РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Рыгор Барадулін
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Здубавецьця
Замест уступу
Рагацьцё
Прыбабунькі
Загадкі
Словы матчыны з Вушаччыны
Я сваю Марынку хоць пасярод рынку!
СЛОВЫ МАТЧЫНЫ З ВУШАЧЧЫНЫ
СЛОВЫ МАТЧЫНЫ З ВУШАЧЧЫНЫ
ПРЫМАЎКІ, ПРЫКАЗКІ
        
        
        
        Ня хваліся сеўшы, а хваліся зьеўшы.
        
        Той самы блін, ды ў рэшаці.
        
        Ня выходзіць у Хадоры тры бліны.
        
        Хваціў кашу шылам.
        
        Лёг ня еўшы, ўстаў ня спаўшы.
        
        Пайшла сучка баразной.
        
        Цалое, малое, большае папалам.
        
        Так ня так, ператакаваць ня будзем.
        
        Беднаму Іваньку і ў пізьдзе каменьні.
        
        Як увойдуць злыдні на тры дні, дык і за сем год ня выганіш.
        
        За тры гады боты, як перуном, спаліла.
        
        Пашкадаваў воўк кабылу – пакінуў хвост ды грыву. Ці будзіць яна жыва?
        
        Высьпеіць касьцянка – высьпіцца шляхцянка.
        
        Карову б’ець зык, а бабу бабскі язык.
        
        Новае сітца пакуль навісіцца, а як навісіцца, дык і пад лаўкай наляжыцца.
        
        Якія мы самі, такія нашы й сані.
        
        Пазайздросьціў хуй лапцю.
        
        Надаела сабачай лапе ляжаць на стале, дык хай пад сталом паляжыць.
        
        Чаго б сьляпы плакаў, каб сьцежку бачыў?
        
        Хоць сабачына, абы вочы ня бачылі.
        
        Ня было мяса, і пізда ня закраса.
        
        У дурной птушкі дурныя песьні.
        
        Запытала зіма, дзе ты лета быў.
        
        Ня быць казе на лазе, ня есьці ёй брэду.
        
        Зарадзіў Бог чалавечка – ні баран, ні авечка.
        
        З кім ня рос, таму ня дзьмі ў нос.
        
        Ня купіў бацька шапкі – хай галава мерзьніць.
        
        Вашапруд на кут, а добраму чалавечку добра і ў запечку.
        
        За гарой табе Насярэйка кланяўся.
        
        Красавіца, што з-пад стала кусаецца.
        
        І тыя хвалілі, што цераз шлеі валілі.
        
        І качачка казала: ты-ты-ты-ты...
        
        Дзень добры таму, хто ў гэтым даму!
        
        Бліны з падскокам.
        
        Спара ў дзяжу, і сын на вясну!
        
        Дай, Божа, сесьці на шчасьлівым месьці.
        
        Хорша, Базыль, ня рассыпай табакі.
        
        Хорша, тата, ня ўдавіся.
        
        Каб шырэй ступаў, дык на чарку б папаў.
        
        Сядзь, хай ня вісяць, адарвуцца – разаб’юцца.
        
        Забірайце збрую і едзьце к хую.
        
        Калі ты курэц, дык і май свой тытунец.
        
        Дурны, дурны, а скваркі любіць.
        
        Яму гавары, а ён брык дагары.
        
        Пазыкі ня ходзяць бяз’языкі.
        
        Глядзеўшы з рук, зробішся, як крук.
        
        Няспадзеўкі – дзіця ў дзеўкі – жох.
        
        А я жох сваё з запазухі.
        
        Няўлад мая сучка – за хвост ды на плечы.
        
        Толку, як з кілы мазгоў.
        
        Раньняя птушка цярэбіць дзюбку, а пазьная – вочкі.
        
        І няўмека пячэць, як з засеку цячэць.
        
        Ня лезь жаба, дзе коні куюць.
        
        Хлібай, ня дбай, хоць жыдка, ды многа.
        
        Хоць сучку, абы грошы кучку.
        
        Людскі рот – ня гарод, ня паставіш плот.
        
        На чужы раток ня накінеш нараток.
        
        Ня будзь ні войтам, ні сватам, ня будзеш чалавекам праклятым.
        
        Сам чорт адступіўся.
        
        Разьеўся, як шыла.
        
        З вялікіх выбораў – лапці ды абора.
        
        Нагінаючыся, ня нацалуешся.
        
        Абыходзімся мы бяз таго Гаўрылы, што каля нас ня жывець.
        
        Фіц выйграў, фіц прайграў.
        
        Дзесяць гадоў нявестка зжыла й ня ведала, што сучка бяз хваста.
        
        Што ня гожа, тое няпрыгожа.
        
        Матка ня знаіць, што цялятка рыкаіць.
        
        Нечага козамі сена псуваць, яны й лыкі зьядуць.
        
        На гора й сядун – дзіця.
        
        На чужое шчасьце й мухай ня ўпасьці.
        
        З гора кот капусту есь.
        
        Ні з колам у горла.
        
        Грозен рак, ды ў срацы вочы.
        
