РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Васіль Быкаў
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Мёртвым не баліць
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
28
        
28

        
        Гарбацюк выбягае з залы і як быў, у пінжаку і без капелюша, кідаецца ў другія дзверы, на выхад. Але дзверы зачынены, ён рэзка тузае іх, і тады з-за перагародкі выходзіць з ключом швейцар, які яго выпускае.
        Я здзіўляюся, што гэта там здарылася? Чаму ён не апрануўся і нават не азірнуўся? Можа, не разлічыўся? Уцёк, ці што? Але тады, мусіць, узяў бы паліто і капялюш.
        Я ўжо крыху адышоў ад свае раптоўнай знямогі і заклапочана вяртаюся ў залу. Адразу з дзвярэй бачу, як моладзь з-за стала павяртае галовы ў мой бок. Усе глядзяць на мяне. Там жа, чакаючы, стаяць дзве афіцыянткі. Калі я падыходжу да свайго стала, адна таропка выдзірае з блакнота старонку.
        – Адзінаццаць трыццаць з вас.
        Аказваецца, ён не разлічыўся. Я адлічваю палавіну. У кішэні ў мяне застаецца траяк, акурат на дарогу. Афіцыянтка незадаволена скошвае позірк.
        – А вы не разам?
        – Не. Не разам.
        – Піць дык разам. А плаціць...
        Яна адыходзіць, пакідаючы ва мне брыдкае адчуванне вінаватасці. Звязаўся на сваю галаву... Трэба было...
        Сядаць за гэты стол мне болей не хочацца. Мусіць, трэба ісці адсюль зусім. Перахапіўшы мой позірк, за суседнім сталом павяртаецца Ігар.
        – Ну і таварыш у вас! Выліты перажытак мінулага.
        – Па міліцыю пабег, – па-сяброўску, як саюзніку, усміхаецца Эрна. – Зараз прывядзе. Пасядзіце з намі.
        Так яно і павінна здарыцца. Гэта зусім лагічна. Старая звычка ўзяла верх. Але чорт яго бяры! Хай вядзе міліцыю...
        – Сядайце, сядайце! – запрашаюць дзяўчаты і Ігар.
        Я сядаю збоч ля стала між Эрнай і бландзінкай з густа пачэрненымі вейкамі. Гаварыць мне нічога не хочацца – толькі слухаць. Яны ўсе ўзрушаны інцыдэнтам, але, здаецца, ніколькі не трацяць свае бесклапотнай жартоўнасці.
        – Ледзь не пабіўся з Ігарам, – паведамляе Эрна.
        Суседка з другога боку пытаецца:
        – Ён ваш саслужывец? Ці былы аднапалчанін?
        – Аднапалчанін, – падумаўшы, кажу я.
        – Сволач ён!
        Ігар прыўстае і цягнецца да мяне з бутэлькай.
        – Прыдраўся, нібы я ягоныя планкі сарваў. А я не бачыў у яго ніякіх планак. Ці былі хоць у яго якія планкі?
        – Не ў планках справа.
        Ігар налівае мне палову бакала.
        – Ладна, чорт з ім! Хай вядзе. Давайце лепш вып’ем. А то пасадзяць яшчэ.
        Эрна за сталом аж падскоквае і пляскае ў далоні.
        – Ой, гэта здорава! Я буду табе насіць перадачы, Ігарочак! Мядовы месяц у турме.
        – Паўмесяца, – кідае крайні ў чорным гарнітуры. – Пятнаццаць, болей не дадуць.
        – Гледзячы чаго? Сутак ці год?
        – Чорта з два – год!
        Я ціха сяджу, як госць на чужым свяце, і пачынаю ўсміхацца. Мне добра. А яны нястрымна радуюцца чамусьці, як дзеці. Хоць, вядома, даўно ўжо не дзеці, асабліва Ігар. Рослы, рукасты, шырокай касці дзяцюк. I ўсё ж мне ў два разы болей, чым кожнаму з іх. Мы розныя пакаленні. Розны жыццёвы вопыт, адукацыя ды, мабыць, і адносіны да таго, што тут адбылося. I тым не менш, я іх разумею. Яны блізкія мне пазіцыяй. А гэта галоўнае.
        – Ну, дык узялі! – Ігар паднімае бакал і, заўважыўшы маю нерашучасць, тлумачыць: – Ёсць маленькі повад: мы з Эрнай жэнімся.
        – Вось які Ну, віншую!
        – Дзякуй! – Ён левай рукой лагодна прыгортвае да сябе нявесту. – У гадавіну Перамогі. Так сказаць, па сямейнай традыцыі. Як дзеці ваенных бацькоў. У Эрны – генерал-лейтэнант. У мяне – проста лейтэнант. Невялічкая розніца.
        – Амаль ніякай, – устаўляе Эрна і нецярпліва прыгубляе бакал.
