РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Васіль Быкаў
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Сотнікаў
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
12
        
12

        
        «Дастукаўся!» – паныла, без злосці падумаў Рыбак, калі Стась яшчэ на двары схапіў Сотнікава. Паліцай бесцырымонна павалок таго ў памяшканне, а для іх з Дзёмчыхай адчыніліся ўнізе пад ганкам дзверы ў склеп. Ім развязалі рукі і падвялі да прыступкаў. Дзёмчыху штурхнулі туды сілай, Рыбак пайшоў сам.
        У склепе было цёмна, ці, можа, яму здалося так пасля дзённага святла на дварэ. Паліцай, што ішоў спераду, загрукаў, залязгаў жалезнымі засовамі, а ён, упёршыся ў самыя плечы Дзёмчыхі, спыніўся, паціраючы набрынялыя свербам рубцы на руках.
        – Марш, марш! Што стаў! – падштурхнуў яго той, што ішоў ззаду.
        Аказваецца, наперадзе ўжо адчыніліся новыя дзверы ў цемру. Рыбак праціснуўся каля Дзёмчыхі, угнуў галаву і апынуўся на парозе нейкай затхлай, смярдзючай каморкі. Ён нічога не бачыў тут, маленькае акенца слепа свяціла пад столлю, унізе быў змрок. У нос шыбала чымсь кіслым, нясвежым, цяжкім для грудзей, і ён спыніўся, не ведаючы, куды ступіць ад дзвярэй.
        Ззаду тым часам бразнуў засоў, Дзёмчыха асталася з паліцаямі, і нечы голас там запытаўся:
        – А бабу куды? У вуглавую?
        – Давай у вуглавую.
        – Штось пуста сёння?
        – Немцы ўчора разгрузілі. Адно жыдзянё асталося.
        Яны адышліся, недзе непадалёк забразгаў засоў, і тады ён, трохі ўжо абвыкшыся ў змроку, згледзеў яшчэ некага ў куце. Заняты чымсьці сваім, чалавек варушыўся-корпаўся, не то распранаўся, не то слаў пад сябе адзежыну – мусіць, рыхтаваўся легчы. Цьмянае акенца амаль не свяціла на яго месца, толькі сівая галава чалавека ды плечы то з’яўляліся, то прападалі ў рэдзенькім сейве святла.
        – Сядайце, чаго ж стаяць. Стаяць ужо няма чаго.
        Рыбак здзівіўся і нават міжвольна ўзрадаваўся: голас старога здаўся знаёмы, і ён тут жа ўспомніў: стараста! Ну так і ёсць, у куце варушыўся іх начны знаёмы, лясінаўскі стараста Пётра.
        – І вы? – вырвалася ў Рыбака.
        – Ды во, папаў. Авечку ж апазналі, ну і...
        «Так, так», – стукала ў галаве недарэчная думка, хоць усё ўжо было зразумела. Дзіўна, але ён толькі цяпер успомніў тую злашчасную авечку і толькі цяпер з недаравальным спазненнем падумаў, чым яна можа абярнуцца яе гаспадару.
        Але там што ён мог зрабіць?
        – А пры чым тут вы? Мы ж яе забралі, – трошкі фальшыва здзівіўся Рыбак.
        Стараста нешта разаслаў ля сябе, ды не лёг, а ўсеўся спіной да сцяны. Цяпер ён амаль увесь мясціўся ў змроку, відаць былі толькі сагнутыя яго калені.
        – Як сказаць. Калі забралі, дык трэба было далажыць. А я... Ды цяпер што ж! Цяпер ужо ўсё роўна...
        «Цяпер, мусіць, сапраўды ўсё роўна, цяпер позна ўжо меркаваць наконт авечкі, – падумаў Рыбак. – Цяпер ужо ўсё ясна».