        Плач, галасі – рады ня дасі.
        
        Падняўся вышэй папараці.
        
        Усюды гож, як шавецкі нож – і боты шыць, і бульбу крышыць (скабліць).
        
        Худы, як склезень.
        
        Сыты, як рыдзель (як брысік).
        
        Мурзаты, як заткала.
        
        Халодна, як у ваўкаўні.
        
        Мокры, як мачонка.
        
        Ссох, як майскі венік.
        
        Сыт, хоць нажы вайстры на ім.
        
        Дай Божа ў найме людзям, ды ня мне.
        
        Хочаш мець злосьніка – пазыч грошы.
        
        Аддай рукамі, а хадзі нагамі.
        
        Даюць, ды з рук ня пускаюць.
        
        Дзе няма роста, там няма й прыгоства.
        
        Дабрахвочы глядзіць скупому ў вочы.
        
        Садраць, як чорт за бацьку.
        
        Лепей касіць касой, чым дугой.
        
        Смакам, смакам, смакаўно, а ўсё ж лепей за гаўно.
        
        Ва ўдавы два наравы, а ў удаўца бяз канца.
        
        Зьбялеў, як ліпа.
        
        Біся, сварыся, а на дабрыдзень слова кінь.
        
        Чужога рабёнка хоць маслам масьлі, а ён дзёгцем усё роўна сьмярдзіць.
        
        Каб табе даў Бог здароўя з жабіны прыгоршчыкі.
        
        Чужое дабро возьміць (бярэць) за рабро (вылезіць праз рабро).
        
        Кароўка – мамка, а сала – ямка.
        
        У каго няма статку, у таго няма і ўпадку.
        
        Цяжка толькі пачаць, а кінуць ураз.
        
        На від мужык хоць лапаць, абы жыць – ня плакаць.
        
        Каб госьці ня селі косьцю.
        
        Галодны, як воўк жаробны.
        
        Разгуляўся, як сабака ў торбе (у мяху).
        
        Любіў бы Грасім, каб чорт грошы насіў.
        
        Журавы паляцелі – палудзень панясьлі.
        
        Малады – першую галаву на карку носіць.
        
        Еш, пакуль ня запяеш.
        
        Ня круці духамі.
        
        Усім кагалам і бацька з жыгалам.
        
        Якая жонка ды ня жонка, а ўсё ж лепі за парасёнка: хату адчыніць і зачыніць.
        
        Хоць насяры ды ўтапіся.
        
        Тры пізды попелу ня варты.
        
        А дзе ж тое дзелася, што ў штанах вярцелася?
        
        Жыць будзеш, але ня захочаш.
        
        Няма чаго маліцца, калі з запазухі валіцца.
        
        Згаварыўшыся, і бацьку можна забіць.
        
        Як зяць на парог, дык цешча за яйцы.
        
        У яго ў роце мухі любуцца.
        
        Тады мужык з жонкай сварыцца, калі ў катле трасца варыцца.
        
        Кармі гаўном – заб’еш гальнём.
        
        Гонкая дзеўка, хоць на ёй вішні абірай.
        
        Даўгі, хоць сабак вешай.
        
        Жывіце, як брацьці, а рахуйцеся, як жыдзьдзі.
        
        Хлеб на стале – рукі свае.
        
        Каб цябе порах узяў.
        
        П’юць так, што сабакі морду ліжуць.
        
        Пакуль па каню, па аглоблі скарэй.
        
        Ня бачыўшы цэлага, і лапленаму рад.
        
        Сіраце даварыцца ў жываце.
        
        Дзяўчына, як жалуд.
        
        Хай той плачаць, хто бярэць, хай той скачаць, хто ідзець.
        
        У Бога дзён ня рэшата.
        
        Каму рупіць, таму й вочы лупіць.
        
        Дайце Саўку спраўку.
        
        Мазгі ў ствол пайшлі.
        
        Служы верна й крадзь памерна.
        
        У яго даўгоў, як у зайца ламоў.
        
        Ня слухаіць, хоць ты яму вуха выварачавай.
        
        Дзьве бабы й Тумаш – поўны кірмаш.
        
        Ня налечышся, а скалечышся.
        
        Дзе дзіцё адно, там заўсягды ня ладно.
        
        Адна жаўна й тая з гаўна (адно жаўно й тое з гаўно).
        
        Пагода, аж трасецца.
        
        На воўка памоўка, а мядзьведзь спадналуску.
        
        Ждала, ждала й жданкі паела.
        
        Каб усё было на піндурах.
        
        Ня перадкуй, як сабака перад пастухом.
        
        Корчыцца, як скурат на агні.
        
        Нас ні вада ня размыіць, ні сьвіньня ня разрыіць.
        
        Жывець шэртам, вэртам, перавэртам.
        
        Ежа – толькі шалёнаму сабаку на хвост выліць.
        
        Ядкі на зуб.
        
        Перад сячэць, а зад валачэць.
        
        Калі ж будзе тое лялё?
        
        Далёка пьяны гойкаў.
        
        Воз ня воз – на семярых падвёз, а мне й досіць.
        
