэба жорны,
каб на муку перамалоць
яго паганы дух і плоць!..»
I тут я ўбачыў раптам жорны.
Такія ў вёсцы бачыў я.
Я ўбачыў жорны той жа формы,
ды толькі большыя ўтрая.
А, можа быць, разоў у дзесяць.
Як толькі іх змаглі падвесіць,
узьняць такія камяні?
Іх зь месца паспрабуй скрані.
Яны паўзьлі аднекуль зьверху,
і па-драконаўску,
па-зьверску
вурчэць адразу пачалі,
як нас убачылі здалі.
Раскрылі пашчу тыя жорны!
О, жах!
Хвіліна – і яны,
азьвераныя валуны,
нас перамелюць,
нібы зёрны.
I тут я закрычаў у сьне:
«Не, не, ня трэба!
Толькі – не!..»
Прачнуўся я ў халодным поце.
Рукой памацаў валасы.
Яны былі ў гарачым поце.
Так, пабылі мы ў пераплёце...
Яшчэ гучалі галасы:
«Вы чулі, чулі, хунвэйбіны?!
А ну-тка даць яму дубіны!..
У самы чорны, самы чорны!
Яго ў такія трэба жорны!..»
Я ўзьняў з падушкі галаву.
У ранішнюю сіняву
сплывалі зданьню хунвэйбіны
і дагасалі, як рубіны,
іх вочы... Быццам наяву
я бачыў гэта ўсё, ня ў сьне.
...Сінеўся новы дзень ў акне.
|
|