        Не расшпільваючы кажушка, ён паныла апусціўся на зляжалую саламяную падсцілку і таксама прыхінуўся плячамі да сцяны. Было невядома, што рабіць далей, ды апроч як чакаць, тут наогул рабіць нічога не выпадала. Толькі цяпер ён адчуў, што здорава замарыўся за ноч, гарнула на сон, але думкі трывожна таўкліся ў галаве. Апынуўшыся тут са старастам, ён падумаў, што няблага было б, згаварыўшыся, адмаўляць іхні заход у Лясіны – хай бы стараста сказаў, што прыходзілі не яны – другія. Старасту ўсё роўна, на каго ўказваць, а ім бы, мусіць, была ў тым палёгка. Якой-небудзь віны або нават няёмкасці ў адносінах да гэтага Пётры Рыбак не адчуваў ні на кроплю – ці першы раз такім спосабам яму даводзілася здабываць харч? Зноў жа – узялі ўсяго толькі авечку і не ў якой чырвонаармейскай кабеты, а ў самога старасты. Тут ён быў зусім спакойны і не мог сцяміць, як гэта атрымалася, што стары не зваліў усяе віны на заходжых і даў сябе так недарэчна засадзіць у гэты смярдзючы склеп.
        Мінула гадзіна ці болей, Сотнікаў не вяртаўся, і Рыбак не без кароткага шкадавання падумаў: можа, яго там і прыбілі? Размаўляць тут яму ні пра што не хацелася, настрой быў самы прыгнечаны. Ён адчуваў, што вось-вось павінны прыйсці па яго, і тады пачнецца самае горшае. Ён усё думаў, прыкідваў і так і гэтак, каб як абхітрыць паліцыю, выкруціцца або хоць адцягнуць кару. Каб адцягнуць кару, мусіць, быў адзін сродак – расцягнуць следства (усё ж якое-ніякое павінна быць следства). Але тады трэба знайсці важкія факты, такія, каб зацікавіць паліцыю; бо калі тая вырашыць, што ўсё ясна, тады ўжо трымаць іх не стане. Тады ім канец.
        У склепе было ціха і сонна, толькі аднекуль знадворку чуліся галасы, тупат ног у будыніне. Часам тупат быў надта густы, як ад крокаў мноства людзей, штось там прыглушана грукала і далятаў голас-лаянка. Тупат гэты жыва нагадаў Рыбаку пра Сотнікава, які недзе адзін там сярод такой зграі. Пры думцы аб напарніку ў Рыбака пакутна сціснулася ўнутры – той самы лёс чакаў і яго. Але ён стараўся не надта паддавацца паныласці, куды важней было надумаць, як апраўдацца перад паліцыяй, каб выратавацца ад смерці і, можа, яшчэ і пасабіць Сотнікаву.
        Але, мусіць, тое было няпроста.
        З высокага, чымсь застаўленага знадворку квадратнага акенца цадзілася рэдзенькае святло, яно напаўняла камеру прывіднай шэрасцю, у якой выразна былі відаць толькі святлявы лапік затаптанай саломы ды нагнутая сівая галава старасты пад акном. Той нерухома сядзеў ля сцяны, аддаўшыся сваім, мусіць, таксама невясёлым думкам.
        – Казалі, там нехта паліцыянта ўначы параніў, невядома, ці будзе жыць, – пасля доўгага маўчання сказаў-намякнуў стары.
        Рыбаку тое раненне не было навіна, але ён проста забыўся пра яго і цяпер, пасля напамінку старасты, затрывожыўся яшчэ болей. Аднак размову перавёў на іншае.
        – Вас ужо бралі наверх? – запытаў ён з нясмелай надзеяй, што чарга на допыт, можа, яшчэ не яго.
        Але стараста тут жа і разбурыў гэту яго надзею.
        – На допыт? А як жа! Сам Партноў дапрашваў.
        – Які Партноў?
        – Следчы іх.
        – Ну і як? Здорава білі?
        – Не, мяне не білі. За што мяне біць? Б’юць, калі хто ўтойвае. А я што мог утаіць?
        Рыбак, зацяўшы дыханне, уважліва слухаў: хацелася па магчымасці ўведаць, што яго самога чакала наперадзе.
        – Гэты Партноў, я табе скажу, хітры, як чорт. Усё ведае, – нявесела зазначыў стары.
        – Але ж ты выкруціўся.
        – А што мне выкручвацца! Віны за мной ніякай няма. Што перад Богам, тое і перад людзьмі.
        – Такі бязвінны?
        – А ў чым мая віна? Не пабег дакладваць пра авечку? Дык я стары па начы бегаць. Шэсцьдзесят сем год маю.
        – Да-а, – уздыхнуў Рыбак. – Значыць, кокнуць. Гэта ў іх проста: пасобніцтва партызанам.
        Такім жа роўным голасам, як і дагэтуль, Пётра сказаў:
        – Ну што ж! Значыць, такая судзьба. Дзе дзенешся?