        Па Пахомку шапка, па гаўну й пакрышка.
        
        У мяне кароткі завароткі.
        
        Яму не калёсы занасіць.
        
        Чалавеча, ці ёсьць у цябе галава на карку?
        
        Пацалуй мяне сягоньня, а я цябе заўтра.
        
        Сваё сонца і ў попеле відно.
        
        Ня знайшоў шчасьця зраньня – ня шукай яго на зьмярканьні.
        
        Кожная пачвара знойдзіць сабе пару.
        
        Заяц ня трэплецца.
        
        Заяц, і той злосьць маіць.
        
        Кожнаму дразду па сваім гнязду.
        
        Хуй начаваў, а другі прасіўся (нічога няма).
        
        Ён табе ня шыш-варона й ня кукуй-заяц.
        
        Стаяць ні на жары, ні на вары.
        
        Завіло ў матылях.
        
        Рабі, рабі, а дзюра мала.
        
        Ня бачыў ты яшчэ савы смаленай.
        
        Жыву, нічога ня маю, але й з вазоў ня хапаю.
        
        Яму стала ні па каню, ні па аглоблях.
        
        Ня хухры-мухры, а рух-рух.
        
        Глядзі, зробіш кісла.
        
        Засьмярдзіць пад сталом, запахніць на стале.
        
        Багатым быць маю надзею: прадам сучку ў нядзелю.
        
        Сава відна па палёце, а сакол па паглёдзе.
        
        Даць уносьніцу (улычніцу).
        
        Багаты на кані, а махляр на сьвіньні – і махляр перагоніць.
        
        Застаўся толькі дух ды пятух.
        
        Пішчыць, як сьвіньня ў пярэплаце (у друках).
        
        Ня нашага носу палосу.
        
        Лепі першы гнеў, чым апошні.
        
        У гневаша (надуцькі) губы тоўсты, а срака тонка.
        
        Заробіць стыдніцу.
        
        Свая рука ня сука.
        
        Устаў, яшчэ чорт у кулачыкі ня біў.
        
        Былі б пабразгачы, будуць і паслухачы (паслугачы).
        
        Хадзіць у панібрацці.
        
        Гдзе тылькі фэст, там пан Юзаф ест.
        
        Ні каровы, ні каня, жыву сабе, як паня.
        
        Хоць альховы, ды смаляк.
        
        Чым поршы, тым горшы.
        
        Вось твой хамут, вось твая дуга й я табе болі ня слуга.
        
        Такая праўда, што сучка дзёгаць зьела і ў ляпе бела.
        
        Мяне на работу ня хвалілі, але й на ежу ня ганілі.
        
        Загарэлася бяроста ў срацы.
        
        Малы – з чорта пералетка.
        
        Набойнае шыла танна каштуіць.
        
        Ня падпускаць ані на храбт.
        
        Таўстая, як кукамі зьбіта.
        
        Лепі палавы хлеб, ды першы, чым другі пшонны.
        
        На базары й бык цельны, і певень зь яйцом.
        
        Ня быў ты на смычковым пераезьдзе.
        
        Ня столькі брагі, колькі зьвягі.
        
        Золата з гаўном змолата.
        
        Язык бяз косьці, што захочаць, тое й хвосьціць.
        
        Пакуль лес адзенецца, невядома, дзе хто дзенецца.
        
        Лежань ляжыць, а яму доля бяжыць.
        
        Па дастатку пякуць букатку.
        
        Хоць наўздагон, ды навыперадкі.
        
        Крычала, крычала: «Падай патарчала!»
        
        І да мяса трэба закраса.
        
        Дзярэцца, як жаба на крэў.
        
        Мужык так гаруіць па жонцы, як баба па іголцы.
        
        Ці мужык памёр, ці праньнік сплыў.
        
        Будзіць горка – праплююць, а салодка – праглынуць.
        
        Краса пракрасіцца, а розум прыгадзіцца.
        
        Саламяны мужык і залатыя дзеткі, а ня прамяняеш.
        
        Вон! Каб і вонках ня было.
        
        Дурны, аж круціцца.
        
        Па малаку ног ня павалаку.
        
        Калі сяродка поўная, тады й канцы йграюць.
        
        Зьбіраецца, як сьвёкар полкі (пялёнкі) паласкаць.
        
        Баба, як ракіта, прыжывушчая.
        
        І сьвяты б паскакаў, каб гарэлкі паспытаў.
        
        Асіна ня лясіна, каза ня скаціна.
        
        Ад чаго яму стала, ад круп ці ад сала?
        
        Ня хочаш расказваць – нясі ў кішані.
        
        Усё ж ня з-за вугла, а з-за стала.
        
        Бог ня слухаіць, што сьвіньня рухаіць.
        
        Зайшоў за Дунай і дамоў ня бувай.
        
        Каб ня еў, ня спаў, у Амерыцы б стаў.
        
        Будуць бліны каля Дзьвіны.
        
        Гаршчок гаршку ганьбу даець, а абодва дзюравыя.
        
        Чмут-беламут, у чортавы лапці абут.
        
        Бягом, горб ушчаміўшы.
        
