РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ Вобразы мілыя роднага краю,               
Смутак і радасьць мая!..
      
 
Якуб Колас
    Галоўная      Слоўнікі           Спасылкі      Аб сайце       Кірыліца      Łacinka    
Вячаслаў Адамчык
Даведка
Кантэкстны тлумачальны слоўнік
Чужая бацькаўшчына
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII
XIX
XX
XXI
XXII
XXIII
XXIV
XXV
XXVI
XXVII
XXVIII
XXIX
XXX
IV
IV
        
        Сяло збiралася ў Корсакаў. Збiралiся ўжо не адзiн год: спярша, як удома была Алеся, а потым, калi яна выйшла замуж, падняўся Мiця, цi Змiтрык, як казалi на яго ў вёсцы, – i хата ў Корсакаў паранейшаму не зачынялася нi ў святнi, нi ў буднi дзень.
        Ранiцаю, укiнуўшы на дзень скацiне i не чакаючы, покуль зварыцца снеданне, яшчэ нашча, прыходзiў хто-небудзь з мужчын. Прыходзiў паслухаць, што робiцца на свеце, – Мiця выпiсваў газеты, найбольш усё беларускiя, з Вiльнi.
        Iншы селявiк прыходзiў так сабе, абы пагаварыць, бо дома ўсё змалочана, астаўся хiба толькi лубiн, што ляжыць пад застрэшкам цi ў палувенцы, лускаючы перасохлымi струкамi, але з iм пачакаецца да вясны, а цяпер няма чаго рабiць, як пасядзець на сяле. I ён прыходзiў да Корсакаў. Не расшпiльваючы кажуха, не скiдаючы шапкi, садзiўся на парозе i гаварыў то да Мiцi, што мянцiў аб вузкую папругу брытву, падвярнуўшы ў рубашцы каўнер i расшпiлiўшы грудзiну, – збiраўся галiцца, то да маладое гаспадынi, што стаяла каля печы, падважвала вiлачнiкам чыгуны, i ў яе на твары, на грудзях, на голых да локцяў i пруткiх руках трапяталася чырвань ад агню. Гэта была тая самая прысадзiстая дзеўка, што некаторага дня прыбягала да Алесi пазычыць газы. Прыходзiлася яна Алесi i Мiцю стрыечнаю сястрою, i звалi яе Хрысця. Узялася яна тут у Верасаве яшчэ з жнiва: падмеўся яе гадаваць цi то ўзяў за наймiчку стары Улас Корсак: у яго сястры, што была замужам за дваццаць вёрст адсюль, памёр мужык, а ў хаце тры дачкi, адна пад адну, – сястра i аддала меншую з iх, Хрысцю. Корсак дакляраваў, што адпiша гектар.
        Аўдавеў Улас Корсак даўно, але браць у хату новую гаспадыню не хацеў: ужо дзеўкаю была Алеся – яна абмывала i абшывала мужчын. I ўсё было добра, покуль удома сядзела Алеся, а выйшла замуж – адразу перавярнулася гаспадарка – нiдзе парадку няма: нi ў полi, нi ў хаце. I Корсак узяў гадаванку.
        А Хрысця спрытная кругом была – i да гуляў, i да работы, i хараством удалася: валасы густыя, рудаватыя, твар чысты, белы, нос дробны i рот свежы, як у дзiцяцi. Iншаму маладому мужчыну быў iнтарэс як бы няўзнак паглядзець ды пагаварыць з маладою дзеўкаю. I ён сядзеў да тае пары, покуль не прыбягала жонка i, стукнуўшы ў акно, крычала глуха з надворка:
        – Снедаць iдзi, каб ты карчом сеў!
        Селявiк нехаця, упiраючыся рукамi ў каленi, уставаў з парога, гаварыў, што вот жонка гудзе, як калаўротак, што пасядзець не дасць, i браўся за клямку.
