|
|
ПА-ЗА ГУЛЬНЁЙ-2
Я апынулася на валасіну ад таго, каб заверашчаць самым стэрэатыпна жаночым, і ад таго страшэна агідным маёй феміністычнай натуры чынам.
А вочы глядзелі зусім не каламутна, а цалкам наадварот.
Разумна, і нават пранізьліва яны глядзелі.
Цяпер было відно, што яны ня чорнага, а хутчэй цёмна-зялёнага колеру.
Як вада ў віры.
Я выпуціла з рукі марлю і ўскочыла з ложку. Але гэта быў толькі пачатак майго кашмару. Прафесар адкашляўся… І загаварыў. Нізкім голасам, яшчэ хрыплым, слабым, але ўжо з дозай атруты.
— Я, здаецца, не прасіў вас, спадарыня, аб паслугах сядзелкі.
Я так разгубілася, што язык адняло… Затое ў прафесара язык усё болей разьвязваўся.
— Вы што, на тыфус хварэлі? — пільны позірк на мой чорны “вожык”. — А валасы пафарбавалі ў спадзеве, што адрастуць хутчэй?
— Не, гэта… модна, — вырвалася ў мяне абсалютовая бязглузьдзіца. Я ж ніколі ня мкнулася за маскультам — я ж эксклюзіў. Андэграунд.
— А дрот у губе — таксама мода? У знак салідарнасьці з заняволенымі ў кандалы неграмі Анголы? Ініцыятыва пярвічнай камсамольскай ячэйкі?
Здаецца, мае шчокі пачырванелі. А цёмныя вочы Скаловіча ўжо сьлізгалі па пакоі, затрымаліся на кропельніцы.
— Гэта… абавязкова? — ён прыўзьняў руку з іголкай, ад якой цягнуўся празрысты катэтар з сілкавальным расчыньнем.
Я моўчкі хітнула галавой. Мяне ўсё больш палохала, як хутка Скаловіч адаптуецца, ужываецца ў гэтую прастору, і як хутка яго розум здатны рабіць супастаўленьні і высновы. Да таго ж не падобна, каб ён адчуваў у нашым часе той дыскамфорт, што мы — у ягоным… А прафесар разважаў услых, не чакаючы маіх адказаў.
— Гэта не турма. На вокнах няма кратаў. Не бальніца. Пахі не такія. З вас гэткая ж сястра міласэрнасьці, як з прэс-пап’е рэторта. На міліцыянтку вы таксама не падобны. Хутчэй на гімназістку, якая гуляецца ў беспрытульніцу.
Павярнуў, як мог, галаву.
— О, абраз у куце… Значыць, сюды не заходзяць… так бы мовіць… прадстаўнікі ўлады. На абразе павуціньне… Яго не здымалі, не перахоўвалі… Я за мяжой? Заходняя Беларусь?
Што заставалася рабіць? Я няпэўна хітнула галавой, нешта мармытнула пра “пачакайце” і кінулася на кухню — тэлефанаваць Даліле і ўсім увогуле.
“Я не спраўлюся з гэтай сітуацыяй!” — закрычала мышаня Джэры, запхнутае катом Томам у мікрахвалёўку.
Першыя дажджынкі ўдарыліся ў нямытыя шыбы, і гэта было падобна, нібыта першакласьнік размазаў сьлёзы па сваім мурзатым твары. Праз пятнаццаць хвілінаў чаканьня я ўбачыла між могілкавых прысадаў чорную куртачку Далілы. У адзін час з вахцёркай прыцягнуўся Генусь. Макс таксама дзесьці сарваўся з працы, але яму далёка ехаць — іхні архіў нядаўна перавялі ў нейкую цьмутаракань (а нечага было ладзіць сховішча ў сьценах старой царквы). Едрусь ня ў доступе — дзесьці “лабае”, і, вядома, музыка іхняга гурта пераб’е піск любога мабільніка.
— Добры дзень, Валяр’ян Іванавіч! — афіцыйна пачала Даліла. Яна яшчэ ня ведала, з кім размаўляе… А я за той час, што “кобра” дабіралася сюды, пасьпела зразумець. І дайсьці да маральнага стану школьніцы, засьпетай за спальваньнем дзёньніка. Скаловіч утаропіўся суровым позіркам у Далілу.
— Вы, шаноўная, тут гаспадыня, ці ня так?
Даліла па-ранейшаму захоўвала афіцыйны тон.
— Так, вы ў маёй хаце. І прашу вас…
— Вы — можаце мяне прасіць. Вось толькі я — не прасіў вас ні аб “ратаваньні”, ні аб зьмене адной турэмнай камеры на другую.
— А што, лепей было вас там пакінуць? Чакайце… — схамянулася Даліла. — а чаму вы вырашылі, што гэта мы вас забралі з турмы?
— А вы мне самі толькі што пра гэта распавялі, — задаволена прамовіў хімік. — І, мяркуючы па вашых фізіяноміях, мая прысутнасьць, асабліва ў жывым выглядзе, не ўваходзіць у вашыя планы.
Я першы раз пабачыла, як Даліла разгубілася. Яна нават павярнулася і абвяла вачыма нас, нібыта чакала падказкі.
— Вы зусім хворы. Вам трэба ляжаць…
— Давайце я сам буду вырашаць, як сябе адчуваю. — Скаловіч пацягнуўся і прыўзьняўся на ложку. Я заўважыла, што ён сьціснуў сківіцы — відаць, ад болю. Паглядзеў на іголку ў вене.