        Як з піпкі выгарыць.
        
        Прыйшоў з сяла, гоніць з двара.
        
        Што ўбіў, тое і ўехаў.
        
        Кожны сабе мякашом, а другому коркай.
        
        Ніводная гаспадыня пад пяколам ня здохла – усе жывуць.
        
        На балючыя вочы пароша валіцца.
        
        Калі гаспадыня з голаду памрэць, дык яе пад прыпечкам пахаваюць.
        
        Ня хаці ты ракаў і ня мачы ты сраку.
        
        Памог, як кашаль кольцы.
        
        Густая каша дзяцей ня разганяіць.
        
        Дабранач – усе блохі нанач.
        
        Дасьць Бог дзень, дасьць і пажытак.
        
        Ешце, хоць кішкі на плечы.
        
        Пень гарэў, а воўк сраку грэў, іскра пала й радня стала.
        
        Хто дуж, той лепш.
        
        Абы з рук далоў, а з ног само зваліцца.
        
        Няхай жывець, красуецца, пакуль на х.. ня ўссунецца.
        
        Памагло, ня памагло, а ад сэрца адлягло.
        
        Гадзіць, як благой скуле.
        
        Аж гадзіць, як сьляпы па пізьдзе гладзіць.
        
        Цяпер праўду ваўкі зьелі.
        
        Яшчэ й марац пад нос зашмарыць.
        
        Вялік пень, ды дуплен.
        
        Ёсь што казаць, няма каму слухаць.
        
        Цяжка пачаць, а кінуць лёгка.
        
        Глядзі, каб цябе сарокі ня ўкралі, падумаюць, што сыр, – гэтак вымыўся.
        
        Дванаццаць з поўначы прабіла, прывёз на базар Зуська мыла й пачаў таргаваць.
        
        Кожнае дыханьне любіць папіханьне.
        
        Ня да любеблі, калі рукі пакрэплі.
        
        З Богам, Хадорка, калі людцы здараюцца.
        
        Да Зьмітры дзеўкі хітры, а пасьля Зьмітры, хоць сраку вытры.
        
        У вас папелі, а ў нас паелі.
        
        Цялятка ў срачцы, а ён з абушком бегаіць.
        
        Адарваў гнілому цяляці хвост.
        
        Зроб бела й гуляй сьмела.
        
        Шлёп гаўно ў кашу, у панскую, ды ня ў нашу!
        
        Сабака ня зьесь, пакуль ня пакачаіць.
        
        Прайсьці туркі-баркі.
        
        Горка рэдзька, ды ядуць, дрэнна замужам, ды йдуць.
        
        Валуй раменныя вушы.
        
        Прыдзіць каза да ваза, ды ня будзіць сена.
        
        І духу-паху ня чуваць.
        
        Мая душка ня перабірушка.
        
        Гэта табе ня ў яйцы пішчыць.
        
        Хоць за вала, абы дома ня была.
        
        Сава сьпіць, а кур чуіць.
        
        Трэба жыць і мучыцца, пакуль сьмерць налучыцца.
        
        У багатага пана багатыя яйцы.
        
        Напіўся да зялёных мятлікаў.
        
        У яе маланьня з-пад хваста сьвішчыць.
        
        Кій на кій завадзіць, а абед на абед – не.
        
        З лясочку дачакаеш, а з пясочку – не.
        
        Нечага таму богу кланяцца, каторы на нас ня глядзіць.
        
        Еш, пакуль рот сьвеж, а як завяніць, ня загляніць (а як памрэш, і калом ня ўвапрэш).
        
        Белае, як сьвіное цела.
        
        Шанасьць такая, як воўк кабылу шанаваў.
        
        Золата ўсюдых золата, а гаўно ўсюдых гаўно.
        
        Пьець, як у бот ліець.
        
        У мяне хоць куніца, ды ў рот, а ў цябе сініца, ды ў год.
        
        Залапіць вочы (даць хабар).
        
        Краса завяніць, а шчасьце ня абманіць.
        
        Вясельле наша – хлеб і каша.
        
        Думай за мара, а сьмерць за плячмі.
        
        Злодзя пройдзіць, хата астанецца, а агонь нічога ня пакініць.
        
        Голад – ня цётка, ён ілжэць і крадзіць.
        
        Цярпі, Грышка, спасён будзіш, а ня выцерпіш, чартом будзіш.
        
        Зьеш хуй, а рыба дорага.
        
        Ня будзь выдатнікам, ня будзь астатнікам.
        
        Хто чаго хочаць, той таго даскочыць.
        
        Хто чужое ня шануіць, той свайго ня маіць.
        
        Жонка – радня за парог.
        
        Такі добры, толькі на небе зьвёзды зьбіраць.
        
        У іх вада няразьлітая (пра сяброўства).
        
        Варона на многа сукоў садзіцца, ні на водным ня жывець.
        
        Бог ня бяз ног.
        
        Добра вам жыць! (Кажуць на разьвітаньне.)
        
        Пайшоў бы ў мніхі, дык яйцы ліхі.
        
        Харош, як сьвіньня ў дождж.
        