        «Якая пакорлівасць!» – падумаў Рыбак. Зрэшты, шэсцьдзесят сем гадоў – сваё ўжо аджыў. А тут усяго дваццаць шэсць, хацелася б трохі пажыць яшчэ. Не тое што страшна, а проста брыдка класціся па зіме ў прамёрзлую яму.
        – Не, трэба змагацца.
        А што, калі ва ўсёй гэтай гісторыі зрабіць большы ўпор на старасту? Сапраўды, калі выдаць яго за партызанскага агента ці хоць бы памагатага, сказаць, што ён не першы ўжо раз рабіў паслугі атраду, накіраваць усё следства ў фальшывым напрамку? Пачнуць дадаткова расследаваць, спатрэбяцца новыя сведкі, паказанні, пройдзе час. Мабыць, Пётру гэта не шмат павялічыць ягонай віны перад немцамі, а ім двум, можа, яшчэ і пасобіць.
        Аддаўшыся думкам і аціхшы, ён аж здрыгануўся, калі побач у саломе нешта шаснула і цераз яго боты перакулілася нешта жывое і мяккае. Стараста ў куце варухнуў нагой: «Кыш, халера на вас!» – і тады ён згледзеў пад сцяной пацука. Хуценька поркаючы, нібы абнюхваючы салому, шэры порсткі камяк прашыбаваў краем падлогі і знік у цёмным кутку.
        – Развялося іх тут, – сказаў Пётра. – І на людзей не зважаюць, лётаюць, як халеры якія. Мусіць, яшчэ Іцкавы. Некалі тут крама была, Іцка цукеркі прадаваў. Пасля сельпо зрабілі. Колькі чаго памянялася, а пацукі ўсё бегаюць.
        – Пацукам цяпер толькі і жыць!
        – Анягож. Ніхто іх не вынішчае. Ах ты, Божа...
        Ён не паспеў дагаварыць, як за дзвярыма недзе загрукала, лязгнуў засоў, і ў вочы ўдарыла дзённая яркасць. На парозе з’явілася галянастая постаць Стася ў знаёмым бушлаце, з вінтоўкай за плячом.
        – Ну, дзе цвай бандыт? К следчаму!
        Паліцай рагатнуў, коратка і агідна, а ў Рыбака нешта раптам і пакутна апала ўнутры. Мусіць, з залішняй паспешлівасцю ён ускочыў на ногі, коўтаючы ў свядомасці недаўменне: а дзе ж Сотнікаў? Спярша ж, мусіць, павінны прывесці Сотнікава, а пасля ўжо ўзяць на допыт яго. Ці, можа, Сотнікава ўжо забілі?
        Ён пакорна пайшоў да прыступкаў, счакаў трохі, пакуль Стась замыкаў за ім дзверы, потым паперадзе яго ўзышоў наверх. Ступаў ён амаль механічна, без удзелу свядомасці, не заўважаючы нічога навокал, і адчуваў сябе вельмі кепска. Не, гэта не быў страх – ён пакутаваў ад бяссілля, ад немагчымасці звярнуцца да выпрабаванага сродку – сілы, каб уратаваць сябе. Адсутнасць усялякага выбару надта звузіла яго магчымасці, думка наконт старасты асталася марным намерам – ён як след не прадумаў яе, нічога не падрыхтаваў і цяпер нёс поўную збянтэжанасць у душы.
        – Во, кажушок і скінеш! – пругка цопнуў яго Стась па плячы. – А нішто паўшубачак, яй-богу! І боты. Ну, боты я забяру. А то шкада такія трапаць, праўда? – Ён матлянуў наперад сваёю нагой у ладным хромавым боце. – У цябе які нумар?
        – Трыццаць дзевяць, – схлусіў Рыбак, запавольваючы крок: пасля смярдзючага склепа хацелася хоць надыхацца.
        – Халера, замалыя! Эй, у рот табе аглоблю! – раптам вызверыўся паліцай. – Шырэй шаг!
        Асцерагаючыся кухталя, Рыбак не стаў упарціцца – праскочыў дзверы, нядоўгі цемнаваты калідор з мардатым днявальным ля тумбачкі. Стась сціпла пастукаў сагнутым пальцам у дзверы.
        – Можна?