— Быў бы ўдзячны, каб вы гэта дасталі.
Я паслухмяна падбегла. А Валяр’ян Іванавіч ужо круціў у пальцах катэтар.
— Цікавы матэр’ял… Што за рэчыва?
Даліла імгненна падскочыла і выхапіла з пальцаў Скаловіча тонкую празрыстую трубачку. У ягоным часе такія палімеры яшчэ ня вынайшлі.
Скаловіч насьмешна зірнуў на Далілу. Потым адкінуў трохі коўдру і агледзеў Разалін халат.
— Гэта таксама… “мода”?
— Разумееце, мы не маглі знайсьці для вас іншага адзеньня… — замармытала я.
— Цікавая афарбоўка… — Скаловіч зноў мацаў сваймі доўгімі пальцамі прадмет з “сакрэтнай інфармацыяй”, дакладней, фланэль з малюнкам у жоўтыя зайчыкі. — Да бавоўны нейкі дамешак... Пакуль не магу вызначыць.
Я чамусьці ўспомніла сярэднявечных алхімікаў, якія маглі, паводле летапісу, неяк зачытанаму Максам у кавярні “Лондан”, “ракавіны ад вустрыцаў ператвараць у вочы краба, просты алей у салодкі міндальны, ваду з ракі ў aqva cinnamoni”. Погляд прафесара далей “сканаваў” хату… Генусь нават пасунуўся наперад, нібыта спадзяваўся захіліць рэаліі нашага часу. А цёмныя вочы госьця трохі пашырыліся ад зьдзіўленьня: на чорнай майцы Тэрмінатара красаваўся Ленін у навушніках, перад мікрафонам, і надпіс па-чэшску: “Рэвалюцыя рок-н-ролу”.
Скаловіч адкінуўся на падушку, заплюшчыў вочы і прамовіў фразу, якая нас дабіла:
— Які гэта год?
Вось і ўся кансьпірацыя. Супраць такога інтэлекту мы былі, як удзельнікі турніру дваровых хакейных каманд “Залатая шайба” сярод гульцоў НХЛ.
У выніку давялося распавядаць больш-менш праўдзівую гісторыю… Патлумачылі і тэорыю Едруся. Чалавек з мінулага ляжаў, заплюшчыўшы вочы і сурова падціснуўшы вусны. Нарэшце мы выказаліся і змоўклі. Маўчаньне рабілася ўсё больш трывожным.
— Выдатна… — Скаловіч зноў прыўзьняўся і абвёў вачыма кампанію. — Купка самаўпэўненых маладых асобаў узялася вырашаць чужыя лёсы. Ведаў я такіх… І бачыў, чым скончылася. Якая безадказнасьць! Гэта вы! — погляд, востры, як скальпель, упёрся ў Далілу. — Што гэтак пераклініла вашыя вартыя жалю мазгі, калі вы цягнулі мяне сюды? З чаго б такі подзьвіг?
Голас прафесара гучаў цяпер амаль напоўніцу — каб тут была школьная парта, я б схавалася пад яе ад гэтых грымотаў. Нават Генусь толькі паперхваў ды мыкаў, нібыта рыхтуючыся і не наважваючыся запярэчыць. Адна Даліла зрэагавала як ёй было ўласьціва. Гэта значыць — ня так, як усе. Разьюшылася і выкрыкнула:
— А што, вам так падабалася ў катавальні? Я забрала вас, каб не губілі людзей! Вы — даносчык! І я не дапушчу, каб вы вярнуліся!
Скаловіч нечакана супакоіўся, нібыта пачуў правільны адказ на іспыце, і зьедліва пасьміхнуўся.
— У такім выпадку, вам варта было ад мяне зусім пазбавіцца. Што, сьмеласьці не хапіла?
Даліла зьнямела ад абурэньня. Вось цяпер было цалкам зразумела, чаму гэтага чалавека так не любілі і лёгка верылі ў ягоную падступнасьць. Гэтак цьвеліць кожнага сустрэчнага! Але я памятала Антаніну…
— Паслухай, Даліла… Хіба з таго, што мы ўсе бачылі, вынікае, што Валяр’ян Іванавіч даносчык? Яго катавалі… Яго паказвалі вязьням, каб тыя ненавідзелі яго — ня катаў. Скажыце, прафесар, — зьвярнулася я да Скаловіча,— вы сапраўды даносілі на ўсіх гэтых людзей? На Кадуру, на Замоцкага, на Нічыпаровіча? На іншых з універсітэту?
— Толькі ня трэба маніць, — раптам вельмі сур’ёзна прагаварыў з-за маёй сьпіны Генусь.
— Калі ласка, скажыце… — умольна прамовіла я. — Гэта… вы рабілі?
Скаловіч зноў ляжаў на падушцы, заплюшчыўшы вочы, і маўчаў. Потым яго вусны варухнуліся:
— Не.
І ганарліва паглядзеў на Далілу.
— Але гэта ня мае значэньня.
І дадаў невыносна загадным тонам.
— Падайце мне вады. Думаю, шклянкі ў вас яшчэ самі ня лётаюць.
І — дзіва — Даліла моўчкі рушыла ў бок кухні.
А прафесар, гледзячы ў чорную, быццам абгарэлую, драўляную столь, прагаварыў, як працытаваў:
— У вашым часе можна набыць нацельны крыжык? Спадзяюся, гэта вас не збанкруціць? І кнігі мне прынясіце! Усё роўна, якія. Толькі не бульварныя раманы і не кулінарыю.
|
|