        Так стараўся, аж язык замакрэў.
        
        Адбяры, Божа, стыд, буду пьян і сыт.
        
        Бог, як у пень, душу ўторкнуў.
        
        Свая хатка, як родная матка.
        
        Дзе конь качаіцца, там поўсьць астаніцца.
        
        Нос, як кічаўка (кісялёўка).
        
        Вушацкія бляхары паехалі ў Вушачу кусацца.
        
        Дзе трушком, дзе бяжком, а дзе й шагам.
        
        У сваёй хаці і качарга маці.
        
        Розум па запатылку (патыліцы) цячэць.
        
        З аднаго боку пячэць, а з другога душу валачэць (ля вогнішча).
        
        Падупалага ня лічы за прапалага.
        
        Прапаў, як муха ў сыраватцы.
        
        К чорту ў зубы залезіць.
        
        Ну, як дуж-крэпак?
        
        Ні скубсьці, ні смаліць.
        
        Купцы на расторгі.
        
        Знойдуцца на рукі мукі.
        
        Ні стуль, ні ссюль.
        
        Крычы, хоць разарвіся.
        
        Найшоў дзеўку па свайму калену.
        
        Твой січас, як жыдоўскі зараз.
        
        Яму мазгі выпетрыла.
        
        Салому еш, а фасону ня губляй.
        
        Забі мяне лапцем (калі ня так).
        
        Абцёр троху пархі, дык і капызіцца.
        
        Сяньнік ня падушка, нявестка ня дачушка.
        
        Хай у вас будзе ня сьпіта, ня зьета!
        
        На ласы кусочак знойдзіцца куточак.
        
        Плача, як па ўмірушчаму.
        
        Мужыку калена пакажы, толькі праўды ня кажы.
        
        Шыла, шыла і гаўном завяршыла.
        
        Ня бойся сабакі брахлівага, а бойся кусьлівага.
        
        Падторкнуўся, як чорт з каўшом пад брагу.
        
        Лгаць, як у лёд.
        
        Добрая цацотка (цаца).
        
        Як у мядзьвежжу вушку (утульна).
        
        Каб ты так з носам быў, як гэта праўда.
        
        Як сабака падхартаны.
        
        Як на шпігах сядзець.
        
        Сесьці макам (саладом).
        
        Цыбуля, як тынок.
        
        Гаворыш, як сьпіш.
        
        Ні ў пір, ні ў вір, ні ў добрыя людзі (зь некім).
        
        Гавары, кум, ды абедай.
        
        За другім бачыць пажашкі, а за сабой і бярвеньні ня бачыць.
        
        Цёмна, хоць ражна выставі.
        
        Як на мокрую пізду блохі.
        
        Свой лес – свае зайцы.
        
        Муха ня разарвець бруха.
        
        Торкаў, торкаў, то ў буракі, то ў моркву.
        
        Як хочаш, вышэй сракі ня падскочыш, ты скачаш і яна з табой.
        
        Ляжыць ужо на боскай пасьцелі.
        
        З малачком і зямельку абгоніш (мама дадавала: як абгоніцца ў роце, дык і праглынецца).
        
        За слабо і цыган павесіўся.
        
        І Аўгіньня нявінна, і Ігнат ня вінават, а вінавата хата, што пусьціла Ігната.
        
        Заробіў бочку мякіны.
        
        Хто дарогу пытаіць, той ня блукаіць.
        
        З усіх капылоў далоў.
        
        Як бязрукаму рукавіцы.
        
        Круціцца, як жулік на кірмашы.
        
        Гакі-бакі забіць (сьпірацца).
        
        Духі падхартала (ад голаду).
        
        Тое-сёе ды нічога.
        
        Ходзіць, як няпрыкараны.
        
        Цыганскі пот грэіць.
        
        Добры чалавек пабаіцца ківа, а благі ня пабаіцца і кія, калі ня паможаць кіў, ня паможаць і кій.
        
        Куды вароне ні ляцець, усё адно гаўно дзяўбаць.
        
        Хто ня йдзець, той галіцца, а хто зойдзець, той каіцца (замужжа).
        
        Як была ў мяне кабылка мышастая, па вярсьце ў час шастала.
        
        Такім кавалкам мяса і варона ня падавіцца.
        
        Заробіў курам на соль.
        
        Лыжка гнецца, нос сьмяецца, душа радаваецца.
        
        Нясецца, як чорт з грэшнай душой.
        
        Мужчына абы троху лепшы за чорта, сем красуняў возьміць.
        
        Які груган, такая й песьня.
        
        Чорная авечка й белая авечка, а дух адзін.
        
        Чужыя сьлёзы паб’юць бел-камень, паб’юць і лозы.
        
        Даў пылі, як заяц кабылі.
        
        Бяз прычыны й сьмерць ня бываіць.
        
        Да работанькі анінютанькі, а да любатанькі – ах мае матанькі.
        
        Яна ўся зь хітрасьці сшыта.
        
        Ні да цябе пьюць, ні да цябе здароў кажуць.
        
        Дзе харчы, там і тарчы.
        
        За хатуль ды адтуль.
        