        Нібы ў сне, прадчуваючы, як зараз канчаткова рухне і спрахне ягонае жыццё, Рыбак пераступіў парог і ўпёрся позіркам у магутную печ-галандку, якая нейкім загадкава кепскім знакам з’явілася на яго дарозе. Яе чорны колер і крутыя асадзістыя бакі прыгняталі, нагадваючы недарэчны помнік па чыімсьці жыцці. За сталом ля акна стаяў шчуплаваты чалавек у пінжаку, ён чакаў. Рыбак спыніўся непадалёку ад дзвярэй, недаўменна згадваючы: няўжо гэта і ёсць той самы следчы, у якога не выкруціўся стараста?
        – Прозвішча! – адразу гыркнуў чалавек. Відаць, ён быў чымсь раззлаваны, нервозны тварык яго нядобра хмурнеў, позірк спадылба цвёрда ўтаропіўся ў арыштаванага.
        – Рыбак.
        – Год нараджэння?
        – Дзевяцьсот шаснаццаты.
        – Дзе радзіўся?
        – Пад Гомелем.
        Следчы адышоўся ад акна, сеў у крэсла. Паводзіў ён сябе насцярожана, энергічна, але, здаецца, не надта пагрозліва.
        – Сядай!
        Рыбак ступіў два крокі і асцярожна апусціўся на рыплівае венскае крэселка насупраць стала.
        – Жыць хочаш?
        Дзіўнаватае гэта пытанне сваёй нечаканасцю трохі зняло напружання, Рыбаку нават пачулася ў ім нешта ад жарту, і ён ніякавата паварушыўся на крэсле.
        – Ну хто ж жыць не хоча! Вядома...
        Аднак следчы, здаецца, быў далёкі ад таго, каб жартаваць, і ў ранейшым тэмпе прадаўжаў насядаць з пытаннямі.
        – Так! Куды ішлі?
        Энергічная пастаноўка пытанняў патрабавала, мусіць, гэткае ж энергіі ў ягоных адказах, але Рыбак не адразу цяміў часам патайнага сэнсу паліцаевых слоў і трохі марудзіў.
        – Ішлі па харчы. Трэба было папоўніць запасы, – сказаў ён і падумаў: «Чорт з ім! Хто не знае, што партызаны таксама ядуць. Які тут можа быць сакрэт!»
        – Так, праўда. Паверу. Куды ішлі?
        Следчы ўвесь аж напяўся за сталом, сочачы за рухам кожнае жылкі на яго твары. Рыбак разгладзіў палу кажушка на калене, паскроб пазногцем нейкую там плямку.
        – Дык, гэта, ішлі на хутар, а ён аказаўся спалены. Ну, пайшлі куды вочы глядзяць.
        – Які хутар спалены?
        – А той, Кульгаёў, ці як яго. Пры лесе.
        – Праўда. Кульгаёў спалены. Немцы спалілі. А Кульгай і ўсе кульганяты расстраляны.
        «Слава Богу, не давядзецца ўзяць грэх на душу», – задаволена падумаў Рыбак.
        – А як апынуліся ў Лясінах?
        – Ды так. Напаткалі ўначы, ну і... Зайшлі да старасты.
        – Так, так, зразумела, – аб чымсь раздумваючы, прыкінуў следчы. – Значыць, ішлі да старасты?
        – Не, чаму? Ішлі на хутар, я ж сказаў...
        – На хутар, зразумела. А хто камандзір банды? – раптам запытаў следчы і, поўны ўвагі, замёр, утаропіўшы ў яго жорсткі, уважлівы позірк.
        Рыбак падумаў, што тут ужо можна схлусіць – хай праверыць. Хіба што Сотнікаў...
        – Камандзір атрада? Ну, гэты... Дубавы.
        – Дубавы? – чамусьці здзівіўся следчы, і Рыбак працягла паглядзеў у яго вочы. Але не затым, каб упэўніць следчага ў праўдзівасці свае хлусні, – важней было зразумець, вераць яму або не. Аднак на востранькі, як бураўчык, позірк следчага набег цень задуменнасці.
        – Прахвост! Ужо і з Дубавым знюхаўся! Я так і ведаў. Увосень не ўзялі – і вось, калі ласка...
        Рыбак не зразумеў, каго ён мае на ўвазе? Старасту? Але як жа тады? Відаць, ён тут штосьці наблытаў... Аднак разважаць не было калі – Партноў імкліва вёў далей допыт.
        – Дзе атрад?