        Управiўшыся дома, перад полуднем збiралiся дзяўчаты: прыносiлi абвязаныя хусткамi праснiцы з тоўстаю кудзеляю – iхнiя калаўроткi стаялi ў Корсакавай хаце яшчэ з учарашняе ранiцы. Але прадзiва не было – дзень перад калядамi малы, як у зайца хвост, а на шарай гадзiне прыходзiлi хлопцы, падсаджвалiся да кудзельнiц, неўпрыкметку скiдалi з калаўроткаў шнуры, адбiралi лёгкiя i голыя яшчэ верацёны, а як з куткоў вылазiў i блытаўся пад нагамi рэдзенькiм растрэсеным пачассем мяккi поцемак, бралi каторую за рукi i цягнулi за плiту на ложак. У хаце стаяў сыты рогат давольных хлопцаў i востры, тонкi крык дзявок. Чэз, налiваўся слепатою сiнi вечар, у хаце гусла, хоць ты бяры яе навобмацак, цемната. Ужо было не пазнаць у твар чалавека, хiба толькi па росце, калi ён устане, цi па носе, калi ён паверне яго напроцi акна. Ружаватым агнём пыхкалi i тлелi папяросы. Дзяўчаты сядзелi без работы, паставiўшы ў кут праснiцы i пазатыкаўшы за кудзелю верацёны, i з iмi ўжо дзеразавалiся хлопцы.
        У хаце яшчэ ўсё не запальвалi лямпу. Цiш мяшалася з цемнатою. I толькi чуваць было, як некаторыя з дзявок пацiхеньку прасiлiся ў хлопца:
        – Ах, божа, пусцi! Цi чуеш, пусцi…
        А потым, лiпка прыстаўшы, ляснула рука, мусiць, па чужой.
        – Каб ты не даждаў! – раптам закляла i падхапiлася з ложка дзеўка.
        Але вось нехта шлупаўся ў сенях, вобмацкам шукаючы клямку, адчыняў дзверы i ставiў з прыходу вядро – поўнае, бо чуваць было, як глухавата дзынкнуў аб яго вочап.
        – А чаму ж лямпу не запалiце? – спытаўся ў цемнаце i грукнуў, зачыняючы дзверы, стары Корсак. Ён ужо, мусiць, накармiў скацiну.
        Аднекуль з кутка выйшла Хрысця. Напроцi акна было вiдаць, што ў яе раскалмацiлiся нiзка падрэзаныя валасы. Падступiўшыся, зняла лямпу i панесла пад акно – выцiраць закуранае шкло i падлiваць газу.
        Зарыпелi ложкi – дзеўкi церабiлiся ў хлопцаў з рук.
        Жмурачыся ад лямпы i кругом сябе абгладжваючы сукенкi, беглi да сваiх праснiц: брыдка ж прыйсцi дахаты з пустою шпуляю цi голым верацяном.
        Iзноў пачыналi рыпець панажы ў калаўротках, фыркалi, ганяючы вецер, шпулi, мiгцелi колы, зноў круцiлiся, спадаючы да зямлi, верацёны, i белыя ад слiны i абшморганыя нiткай пальцы ўсё скублi i скублi, торгаючы, шары дым кудзелi.
        Самым прыцемкам, разапрэлыя, з рагамi поту на шчоках, каля вушэй, у хату яшчэ ўвальвалiся дзецi – адразу цэлаю плоймаю. Цяжка саплi i аддыхвалiся, збiўшыся каля парога i хаваючыся адно за аднаго, каб не пазналi.
        Але хто-небудзь з хлопцаў, болей зухаваты, спадцiшка расшпiльваў папругу, вышморгваючы яе з порткаў.
        – А вас хто клiкаў? – пытаўся ён i складваў у дзве столкi папругу.
        Учуўшы, як дзынкае спронжка, дзецi хлынулi назад, у сенi, i, зачапiўшыся за парог, пападалi адно на аднаго – i тут ужо па iхнiх спiнах, як па мяшках з мякiнаю, вухкала папруга.