        Дзе любяць – ня ўчашчай, а дзе ня любяць, нагі ня накладай.
        
        Памяць яму заарала.
        
        Старцу пажар ня страшан.
        
        Жыві, пакуль галава сядзіць.
        
        Зялён, што рута, і кісел, што атрута.
        
        Вырабатаны, як конь.
        
        Хто зь языком, той зь пірагом.
        
        Каб захацеў, знайшоў бы рукі.
        
        Добра, што табе ўдалося, як Салосі.
        
        Калі люлька адарвецца, і гаспадарка зьвядзецца.
        
        Яна баба нягідкая, як конь.
        
        Цыган прадаець рукавіцы й кажух з Каляд.
        
        Ногі таўстыя, па жыдзянёнку.
        
        Ня стаў сябе ніжэй падашвы.
        
        Зайца забіў метраў дваццаць.
        
        Шалёная дачка й нядапечаны сын.
        
        Дзе рот, там і смурод.
        
        Кладуся спаць, як уміраць.
        
        Багаславёна й на стол пастаўлёна.
        
        Браўшы добрае, трэба аддаць добрае.
        
        Кілбас цэлы баз.
        
        Пайшла слава да Аршавы.
        
        Перад зайцам жабы ўцякаюць.
        
        Як Сора сказала, так Мэндаль запішаць.
        
        Адзін дзень з юшкай, а другі з калатушкай.
        
        Як е, так і вуе.
        
        Дажыліся кулікі: ані солі, ні мукі.
        
        У вар’ята штодзень сьвята.
        
        А хай вас дажджом намочыць!
        
        Злосьць пакінь на заўтра, а работу зроб сягоньня.
        
        Каб ня плеш, дык і гола б ня было.
        
        Прышануй адзежынку дома, а яна цябе ў людзях.
        
        Бяжыць руя, пабягу й я.
        
        Усе дабры бабры.
        
        Што ты, як вуда, убакі ходзіш?
        
        Як трахну, аж чэрці пасыплюцца.
        
        Сабаку сьніцца хлеб.
        
        І ў вераб’я сэрца ёсь.
        
        Жывець на гулявым хлебе.
        
        Багаты дзівіцца, чым бедны жывіцца.
        
        Глядзіць, як карова на карову.
        
        Каб ты сьцежку мацаў!
        
        Бог сірот жалеіць, толькі шчасьця ня даець.
        
        Датуль матка міла, пакуль срачку мыла.
        
        Хачу дамоў, як вады напіцца.
        
        Лапаць ня князь – абуў ды ў гразь.
        
        Пенсія малая – пальцам вымакаіш.
        
        Ня дай Бог ні дадзенага, ні крадзенага.
        
        З кута ў кут – і вечар тут.
        
        Досыць зубы шчэрыць, будзем вячэраць.
        
        Неяк зладзім – хлеб ёсь, сала ўкрадзім.
        
        Благому Яську ні ў чэсь, ні ў ласку.
        
        Дзівак рыбак: на вадзе сядзіць і піць просіць.
        
        Два медзьвядзі ў вадным логавішчы ня тоўпяцца.
        
        Пахадлівы, як пахадзень (венік-пахадзень), як пожаг.
        
        Дома кожны куст гаворыць.
        
        Прыйшоў у маю хату й б’ець майго тату.
        
        Купіў бы сяло, ды грошы гало.
        
        Ня па барадзе, а па чарадзе сьмерць ходзіць.
        
        Было папікішча на цэлы век.
        
        Як столь зубамі ня грызла (ад злосьці).
        
        На Купалу суніцы, а на Пятра чарніцы.
        
        Ёй жа будзіць столькі хварсы.
        
        Круціць яго, як вяроўкі.
        
        Ёй сягоньня ня па гумар (гумор) бегчы.
        
        Якая вада ні гразная, чысьцей за нас, яна нас абмыіць, а мы яе не.
        
        Нячым бабыля ў хату пусьціць, лепі барану на куце паставіць, на барану хуць атнімку (анучыну) павешаіш.
        
        Хоць позна, ды навозна.
        
        У яго ўжо даўно ў сраку піць пайшоў (пра нямоглага старога).
        
        Так бы й сказаў, што сраць хочаш.
        
        І розум бы мела, каб яе спасьціла са сьвету.
        
        Заробіла, як Хоўра на воўне.
        
        Усмак ня перажвеш, а ў ласцы ня перажывеш.
        
        Палопаліся ад сьмеху.
        
        Ён майго гаўна ня варты.
        
        Мужык падшлёпнаваты, няўзглядны, але дужа слушны (які слухаецца).
        
        Як пьюць, ядуць, тады ўсе добрыя.
        
        Хацеў зробіць аграблі, а выйшла вешалка.
        
        Былі б смачныя грыбкі, дык елі б ваўкі, а то, гады, мяса ядзяць.
        
        Як за сьцену (адняло, перастаў).
        
        Няўжо на дзяўчат звод зьвёўся?
        
        Лепі ўвідзіць злодзю ў клеці, чым на Грамніцы сонца (на няўрод).
        