        – У лесе.
        Тут ужо ён адказаў без затрымкі і нават прама і бязгрэшна паглядзеў у сцюдзёна насцярожаныя вочы следчага – хай упэўніцца.
        – У Баркоўскім?
        – Ну.
        (Дурныя яны, ці што, сядзець у Баркоўскім лесе, які хоць і вялікі, ды пасля ўзрыву моста на Іслянцы абложаны з чатырох бакоў. Хопіць таго, што там асталася група гэтага Дубавога, рэшткі ж іхняга атрада перабраліся за шаснаццаць кіламетраў на Гарэлае балота.)
        – Колькі чалавек у атрадзе?
        – Трыццаць.
        – Лжэш! У нас ёсць звесткі, што болей.
        Рыбак паблажліва ўсміхнуўся. Ён адчуў патрэбу прадэманстраваць лёгкую пагарду да недасведчанасці следчага.
        – Было болей. А цяпер трыццаць. А астатнія выбылі. Ведаеце, баі, страты...
        Следчы задаволена паёрзаў у крэсле.
        – Што, пашчыпалі? Во-во! Скора пух-пяро паляціць ад усіх вас.
        Рыбак памаўчаў. Ягоны настрой пайшоў угору – здаецца, ад Сотнікава яны не многа даведаліся, значыць – можна набаяць баек – хай правяраюць. Зноў жа падобна на тое, што следчы пачаў дабрэць у сваіх адносінах да яго, і Рыбак падумаў, што гэтую добрасць трэба неяк умацаваць, каб можна яшчэ і пакарыстацца ёю.
        – Так! – следчы адкінуўся ў крэсле. – А цяпер ты мне скажы, хто з вас двух страляў ноччу? Нашы бачылі – адзін пабег, а другі страляў. Ты?
        – Не, не я, – сказаў Рыбак, не надта, аднак, рашуча. Тут ужо яму проста няёмка было апраўдвацца і тым самым перакладваць віну на Сотнікава. Але што ж, браць яе на сябе?
        – Значыць, той? Так?
        Гэтае пытанне асталося без адказу – Рыбак толькі падумаў: «Каб ты здох, сволач! Так спрытна ловіць». Ды і на самай справе, што ён мог яму сказаць?
        Зрэшты, Партноў не надта настойваў.
        – Так, так, зразумела. Як яго прозвішча?
        – Каго?
        – Напарніка.
        Прозвішча! Навошта б яно ім здалося, гэтае прозвішча?
        Але калі Сотнікаў не назваў сябе, тады нягожа называць яго і яму. Мабыць, трэба было б неяк схлусіць, ды Рыбак не мог знайсці як.
        – Не ведаю, – урэшце сказаў ён. – Я нядаўна ў гэтым атрадзе, яшчэ не ўсіх знаю па прозвішчах.
        – Так, не ведаеш, – з лёгкай прытворнай прыкрасцю канстатаваў Партноў. – А стараста гэты, кажаш, Сыч? Так ён у вас значыцца?
        Рыбак напружыў памяць – здаецца, ён не чуў нават і прозвішча старасты, не толькі ягонай мянушкі.
        – А не ведаю. Чуў – у вёсцы яго завуць Пётра.
        – Ах, Пётра.
        Яму на хвіліну здалося, што Партноў гэты нейкі недалужны блытанік, але тут жа ён здагадаўся: следчы хоча заблытаць яго.
        – Так, так. Значыць, родам адкуль? З Магілева?
        – З-пад Гомеля, – цярпліва паправіў Рыбак. – Рэчыцкі раён.
        – Прозвішча?
        – Чыё?
        – Тваё.
        – Рыбак.
        – Дзе астатнія з банды?
        – На... У Баркоўскім лесе.
        – Колькі да яго кіламетраў?
        – Адсюль?
        – Ну, адкуль жа яшчэ?
        – Не ведаю точна. Кіламетраў васемнаццаць будзе.
        – Правільна, будзе. Якія вёскі радам?
        – Вёскі? Дзягцярня, Уклеіна. Ну і гэта, як яе... Драгуны.
        Партноў зазірнуў у паперку, што ляжала перад ім на стале.
        – А якія ў вас сувязі з гэтай... Вокунь Аўгінняй?
        – Дзёмчыхай? Яй-богу, ніякіх. Проста зайшлі перахавацца, паесці. Ну а вашыя хлопцы...