        Падхапiўшыся i не зачынiўшы дзвярэй, дзецi ўцякалi на двор i адтуль, ужо зманваючыся, рагаталi. Толькi той, па кiм сцебанула, быдта гарачым жалезам апякла шыю, папруга, адышоўшыся ўбок, мацаў балячае месца i цiха, каб нiхто не чуў, плакаў.
        А давольны кавалер стаяў на парозе, падпяразваў, падтрасаючы, порткi i яшчэ страшыў, мусiць, каб чулi дзяўчаты:
        – Я це пакажу!
        Дзяўчаты, сцiшыўшыся, маўчалi, пэўна думаючы, што i сам ён не надта далёка адышоўся ад такiх, бо цi даўно на вечарынках сыпаў на падлогу бубкi з палыну: калi iх разатруць, расшаруюць, гуляючы, – у хаце аж не дыхнуць ад гаркаты, як ад атруты.
        А тая з дзявок, што надоечы, мусiць, сварылася з iм, раптам крыкнула, не ўтрываўшы:
        – Хату зачыняй!
        Па нагах з сяней цягнула холадам.
        – Пачакай, хай порткi падцягне, а то звалiлiся, пэўна, – азваўся нехта з хлопцаў з-за белае высокае плiты.
        – I праўда духата, учадзець можна, – агрызнуўся зухаваты, але дзверы зачынiў.
        – Гы-гы-гы, – зарагатаў нехта i раптам змоўк – вiдаць, закрыў рот рукою.
        За плiтою сядзеў Бронiк Лiтавар, па мянушцы Чад, – сталы ўжо хлопец, адзiн у бацькi сын на
        1 трацiнузямлi, што сватаўся да багатых i харошых дзяўчат, але нешта ўсе яму сплочвалi за гарэлку – замуж нiводная не iшла: меў ён ганьбу, бо ў яго, як ва ўсiх Чадоў, смярдзела з рота. 1
        Трацiна – трэцяя частка валокi.
        Цяпер ён падходжваў да Хрысцi, наровячы кожны раз пасядзець з ёю на ложку за плiтою.
        Адтуль ён i высунуўся – чорны, мажны, з гарбаватым каля пераносiцы i трохi прыплясканым да губы носам, падобны да старога каршуна. Картовая кепка, пашытая ў клiны i з гузiкам на макаўцы, сядзела ў яго на правым вуху.
        – А ты глядзi, а то папраўдзе забалiць, i знахар не паможа, – сказаў ён, адводзячы вочы i кусаючы нiжнюю губу. Твар i шыя ў яго пачалi налiвацца тугою злой чырванню.
        – Не страш бабу адным, калi яна двох не баiцца! – цыркнуў сабе пад ногi слiнай невысокi, усяго па плячо Лiтавару, з ружаватымi гладкiмi шчокамi, як у дзяўчацi, бо, пэўна, яшчэ не галiўся, малодшы тут за ўсiх хлопцаў Жэнiк Рэпка. Лiтавара ён не вельмi баяўся – тут сядзеў яшчэ яго брат, гэткi ж дробны, як ён сам, толькi белы, як злiнялы прусак, вуграваты Сяргей. Гэта былi Рэпкi, цi Каты, як брахалi на iх у вёсцы. Каты жылi ў Прылуках – так называлiся тыя хутары на пяць хат, што былi за рэчкаю, – але штодня прыходзiлi ў Верасава на сяло. Старшы, Сяргей Рэпка, што цяпер маўчаў, ад злосцi адно ўгiнаючы голаў i скоса зiркаючы на Лiтавара, таксама пробаваў хадзiць да Хрысцi. I на спаса, калi ў Прылуках была вечарынка, ён, п’яны, схапiўшы бязмен, пераймаў Лiтавара на кладцы – той падводзiў дадому Хрысцю. Ноч была позняя – зжоўк поўны, як налiты яснасцю, месяц, усё сцяжэла ад расы, прэсны холад падымаўся з балота, нiбы браўся мароз.