        Пацягнула, як ката на варацакі.
        
        Чужога на локаць ня дасталося.
        
        Як вядзецца, дык і на шчэпку прадзецца.
        
        Ляжаць ня ляжыць і бягом ня бяжыць.
        
        Гаўно аб гаўно й пырскі розна.
        
        Ні сьледу, ні знаку – пабег, як у сраку.
        
        Сок ёсь, хлеба нетуці, хлеб ёсь, соку нетуці (вясна й восень).
        
        Сена такое добрае, што абасцаўшы й поп будзіць есьці.
        
        Такая сьлізгота – і галавы ня зьбярэш.
        
        Дома й салома ядома, а ў гасьцях і сена ня есца.
        
        Благога жарабка дык і на пярэплаце шкура гагочаць.
        
        Клясьці мёртвымі клятамі.
        
        Вочы выгаліць і глядзіць.
        
        Тарчыць, як патарчака.
        
        Ня сьмейся, рабе, будзе й табе!
        
        Ёй хоць прысаку на пяты насып, усё роўна будзе крычаць: люблю.
        
        Каму тое, каму сёе, а мне юр наўме.
        
        І лапы сашчэміць (памрэ).
        
        Трэба ж, каб чорт машонку шыў, а яна лопнула.
        
        Абы на раду бацька быў, а там нічога.
        
        Па ім верхам едуць, як на пастуху.
        
        Каб ламіўся стол ад ежы, ложак ад люботы.
        
        Носіцца, як па трэцьцяму (жарабя па трэцьцяму году добрае ўжо).
        
        Мыць языком.
        
        Сморкаў і за пояс торкаў.
        
        Што яна яму – насрала, ці мяжу перадрала?
        
        І рукамі, і нагамі, і ўсякімі спасабамі.
        
        Век зжыла й ня засьмяялася.
        
        Чым якая сварка, лепі маленькі баёк.
        
        Які бацька, такі й сын – праматаліся саўсім.
        
        Багата з хвасьлівым ня разьбярэш.
        
        Ня затое зьбяднелі, што ў нас пілі й елі.
        
        Ня зь мясам, дык хлеб з квасам.
        
        Насяру табе, гнілых ігруш пад’еўшы.
        
        Нічога ў хаці няма – як перуном высмалена.
        
        Сякі-такі мужчына, за ім дровы й лучына.
        
        Чужым салам па чужой сьпіне.
        
        Хай бы ён ужо пнём радзіўся, хоць бы сьвіньня зад пачасала.
        
        Доля мая ялаватая – аддалі ў сяло хуяватае.
        
        З носу па грошу, а ў каго большы – з тога два.
        
        Цапом-лапом (рабіць што-небудзь).
        
        Зьвёўся на самоў хвост (выхудаў).
        
        Што зімой ножкай коп, тое летам ручкай хоп.
        
        Піць (пітва) – хоць галаву мый.
        
        Нагаварыліся, паталкавалі, а нічога ня выталкавалі.
        
        Яна здаровая, як ласіца, белая морда – прыгожая баба.
        
        Абыйдзецца пляшывы бяз грабянька.
        
        Цыгана ад душы адагнаў (перакусіў).
        
        Што робіцца з нашай жаробіцы?
        
        Яна тваё гаўно глядзіць (даглядае малое).
        
        Вялікая лыжка дзяцей ня разганяіць, а малая разганяіць.
        
        Людзі ня сьвіньні – усё зьядуць.
        
        Бабе праўду ня кажы, пану верна ня служы. Служы пану верна, а пан табе пердне.
        
        Такое ўзяньне хай на сухі лес.
        
        Цябе таўкачом у ступе ня спаймаеш – жых ды жых.
        
        Пілі, пакуль іх у штабялі ня склалі.
        
        Каб ты бачыў так сракай сонца.
        
        Кату па пяту, сабаку па сраку, сьвіньні па калена.
        
        Грудзі, як у петуха калені.
        
        Вада й мельніцу ірвець.
        
        Ядуць госьці, ядуць, як мяцёлачкай мятуць: на стале ні костачкі, пад сталом ні крошачкі.
        
        Зьеш акрайчык, каб быў сын Мікалайчык.
        
        Душа ў сраку скачаць ад смаку.
        
        Красен-чырван, як са сракі вырван.
        
        Аддась ёй чужыя сьлёзы Бог.
        
        Гардых Бог зь неба скідаваіць.
        
        Яна будзіць яго, як чорта на вілах насіць.
        
        Сыйшло на быка жыцьцё.
        
        Улажу ей розум у галаву.
        
        Ня руш нічога й ня бойся нікога.
        
        Ня кармі хлебам, а дай хвост падняць.
        
        Кармі мукой, дык і пойдзіць рукой, будзіш карміць гаўном – забьеш гальнём.
        
        Штаны парваныя – усё начыньне баўталася.
        
        У нядбаліцы колас ад коласа за вярсту, а ў руплівага – сноп на снапу.
        
        Уторкнецца, як сраць у крапіву.
        
        На коніку1 ляжыць (значыць, памёр).
        
        У нітку выцягнуся, а зраблю.
        