        – А хлопцы і награнулі! Малайцы хлопцы! Дык, кажаш, ніякіх?
        – Абсалютна. Аўгіння тут ні пры чым.
        Следчы борздзенька ўскочыў за сталом, локцямі смыкнуў угору – мусіць, велікаватыя ў паясніцы штаны.
        – Не вінавата! А вас прымала? На гарышча хавала? Што, думаеш, не знала, каго хавала? Добра знала! Пакрывала, значыць. А па законах ваеннага часу за гэта што палагаецца?
        Рыбак ужо ведаў, што за гэта палагаецца па законах ваеннага часу, і падумаў, што, мабыць, трэба адмовіцца ад намеру абараніць Дзёмчыху. Было зразумела, што на кожную такую спробу следчы будзе рэагаваць, як бык на чырвоны шкумат. І ён рашыў не дражніцца. Ці да Дзёмчыхі тут, калі невядома яшчэ, як выкараскацца самому.
        – Так, добра! – Следчы падышоў да акна і жвава павярнуўся на абцасах, рукі яго былі засунуты ў кішэні штаноў, пінжак на жываце расхінуты. – Мы яшчэ пагаворым. А ўвогуле я скажу: ты хлопец разумны. Магчыма, мы табе пакінем жыццё. Што, не верыш? – Следчы іранічна ўхмыльнуўся. – Мы можам. Гэта Саветы нічога не мелі. А мы можам караць, а можам і мілаваць. Гледзячы каго. Дык вось слухай.
        Ён падступіў да Рыбака амаль упрытык, і той, адчуўшы, што допыт на тым, мабыць, канчаецца, зважліва падняўся з крэсла. Следчы быў яму да пляча, і Рыбак падумаў, што з лёгкасцю прыдушыў бы гэтага маламерка. Але, падумаўшы так, ён амаль спалохаўся свае такой недарэчнай цяпер тут думкі і з робленай адданасцю зірнуў у рухавыя, з начальніцкім халадком вочы паліцэйскага.
        – Дык вось. Ты нам раскажаш усё. Толькі мы праверым, не думай. Не налжэш – пакінем жыць, уступіш у паліцыю і будзеш служыць вялікай Германіі.
        – Я? – не паверыў Рыбак.
        Падлога пад ім дзіўным чынам хіснулася, сцены гэтага заплёванага пакоя раздаліся ўшыркі, праз хвілінную збянтэжанасць у сабе ён раптам адчуў недзе волю, прастор, нават подых свежага ветру ў полі. Усё ягонае жыццё пераварочвалася дагары нагамі, але, здаецца, давала надзею выжыць.
        – Да, ты. Ці не згодны? Можаш адразу не адказваць. Ідзі падумай. Але помні: альбо пан, альбо прапаў. Гаманюк!
        Перш чым ён, ашаломлены і акрыяны адначасна, паспеў зразумець, што будзе далей, дзверы расчыніліся, і на парозе вырас той самы Стась.
        – У склеп!
        Стась дурасліва цепнуў на следчага сваімі выразнымі вачамі.
        – Дык гэта, Будзіла чакае.
        – У склеп! – віскнуў следчы. – Ты што, глухі?
        Стась трапятнуўся.
        – Яволь у склеп! Бітэ, прашу.
        Рыбак выйшаў, як і заходзіў, у вялікай разгубленасці, толькі ўжо з другое прычыны. Хоць ён яшчэ не ўсвядоміў усяе складанасці перажытага, але адчуваў востра і радасна – будзе жыць! З’явілася магчымасць жыць – гэта было галоўнае. Іншае – потым.
        – Га, значыць, адкладваецца? – тузануў яго за рукаў Стась, калі яны выйшлі на двор.
        – Да, адкладваецца! – цвёрда сказаў Рыбак і ўпершыню з выклікам зірнуў у прыгожы, з’едліва-ўсмешысты твар паліцая.
        Той рагатнуў хрыпатым, накшталт казлінага бляяння голасам.
        – Нікуды не дзенешся! Аддасі! Дабравольна, але абязацельна, вантробы з цябе вон!
        «Дурны ці прытвараецца?» – падумаў Рыбак. Але ў яго з’явіўся абаронца, і Стась цяпер мала палохаў, ён быў для яго нястрашны.

Падабаецца     Не падабаецца
2009–2021. Беларусь, Менск.