        Сцiшна булькала на вiрах рэчка: вада ў ёй была поўная, з берагамi, i, здаецца, густая, нiбы растоплены тлушч. Кот змёрз, схаваўшыся на другi бок кладкi за кустом i трымаючы нагатове бязмен – алавянаю булавою ўверх. Але Лiтавара ён тады не пабiў, толькi перапалохаў Хрысцю; яна iшла першаю i, скочыўшы з высокае кладкi, што ляжала мiж камлёў старое вярбы, на бераг, наткнулася на яго. Кот сп’яна цi то разгубiўся, цi то не ўскораў размахнуцца бязменам, як яго за абедзве рукi схапiў Лiтавар i, крутнуўшы кругом сябе, вырваў бязмен i пхнуў на куст – там акурат канчаўся бераг. Кот, ломячы пераспелую высокую крапiву i разложыстую лодзьму i абвальваючы дзярно з пяском, паехаў у рэчку i з цемнаты, з-пад берага ўжо, заенчыў:
        – Ну, Чад, я табе не дарую!
        Лiтавар яшчэ пастаяў, паглядзеў, як боўтаецца каля берага Кот, хватаецца недзе за карэннi, каб вылезцi, i пабег даганяць Хрысцю.
        Бязмен застаўся ў Лiтавара, па яго нiхто не прыходзiў. З таго разу Каты не паказвалiся ў Верасаве, можа, знарок, а можа – не. Сёння яны былi ўдвух i прыйшлi не так сабе, бо старшы з iх, Сяргей, схаваўшыся за праснiцу, каб не было вiдаць Лiтавару, маргаў Жэнiку белым выцвiлым брывом: «Не бойся, калi што».
        – I праўда, нешта галава разбалелася, – падняў шапку Жэнiк Рэпка, падгладжваючы пад яе рассыпаныя на два рады валасы.
        – Можа, у с… лягчэй!.. – не стрываў ужо стары Корсак, высунуўшы з-за плiты лысую да вушэй – толькi на патылiцы чорны вянок – галаву. Ён сядзеў на лаве, каля нiзкае, з выцертым ужо мелам, печы, трымаючы валёнак – падшываў сырамятным, недзе са старых чаравiкаў, лапiкам стаптаную ўжо да дзiркi пяту.
        Каты пераглянулiся: старэйшы з iх, што сядзеў каля акна ў шарачковым з закручанымi кляпамi пiнжаку, матнуў галавою:
        – Хадзем.
        – А нiхто i не просiць, каб ты тут сядзеў. Iдзi, свет адчынены, – Корсак ссунуўся з лавы, трымаючы высмалены, з жоўтай плямай на галянiшчы, валёнак – на дратве целяпалася i блiскала тоўстая iголка.
        Каты пасунулiся з хаты, прыгрукнуўшы за сабою дзвярмi, аж у лямпе падскочыў жоўты язычок агню.
        – Баба з воза – каню лягчэй, – сказаў Корсак, калi ў сенях аб кручок дзынкнула клямка.
        Сяло маўчала – усе ведалi, што стары Корсак процi, каб нехта з Катоў сватаўся да Хрысцi. Каты ў Верасаве павагi не мелi. На iх, як на людзей, не зважалi яшчэ здаўна. Каты былi бедныя, казалi, што яшчэ за паншчынаю ў iхняга прадзеда, бо ленаваўся рабiць, пан адабраў палавiну надзелу. Цяпер у Катоў асталася шастуха – шостая частка валокi, па цяперашнiх мерах – тры гектары з нечым, ды i тая не зямля, адна камянiца. А на голага сабакi брэшуць. I калi ў Верасаве была якая пакража – падазрэнне падала заўсёды на Катоў. А за руку, як кажуць, злавiлi таго самага iхняга прадзеда – ён у Мондрых, некалi першых на ўсё Верасава багатыроў, краў са свiрна, з глыбокiх засекаў, збожжа, пракруцiўшы свярдзёлкам у сцяне дзiркi.