        Як лахаўка бегаіць.
        
        Тулінька, тулінька. Стой, воўча мяса!
        
        Сала любіць, а на сьвіньню ня ўзагнаць.
        
        Днём лета ня позна.
        
        На вілачках цераз парог.
        
        У дурной птушкі дурныя песьні.
        
        Як вокам паглядзець (жыта).
        
        Таўстамясіца такая (у процівагу – сухабзьдзеліна).
        
        Сабака, і той лішняга ня есь.
        
        Кот столькі рыбы зьесь, колькі сам заважыць.
        
        Ходзіць, як рында.
        
        На чыім вазку еду, таму й песьню йграю.
        
        Што праўда, то ня грэх, што торба, то ня мех.
        
        Куды па што, куды па нішто.
        
        Дамэнта багаты – два катлы калатухі на загнеце варыцца.
        
        Хата стаіць, як сарока бяз хваста: бяз хлявоў, бязь сяней.
        
        Ня слухай смаку – пхай, як у сраку.
        
        Стаіць, як хуй на вясельлі.
        
        Улась, як мазь, як падмажаш, так і паедзіш.
        
        Капіздуліньку выпіў.
        
        Ніхуютанькі ня будзіць.
        
        Хай па ім вошы ходзяць, каб я пайшла к яму на хаўтуры.
        
        Як устаніць, дык і да неба дастаніць.
        
        Ешце, госьці, капусту. Капуста тлуста: сем пізд варылася, восьмая ўвалілася, а дзевятая самаволь ходзіць.
        
        Гаўно гору ня помач.
        
        Трасецца, як жыд над гаўном.
        
        З голай сракай каля голага хуя ня жартуй.
        
        Маўчыць, як срака.
        
        Ён мне так патрэбен, як у срацы валасы.
        
        Галава хоць авечча, абы пізда чалавечча.
        
        Есьці ня сраць, можна падаждаць.
        
        Ня страш бабу хуем, яна яго бачыла.
        
        Як забачыш, дык заплачаш.
        
        Вочы заспаныя, як у зайца.
        
        Гаворыш, як воўну на плот вешаеш.
        
        Ілжэць, аж ськіпаіцца.
        
        Ты яшчэ малады, а як пастарэеш, і вароне нос дасі.
        
        Галава вялікая, толькі блох разводзіць.
        
        Дурны, дурны, а скваркі любіць.
        
        Да абуха напіўся.
        
        Так дам, што аж чэрці засьмяюцца.
        
        Голы, як бубен.
        
        Вочачкі па яблыку, зрэначкі па йгрушынцы.
        
        Набраўся, як Гапон сьліў.
        
        Піце, жылы, пакуль жывы, пойдзеце да гробу, выпьеце хваробу.
        
        Прайшоў усе трубы й воўчыя зубы.
        
        Пуза на лоб лезіць.
        
        Чарка малая, як рыб’я вочка.
        
        Хто ня быў пастухом, той і гаспадаром ня будзіць.
        
        Бяз прычыны й сьмерць ня бываіць.
        
        Пусьціўся, Мікіта, у валакіту й валачыся, пакуль канцы прыдуць.
        
        Халодны татка, халодная матка (вотчым, мачыха).
        
        Няма чаго на дзевак дзіваваць, калі пайшлі старыя бабы блядаваць.
        
        Гэткіх цацаў многа ў срацы.
        
        Будзь здарова, як карова, і багата, як зямля, і пладліва, як сьвіньня.
        
        Гэтак курыць, як пізда сена есь.
        
        Яно ж ня з лапцем варылася. Калі лапаць укінуць, і то смачней.
        
        Ён, як цыган, як надзеніць надзетку якую, пакуль ня зваліцца, носіць.
        
        Ззаду навыскачку.
        
        Я такую ласку і ў жыда знайду.
        
        У яго ў галаве ўжо зробіліся лялькі такія дурныя.
        
        Дзе рот, там і смурод.
        
        Хто яго абманець, той на тачылі мора пераплывець.
        
        Цяпер усе хітрыя – пайшлі ў гандлёўшчыкі, дурных няма.
        
        Каб табе моль пяты пабіла!
        
        Ня ўздыхай: няма й няхай.
        
        Рыба куплена, воз накрыт!
        
        Валі на бурага – буры ўсё зьвязець!
        
        Дзе паверніцца, там і ўпердніцца.
        
        Чудно бабскае судно: уніз дзюркай, а ня цячэць.
        
        Ніводзін бык карову ня забоў, ніводзін мужык жонку ня забіў.
        
        Кароста ня проста – панская хвароба.
        
        Ад каросты ня ўміраюць, толькі рукі ня гуляюць.
        
        К нашаму берагу плывуць то хуі, то трэскі.
        
        З мора на караблях, а зь пізды на лыжах.
        
        Раськінь ножкі, як баран рожкі!
        
        Злосьці поўны косьці, а сілы з катовы кілы.
        
        Мы паедзім, мы пайдзём, надаелі мы людзём.

Падабаецца     Не падабаецца
2009–2022. Беларусь, Менск.