        Я па справядлівасці ацэньваю дасціпнасць яе іроніі. Трапяткі, рухавы, нібы жывое срэбра, твар гэтай дзяўчыны тоіць столькі стрыманай гуллівасці, што аж не верыцца ў сур’ёзнасць іхняга намеру.
        – А дзе ж... вашы бацькі-лейтэнанты? Ці вы без іх?
        – На жаль, без іх, – коратка ўздыхае Ігар і, разліўшы ў бакалы рэшткі віна, сядае. – Лейтэнанты далёка. Яе пад Харкавам, мой у Дзямянску. На вечнай прапісцы.
        У першы момант я не знаходжу, што адказаць. Гэта не весела. Гэта вельмі і вельмі нават журботна. Толькі сваю журбу яны, напэўна, даўно перажылі, і пасля паўхвіліннае паўзы Ігар паднімае бакал.
        – Ну, дык салют!
        – Ну што ж! За ваша шчасце, лейтэнанцкія дзеці! – кажу я.
        Нешта тужліва-светлае шчымлівай добрасцю запаўняе мае пачуцці. На хвіліну я забываюся і на Сахно, і на Гарбацюка, і на ўсе мае сённяшнія турботы.
        Усе за сталом патроху выпіваюць. Ігар адстаўляе бакал і нервова разгортвае цукерку.
        – Толькі той дурань вечар сапсаваў. Усё ішло ладна...
        – Нічога. Гэта яшчэ не самае горшае... Аднак я не спраўляюся даказаць думку, як побач ускокваюць дзяўчаты.
        – Вунь ідуць! Ідуць! Дзевачкі, два міліцыянеры! Адзін, глядзі, які бравы! Сімпацяга!
        Па праходзе да нас сунецца Гарбацюк. За ім, трохі прыадстаўшы, са службовай важнасцю на тварах ідуць два міліцыянеры ў белых кіцелях і чырвоных фуражках. Пярэдні даволі пажылы ўжо, з маршчыністым тварам дзядзька, задні ж – сапраўды сімпатычны хлопец. Гарбацюк спыняецца ля нашага стала і паварочваецца да міліцыянераў.
        – Вось, калі ласка! П’яныя. Нахабства, хуліганства і ўрэшце палітычныя выпады. Вунь той. I гэты ў чорным. Старшына міліцыі афіцыйна-бясстрасным позіркам акідвае ўсіх за сталом, аглядае бутэлькі, даўжэй затрымліваецца на мне.
        – Так. Папрашу названых грамадзян прайсці ўслед за намі.
        За сталом ускоквае Эрна. Устаюць дзяўчаты і хлопцы.
        – А мы?
        – Вы можаце заставацца.
        – Не. Калі забіраць, дык усіх. Я Ігара аднаго не пушчу! – рэзка аб’яўляе Эрна.
        Я таксама ўстаю.
        – Усё ж яны – сведкі. Калі ўжо весці, дык разам.
        Гарбацюк працінае мяне ненавісным позіркам.
        – У сведкі вы не набівайцеся. Вы мне таксама адкажаце. За знявагу.
        – Ах, за знявагу! Ну што ж! Я гатовы! Пайшлі!
        Я першы выходжу з-за стала. За мной іншыя. Малодшы міліцыянер праходзіць наперад. Уздоўж сталоў мы ідзём да дзвярэй. З усіх бакоў да нас павяртаюцца людзі. Аднекуль чуецца:
        – Дастукаліся!
        – Хуліганнё!
        – Туняядцы!
        – Можа, валютчыкі!
        Сцяўшы ў сабе няёмкасць, мы як найхутчэй праходзім каля швейцара, спускаемся па прыступках. Пярэдні міліцыянер услужліва расчыняе нам дзверы, ад якіх спалохана кідаецца жанчына. Дзяўчаты ззаду ціхенька пырскаюць смехам. Ігар, аднак, выдаўлівае на шчоках жаўлакі. Наогул, гэта не смешна.
        Мы выходзім на плошчу.
        Ва мне ўсё кіпіць. Я ведаю, што прычын для сур’ёзных вынікаў ніякіх няма. I я не баюся міліцыі. Але сам факт гэтага прыводу амаль пад канвоем абурае да глыбіні душы. Я бачу помсту. Дробязную, недарэчную, подлую. I я прагну кары. Толькі да кары яшчэ далёка. Яшчэ невядома, як паставяцца да нас у міліцыі. Невядома, хто там. А раптам гэткі ж былы старшыня трыбунала?
        Міліцыянеры праводзяць нас праз службовы ход і спыняюцца ля дзвярэй з таблічкай. Старшына павяртаецца да ўсёй групы.
        – Усім не заходзіць. Толькі вы, вы, вы і вы, – ківае ён мне, Ігару, хлопцу ў чорным і Гарбацюку.
        Эрна хапаецца за Ігараву руку.
        – I я таксама.
        – Прашу астацца.
        – Не астануся. Ён мой муж! – выпальвае яна тонам найвялікшае важнасці.
        – Гэта няважна.
        – Не, важна!
        – Так? Тады прашу! Астатнія свабодны.

Падабаецца     Не падабаецца
2009–2021. Беларусь, Менск.