        Паздзекавацца ды пасмяяцца з Катоў у Верасаве любiў кожны. Яны ж, людзi i пунтовыя i заядлыя, помсцiлi па-свойму. Iхнi бацька, Рэпка Адам, астаўшыся пры паляках солтысам, пачаў удаваць людзей: палякi тады пабралi ў вёецы коней i збiлi да паўсмерцi Корсака – ён схаваў жарабiцу, перагарадзiўшы хлеў яшчэ адной глухою сцяною. За гэта Катам ужо дараваць не маглi.
        – У, Катэ, у, кашэчнiкi! – стары Корсак заварушыўся каля печы, мусiць, спомнiўшы сваю даўнейшую злосць.
        – Цi не досiць?! – аказаўся ўжо Мiця, не залюбiўшы, што бацька не перастае сварыцца. – Пагаварыў, i досiць!..
        – Яны некалi ўсю вёску баламуцiлi i цяпер во, – Корсак нагнуўся да iголкi, што вытыркнулася з валёнка, выцягнуў яе зубамi i хацеў нешта сказаць яшчэ, але ў сенях штосьцi загрукацела, як падаў пусты кубелец цi дзежка, i зазвiнела парожняе вядро.
        – Хто ж гэта заблудзiўся? – засмяялася Хрысця i, вылезшы з-за калаўротка, адчынiла дзверы.
        У сенях стаяў Iмполь, крыва i сарамлiва ўсмiхаючыся, што не знайшоў дзвярэй.
        – А мне бог ведае што падалося, – сказала Хрысця, убачыўшы i пазнаўшы Алесiнага малацьбiта. – Заходзь жа ў хату, – i адняла ад клямкi руку.
        Усё сяло глядзела туды, на парог. Дзяўчаты ўжо зналi, што да Радзiвонавай Алесi нанялiся малацiць чужыя мужчыны – адзiн з iх малады i надта ж харошы хлопец. Расказала Хрысця, а некаторыя дападныя ўскоралi падцiкавiць самi i цяпер таўклi, штурхалi адна адну локцем пад бок: «Глядзi, хто прыйшоў».
        Iмполь убачыў, што з-за кожнае праснiцы блiшчаць, выглядаючы, вочы, i закруцiўся сярод хаты, шукаючы, дзе гэта дзецца, i сагнуўся, як гнецца вялiкi чалавек, нiбыта саромеючыся свайго росту.
        – Садзецеся, – хлопцы рассунулiся на лаве, ляпнуўшы рукою на пустое месца.
        Iмполь абвёў вачыма хату i дастаў пачак папярос, выстаўляючы яго хлопцам: да яго нават здалёк пацягнулiся рукi – тытунь быў дарагi, а свайго садзiць не давалi – i хлопцы былi ласыя пажывiцца чужым ды дармовым.
        У хаце запахла саладжавым сiнiм дымам, пах яго быў нязвыклы пасля ўдушлiвае махоркi. Гэтакiм пахучым, лёгкiм дымам у верасаўскiх хатах пахла толькi ў свята, калi хлопцы, нават i тыя, хто не курыў, дзеля фасону куплялi ў мястэчку папяросы.
        – Ну i запыхкалi, – папярхнуўшыся дымам, Мiця падышоў да печы i адкрыў у комiне верхнiк.
        – Вой, якi далiкатны. А мне дак хораша пахне, – азвалася дзеўка, у якой, мусiць, самлела рука – патрымай яе перад носам, скубучы кудзелю.
        – I праўда, што ж гэта за папяросы? – нацягнуўшы падшыты валёнак i ўсё тупаючы нагою i гледзячы на яе, пракульгаў, бо другая была босая, да Iмполя стары Улас. – Дай жа я сапсую адну.
        – Курэце, дзядзька, курэце, – Iмполь абмацаў кiшэнi, зноў шукаючы пачак папярос.
        – Гэй, курцы, цi чулi, што было пад Пiнскам? – выйшаўшы на сярэдзiну хаты, спытаўся Мiця.
        – Не, а што?
        – Не выдумляй, – дзяўчаты нават перасталi прасцi, прыпыняючы за кола свае калаўроткi.
        – А во паслухайце, – Мiця падступiўся, дастаў з-пад бэлькi скручаную ў трубку газету, разгарнуў яе, прыжмурыўшыся, пачаў чытаць: – «Нязвыклы выпадак здарыўся пад Пiнскам. Мяшканцы хутара Глуша Каленiк Талерка i Аўдоцця Мядзведзь вязлi хрысцiць дзiця. Удома кумоў так напаiлi, што толькi каля цэрквы яны агледзелiся, што згубiлi дзiця. За вярсты тры ад хутара яго знайшоў Дзямян Калета з Сваловiч. Яно ляжала жывое ды здаровае збоку дарогi. На трэцi дзень у Глушы нанава спраўлялi хрэсьбiны».
        – Ах, лiха! Во, i не забiлася, – сказала некаторая з дзяўчат, зноў нацiскаючы нагою на понаж i слiнячы кудзелю.
        – А што там пра Чэхаславацыю пiшацца? – Лiтавар адарваўся ад лавы, але не ўстаў, а толькi выцягнуў руку, просячы газету.
        – Што? Восем гарадоў адышло да Венгрыi. Уся Падкарпацкая Русь.
        Мiця адышоў да стала. Хлопцы абярнулiся, слухалi, што расказвае ён. Адно дзяўчат, мусiць, не абыходзiла гэтая палiтыка, яны сцiшана пралi, задумаўшыся пра нешта сваё: толькi каторая, бывае, няўзнак зыркала на Iмполя, у яе, сарваўшыся з рукi, падала i кацiлася пад лаву верацяно.
        А кучаравая Сабiна, што аж з другога канца вёскi, паднялася з праснiцы i пачала абкручваць кругом шыi рог тоўстае хусткi.
        – Ой, i нам пара, – падхапiлiся астатнiя дзеўкi, забiраючы з сабою праснiцы з вялiкiмi бародамi недапрадзенай кудзелi.
        Цiшком адзiн за адным кiнулiся ў сенi хлопцы, каб злавiць якую ды падвесцi дадому. У сенях падняўся вiск, быў чуваць сыты рогат Бронiся Лiтавара.
        Iмполь выходзiў апошнiм. З iм ужо, каб прысунуць дзверы, накiнуўшы на галаву вялiкую суконную хустку, выбегла Хрысця.
        Хлопцы з дзеўкамi смяялiся на вулiцы. Але раптоўна гэты рогат сцiх. Немы чужы крык працяў вясёлую цiш:
        – А людзечкi, ая-ёй!
        Iмполь дагадаўся, што некага б’юць. Тупацелi ногi, трашчаў плот – ламалi недзе частаколiны.
        – А божачка, што там? – Хрысця злавiла Iмполеву руку.
        – Б’юцца, – сказаў ён, чуючы, што яна дрыжыць не то ад холаду, не то ад страху.
        На надворку валтузiлiся: нешта мякка i глуха вухкала, як у падушку, i нехта крактаў, нiбыта сек дровы.
        – Iзноў, мусiць, гэтыя Катэ, – сказала яна, стаўшы на высокi парог i цiкуючы на надворак, – кругом яе галавы, ад белага месяца, стаяла сiняватая яснасць.
        – Ой, не суньцеся ж хаця, – яна ўчапiлася Iмполю за рукаво, калi ён пераступiў парог. З-пад веснiкаў, угнуўшыся i без шапкi, уцякаў сюды Бронiк Лiтавар, твар у яго быў залiты крывёю – яна выдавала чорнаю, як гразь. I нехта нiжэйшы, трымаючы ў руках калок, насцiг яго каля хаты i з усяе моцы гахнуў па плячах – калок трэснуў, i адзiн канец, скачучы, як скача адсечанае ад калодкi палена, паляцеў аж пад парог.
        – Ах, божачка, заб’е ж, – зноў немым голасам заенчыла дзеўка. Гэта была Сабiна – стрыечная Лiтаварава сястра.
        Астатнiх дзяўчат i хлопцаў як ветрам змяло з Корсакавага надворка, кожны наравiў быць далей ад бяды. У веснiках толькi стаяў Жэнiк Рэпка, каб, на выпадак чаго, памагчы брату.
        – Ну, Чадзiна… – Сяргей мацюкнуўся i, не выпускаючы з рук канец адламанага калка, спусцiўся з пакатага надворка да веснiкаў.
        – I што гэта iм зноў тудака трэба? – крыкнуў туды, на вулiцу, Корсак Улас, выйшаўшы разам з Мiцем на двор.
        – Хадзi i ты сюды, хадзi, – аказалiся з-за плота Каты.
        – А ты паагрызайся болей! – Мiця саступiў з пляскатага каменя, што ляжаў каля парога. Рукi ў яго былi закладзеныя за спiну – ён хаваў ззаду нешта караткаватае, цi не жалезны прэнт.
        Каты змоўклi. Высунулiся з цянька i пайшлi вулiцай, схаваўшыся за рогам чужое хаты. Адзiн дробна, з пералiвам, высвiстваў польку.
        – Iдзi ў хату, Бронiсь, – сказаў Корсак, хаваючыся ў цёмных сенях. – Iдзi, абмыйся хоць.
        – I праўда, Бронiк, – Сабiна з Хрысцяй пагналi Лiтавара ў хату.
        Iмполь выйшаў на вулiцу, каля веснiкаў наступiўшы на нешта чорнае i мяккае, цi не на Лiтавараву шапку.
        Вечар быў ясны – высока на полуднi стаяў белы месяц з сiняватым у сярэдзiне i бурым па краях кругам. На нечым шчыце ў аконцы блiшчаў асколак шкла. Пахла вострым марозам i чэрствым гаркаватым лiсцем. На звялай i шэрай, як ссыпанай соллю, траве пералiваўся, цьмяна мiгцеў iней. Каля чарнаты плота белым паскам ззяў малады ўчарашнi снег, што не растаў за дзень. Дужэў прымаразак – камянела зямля. Усё выдавала пустым, голым, i звон стаяў, як у парожняй дубовай бочцы. Так бывае позна ўвосень у сухi мароз. Толькi недзе ў хляве бляяла, акацiўшыся, авечка – там нехта свяцiў лiхтаром: у адчыненых дзвярах мiльгаў скупы жоўты агонь. У канцы вулiцы чуўся злы, здушаны голас:
        – I яе, гадзiну, трэба правучыць…
        Гаварылi, мусiць, пра Хрысцю. Падыходзячы блiжай i заварочваючы да Мондрых у двор, Iмполь прыслухаўся, але нiчога болей не распазнаў. З-за хлевушка высунулася i загаўкала, кiдаючыся да ног, аблавухая сучачка – яна яшчэ не асвойталася з чужымi ў хаце людзьмi. У вокнах раптам палахлiва затрапятаўся i патух агонь – гаспадыня, гатуючыся, пэўна, спаць, баялася, цi не падглядае хто.
        Iмполь пастукаў у цёмнае, што адлiвала месячным бляскам, прадпечнае акно. За глухою шыбаю паказалася Алеся. Распушчаныя валасы падалi на плечы, глыбокi выраз сарочкi адкрываў цеплату грудзей.

Крыніца: http://knihi.com/Viacaslau_Adamcyk/Cuzaja_backauscyna.html
Падабаецца     Не падабаецца
2009–2020. Беларусь, Менск.